Recherche 'kren...' : 110 mots trouvés
Page 2 : de krennamzeriat (51) à krenv-1 (100) :- krennamzeriat
- krennamzeriek
- krennañ / krenniñ krennañ / krenniñ
v.
I. V. tr. d.
A. Arrondir.
●(c.1500) Cb 52b. arronder. b. crenaff.
●(1659) SCger 9a. arondir, tr. «crenna.» ●139b. crenna, tr. «arondir.» ●(c.1718) M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms i. arrondir, tr. «rontat, crennein.» ●(1732) GReg 53b. Arrondir, tr. «Crénna. pr. Crénnet.»
B.
(1) Abréger.
●(1732) GReg 5b. Abreger, tr. «crénna. pr. Crénnet.»
●(1911) BUAZperrot 503. o welet trubuilhou an Iliz, hag a bede ar Werc'hez d'o c'hrenna. ●656. krennit heb dale, poaniou e dremenvan. ●(1914) DFBP 3a. abréger, tr. «Krenna.»
(2) Couper, raccourcir.
●(1575) M 1568. Ha nep á hat bozenn, an bozenn á crenno, tr. «Et celui qui sème l'œil-de-bœuf, l'œil-de-bœuf récoltera.»
●(1710) IN I 18. crenna he ivinou. ●(1732) GReg 776b. Racourcir, rendre plus court, tr. «crenna. pr. crennet.»
●(1872) ROU 98a. Raccourcir, tr. «crenna.»
●(1914) DFBP 269b. raccourcir, tr. «krenna.»
(3) Krennañ e c'her : couper court.
●(1872) ROU 79b. Couper court, tr. «Crenna e c'her. (Cesser de parler).»
(4) Evit krennañ kaoz / evit krennañ berr : pour couper court.
●(1872) ROU 72a. Pour abréger, tr. «Evit crenna caoz.»
●(1908) BOBL 04 janvier 171/1d. Evid krenna berr, 1907 a zo bet eur bloavez etre daou.
(5) Rogner.
●(1732) GReg 826a. Rogner, tr. «Crénna. pr. crénnet. Van[netois] Crénneiñ. crennat. ppr. crennet. ●Rogner les ailes à un oiseau, tr. «Crenna e ziouasqell da ul laboucz.»
●(1903) EGBV 183. rogner, tr. «krannein.»
(6) fam. Guillotiner, rogner (qqn).
●(1866) FHB 88/282b. ar c'hillotin a grennas tud a bep renc. ●(1874) FHB 490/158b. an tavarniour n'en doa ket nebeutoc'h a aoun ne ket tamallet e vije ha kaset da grenna. ●(1876) TDE.BF 376a. Krenna, v. a., tr. «couper la tête à un malfaiteur.»
(7) Restreindre.
●(1910) MBJL 58. abalamour ma krennont ar frankiz [al lezenno]. ●(1911) BUAZperrot 534. evit krenna o gwiriou. ●(1915) HBPR 127. an Departamant (...) a grennas d'hezo ho bevañs.
(8) Carreler (des chaussures).
●(1659) SCger 19b. carreler des souliers, tr. «crenna, carrea boutou.» ●(1732) GReg 137b. Carreler des souliers, tr. «Crénna boutou.»
●(1876) TDE.BF 376a. Krenna, v. a., tr. «carreler, parlant de souliers.»
(9) (en plt d'un arbre) Étêter.
●(1876) TDE.BF 376a. Krenna, v. a., tr. «tailler par le haut, parlant d'un arbre.»
(10) (en plt d'un chien) Écouer.
●(1876) TDE.BF 376a. Krenna, v. a., tr. «écourter, parlant d'un chien.»
(11) Krennañ e c'hoant da ub. : faire passer l'envie à qqn.
●(1944) ATST 114. da grennañ dezhañ e c'hoant da drubuilhañ repoz ar gristenion.
II. V. intr. Krennañ diwar : rogner sur.
●(1911) BUAZperrot 17. krouet peb a eskopti d'ezo, o krenna divar ar re all tro var dro.
III. V. pron. réfl. En em grennañ (da ober udb.) : se décider à.
●(1872) ROU 80a. Il se décida à partir, tr. «m'en em grennas da guitaat.»
IV.
(1) Krennañ e voustachoù da ub. : voir moustachoù.
(2) Krennañ e ivinoù da ub. : voir ivinoù.
(3) Krennañ e douchenn da ub. : voir touchenn.
- krennardkrennard
m. –ed
I.
(1) Chose de taille moyenne.
●(1935) ANTO 13. un tamm krennard a lestr.
(2) Homme de taille moyenne.
●(1732) GReg 226b. Homme courtaud, tr. «Ur c'hrennard. p. crennarded.» ●631a. De moïenna taille, tr. «crennard.»
●(1876) TDE.BF 376a. Krennard, s. m., tr. «Courtaud ; pl. ed.»
(3) Adolescent.
●(1931) VALL 10a. Adolescent, tr. «krennard, f. ez et enn V[annetais], pl. ed.»
(4) Porc de taille moyenne.
●(1993) MARV xii 5. (Plistin) Daou grennard a benn oh.
II. Bezañ ken drant hag ur c’hrennard diflipet diouzh ar skol : aussi gai qu’un adolescent qui surgi de l’école.
●(1963) LLMM 99/267. ken drant hag ur c’hrennard diflipet diouzh ar skol.
- krennardenn
- krennardez
- krennbaotrkrennbaotr
m. –ed Adolescent.
●(1732) GReg 440a. David tua Goliath avec une fronde, tr. «David pa n'edo c'hoaz nemed ur c'hrenn-bautricq, a lazas ar geant Golyath gand un taul baltramm.»
●(1866) FHB 91/312a. Eur c'hrenn baotr a deuas evit kerc'hat ar bara. ●(1867) FHB 152/378a. Hag ar c'hrenn-botr zo hirio eur zouav dispar. ●(1872) ROU 92b. De moyenne-taille, tr. «crenn-den, crenn-baotr, etc.»
●(1907) VBFV.bf 44a. kren-bautr, m., tr. «jeune garçon.» ●(1909) FHAB C'hwevrer 58. setu o tremen eur c'hrenn-baotr yaouank, trivac'h vloas, p'evelse. ●(1911) BUAZperrot 339. Oc'h ober e studi ganto e oa eur c'hrenn bôtr. ●(1919) DBFVsup 28b. gouspin, m. jeune garçon. Synonymes : goujard, kren bautr, averlaud ; drillaud. ●(1929) MKRN 112. Ar grenn-baotred a lugern ar c'hroer bras, tr. «Les gamins reluquent le grand crible.» ●(1931) VALL 10a. Adolescent, tr. «krennbaotr, f. ez et krennblac'h V[annetais], pl. ed.»
- krennbaotrezkrennbaotrez
f. –ed Adolescente.
●(1931) VALL 10a. Adolescent, tr. «krennbaotr, f. ez et krennblac'h V[annetais], pl. ed.»
- krennbennadkrennbennad
s. = (?) Morceau de taille moyenne (?).
●(1934) ALMA 83. Trouc'ha diwar bep skouarn d'ezan eur grennbennad.
- krennbennegkrennbenneg
m. Homme brachycéphale.
●(1931) VALL 79b. Brachycéphale subs., tr. «krennbenneg pl. krennbenneien.»
- krennbennegezh
- krennbennek
- krennbikern
- krennblac'h
- krennblantenn
- krenndammkrenndamm
m. –où Morceau de taille moyenne.
●(1911) BUAZperrot 155. Ar wir groaz a zo krenn dammou anezi e Rom hag e Pariz.
- krennded
- krenndenkrennden
m. krenndud Personne de taille moyenne.
●(1732) GReg 226b. Homme courtaud, tr. «Ur c'hrenn-dèn. p. crenndud.»
●(1872) ROU 92b. De moyenne-taille, tr. «crenn-den, crenn-baotr, etc.»
●(1905) IVLD 213. Eur c'hrennden oa, pikoted, teo eun draig. ●(1921) PGAZ 47. Ton Eucat a ioa eur c'hrenn-den. ●(1928) BFSA 16. Mab Pika a oa eur c'hrennden. ●(1934) MAAZ 48. en amzér ma oent bugalé ha kren-dudigeu. ●(1962) GERV 10. eur c'hrenn den a oa aneañ. ●(1968) LIMO 30 novembre. un tammig kren dén iouank !
- krennder
- krenndev
- krenndi
- krenndouseg
- krenndudkrenndud
plur. krennden
- krennejenkrennejen
m. (zoologie) Bouvillon.
●(1732) GReg 91b. Jeune beuf, bouvillon, tr. «Crenn-egen. p. crenn-egenned.» ●(1744) L'Arm 29b. Bouvillon, tr. «Crenn-Eijonn.»
●(1876) TDE.BF 376a. Krenn-ejenn, s. m., tr. «Bouvillon, jeune bœuf.» ●(1890) MOA 148b. Bouvillon, Jeune bœuf, tr. «krenn-ejenn.»
●(1907) VBFV.fb 14a. bouvillon, tr. «krann éjon, m.»
- krennennkrennenn
f. –où
(1) Bâton.
●(1849) GBI II 490. M'am bije un tammig krennenn, tr. «si j'avais un bout de gourdin.» ●(1866) BOM 100. Tremened er stag eur grennen, tr. «Une perche fut passée dans le lien.» ●(1869) KTB.ms 14 p 206. bac'hado, gant ar grennenn a wele aze.
●(1931) VALL 758a. Tricot, tr. «krenenn (-goad) pl. krenennou-koad.» ●760b. Tronçon, tr. «krennenn f.»
(2) Pain rond de taille moyenne.
●(1996) VEXE 86. de grands pains ronds de 25 ou 30 livres chacun (eun dorz vara) ou encore des pains, ronds toujours, mais plus petits (eur grennen, eur vouchenn).
- krennerkrenner
m. –ion
(1) Celui qui arrondit.
●(1732) GReg 53b. Celui qui arrondit, tr. «Crénnèr. p. Crénnéryen.»
(2) Rogneur.
●(1732) GReg 826a. Rogneur, tr. «Crennèr. p. crennéryen. Van[netois] crennour. p. yon, yan.»
(3) Carreleur.
●(1732) GReg 137b. Carreleur, qui carrele des souliers, tr. «Crénnèr. p. crennéryen. crénnour. p. yen. crenner-botou.»
(4) Abréviateur.
●(1914) DFBP 3a. abréviateur, tr. «Krenner.»
(5) Écornifleur.
●(1876) TDE.BF 376a. Krennour, s. m. V[annetais], tr. «Ecornifleur.»
- krennerezkrennerez
f. =
●(1924) FHAB Eost 316. Pa vezont seac'h [ar podoù] e vezont aes da denna diwar an tamm koad hag e vez neuze kempennet o fonsou gand eur grennerez.
- krenngikrenngi
m. Chien de taille moyenne.
●(1872) ROU 92b. De moyenne-taille, tr. «crenn-den, crenn-baotr, etc., crenn-gi etc.»
- krenngoujard
- krennidigezhkrennidigezh
f. Arrondissement, action d'arrondir.
●(1732) GReg 53b. Arrondissement, tr. «Crénnidiguez.»
- krenniñkrenniñ
voir krennañ
- krennlavarkrennlavar
m. –ioù, –où Proverbe.
●(1847) GON.FB 648a. Proverbe, s. m. Espèce de sentence exprimée de peu de mots et devenue commune et vulgaire, tr. «Krenn lavar.»
●(1907) VBFV.fb 81a. proverbe, tr. «kren-lavar, m.» ●(1926) FHAB Mezheven 220. lakat en o fenn ar c'hrenn-lavar-man. ●(1934) BRUS 292. Un proverbe, tr. «ur hrenlavar –eu.» ●(1955) STBJ 106. ganti eo e klevis, evit ar wech kenta, ar c'hrennlavar goapaus anavezet er vro.
- krennlezenn
- krennloenek
- krennoad
- krennus
- krennvaouezkrennvaouez
f. –ed Femme de taille moyenne.
●(1869) FHB 214/37b. Ar brinsez-ze so eur grenn vaouez teo.
- krennvazhkrennvazh
f. krennvizhier Gourdin.
●(1659) SCger 77b. massuë, tr. «cren vas.» ●(1732) GReg 84b. Bâton court qui a un gros bout, & sert pour se batre, tr. «Crénn-vaz. p. crénn-vizyer.» ●226b. Court-bâton, tr. «Crenn-vaz. p. crenn-vizyer.» ●(1744) L'Arm 175a. Gourdin, tr. «Grênn bah.»
●(1876) TDE.BF 376a. Krenn-vaz, s. f., tr. «Massue.» ●(1890) MOA 192a. Bâton gros et court, tr. «krenn-vaz.»
●(1931) VALL 60b. gros bâton, tr. «krennvaz.»
- krennvegek
- krennverc'h
- krennvleizkrennvleiz
m. –i (zoologie) Louvart.
●(1732) GReg 585a. Louvet, tr. «Crenn-vleiz. p. crennvleizy.» ●(1744) L'Arm 222a. Louvet, tr. «Crenn-bléye.. leidi. m.»
●(1866) FHB 90/304a. eur c'hrenn vleiz. ●(1867) FHB 115/86b. Daoulagad ar c'hrenn-vleis a lughernas abred.
●(1907) VBFV.bf 44a. kren-blei, m., tr. «louveteau.»
- krennvrezhoneg
- krennvrezhonek
- krennvugale
- krennwaz
- krennwezkrennwez
coll. (botanique) Arbrisseaux.
●(1931) VALL 34a. Arbrisseau, tr. «krennwez col. sg. krennwezenn.»
- krennwezennkrennwezenn
f. –où, krennwez (botanique) Arbrisseau.
●(1931) VALL 34a. Arbrisseau, tr. «krennwez col. sg. krennwezenn.»
- krennwregkrennwreg
f. krennwragez Femme de petite taille.
●(1732) GReg 226b. Femme courtaude, tr. «ur c'hrenn-grecq.»
- krenus
- kreñv .1kreñv .1
adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqn)
(1) Fort, puissant.
●(1464) Cms (d’après GMB 132). Cref, fort. ●(1499) Ca 50a. Creff. g. fort ou puissant.
●(1821) SST.ab xxxv. eit bet criuhoh.
(2) Bezañ en e oad kreñv : être dans la force de l'âge.
●(1889) ISV 165. Bez'edo en he oad cre, vardro he drede bloavez ha daou ugent.
(3) Bezañ kreñv war : être porté sur.
●(1878) EKG II 142. Krenvoc'h oant var an dibri hag an efa, eget n'oant var an emgann.
●(1904) SKRS I 165. Daoust ma vezer peurliessa d'an oad-se krenv avoalc'h var an dibri.
B. (en plt de qqc.)
(1) = (?) krenn (?).
●(1839) BEScrom 274. ou fèn e oé goleit ag ur habuchon groeit a liæn cran, eit n'ou dehé quet hum hùélet en eil éguilé.
●(1907) VBFV.fb 45a. fort, tr. «kren ou krann.»
(2) Abondant.
●(1866) FHB 89/296b. Ar bouet chatal a vezo cre. ●(1890) MOA 101a. L'eau abonde, tr. «krenv eo ann dour.» ●(1896) HIS 35. En Israélited ne oé ket kriù er biùañs geté én dezerh.
●(1920) LZBl Gouere 334. Gan'eomp-ni ken nebeut n'oa ket goall gre ar boued. ●(1932) FHAB Meurzh 110. p'eo gwir e wele e oa krenv e greun da baka an eost. ●(1955) STBJ 210. Broust e oa an dud war an dibri ha boued kreñv ha yac'hus a veze servijet dezo : soubenn ar c'hig, kig soubenn, ragout gant prun, sklipou, rost leue, farz bleud ha farz riz, rezin bihan e-barz, hag, evit, echui, kafe ha lagoud.
(3) Abondamment fourni.
●(1906) GWEN 19. choazit ar c'hestennou krenva.
(4) (en plt de boisson) Fort, très alcoolisé.
●(1902) PIGO I 91. evach krê. ●(1923) FHAB C'hwevrer 54. an evachou krenv.
(5) Solide.
●(1633) Nom 135b. Arca robustea, robur, robustus carcer, & lignea custodia, philacat : le lieu plus fort de la prison, où l'on enferre les criminels : an læch crèuaff ves an prisoun pe en læch ez anfermer an criminalet, an cambr criminal. ●141b. Columna solida : colomne forte : coulonnen creuf, start ha ferm.
●(1849) LLB 676. gué kern kriw. ●(1897) EST 69. er bareu kriwan.
(6) Grand, important.
●(1913) HIVR 60. Er hriùan perhinded a Vreiz.
(7) Bon.
●(1949) KROB 20/20. diou leo-kreñv er c'hreisteiz da Jeruzalem.
(8) (en plt d'une source) Qui coule abondamment.
●(1732) GReg 824b. Une riviere rapide, tr. «Ur stær grê.» ●(1787) BI 42. mamenneu creihuë.
●(1902) KANNgwital 1/4. e kichen eur feunteun a zidarze anez'hi eunn eienen krenv. ●(1911) BUAZperrot 495. Evel eun eienen bepred krenv. ●(1921) BUFA 122. ur vammen kriù e saillas ag er roh.
(9) (en plt du niveau de l'eau) Haut.
●(1925) FHAB Mae 176. An dour a zo krenv hag a c'holo ar sklujou.
(10) (Goût, odeur) fort, puissant.
●(1867) MGK 88. Eul louzaouen c'houez kre.
(11) (en plt du membre viril) Fort, puissant.
●(1647) Am 648. Ac eff a so creff he coz peneffy, tr. Herve Bihan « … si son vieil engin est fort »
II. Épith.
(1) Hini kreñv : boisson alcoolisée.
●(1935) BREI 390/2d. Tri vannac'h hini krenv, neuze. ●(1935) ANTO 83. karget gantañ e gof bras a hini-kreñv. ●(1945) DWCZ 61. eur banne hini-krenv. ●(1954) VAZA 165. hini-kreñv ar vro (…) nerzh a zo ennañ, pa lavaran. ●(1977) DAHG 75. Bep an amzer e rae ur sachadenn war e voutailhad hini kreñv.
(2) Kastell-kreñv : château fort.
●(1846) BAZ 319. mistri eus eur c'hastel-cre.
●(1925) FHAB Mezheven 210. ar c'henta a rae oa beza mestr war eur c'hastell krenv.
(3) (en plt du pain) Mal cuit.
●(1919) DBFVsup 5b. bara kré, kren, tr. «pain mal cuit.»
III. Adv.
(1) À voix haute.
●(1935) DIHU 288/287. én ur bedein kriù.
(2) (Nourri) suffisamment.
●(1911) BUAZperrot 168. n'int ket bet bevet na kreñv, na sasun awalc'h epad ma oant oc'h ober o c'hresk !
(3) Kreñvoc'h eget justoc'h : plutôt plus que moins.
●(1955) STBJ 133. ne zouje ket gleba he c'herc'henn hag he c'hrubuilh kreñvoc'h eget justoc'h.
(4) Fortement.
●(1650) Nlou 474. Den ne pet cre, é pourneant, tr. «personne ne la prie fortement en vain.»
●(1732) GReg 22b. Aimer fort, tr. «Caret crê.»
(5) Vite.
●(1650) Nlou 71. Techet cre en Egypt, / Da vezaff acuytet, tr. «Fuyez vite en Égypte / pour être libérés.»
(6) Très.
●(14--) N 75. Maz off leun creff a pep cleffet, tr. «Je suis tout plein de maladies.» ●(1650) Nlou 458. Pell cre chacceet, tr. «chassés très loin.»
IV.
(1) Kreñv evel ur marc'h : voir marc'h.
(2) Kreñv evel un ejen : voir ejen.
(3) Kreñv evel un tarv : voir tarv.
(4) Kreñv evel un dervenn : voir dervenn.
(5) Bezañ kreñv e gein : voir kein.