Recherche 'hu...' : 215 mots trouvés
Page 3 : de hugenn-1 (101) à huneour (150) :- hugenn .1hugenn .1
f. –où cf. hueg, hug, huged, hugez
I. (anatomie) Luette.
●(1732) GReg 585b. Luette, tr. «Huguenn. an huguen. huqenn.»
●(1876) TDE.BF 297b. Hugenn, s. f., tr. «Luette.»
II. (pathologie)
(1) (?) Ampoule, tumeur (?).
●(1647) Am A-347. Me a bet ar grucq sec’h pe an huguen / Var becq da lanchen a mac’h asteno, tr. «Je souhaite (que) (?) la tumeur (?) sèche ou (?) l’ampoule (?) sur le bout de ta mauvaise langue et qu’elle s’étende.»
(2) Hugenn gouezet : dérangement de la luette.
●(1931) VALL 434a. dérangement de la luette, tr. « hugenn gouezet. »
(3) Sevel an hugenn : guérir le dérangement de la luette.
●(1931) VALL 434a. guérir [dérangement de la luette], tr. « sevel an hugenn. »
- hugenn .2
- hugez
- hugunaodajhugunaodaj
s. Huguenotisme, doctrine des Huguenots.
●(1732) GReg 502b-503a. Huguenotisme, la doctrine des huguenots, tr. «Hugunodaich. par le, mot de hugunodaich, le peuple entend toutes sortes d'heresies.» ●(17--) TE 479. péré en dès fardet en Huguenaudage.
●(1847) FVR 340. ginidig a oa euz ar gear a Jeneva, e pelec’h e oa savet eun hugenodach. ●(1857) LVH xv. péhani (...) e arrestas en huguenaudage é peb léh. ●xx. huguenaudage en Nicolaïstèd. ●(1872) ROU 58. Protestantisme, tr. «Ugunodach.» ●(1889) ISV 50. Mes he merc'h a ioa re stag oc'h an hugunodach.
- hugunodhugunod
m. –ed (religion) Huguenot.
●(1612) Cnf 21a. Meuliff an hæretiquet, ha hugunodet.
●(c.1680) NG 572-574. Sellet : nen du hiruout / Guellet distruiet ol / Hon bro den huguenaudet ? ●599-602. miret Braih / Doh en huguenaudet, / Doh bresel ha famin, / Querteri, goual clenuet. ●(1732) GReg 502b. Huguenot, Calviniste, tr. «Hugunod. p. hugunoded.» ●825a. La Rochelle fut prise & démantelée par le Roi Loüis XIII, en 1628, tr. « ar guear eus ar Roc’hell a yoa fichet, qemeret var an hugunoded, ha disvuryet, gad ar Rouë Loyz tryzec-ved èn hano, èr bloaz c’huêzecq cant, hac eiz varnugunet (sic). »
●(1821) SST.ab xxxv. Ur bunition eahus aberh Doué, un dilost a bersecution en Huguenodet. ●(1889) ISV 50. He c'herent a ioa hugunoted.
- hugunodez
- hugunodiezhhugunodiezh
f. Huguenotisme, doctrine des huguenots.
●(1931) VALL 366b. qualité de huguenot, tr. «hugunodiez f.»
- hugunot
- Hugus
- hugushugus
s. (anatomie) Luette.
●(1633) Nom 20a-b. Gurgulio, epiglottis, sublinguium, columella : la luette : an hugus, an luetten.
- huhal
- hui
- huierhuier
m. =
●(1744) L'Arm 26a. Barbacane, petite ouverture dans un talus, tr. «Huiére.. rieu. m.» ●43a. Canal, tr. «Huér.. rieu. m.» ●125b. Egout, tr. «Huérr ou Huiérr, de gondui enn dineu louss ag unn ti. m.» ●146b. Evier, tr. «Huiérr.. rieu : Huére.. érieu. m.» ●293. Pomelle, tr. «Direnn carguéd à douligueu, péhani a laquér é béeg unn huïérr éitt paraat na dremeinnou el loustage pé treu aral, gued en deure.» ●343b. Ru, tr. «Huére.. rieu. m.»
- hujaot
- hujaotalhujaotal
v.
(1) V. tr. d. Injurier.
●(1910) ISBR 261. doh ou hujautal hag é tirivilat dohté a veg ha dré skrideu. ●(1919) DBFVsup 3. arjaudein, v. Insulter. Cf. hujaudein. ●(1932) GUTO 5. hujautal Hur Salvér. ●(1934) BRUS 69. Insulter, tr. «hujaotal.» ●(1937) TBBN 39. d'er goapat ha d'en hujautal. ●(1939) RIBA 53. Gourdrouzet e vezè, hujaotet, alernet haboet, ihuernet. ●54. hag hi en hujaotè doh er gerùel «kaohek». ●(1942) VALLsup 89b. Gronder, tr. «hujaotal (et injurier) V[annetais].»
(2) V. pron. réci. En em hujaotal : s'insulter mutuellement.
●(1939) RIBA 8. hag ind d'en em-hujaotal a végad. ●60. en em-hujaotal get komzeu diflouroh pé diflour.
- hujaoterezh
- huk
- hulmañ / hulmiñhulmañ / hulmiñ
v.
I. V. tr. d.
(1) Humer.
●(c.1718) CHal.ms ii. humer, tr. «lonquein, hulmein.»
(2) Supporter.
●(1962) TDBP II 219. N'he-deus ket a bermisïon da skei gantañ gand e dad, red a vez dezi e hulma eno, a-hervez, tr. «le père ne lui permet pas de le frapper, il faut qu'elle le supporte là, paraît-il.»
II. V. intr. Supporter une situation déplaisante, pénible.
●(1919) BUBR 6/132. Ar re-all (...) na zeblantont ket beza gwall breset da zispaka eus o zoull, ha ni a rank hulma, pe omp kontant pe n'omp ket. ●(1919) BUBR 8/205. Hen a rank hulma ivez kaer en deus kaout sec'hed. ●(1962) TDBP II 219. An dud a vez droug enno gand se, med red eo dezo hulma, evel just, tr. «les gens s'en irritent, mais ils sont obligés de le supporter.»
- hulmiñhulmiñ
voir hulmañ
- hum
- humañ
- humblhumbl
voir humpl
- humblamanthumblamant
adv. Humblement.
●(1612) Cnf 74a. mé oz supply humblamant, d'am difenn en nos henuoaz ouz an illusionou. ●(1621) Mc 82. humblamant ez goulennaff pardon.
●(1659) SCger 67a. humblement, tr. «humblamant.» ●(1732) GReg 504a. Humblement, tr. «Humblamand.»
●(1859) MMN 104. eur barressiad tud, daoulinet humblamant da adori Doue.
- humblelezh
- humblezhumblez
s. Humilité.
●(1650) Nlou 171. Dren madelez han humblez à nezy, tr. «A cause de sa bonté et de son humilité.»
- humenhumen
adj. Humain.
●(1499) Ca 114a. Humen. g. humaine. ●(1575) M 1357. Eno á hast dastum aray lingnez humen, tr. «Là en hâte, il réunira la race humaine.» ●(1576) H 50. Suffocquer a froez humaen. ●(1612) Cnf.epist 4. an compsou inutil eues an scauancc ha furnez humen. ●(1612) Cnf 12a. pan scuillier an goat humen dré malicc ha droucyez. ●(1650) Nlou 293. Euyt scler dyseren, lignez humen à penet, tr. «pour délivrer clairement la race humaine du châtiment.»
●(1659) SCger 67a. humain, tr. «humen.» ●(1774) AC v. ar spez humen, tr. «l'Espece humaine.»
- humenidigezhhumenidigezh
f. =
●(1839) BSI 214. anduri qemend a elle humenidiguez an den da souffr. ●270. ma partagimp douéëlez an hini en deus teurvezet partagi ganeomp hon humenidiguez.
- humeurhumeur
s. Humeur.
●(1647) Am.ms 691. Ma na veach custum avez he humeur., tr. « Si vous n’étiez accoutumé à son humeur »
- humez
- humezenn
- humidhumid
adj. Humide.
●(1633) Nom 232b-233a. Solum vliginosum, irriguum, vuidum : terre tousiours humide ou moite : douar bepret humid ha leïz.
- humiliañhumiliañ
v.
(1) V. tr. d. Humilier, rendre humble.
●(1499) Ca 114a. Humiliaff vide in vuel. ●(1575) M 18. humiliaf Tut an bet, tr. «humilier les gens du monde.»
(2) V. pron. réfl. Em humiliañ : s'humilier.
●(1575) M 572-573. Penaux couffat an maru, peheny so garuhaff : / A ra da pep heny, en em humiliaff, tr. «Comme quoi le souvenir de la mort, qui est très dure / Fait à chacun s'humilier.» ●(1576) Cath p. 9. ne deo quet euit ma em v[a]ntaff : hoguen ma em humiliaff, tr. «ce n'est pas pour me vanter, mais m'humilier.»
- humilite
- humplhumpl
adj.
(1) Attr./Épith. Humble.
●(1659) SCger 67a. humble, tr. «humbl.» ●(1688) MD I 17. Eur peden humbl ha fervant d'an Treindet. ●(1732) GReg 504a. Humble, qui est sans orgüeil, qui est modeste, soûmis, tr. «Humbl.»
●(1838) OVD 300. Na doucet-é bout patiant hac humble, étal bout vangeancius. ●(1855) BDE 456. Bed-é bet devotius, fur, humbl. ●(1860) BAL 200. ur mevel a zo evel rancout deza beza humbl. ●(1880) SAB 36. humbl, patiant, gouzavuz, sentuz, p'eo destinadur ar gristenien beza evel ouz o Zalver.
(2) Adv. Humblement.
●(1868) KMM 37. o senti humbl ouz ur micherour. ●(1880) SAB 162. grit ma pedin humbl evel-se.
●(1932) ALMA 97. Trugarekât a ran humbl an Aotrou Doue.
- humplaathumplaat
v. intr. Devenir plus humble.
●(1860) BAL 192. evit miret ouz ar c'hloar-vean, ac humplaat atao.
- humplded
- hunhun
m. –ioù
I. (domaine du sommeil)
(1) Somme, sommeil.
●(1499) Ca 49a. g. sommail. b. hun. ●114a. Hun. g. someill. ●(1633) Nom 227a. Canticinium, secunda vigilia : le premier somme : an quentaff hun.
●(1659) SCger 111b. sommeil, tr. «hun.» ●(1727) HB 545. Queit ha ma vezzimp en hon hun. ●(1732) GReg 874b. Sommeil, ou somme, le dormir, tr. «hun. p. hunyou. Van[netois] hun. p. hunéü.» ●Un profond sommeil, tr. «un hun calet.» ●Par mon sommeil, pendant que je dormois, tr. «Em hun.» ●(1752) PEll 444. Hûn, tr. «Sommeil.»
●(1879) ERNsup 156. Hun, heun, m., tr. «somme, court sommeil.» ●barz ma hun kenta (da noz), tr. «dans mon premier sommeil, Pleud[aniel], Lanr[odec].» ●(1897) EST 68. Un hun huek.
●(1908) PIGO II 17. an ozac'h a hadkrog en e hun. ●(1933) MMPA 160. an hun-se ne bad ket pell.
(2) Dre hun : en dormant.
●(1659) SCger 112a. ●112a. en songeant, tr. «dre hun.» ●(1732) GReg 874b. Par mon sommeil, pendant que je dormois, tr. «dre va hun.»
(3) Ober un hun : faire un somme.
●(1879) ERNsup 156. ober un hun, tr. «faire un somme, Perros, Trév[érec].» ●n'em eus kret 'met eunn hun pe daou, tr. «je n'ai fait qu'un ou deux sommes, Trév[érec].»
●(1903) MBJJ 47. Eun hun a ran bete diou pe dær heur. ●(1910) MBJL 194. Amzer hepken d'ober un hun.
(4) Pakañ un hun : faire un somme.
●(1942) DHKN 30. arlerh Pariz hé doè gellet pakein un hun hag e hras kant vad dehi.
II. (domaine du rêve)
(1) Rêve, songe.
●(1659) SCger 155a. hun, tr. «songe.» ●(1752) PEll 444. Hûn, tr. «songe.»
(2) Dre hun : en songe.
●(14--) N 26. dre ma hun, tr. «en songe.»
- Hun
- hun-aez
- hun-kousked
- hun-kreisteizhun-kreisteiz
m. Sieste.
●(1879) ERNsup 156. ann heun kreiste, tr. «le sommeil d'après-dîner, Goudelin ; ober heun kreiste, Pleud[aniel].»
●(1912) BUAZpermoal 652. el lec'h m'oa bet ar vugale oc'h ober o hun-kreiste. ●(1936) BREI 442/2d. kuit a hun kreizte.
- hunadushunadus
adj. (Fièvre) Léthargique, somnolente.
●(c.1718) CHal.ms ii. Letargie, tr. «darian Cousquedus hunnadus.»
- hunañ / huniañ / huniñhunañ / huniañ / huniñ
v. intr.
(1) Dormir.
●(1732) GReg 302a. Dormir, tr. «hunya. pr. hunyet. huni. huna. ppr. hunet. Van[netois] huneiñ. hunyeiñ.» ●302b. Dormir d'un profond sommeil, tr. «hunya micq. hunya saçzun.» ●(1752) PEll 444. Huna, tr. «sommeiller, dormir.»
●(1879) ERNsup 156. hun, tr. «dormir.» ●Emañ 'hun aze, tr. «il est là à dormir Trév[érec].» ●ke(r)s të hun, tr. «va dormir, Trév[érec].»
(2) Rêver.
●(1752) PEll 444. Huna, tr. «songer, rêver.»
- hundi
- hunehune
f./m. –ioù, –où
(1) Rêve, songe.
●(1732) GReg 819a. Reve, songe en dormant, tr. «Van[netois] hune. p. huneéü.» ●(1790) MG 8. un huné. ●(17--) TE 52. deu huné en doai bet. (…) ean e uélou de betra e vou talvét dehou é hunéeu. ●56. en eu huné-ze.
●(1818) HJC 352. un hüèné e mès bet. ●372. er hré-men e gueméras er pèh en doai laret er merhet-ce dehé aveit huéneïeu. ●(1829) CNG 4. inou é tissorbe ag en huné calet ag er pehet. ●(1876) TIM 137. hunéeu eahus ar é zivout. ●(1896) HIS 23. Er roué Pharaon, ér prañtad-sé, en doé groeit eúé deu huné.
●(1913) AVIE 322. un huné ar é zivout. ●(1921) BUFA 59. é oé Franséz en devoé guélet en é huné.
(2) Sommeil.
●(1732) GReg 874b. Sommeil, ou somme, le dormir, tr. «Van[netois] hune. p. huneéü.» ●(1792) CAg 122. Dihousquet onn ag un huné ponnère.
- huneal / huneiñhuneal / huneiñ
v.
(1) V. Rêver.
●(1732) GReg 819b. Réver, songer en dormant, tr. «Van[netois] huneal. huneeiñ.» ●(17--) TE 277. devinein petra en doai un aral hunéét.
●(1900) BUSF 5. Chom e hra paud de hunéal, de rézial én ou gulé.
(2) V. tr. i. Huneal gant : rêver à.
●(17--) VO 57. Ur glorius e bass é amzér é hunéal guet vanitéeu. ●58. ne gave quet brassoh plijadur aveit hunéal guet hé chongeu. ●59. En nemb e hum abus de hunéal guet en ol chongeu e hum bresant én é speret. ●60. er-ré e bass ou amzér é hunéal guet amouédage.
- huneganhunegan
m. –ed
I. (zoologie)
(1) Loir.
●(1499) Ca 114b. Hunegan. g. herisson.
●(1732) GReg 577b-578a. Liron, ou loir, ou rat-liron, petit animal qui dort tout l'hyver dans les creux des arbres, & sous les toits des maisons, tr. «Lyr. p. lyred. hunegan. p. huneganed.»
(2) Marmotte.
●(1732) GReg 604b. Marmote, petit animal farouche qui dors six mois, comme les loirs, tr. «Hunegan. p. huneganed. voyez liron.»
II. sens fig. Gros dormeur.
●(1732) GReg 302a. Dormeur, grand dormeur, tr. «hunegan. p. huneganed. (ce dernier mot signifie dans le propre, liron, & marmotte.»
- huneganez
- huneiñhuneiñ
voir huneal
- huneour