Devri

en / e .5

en / e .5

prép., adv. & m. em .6

I. Prép.

(1) Dans (lieu).

(14--) Ab inscription. An materi a studiaff, pe prederaf a cafaf garu / Goude hon holl fet en bet man, divez peb vnan eu an maru. tr. « Le sujet que j’étudie, quand je le médite, je le trouve dur : / Après toute notre carrière en ce monde, la fin de chacun est la mort. » ●(1499) Ca 75b. En. g. idem. ●(1633) Nom 177a. Turunda, linamentum, pannus : tente à mettre és playes : liennen da lacquat er gouliou.

(1732) GReg 243a. Dans, preposition de lieu, tr. «èr.» ●243a. Dans, preposition de lieu, tr. «E.» ●(17--) TE 1. quemènt tra-zou én-ou. ●2. én-ai ou hunan.

(1849) LLB 717. ér parkeu.

(2) Dans (temps).

(c.1350) Io ms latin 14355 f°399r°. Mar hamguorant va karantit da vout in / nos ohecostit uamgaret. nep pret. etc. tr. « Si me garantit mon amour d’être la nuit à son côté, femme aimée, à tout instant, etc »

(3) Sur.

(1651) JK 39. Ho vervel er croas pren evidomp en estrenuan.

(1869) HTC 252. Jesus a varv er groaz.

(4) Dans, en.

(1464) Cms (d’après GMB 209). Guisquet in burell, vêtu de bure.

(5) En forme de.

(c.1350) Io ms latin 14355 f°326v°. Mous oruen inhoguen. tr. « Les excréments d’Orven en un monceau »

(6) Kaout soñj en ub. : se rappeler de qqn.

(1931) KANNgwital 345/107. kaout sonj enno, o pedi evito.

(7) temp. Ur wezh + en : le, la.

(1710) IN I 134. ur veich er sizun.

(1846) DGG 266-267. da viana ur vech er bloas.

B. Enni (emploi neutre)

(1) Bezañ enni : qu’il en est, en soit.

(1580) G 238. Duet eou da neant ho bandenn, mar deou evalhen zo ennhy, tr. «Leur troupe est anéantie, si c’est ainsi qu’il en est.»

(2) Glav zo enni : il va pleuvoir.

(1738) GGreg 32. Il y a apparence de pluie, tr. «Glao a so ènhy.» ●Le tems menace de neiger, tr. «earh a so énhy

(1890) MOA 99a. Le temps est à la pluie, tr. «glao a zo enn-hi

II. Loc. adv. [relie deux termes]

(1) [entre deux substantifs, deux adverbes répétés] Indique une proximité.

(1732) GReg 303a. Dos à dos, tr. «Qéyn-ê-qéyn.» ●772b. Queüe à queüe, tr. «lost-ê-lost.»

(1864) SMM 29. an oll dud mesk e mesk. ●(1866) FHB 60/58b. pep tra mesc e mesc en dro dezhan.

(1925) FHAB Here 386. diou vro ivez, harp-en-harp. ●(1927) FHAB Meurzh 51. eur renkennad chapeliou harp-en-harp. ●(1928) FHAB Kerzu 455. ez eus enni diou iliz, harp-en-harp. ●(1931) VALL 588a. Très près, tout près, tr. «tost-e-tost.»

(2) [ dans une locution : a … e …]

(1499) Ca 59b. g. de iour en iour. britonn. adez en dez, tr. Herve Bihan « de jour en jour ».

(1727) IN II (avis) v. hac evelse a nebeut e nebeut en em resolvis, tr. Herve Bihan « et ainsi peu à peu je me résolu »

(1869) FHB 239/235b. renket a dro e tro. ●(1880) SAB 174. ar bobl a dro e tro o silou.

►[form. conju.]

S1 ennon / ennin

(1818) HJC 90. marce hui e gredehai in heign ehüe.

(1903) MBJJ 331. ma goad o trei ennon. ●(1909) FHAB Gouere 217. klevet a ran ennon va-unan mouez ar zoudard. ●(1914) MABR 18. Kroget e oé en eun énnein eùé. ●70. ha gonzeu e zou oeit tré énein. ●(1921) GRSA 138. Nen dé ket énnein-mé.

S2 ennout / ennous / ennat / ennas / ennit / ennis

(17--) VO 20. quæ e mès d'en amzér e mès collét én-ad. ●(1792) BD 3216. teribl etisfiomp ennout, tr. «Nous nous méfions terriblement de toi.»

(1841) IDH 306. Én-has hag én-has hemb quin. ●(1861) JEI 35. é credein én as. ●320. dischen én-as ha ç’unan. ●(1861) BSJ 202. ne chomou mui én-ous mein ar vein. ●(1889) SFA 236. me a zo krog enn-ot.

(1907) BSPD i 199. ne chomou ket mui én ous mén ar ven. ●(1907) BSPD I 199, 467. ol en dud e vou én is. ●(1908) KMAF 30. Mes petra ’beg ennout ? ●(1908) AVES 50. Ind ha tiskarou d'en doar té ha te vugalé én as, ha ne lauskeint ket én as mén ar vén. ●(1912) BOEG 34. me huél spis én as. ●(1912) DIHU 82/54. Rak énis-té é ma ’n hani ’n des me haret. ●(1914) MABR 13. Ne lausket chet de groug, énnid, en dizanspoér. ●(1928) LEAN 99. Piou en deus kroget ennot.

S3m ennañ

(c. 1501) Donoet 2-4. brezonec, ez quiffir ennaff, tr. « le breton, où l’on trouvera »

(17--) TE 1. én-ou.

(1818) HJC 6. In hon i hoai er vuhé.

S3f enni cf. B. (1)

(1580) G 471. doz Abbaty (…) ez dyvysaf ennhy / Ez vyzyf enterret, tr. «à votre abbaye (…) je décide qu’en elle / Je serai enterré.»

P1 ennomp

(1790) Ismar 471. én-n’amb ha dré-omb.

P2 ennoc’h

(1790) Ismar 477. n’en dès en-ah péhet er bet.

P3 enno / enne

(1790) Ismar 474. a gouéh en-ai. ●(17--) TE 2. én-ai.

(1931) KANNgwital 345/107. kaout sonj enno, o pedi evito.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...