Devri

Recherche 'hu...' : 215 mots trouvés

Page 3 : de hugenn-1 (101) à huneour (150) :
  • hugenn .1
    hugenn .1

    f. –où cf. hueg, hug, huged, hugez

    I. (anatomie) Luette.

    (1732) GReg 585b. Luette, tr. «Huguenn. an huguen. huqenn

    (1876) TDE.BF 297b. Hugenn, s. f., tr. «Luette.»

    II. (pathologie)

    (1) (?) Ampoule, tumeur (?).

    (1647) Am A-347. Me a bet ar grucq sec’h pe an huguen / Var becq da lanchen a mac’h asteno, tr. «Je souhaite (que) (?) la tumeur (?) sèche ou (?) l’ampoule (?) sur le bout de ta mauvaise langue et qu’elle s’étende.»

    (2) Hugenn gouezet : dérangement de la luette.

    (1931) VALL 434a. dérangement de la luette, tr. « hugenn gouezet. »

    (3) Sevel an hugenn : guérir le dérangement de la luette.

    (1931) VALL 434a. guérir [dérangement de la luette], tr. « sevel an hugenn. »

  • hugenn .2
    hugenn .2

    f. -où (botanique)

    (1) Épine-vinette.

    (c.1718) CHal.ms i. Espine vinette, tr. «huguen’, angroües.»

    (2) Baie.

    (1934) BRUS 259. Une baie (aubépine, houx, églantine, etc…), tr. «un hugen –neu

  • hugez
    hugez

    s. (anatomie) Luette. cf. hueg, hug, hugenn, huged

    (1732) GReg 585b. Luette, tr. «huguès

  • hugunaodaj
    hugunaodaj

    s. Huguenotisme, doctrine des Huguenots.

    (1732) GReg 502b-503a. Huguenotisme, la doctrine des huguenots, tr. «Hugunodaich. par le, mot de hugunodaich, le peuple entend toutes sortes d'heresies.» ●(17--) TE 479. péré en dès fardet en Huguenaudage.

    (1847) FVR 340. ginidig a oa euz ar gear a Jeneva, e pelec’h e oa savet eun hugenodach. ●(1857) LVH xv. péhani (...) e arrestas en huguenaudage é peb léh. ●xx. huguenaudage en Nicolaïstèd. ●(1872) ROU 58. Protestantisme, tr. «Ugunodach.» ●(1889) ISV 50. Mes he merc'h a ioa re stag oc'h an hugunodach.

  • hugunod
    hugunod

    m. –ed (religion) Huguenot.

    (1612) Cnf 21a. Meuliff an hæretiquet, ha hugunodet.

    (c.1680) NG 572-574. Sellet : nen du hiruout / Guellet distruiet ol / Hon bro den huguenaudet ? ●599-602. miret Braih / Doh en huguenaudet, / Doh bresel ha famin, / Querteri, goual clenuet. ●(1732) GReg 502b. Huguenot, Calviniste, tr. «Hugunod. p. hugunoded.» ●825a. La Rochelle fut prise & démantelée par le Roi Loüis XIII, en 1628, tr. « ar guear eus ar Roc’hell a yoa fichet, qemeret var an hugunoded, ha disvuryet, gad ar Rouë Loyz tryzec-ved èn hano, èr bloaz c’huêzecq cant, hac eiz varnugunet (sic). »

    (1821) SST.ab xxxv. Ur bunition eahus aberh Doué, un dilost a bersecution en Huguenodet. ●(1889) ISV 50. He c'herent a ioa hugunoted.

  • hugunodez
    hugunodez

    f. –ed Huguenotte.

    (1732) GReg 502b. Huguenote, tr. «Hugunodès. p. hugunodesed.» ●(1738) GGreg 41. hugunodès, p. hugunodesed, tr. «huguenote.»

    (1889) ISV 50. o veza demezet eun eil guech da eun hugunodez.

    (1902) LZBg Gwengolo 231. Un hugenaudéz.

  • hugunodiezh
    hugunodiezh

    f. Huguenotisme, doctrine des huguenots.

    (1931) VALL 366b. qualité de huguenot, tr. «hugunodiez f.»

  • hugunot
    hugunot

    adj. Huguenot.

    (1612) Cnf 21a. scridou hæretic ha hugunod.

    (1854) PSA I 65. gannet a dud huguenaud. ●(1879) GDI 83. blasfêmeu huguenaud.

    (1902) LZBg Gwengolo 230. é reseuant éleih a alézoneu a dud hugenaud. ●(1939) KOLM 30. er Saozon hugenaot.

  • Hugus
    Hugus

    n. pr. Ugutio (auteur d'un vocabulaire).

    (1499) Ca 114a. Huguce. g. idem.

  • hugus
    hugus

    s. (anatomie) Luette.

    (1633) Nom 20a-b. Gurgulio, epiglottis, sublinguium, columella : la luette : an hugus, an luetten.

  • huhal
    huhal

    v. intr. = ( ?) c'hwezhañ ( ?).

    (1841) IDH 26. a vesul ma huhe ul loncêg benac.

  • hui
    hui

    Toull-hui : égoût.

    (1936) IVGA 195. argant dastumet en toullou-fi.

  • huier
    huier

    m. =

    (1744) L'Arm 26a. Barbacane, petite ouverture dans un talus, tr. «Huiére.. rieu. m.» ●43a. Canal, tr. «Huér.. rieu. m.» ●125b. Egout, tr. «Huérr ou Huiérr, de gondui enn dineu louss ag unn ti. m.» ●146b. Evier, tr. «Huiérr.. rieu : Huére.. érieu. m.» ●293. Pomelle, tr. «Direnn carguéd à douligueu, péhani a laquér é béeg unn huïérr éitt paraat na dremeinnou el loustage pé treu aral, gued en deure.» ●343b. Ru, tr. «Huére.. rieu. m.»

  • hujaot
    hujaot

    m. –où Injure.

    (1932) BRTG 28. ne vrunellè ket na hujaut na konz huerù erbet. ●(1939) RIBA 54. paod a hujaoteu diharak aral.

  • hujaotal
    hujaotal

    v.

    (1) V. tr. d. Injurier.

    (1910) ISBR 261. doh ou hujautal hag é tirivilat dohté a veg ha dré skrideu. ●(1919) DBFVsup 3. arjaudein, v. Insulter. Cf. hujaudein. ●(1932) GUTO 5. hujautal Hur Salvér. ●(1934) BRUS 69. Insulter, tr. «hujaotal.» ●(1937) TBBN 39. d'er goapat ha d'en hujautal. ●(1939) RIBA 53. Gourdrouzet e vezè, hujaotet, alernet haboet, ihuernet. ●54. hag hi en hujaotè doh er gerùel «kaohek». ●(1942) VALLsup 89b. Gronder, tr. «hujaotal (et injurier) V[annetais].»

    (2) V. pron. réci. En em hujaotal : s'insulter mutuellement.

    (1939) RIBA 8. hag ind d'en em-hujaotal a végad. ●60. en em-hujaotal get komzeu diflouroh pé diflour.

  • hujaoterezh
    hujaoterezh

    m. Action d'injurier.

    (1932) BRTG 138. Latira ne cheleu ket doh hujautereh é Jekon. ●(1939) RIBA 54. Hujaotereh, goapereh, drastereh ne hrent ket d'er haeh gorig na diskein nag ober. ●96. ag un hujaotereh d’un dejañnereh.

  • huk
    huk

    s. Vêtement.

    (1499) Ca 113a. Huc lien. g. hucquet de toille. ●Huc pillotet. g. hucque pillotee. ●(1575) M 309. Da muz entre'n buzuc, gant un huc an trugar, tr. «Ton réduit sera parmi les vers, avec une robe misérable.»

  • hulmañ / hulmiñ
    hulmañ / hulmiñ

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Humer.

    (c.1718) CHal.ms ii. humer, tr. «lonquein, hulmein

    (2) Supporter.

    (1962) TDBP II 219. N'he-deus ket a bermisïon da skei gantañ gand e dad, red a vez dezi e hulma eno, a-hervez, tr. «le père ne lui permet pas de le frapper, il faut qu'elle le supporte là, paraît-il.»

    II. V. intr. Supporter une situation déplaisante, pénible.

    (1919) BUBR 6/132. Ar re-all (...) na zeblantont ket beza gwall breset da zispaka eus o zoull, ha ni a rank hulma, pe omp kontant pe n'omp ket. ●(1919) BUBR 8/205. Hen a rank hulma ivez kaer en deus kaout sec'hed. ●(1962) TDBP II 219. An dud a vez droug enno gand se, med red eo dezo hulma, evel just, tr. «les gens s'en irritent, mais ils sont obligés de le supporter.»

  • hulmiñ
    hulmiñ

    voir hulmañ

  • hum
    hum

    interj. Hum !

    (1908) KMAF 16. Hum ! Gwelloc'h eo beza sur da genta, gouzout a rez. ●(1910) MAKE 112. «Hum ! eme egile, en eur skarza e c'hourlanchen. (1970) BHAF 305. Hum ! Lavarom hepken ne oa ket diwar dour...

  • humañ
    humañ

    v. tr. d. Humer.

    (1499) Ca 114a. Humaff. g. humer. ●(1633) Nom 55b. Illinctus, ecligma : quelque brouët pour humer : vn braouuaig bennac, souben da humaff.

  • humbl
    humbl

    voir humpl

  • humblamant
    humblamant

    adv. Humblement.

    (1612) Cnf 74a. mé oz supply humblamant, d'am difenn en nos henuoaz ouz an illusionou. ●(1621) Mc 82. humblamant ez goulennaff pardon.

    (1659) SCger 67a. humblement, tr. «humblamant.» ●(1732) GReg 504a. Humblement, tr. «Humblamand

    (1859) MMN 104. eur barressiad tud, daoulinet humblamant da adori Doue.

  • humblelezh
    humblelezh

    f. Humilité.

    (1688) MD II 31. humblelez eternel (…) lot eus oc'h humblelez.

  • humblez
    humblez

    s. Humilité.

    (1650) Nlou 171. Dren madelez han humblez à nezy, tr. «A cause de sa bonté et de son humilité.»

  • humen
    humen

    adj. Humain.

    (1499) Ca 114a. Humen. g. humaine. ●(1575) M 1357. Eno á hast dastum aray lingnez humen, tr. «Là en hâte, il réunira la race humaine.» ●(1576) H 50. Suffocquer a froez humaen. ●(1612) Cnf.epist 4. an compsou inutil eues an scauancc ha furnez humen. ●(1612) Cnf 12a. pan scuillier an goat humen dré malicc ha droucyez. ●(1650) Nlou 293. Euyt scler dyseren, lignez humen à penet, tr. «pour délivrer clairement la race humaine du châtiment.»

    (1659) SCger 67a. humain, tr. «humen.» ●(1774) AC v. ar spez humen, tr. «l'Espece humaine.»

  • humenidigezh
    humenidigezh

    f. =

    (1839) BSI 214. anduri qemend a elle humenidiguez an den da souffr. ●270. ma partagimp douéëlez an hini en deus teurvezet partagi ganeomp hon humenidiguez.

  • humeur
    humeur

    s. Humeur.

    (1647) Am.ms 691. Ma na veach custum avez he humeur., tr. « Si vous n’étiez accoutumé à son humeur »

  • humez
    humez

    coll. =

    (1744) L'Arm 284b. Cœur de pigeon, tr. «Huméss

  • humezenn
    humezenn

    f. = unanderenn «humez».

    (1744) L'Arm 284b. Un cœur de pigeon, tr. «Unn Umezeenn.f.»

  • humid
    humid

    adj. Humide.

    (1633) Nom 232b-233a. Solum vliginosum, irriguum, vuidum : terre tousiours humide ou moite : douar bepret humid ha leïz.

  • humiliañ
    humiliañ

    v.

    (1) V. tr. d. Humilier, rendre humble.

    (1499) Ca 114a. Humiliaff vide in vuel. ●(1575) M 18. humiliaf Tut an bet, tr. «humilier les gens du monde.»

    (2) V. pron. réfl. Em humiliañ : s'humilier.

    (1575) M 572-573. Penaux couffat an maru, peheny so garuhaff : / A ra da pep heny, en em humiliaff, tr. «Comme quoi le souvenir de la mort, qui est très dure / Fait à chacun s'humilier.» ●(1576) Cath p. 9. ne deo quet euit ma em v[a]ntaff : hoguen ma em humiliaff, tr. «ce n'est pas pour me vanter, mais m'humilier.»

  • humilite
    humilite

    f. Humilité.

    (1659) SCger 67a. humilité, tr. «humilité

    (1911) SKRS II 167. Ar Zent ho deus bet un istim vras evit an humilite.

  • humpl
    humpl

    adj.

    (1) Attr./Épith. Humble.

    (1659) SCger 67a. humble, tr. «humbl.» ●(1688) MD I 17. Eur peden humbl ha fervant d'an Treindet. ●(1732) GReg 504a. Humble, qui est sans orgüeil, qui est modeste, soûmis, tr. «Humbl

    (1838) OVD 300. Na doucet-é bout patiant hac humble, étal bout vangeancius. ●(1855) BDE 456. Bed-é bet devotius, fur, humbl. ●(1860) BAL 200. ur mevel a zo evel rancout deza beza humbl. ●(1880) SAB 36. humbl, patiant, gouzavuz, sentuz, p'eo destinadur ar gristenien beza evel ouz o Zalver.

    (2) Adv. Humblement.

    (1868) KMM 37. o senti humbl ouz ur micherour. ●(1880) SAB 162. grit ma pedin humbl evel-se.

    (1932) ALMA 97. Trugarekât a ran humbl an Aotrou Doue.

  • humplaat
    humplaat

    v. intr. Devenir plus humble.

    (1860) BAL 192. evit miret ouz ar c'hloar-vean, ac humplaat atao.

  • humplded
    humplded

    f. Humilité.

    (1732) GReg 504a. Humblement, tr. «gand humblded

    (1847) MDM 85. gant ar memez humblded.

  • hun
    hun

    m. –ioù

    I. (domaine du sommeil)

    (1) Somme, sommeil.

    (1499) Ca 49a. g. sommail. b. hun. ●114a. Hun. g. someill. ●(1633) Nom 227a. Canticinium, secunda vigilia : le premier somme : an quentaff hun.

    (1659) SCger 111b. sommeil, tr. «hun.» ●(1727) HB 545. Queit ha ma vezzimp en hon hun. ●(1732) GReg 874b. Sommeil, ou somme, le dormir, tr. «hun. p. hunyou. Van[netois] hun. p. hunéü.» ●Un profond sommeil, tr. «un hun calet.» ●Par mon sommeil, pendant que je dormois, tr. «Em hun.» ●(1752) PEll 444. Hûn, tr. «Sommeil.»

    (1879) ERNsup 156. Hun, heun, m., tr. «somme, court sommeil.» ●barz ma hun kenta (da noz), tr. «dans mon premier sommeil, Pleud[aniel], Lanr[odec].» ●(1897) EST 68. Un hun huek.

    (1908) PIGO II 17. an ozac'h a hadkrog en e hun. ●(1933) MMPA 160. an hun-se ne bad ket pell.

    (2) Dre hun : en dormant.

    (1659) SCger 112a.112a. en songeant, tr. «dre hun.» ●(1732) GReg 874b. Par mon sommeil, pendant que je dormois, tr. «dre va hun

    (3) Ober un hun : faire un somme.

    (1879) ERNsup 156. ober un hun, tr. «faire un somme, Perros, Trév[érec].» ●n'em eus kret 'met eunn hun pe daou, tr. «je n'ai fait qu'un ou deux sommes, Trév[érec].»

    (1903) MBJJ 47. Eun hun a ran bete diou pe dær heur. ●(1910) MBJL 194. Amzer hepken d'ober un hun.

    (4) Pakañ un hun : faire un somme.

    (1942) DHKN 30. arlerh Pariz hé doè gellet pakein un hun hag e hras kant vad dehi.

    II. (domaine du rêve)

    (1) Rêve, songe.

    (1659) SCger 155a. hun, tr. «songe.» ●(1752) PEll 444. Hûn, tr. «songe.»

    (2) Dre hun : en songe.

    (14--) N 26. dre ma hun, tr. «en songe.»

  • Hun
    Hun

    m. –ed Hun.

    (1911) BUAZperrot 725. eur boblad gouezidi, ar Hunned.

  • hun-aez
    hun-aez

    m. Sieste.

    (1908) DIHU 36/82. Mar det enta d'hobér un hun ahoé.

  • hun-kousked
    hun-kousked

    m. Somme.

    (1861) BSJ 15. é varhue e vou haval doh un hun-cousquèd.

    (1913) AVIE 231. mes kredein e hrent é konzé ag un hun-kousked. ●(1934) MAAZ 40. én ur obér un hun gousked.

  • hun-kreisteiz
    hun-kreisteiz

    m. Sieste.

    (1879) ERNsup 156. ann heun kreiste, tr. «le sommeil d'après-dîner, Goudelin ; ober heun kreiste, Pleud[aniel].»

    (1912) BUAZpermoal 652. el lec'h m'oa bet ar vugale oc'h ober o hun-kreiste. ●(1936) BREI 442/2d. kuit a hun kreizte.

  • hunadus
    hunadus

    adj. (Fièvre) Léthargique, somnolente.

    (c.1718) CHal.ms ii. Letargie, tr. «darian Cousquedus hunnadus

  • hunañ / huniañ / huniñ
    hunañ / huniañ / huniñ

    v. intr.

    (1) Dormir.

    (1732) GReg 302a. Dormir, tr. «hunya. pr. hunyet. huni. huna. ppr. hunet. Van[netois] huneiñ. hunyeiñ.» ●302b. Dormir d'un profond sommeil, tr. «hunya micq. hunya saçzun.» ●(1752) PEll 444. Huna, tr. «sommeiller, dormir.»

    (1879) ERNsup 156. hun, tr. «dormir.» ●Emañ 'hun aze, tr. «il est là à dormir Trév[érec].» ●ke(r)s të hun, tr. «va dormir, Trév[érec].»

    (2) Rêver.

    (1752) PEll 444. Huna, tr. «songer, rêver.»

  • hundi
    hundi

    m. –où Dortoir.

    (1752) PEll 444. Hundy, tr. «Dormitorium, (mot à mot, maison de sommeil).»

    (1931) VALL 228b. Dortoir, tr. «hundi m. pl. ou

  • hune
    hune

    f./m. –ioù, –où

    (1) Rêve, songe.

    (1732) GReg 819a. Reve, songe en dormant, tr. «Van[netois] hune. p. huneéü.» ●(1790) MG 8. un huné. ●(17--) TE 52. deu huné en doai bet. (…) ean e uélou de betra e vou talvét dehou é hunéeu. ●56. en eu huné-ze.

    (1818) HJC 352. un hüèné e mès bet. ●372. er hré-men e gueméras er pèh en doai laret er merhet-ce dehé aveit huéneïeu. ●(1829) CNG 4. inou é tissorbe ag en huné calet ag er pehet. ●(1876) TIM 137. hunéeu eahus ar é zivout. ●(1896) HIS 23. Er roué Pharaon, ér prañtad-sé, en doé groeit eúé deu huné.

    (1913) AVIE 322. un huné ar é zivout. ●(1921) BUFA 59. é oé Franséz en devoé guélet en é huné.

    (2) Sommeil.

    (1732) GReg 874b. Sommeil, ou somme, le dormir, tr. «Van[netois] hune. p. huneéü.» ●(1792) CAg 122. Dihousquet onn ag un huné ponnère.

  • huneal / huneiñ
    huneal / huneiñ

    v.

    (1) V. Rêver.

    (1732) GReg 819b. Réver, songer en dormant, tr. «Van[netois] huneal. huneeiñ.» ●(17--) TE 277. devinein petra en doai un aral hunéét.

    (1900) BUSF 5. Chom e hra paud de hunéal, de rézial én ou gulé.

    (2) V. tr. i. Huneal gant : rêver à.

    (17--) VO 57. Ur glorius e bass é amzér é hunéal guet vanitéeu. ●58. ne gave quet brassoh plijadur aveit hunéal guet hé chongeu. ●59. En nemb e hum abus de hunéal guet en ol chongeu e hum bresant én é speret. ●60. er-ré e bass ou amzér é hunéal guet amouédage.

  • hunegan
    hunegan

    m. –ed

    I. (zoologie)

    (1) Loir.

    (1499) Ca 114b. Hunegan. g. herisson.

    (1732) GReg 577b-578a. Liron, ou loir, ou rat-liron, petit animal qui dort tout l'hyver dans les creux des arbres, & sous les toits des maisons, tr. «Lyr. p. lyred. hunegan. p. huneganed

    (2) Marmotte.

    (1732) GReg 604b. Marmote, petit animal farouche qui dors six mois, comme les loirs, tr. «Hunegan. p. huneganed. voyez liron.»

    II. sens fig. Gros dormeur.

    (1732) GReg 302a. Dormeur, grand dormeur, tr. «hunegan. p. huneganed. (ce dernier mot signifie dans le propre, liron, & marmotte.»

  • huneganez
    huneganez

    f. –ed Dormeuse.

    (1732) GReg 302a. Dormeuse, tr. «huneganès. p. huneganesed

  • huneiñ
    huneiñ

    voir huneal

  • huneour
    huneour

    m. –ion Rêveur.

    (17--) TE 52. Chetu hun hunéour.

    (1907) VBFV.bf 33b. hunéour, m. pl. –erion, tr. «rêveur.» ●(1908) NIKO 24. Hunéour, spered goann.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...