Recherche 'bra...' : 273 mots trouvés
Page 2 : de bragez-1 (51) à brammellat (100) :- bragez .1bragez .1
m. –où, –eier (habillement) Culotte.
I.
●(1633) Nom 116a. Caligæ follicantes, laxæ brachæ : chausses larges ou marinieres : bragesou pe hautou ledan, eguis re'n merdeïdy.
●(1838-1866) PRO.tj 190. Daonet vo ma braguez / Gant ma chomo va reor er mès.
●(1907) FHAB Here 253. Eur bragez ruz hag eur zaë c'hlaz. ●(1908) FHAB Ebrel 97. Gant o bragezeier gwenn. ●(1909) FHAB Eost 232. divesker hir ha moan, ar bragez o flapat outo. ●(1928) BFSA 262. eur gordenn hag eur bragez.
II.
(1) Emañ ganti ar bragez hag al lostenn : elle porte la culotte.
●(1872) (L) GAM 66. Hounnez a zo bragez ha losten gant-hi.
●(1931) VALL 176. Elle (la femme) porte la culotte, tr. F. Vallée «ema(ñ) ganti ar bragez hag al lostenn.»
(2) Ur bragezad kagal zo gantañ : voir kagal.
- bragez .2
- bragez-pannbragez-pann
m. (habillement) = (?) Pantalon de velours (?).
●(1949) KROB 20/14. eur bragez-pann, tri skoed.
- bragez-rodellek
- bragezad
- bragezadur
- bragezañbragezañ
v. tr. d.
(1) Culotter.
●(1732) GReg 158b. Prendre ses chausses, ou, haut-de-chausses, tr. «Bragueza. pr. braguezet.»
●(1908) PIGO II 9. kaset d'in ho pried da vragezan. ●(1914) FHAB Gouere 204. he mabig n'oa ket bragezet c'hoas. ●(1927) GERI.Ern 64-65. brageza, tr. «culotter.»
(2) Culotter (une pipe).
●(1866) BOM 58. Ma c'hourn ker brao bragezet ! tr. «ma pipe si bien culottée !»
- bragezegbragezeg
m. fam. Môme, gamin.
●(1877) FHB (3e série) 9/66a. desket da beb bragezek, o tifoupa dioc'h tavancher he vam.
- bragezennbragezenn
f. –où (habillement)
(1) Pantalon.
●(1633) Nom 116a. Brachæ, barbarum tegmen : braye : bragou, braguesen.
●(1838-1866) PRO.tj 189. Divisq da vraguezen.
●(1909) BOBL 13 février 216/3a. Ha ma c'hellfe bea mestrez d'am bragezen, / E rafe d'in, me gred, dougen he gweleden. ●(1927) GERI.Ern 65. bragezenn f., tr. «culotte longue.»
(2) =
●(c.1500) Cb 29a. Braguesenn. g. braier de chausse. la. hoc subligar / aris. ●(1521) Cc [braguesenn]. Braguesenn. g. braier de chausse. la. hoc subligar / aris. ●(1633) Nom 116b. Subligar, subligaculum, femoralia, feminalia : brayes : hautou lerou, braguesennou.
(3) Jambe de culotte, de pantalon.
●(1931) VALL 176a. une jambe de culotte, tr. «bragezenn.»
- bragezennekbragezennek
adj. Qui porte un pantalon.
●(1927) GERI.Ern 65. bragezennek adj., tr. «qui en porte [une culotte longue].»
- bragezerezh
- bragezetbragezet
adj. Germé.
●(1917) KZVr 215 - 15/04/17. Bragezet, tr. «germé.» ●Ar gwiniz a zo bragezet er bern, tr. «le froment a germé en tas, Haut-Léon, Loeiz ar Floc'h.»
- brageziñbrageziñ
v. intr. Germer.
●(1732) GReg 457b. Germer, pousser un germe, tr. «braguezi. pr. braguezet.»
●(1866) FHB 88/285a. mar guellit her medi, e teui da vraguezi. ●(1866) FHB 89/296a. An ed du a deu da vraguezi, da guillida. ●(1867) FHB 148/345a. goude e vraguez, e tiouan, e poulz eur c'heoten.
●(1909) BOBL 12 juin 233/2d. hini ebet ken nebeut ne vezo bragezet ha da viz maë an avalou douar a vezo ken iac'h ha ken mad evel en devez ma oant tennet. ●(1927) GERI.Ern 65. bragezi v. n., tr. «germer.» ●(1932) ALMA 86. bragezi a rea an (lire : en) douar. ●(1939) KTMT 76. louzeier noazus hag a deu da vragezi a-nevez a vec'h ma 'z int troc'het. ●(1982) MABL I 110. (Lesneven) hag 'vragezent dre o vod.
- bragilbragil
adj. =
●(1982) MABL I 108. (Lesneven) n'eo ket bragil c'hoazh 'tav ! ●(1982) MABL II 69. (Lesneven) bragil : un den bragil n'eo na vibin na skañv ; (ger ijinet gant Yves ?) : lugut, ponner.
- bragonioù
- bragoù .1bragoù .1
m. brageier
I. (habillement)
(1) Pantalons, culotte.
●(1633) Nom 116a. Brachæ, barbarum tegmen : braye : bragou, braguesen. ●Campestre : haut de chausse de toile : bragou lien. ●(1647) Am 553. So hen he bragaou barbaou dezraouhet, tr. «Qui dans sa culotte (?) … (?) a commencé.»
●(1659) SCger 23b. chausse, tr. «bragou.» ●65b. haut de chausse, tr. «bragou.» ●133b. bragou, tr. «hauts de chausses.»
●(1838-1866) PRO.tj 189. Boutonnet ho pragou. ●(1840) EBB 4. bragow, tr. « culotte de toile ».
●(1904) DBFV 29b. brageu, pl., tr. «braies.» ●(1929) MKRN 18. Stardet ho prageier, tr. «serrez bien vos pantalons.»
►[au plur. après un art. ind.]
●(1909) KTLR 16. eur bragou penseillet hag eur rokeden. ●(1924) BILZbubr 43-44/1025. eur bragou berlinj glaz. ●(1942) DADO 7. Gwisket eo gant eur c’hoz stammenn dislivet hag eur bragou gant meur a dakon.
(2) Bragoù toull-buoc'h : pantalons à braguette.
●(1909) FHAB C'hwevrer 48. eur bragou toull-bioc'h hag eul liviten frailhet. ●(1955) STBJ 58. hogen eur bragou toull-buoc'h e oa, heñvel-mil ouz re ar vourc'hizien. ●(1985) AMRZ 32. an hini all ; eur bragez «toull-bioh» ablamour d'ar faout a zouge war an a-raog.
(3) Bragoù toull-gwiz : pantalons à braguette.
●(1838) CGK 12. Cepet ar brago toul gouiz, al lero marellet.
II. plais. Rahouenn vragoù : sobriquet de nain.
●(1732) GReg 648a. Nabot, nabote, petit ; presque nain, tr. «raouënn-vragou.»
●(1977) DAHG 25. Ac'hanta, Rahouenn-Vragoù, evel-se e ra ac'hanon, kae da c'hortoz e traoñ diri sal ar warded.
III.
(1) Bezañ ar bragoù gant e wreg : c’est sa femme qui dirige. Cf. ober he Mari Bragoù, dougen ar vrozh hag ar bragoù, ar bragez hag al lostenn zo ganti.
●(1923) FHAB Mae 177 (L) *Tintin Anna. Plega a ranke d'e wreg evel eur c'hrouadur; gouzout a rea edo ar bragou ganti evel m'ema ar c'hiz da lavaret.
(2) Bezañ skañv e vragoù :
●(18--) EER 19 (T) E. Ernod. Ar re oa skanvik ho brago, / Vit sevel ezet er c'hargo, / Deuz kavet brema ar voyen / Da laret c'hint republiken.
(3) Riskañ e vragoù : laisser son bien pour le donner en héritage.
●(1957) BRUD 2/30 (K) Y. ar Gow. Youen a zisplegas deañ emede e vab Herve o vond da zimezi da Varianna Jaouen hag e oant deuet, heñ da riska e vragou, evel ma lavare, pe d'ober an dilez euz e beadra, hag an daou zen yaouank da lakaad ober o hontrad-eured.
(4) Sevel e vragoù :
●(1957) AMAH 90 (T) *Jarl Priel. Ya, mabig, kred ar marvailh-se, ha sav da vragoù !
(5) Sevel e vragoù : tenir bon.
●(1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269 (Ki Sant Vig). Sav da vragou = dalc'h mat = esto vir.
(6) Gwisket en deus sant Erwan e vragoù glas : le temps est beau.
●(1912) MELU 445 (T-Pleuzal). Kaer e an amzer. - A ya, gwisket 'n eus zand Ervoan i vrago glaz, tr. E. Ernault «Le temps est beau. - Oui, saint Yves a mis sa culotte bleue. (Plouezal).»
(7) Ober ur bragoù paper da ub. : ôter la libre disposition de ses biens à qqn.
●(1912) MELU XI 302 (Go-Kerfod). Ober eur brago paper d'unan benak, tr. E. Ernault «Faire une culotte de papier à quelqu'un, l'interdire, lui faire ôter la libre disposition de ses biens. (Kerfot.)»
(8) Bezañ graet e vragoù a-raok e revr : être né dans une famille riche. Cf. fardet e votoù a-raok e dreid. Cf. Français né avec une cuiller d’argent dans la bouche.
●(1997) HYZH 212/17. (Plounevez-Kintin) « Hemañ ‘oa graet e vragoù a-raok e revr. » E dud a oa pinvidik, ur vicher vat o doa hag o deus graet evitañ, hag-a-se ar vuhez n’eo ket bet start dezhañ.
(9) Dougen ar vrozh hag ar bragoù : voir brozh.
(10) Ober he Mari Bragoù : voir Mari.
(11) Bezañ kaoc'h kras en e vragoù : voir kaoc'h.
(12) Bezañ kaoc'h tomm en e vragoù : voir kaoc'h.
(13) Bezañ flaer en e vragoù : voir flaer.
- bragoù .2bragoù .2
pl. (habillement) Beaux habits, habits du dimanche. cf. bragal
●(1941) DIHU 358/245. Ha ean kentih ardran er gredans de durel é vrageu, aveit lakat é zillad pamdéiek.
- bragoù-brasbragoù-bras
m. (habillement) Pantalon large du costume traditionnel breton.
●(1872) DJL 11. bragou-bras ha bragou-moan.
●(1924) FHAB Genver 10. ar bragou-bras, ar bragez-rodellek a oa gwechall douget gand an holl war ar meaz. ●(1929) MKRN 46. Oc'hpenn hanter-kant bragou bras / Tre d'ar penn-daoulin a riskas ! tr. «Plus de cinquante bragou-bras glissèrent jusqu'au ras du genou.»
- bragoù-moan
- bragoù-Tregerbragoù-Treger
m. (habillement) Pantalon serré.
●(1732) GReg 240b. Culotte, haut de chausse serré, tr. « bragou Treguer ».
●(1905) NOETy 217. bragou moan, bragou Treguer, tr. « culotte, haut de chausse serré ».
- brakañ
- brakemardbrakemard
m. –où Braquemart.
●(1557) B I 597. Memeux un braquemart (variante : braquemar), tr. «j'ai un braquemart.» ●(1633) Nom 184a. Harpe, falcatus enfis, acinaces, gladius Persicus : simetaire : vr braquemart, vr countil lacen.
●(1732) GReg 213b-214a. Bracquemart, épée courte & large, tr. «Bracqèmard. p. bracqémarded.»
- braket .1
- braket .2
- brakon
- brakonaj / brakoniaj
- brakoner / brakonier
- brakoniañbrakoniañ
voir brakoniñ
- brakoniñ / brakoniañ
- brakul-brakul-
voir bakul-
- brallbrall
m./f. –où
I.
A. (en plt des cloches)
(1) Sonnerie, branle, volée de cloches, carillon.
●(1732) GReg 174b. Son de cloche en branle, ou à la volée, tr. «brall. p. brallou.»
●(1866) BOM 38. Brall d'ar c'hleier !
●(1876) TDE.BF 70a. Brall, s. m., tr. «Branle de cloches.»
(2) Lakaat e brall : mettre en branle.
●(1915) HBPR 32. Ar c'hleier oa lakeat e brall.
(3) E brall : en branle.
●(1920) LZBt Here 32. De e vouel ar c'hleier a zon en brall. ●(1924) ARVG Ebrel 80. Ar c'hleier a zo e brall.
(4) War vrall : en branle.
●(1933) MMPA 174. epad ma tregerne ar mêziou gant mouez ar c'hleier war vrall.
B.
(1) Branle.
●(1876) TDE.BF 70a. Brall, s. m., tr. «secouement en général.»
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «branle, secousse, vacillation.»
(2) Pente.
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «pente.»
(3) Glacis.
●(c.1718) CHal.ms ii. glacis, tr. «brail, ou bral.»
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «glacis.»
(4) Improbation.
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «improbation.»
(5) (marine) Tangage.
●(1732) GReg 114b. Le branle d'un navire, tr. «Brall al lestr.»
●(1905) HFBI 542. gant ar vrall eus ar vatimant.
C. (en plt de qqn)
(1) Teurel (ar) brall war ub. : blâmer qqn, rejeter la faute sur qqn.
●(1744) L'Arm 20a. Attribuer une faute, tr. «Taulein ou Turul er vrêll.» ●(1792) BD 5081. tolet voar nese bral, tr. «blâmez-les.»
●(1879) GDI 254. Ur fæçon criminel aral hoah de haol-gonz ag en nessan e gonsist é turul er vrell ar ur gompagnoneah abéh.
●(1904) DBFV 29b. turul er vrel, tr. «rejeter la faute.» ●(1907) VBFV.fb 42b. rejeter la faute sur, tr. «turel er vral ar.» ●(1935) BREI 438/2c. nemet e stagent abred da deurel ar brall war ar re all.
(2) Teurel e vrall war : jeter son dévolu sur.
●(1935) BREI 436/3c. Hirie, e c'hellomp lavaret penôs sant Yann Bosco en deus taolet e vrall war Vreiz-Izel.
(3) Teurel e vrall : se fixer.
●(1872) ROU 85a. Où se fixera-t-il ? tr. «Peleac'h e tôlo e vrall.»
(4) Reiñ ar brall : donner, imprimer le branle.
●(1936) BREI 442/2a. Hogen, eun dra a zo hag a gont : ar brall a zo roet ; al labour a zo boulc'het.
II.
(1) Na foeltr na brall : absolument rien du tout.
●(1964) BRUD 17/7. N'eus na ki na kaz, na tamm na lomm, na foeltr na brall en ho ti.
(2) Na forzh na brall : rien du tout.
●(1908) KMAF 67. Ne ran ket forz na brall gant an daou-ze.
III.
(1) Reiñ ar brall da : donner l’autorisation.
●(1926) (T) E. ar Moal FHAB Ebrel 125. Ha ne c'hedont nemet an taol sut hag a roio ar brall d'ezo da vale hervez o c'hoant.
(2) Teurel ar brall war ub. : accuser.
●(1895) GMB 79. en tréc[orois] e tolont ar brald dec'h-u. (hvz Avant. 44).
●(1912) (T) E. ar Moal BUAZpermoal 224. Hag evit ne vije ket tôlet ar brall warne, ec'h ejont da lavaret d'ar barner e kave d'eze e oa eur c'horf-maro en dour. ●(1942) VALLsup 2. Accuser, tr. F. Vallée «teurel ar brall war.»
(3) Teurel ar brall war ub. : jeter son dévolu.
●(1913) FHAB Genver 27. ha setu rener Feiz ha Breiz en deuz taolet e vrall varnon evit derc'hel e blas. ●(1924) (T) Erwan ar Moal FHAB Mae 194. Dastumet en deus (...) kalz a anaoudegez war istor hon bro, o vezan m'en deus ber, dreist-holl, tôlet e vrall war eun dachenn eus hon istor.
(4) Teuler e vrall (e) : jeter son dévolu.
●(1890) (L) MOA 268. Où se fixera-t-il ? tr. J. Moal «e peleac'h e taolo he vrall ?» ●398. Se fixer, se poser dans un endroit, tr. J. Moal «teurel e vrall enn eul leac'h.»
III.
(1) Reiñ ar brall da : donner l’autorisation.
●(1926) FHAB Ebrel 125 (T) E. ar Moal. Ha ne c'hedont nemet an taol sut hag a roio ar brall d'ezo da vale hervez o c'hoant.
(2) Teurel ar brall war ub. : accuser.
●(1895) GMB 79 (d’après Avant. 44). en tréc[orois] e tolont ar brald dec'h-u.
●(1912) BUAZpermoal 224 (T) E. ar Moal. Hag evit ne vije ket tôlet ar brall warne, ec'h ejont da lavaret d'ar barner e kave d'eze e oa eur c'horf-maro en dour. ●(1942) VALLsup 2. Accuser, tr. F. Vallée «teurel ar brall war.»
(3) Teurel ar brall war ub. : jeter son dévolu.
●(1913) FHAB Genver 27. ha setu rener Feiz ha Breiz en deuz taolet e vrall varnon evit derc'hel e blas. ●(1924) (T) Erwan ar Moal FHAB Mae 194. Dastumet en deus (...) kalz a anaoudegez war istor hon bro, o vezan m'en deus ber, dreist-holl, tôlet e vrall war eun dachenn eus hon istor.
(4) Teuler e vrall (e) : jeter son dévolu.
●(1890) MOA 268 (L). Où se fixera-t-il ? tr. J. Moal «e peleac'h e taolo he vrall ?» ●398. Se fixer, se poser dans un endroit, tr. J. Moal «teurel e vrall enn eul leac'h.»
- brall-divrall
- brall-doublbrall-doubl
m. (danse) Double branle.
●(1647) Am 780. It gant un brall doubl mibin a soublicq, tr. «Allez un double branle, lestement et assez souplement.»
- brall-kammbrall-kamm
m. (danse) Branle.
●(1732) GReg 124b. Branle, sorte de danse en rond, tr. «brall-camm. bræll-camm.»
●(1876) TDE.BF 70a. Brall-kamm, s. m., tr. «Sorte de danse très-animée, appelée Branle en français.»
►absol.
●(1633) Nom 195b. Orbis saltatorius : branle : branl.
●(1732) GReg 124b. Branle, sorte de danse en rond, tr. «Brall.»
- bralladenn
- brallañ / bralliñbrallañ / bralliñ
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Sonner (les cloches) en branle, à toute volée.
●(1499) Ca 25b. Brallaff. g. braller vid in brancellat.
●(1659) SCger 19b. carillonner, tr. «branli ar cleier.» ●133b. bralla, tr. «bransler.» ●(1732) GReg 174b. Sonner les cloches à la volée, ou en branle, tr. «bralla ar c'hleyer.» ●876a. Sonner en branle, tr. «bralla ar c'hléyer. pr. brallet.»
●(1876) TDE.BF 70a. Bralla, v. a., tr. «Secouer, remuer violemment.» ●Bralla ar c'hleier, tr. «sonner les cloches en branle ou à la volée.»
●(1912) MMKE xvii. Ar c'hleier a vralle d'an drived zôn.
(2) Ébranler, secouer.
●(1659) SCger 109a. secouer, tr. «bralla.»
●(1904) DBFV 30a. brallein, brellein, brellat, v. a., tr. «ébranler.»
B. sens fig.
(1) Émouvoir.
●(1904) DBFV 30a. brallein, brellein, brellat, v. a., tr. «émouvoir.»
(2) Brallañ kouraj ub. : décourager qqn.
●(1890) MOA 203b. Décourager quelqu'un, tr. «bralla kourach u. b.»
(3) Brallañ ub. : envoyer qqn promener.
●(1647) Am 703. Coz loriben fall ma fezo brallet, tr. «Vieux méchant (?) … (?), qu'on l'envoie paître !»
II. V. intr.
A.
(1) Branler, osciller, être ébranlé.
●(1633) Nom 179a. Pilentum : chariot branslant : car orgellus, á deu da flaig da branliff.
●(1854) PSA II 95. en devalenneu e vrêllou én ou léh.
(2) Pencher.
●(1859) MMN 248. ne vrallo jamæs en tu fall. (…) ne ouffe bralla e tu all ebet. ●(1872) ROU 94b. Faites-le pencher de ce côté, tr. «grit deza bralla var an tu-ma.»
●(1904) DBFV 30a. brallein, brellein, brellat, v. n., tr. «pencher, chanceler, vaciller.» ●(1912) BUAZpermoal 932. e teuas [an tour] da vrallan (...) e kouezas gant eun drouz spontus.
(3) = (?) Chanceler (?).
●(1857) LVH 222. Hag é baseu ne vrelleint quet.
B. sens fig.
(1) Osciller.
●(1911) BOBL 04 mars 323/2c. ar priz a vrall etre 3 ha 6 gwennek.
(2) Brallañ en udb. : chanceler dans.
●(1854) PSA II 93. É quement léh e zou é commance er brotestanted brêllein én ou hreden.
III.
(1) Bezañ brallet : se faire envoyer ballader.
●(1557) B I 745. Et da sarmon hoz sotony / En un lech arall ha brallet / Ahanen crenn hoz em tennet, tr. E. Ernault «allez prêcher vos sottises ailleurs et retirez-vous d'ici promptement.» tr. R. Hemon «...allez paître.» ●(1647) Am.ms 703. Coz loriben fall ma fezo brallet, tr. R. Hemon «Vieux méchant ?.....?, qu'on l'envoie paître!» ●(1647) Am 777-bis. Mal ne m'eus ket a mal d'a beza brallet, tr. R. Hemon «Hâte ! Je n'ai pas hâte d'être envoyé paître.»
(2) Brallañ e gloc'h : voir kloc'h.
- braller
- braller-e-gloc'h
- bralliñbralliñ
voir brallañ
- brallus
- bramanbraman
m. –ed (religion) Brahmane.
●(1945) KKRS I 35. an ermited-se a zo henveloc'h ouz an derviched pe ar vramaned.
- brammbramm
m. –où
I.
(1) Pet.
●(1499) Ca 24b. cest bram bretonice. vide in bram. ●25b. Bram. g. pet.
●(1723) CHal 22. Bram, pl. brameu, tr. «un pet.» ●(1732) GReg 417b. Flatuosité, vent qui sort par bas, tr. «bramm. p. brammou. (Treg[or] bromm. p. brommo.» ●716b. Pet, ventosité qui sort avec bruit, tr. «Bramm. p. brammou. (Treg[or] bromm. p. brommo. (Van[netois] bram[m]. p. brammëu.» (...) Un petit pet, tr. «brammicq. p. brammouigou.» ●(1744) L'Arm 159a. Flatus ou Flatuosité, vent qui sort du corps humain (...) Par à-bas, tr. «Bramm.» ●281a. Pet, tr. «Bram.. meu : Tarh.. heu. m.»
●(1838-1866) PRO.tj 191. o c'homzou flour / A zo evel eur bram en dour… ●(1876) TDE.BF 70a. Bramm, s. m., tr. «Pet ; pl. ou.» ●79b. Bromm, s. m. T[régor], tr. «Pet ; pl. brommo.»
●(1904) DBFV 30a. bram, m. pl. –mmeu, tr. «pet.»
(2) Distagañ, delazhiñ, leuskel ur bramm : lâcher un pet.
●(1910) ISBR 137. leskel ur bram ! ●(1939) RIBA 137. hag e zelah tri bram ar é skopeu. ●(1974) YABA 19.10. nag en dehè distaget ur bramm, hennèh e oè «kabidan».
(3) plais. Toull ar bramm : anus.
●(1884) CRYP II 265. Tri zoull e deuz va mamm : / Toull ann tamm, / Toull ar bramm / Ha toull ann hibil kamm.
●(1942) VALLsup 9b. Anus, tr. «toull ar bramm.»
(4) Milin brammoù : anus.
●(1929) DIHU 217/301. seùel é lost adrest é velin brameu !
(5) insul. Bramm kilhog : imbécile, prétentieux.
●(1907) BOBL 20 juillet 147/2a. Kerz 'ta genaouek ! bramm killek !
II.
(1) (Ober, leuskel) e vramm diwezhañ : mourir.
●(1803) MQG 13. Erfin, e voan eno pa ras he lamm goassa, / He huanaden hir hac he bram diveza.
●(1951) LLMM 25/48 (T) *Jarl Priel. Kavout a ra dit, (...), e vijen bet kiriek d'ar seurt burzhudoù, en ul leuskel va bramm diwezhañ ? ●(1954) (T) *Jarl Priel VAZA 179. ar gerioù distaget ganto kent leuskel o bramm diwezhañ. ●(1959) (T) *Jarl Priel LLMM 77/404-405. Deiz pe zeiz e teuyo ivez e dro da leuskel e vramm diwezhañ evel ma c'hoarvez gant kement den er bed-mañ.
(2) Sonn evel ur bramm war beg un ibil : être en équilibre.
●(1950) KROB 22/11 (L) H. Greff. Ar vugale betek pemp bloaz, a zo c'hoaz en o zae, a jom gant ar merc'hed. Goudeze, kerkent bragezet, ez eont gant ar wazed, fougeal a reont, «sounn evel eur bramm war beg eun ibil».
(3) Diaes evel derc'hel ur bramm war beg un ibil : très difficile.
●(1935) NOME 79 (Ki) J. Riou. (Konwoion) Hag eo diaes chom hep eva ? (Fañch) Ken diaes ha derc'hel ur bramm war beg eun ibilh, respet d'eoc'h, aotrou 'n Eskop.
(4) Bezañ evel ur bramm war ur skalier : être versatile.
●(1902) CRYP VIII 269 (T). Bean 'vel eur bram war eur skalier, tr. E. Ernault «être comme un pet sur un escalier, ce dit d'une chose très mobile, ou d'une personne qui change à chaque instant d'idée. Trég[or].»
(5) Na dalvezout ur bramm : être sans valeur.
●(1975) YABA 08.02 (Gi) J. Jaffre. Labour groeit ar en diskar ne tal ket ur bramm, émé éan. ●(1984) HBPD 91 (G) G.-L. Guilloux. Unan oé ag er groahed-sé e vezé berpet arlerh er véléan é rein labour dehé get péhedeu ne dalent ket ur bram.
(6) Bezañ troet fall ar bramm en e gof : être de mauvaise humeur.
●(1999) POULLAOUEN (K) Loeiz Lofisial. Hennezh zo troet fall ar bramm 'barzh e gof !, tr. « il s'est levé du mauvais pied ».
(7) Hep ober na bramm na klemmadenn : (être tué) sans pousser ni pet ni plainte = (être tué) raide.
●(1884) CRYP II 292 (d’après MBR 166). …hep na reaz zo-ken na bramm na klemmadenn.
(8) Bezañ krog bramm en e revr : avoir grand hâte, ou grande émotion.
●(1884) CRYP II 313. Krog e bram ’n hi rer, tr. « le pet est pris dans son cul, = il grande hâte, ou grande émotion »
- bramm-jav
- bramm-kog
- bramm-sugell
- brammadeg
- brammadenn
- brammañ / brammat / brammiñbrammañ / brammat / brammiñ
v. intr. Péter.
I.
●(1499) Ca 25b. Bramet. g. peter ou poirre / ou faire petz.
●(1723) CHal 22. Bramein, tr. «petter.» ●(1732) GReg 417b. Lâcher des flatuositez par bas, tr. «bramma. pr. brammet (Treg. brommañ.) Van. brammein.» ●(1744) L'Arm 159a. Lacher des flatuosités par à-bas, tr. «Bramein» ●281a. Peter, tr. «Brammein.»
●(1876) TDE.BF 79b. Brommañ, s. m. T[régor], tr. «Péter, lâcher un pet.»
●(1904) DBFV 30a. brammein, brammet, v. n., tr. «péter.» ●(1957) AMAH 105. Neuze’vat e skare e-maez en ur hinnoal didruez hag alies en ur winkal ha brammat ken ma venne ar c’hlinkadur ruziañ gant ar vezh.
II. Kas da vrammañ : envoyer ballader.
●(1993) PONTEKROAZ (Ki) Roger Gargadenneg. Kas anezhañ da vrammañ : envoie-le promener !
- brammatbrammat
voir brammañ
- brammellat