Recherche 'ti...' : 271 mots trouvés
Page 4 : de tilhin (151) à tipier (200) :- tilhiñtilhiñ
voir tilhañ
- tilsamm
- timattimat
adv. Rapidement.
●(14--) Jer.ms 135. Cannat tyzmat a tyz em amprys na dysquyz, tr. «Messager, vite, vite, en (exécutant) mon dessein, ne te repose pas.» ●(1499) Ca 198a. Tizmat. g. tost. ●(c.1500) Cb 53a. g. qui croit de ligier. b. nep a cret tizmat. ●(1530) Pm 102. Neuse ez stousont piz tizmat / Dan nouglynou en vn couhat, tr. «Alors ils se prosternèrent tous vite / A genoux, en un instant.» ●229. Tizmat a lum, tr. «Bien vite.» ●(1557) B I 472. Tumpet tizmat oar he asquil, tr. «faites-la vite tomber sur la nuque.» ●(1580) G 1012. Me ya (…) / Tyzmat dan Abaty, tr. «Je vais (…) / Vite à l'abbaye.» ●(1650) Nlou 28. an bugale mat, / A laesas tiz mat ho chatal, tr. «les bons bergers / abandonnèrent aussitôt leur bétail.»
●(1659) SCger 175a. timat, tr. «viste.» ●(17--) BMa 748. Me y a timat bettec henan, tr. «Je vais rapidement jusqu'à lui.»
●(1882) BAR 62. Hag e teujont timad.
●(1911) SKRS ii 49. varzu an oaled var eün ez a timad. ●(1942) DHKN 88. Ne vehè ket erhat, emé nezé timat, ur hadour bras ha koant, en ur seùel liant, ma vo Clet é e lodenno didan hor sel, hoh Mac Dâthô.
- timbal
- timbalenn
- timbalennertimbalenner
m. –ion (musique) Timbalier.
●(1732) GReg 922b. Timbalier, qui jouë des timbales, tr. «Tymbalenner. p. tymbalennéryen.»
- timbrtimbr
m. –où
(1) Timbre d'affranchissement.
●(1732) GReg 922b. Timbre, marque qu'on imprime sur le papier, & sur le parchemin, tr. «An tymbr » ●(1744) L'Arm 382a. Timbre (…) Du papier, tr. «Timbre. m.»
●(1931) VALL 739b. Timbre-poste, tr. «timbr, timb m. pl. ou, timchou.»
(2) Paper-timbr : papier timbré.
●(1867) FHB 123/147b. Ar paper timbr ne vez ket talfaset hep arc'hant.
- timbradurtimbradur
m. –ioù Affranchissement du courrier.
●(1931) VALL 13a. Affranchissement d'une lettre, tr. «timbradur, timbchadur.»
- timbrañ / timbriñ
- timbraouatimbraoua
v. intr. Collectionner les timbres.
●(1931) VALL 555b. Faire œuvre de philatéliste, tr. «timchaoua n. et act.»
- timbraouer
- timbraouerezh
- timbrawour
- timbrawouriezh
- timbrer
- timbrettimbret
adj. Timbré.
●(1732) GReg 922b. Papier timbré, tr. «Paper tymbret.»
●(1888) SBI II 14. Kenta micher em boa me grêt, / Oa porteal paper timbret ; / Oa porteal al lizero, tr. «Le premier métier que je fis, / Fut de porter du papier timbré ; / Fut de porter les lettres.»
●(1931) VALL 739b. Timbré, tr. «timbr(et), timchet.»
- timbriñtimbriñ
voir timbrañ
- timesetimese
= (?).
●(1907) FHAB Mae 79. Timese eo anat mad int deuet eus eun hevelep eïenen, int savet var ar memez grizien.
- timolotimolo
s. Choari timolo : jongler.
●(1982) MABL I 128. (Lesneven) hag edo ‘c'hoari timolo' aze ganto (…) 1C'hoari timolo = jongliñ.
- timpred
- TinTin
n. pr. Diminutif de Kaourintin (Corentin).
●(1957) BRUD 2/29. Hag a-greiz savarad an eil gand egile, setu ma lavaras Tin da Youen, heb chom da glask pemp troad d'ar maout...
- tin .1tin .1
m.
I. (botanique) Thym.
●(1633) Nom 89b-90a. Orobanche : tigne : turquantin, tin.
●(1732) GReg 921a. Thym, plante, tr. «Turcantyn. theym. tyn.»
●(1856) VNA 20. du Thym, tr. «Tyn.»
●(1926) FHAB Mezheven 217. deliou tin, saoch, ment pe lore. ●(1934) BRUS 267. Du thym, tr. «tin.»
II. (phycologie)
(1) Pelvetia canaliculata.
●(1968) NOGO 216. Pelvetia canaliculata. ti:n «thym» : Kerhurus en Plouneour-Trez.
(2) Gigartina stellata.
●(1968) NOGO 224. Gigartina stellata. ti:n : «thym» : Guisseny, Karreg-Hir en Kerlouan.
(3) Tin-gouez : Gigartina stellata.
●(1968) NOGO 224. Gigartina stellata. ti:n 'gu:ez : «thym sauvage» : Meneham en Kerlouan.
(4) Polyides rotundus.
●(1960) GOGO 203. (Kerlouan, Brignogan) le tīn (tin). Polyides rotundus, dur et cassant.
(5) Tin-du =
●(1980) PLNN 5/43. (Kerlouan) An tin du, neuse, ar re-se, neuse, sañset, n'int ket pioka du int.
- tin .2tin .2
voir din .3
- tin-lann
- tinelltinell
f. –où
I.
(1) Tente, stand.
●(1575) M 354. Ha guyn fyn é tynell, tr. «Et vin fin à la cave.» ●(1633) Nom 130a. Triclinium, conclaue : chambre pour prendre le repas de disner & souper : cambr pe tinel da leïnaff pe da coanyaff.
●(1659) SCger 175a. tinell, tr. «vne tente.»
●(1864) SMM 114. tinellou a veze savet ha dizavet en eun dervez. ●(1866) LZBt Gwengolo 178. Ann avel a c'houeze gant kounar ; hon tinel a vranskelle. ●(1868) KTB.ms 14 p 195. Setu ma oe savet tinello ha taolio en alez vraz.
●(1931) FHAB Eost 305. an tinellou a veze savet, harp-en-harp, eus ar chapel betek Leskidig. ●(1963) LLMM 99/266. Adal ma pignas war vourzh, e furchas Vasili e pep lec’h, dindan an tinelloù war benn a-raok ha war benn a-dreñv al lestr.
(2) Tonelle.
●(17--) VO 48. un tinælliq jachemin. ●97. tinèlliguéu goarnissét a flourdelis, a rose hag a giraufl.
●(1963) LLMM 99/266. E verenn en devoa debret dindan dinell un davarnig bortugalat.
(3) Tinell vrezel : pavillon militaire.
●(1732) GReg 914b. Tente, pavillon de guerre, tr. «tynell-vresell. p. tynellou vresell.»
(4) Pavillon.
●(1659) SCger 89b. pauillon, petite logette, tr. «tinel.»
(5) sens fig. Enveloppe.
●(1866) FHB 73/166b. Gouzout a ran e kuitain ep dale tinel va c'horf.
II. Chère, cuisine.
●(1732) GReg 239b. Il y a bonne cuisine, bon ordinaire, chez Pierre, tr. «Tinell vad a so gand pezr. pezr a zalc'h tinell vad» ●(1790/94) PC I 208. Guechal oa treut va zinel.
●(1867) MGK 98. Rak d'in-me ha d'am seurt ne vez da lein, da goan / Terket bemdez ker koulz tinell.
●(1907) AVKA 193. kemer da diskuiz, deb, ev ha dalc'h tinel vad. ●(1962) ARGV 55. eun drugar a voe deañ farda ganto tinell vat ha saourus d'e vignoned.
- tinellañ
- tineller
- tinettinet
(jeu) C’hoari tinet. cf. pilaoued
●(1857) CBF 124. C’hoari tinet, tr. « Morceau de bois conique par les deux bouts sur lequel on frappe avec un petit bâton. » ●(1876) TDE.BF 516b. C’hoari pilaouet, tr. «Ce jeu d’enfant consiste à faire sauter avec un petit bâton un morceau de bois conique par les deux bouts et placé à terre. On l’appelle aussi c’hoari tinet.»
- tiniñ
- tint .1tint .1
m. –où
(1) Fourragère avant d'une charrette.
●(1958) ADBr lxv 4/531. (An Ospital-Kammfroud) Tint : n. m. pl. : –ou. – Fourragère avant d'une charrette à ridelles : Torret eo tint ar hastell-eosteg.
(2) Étançon.
●(1920) KZVr 368 - 21/03/20. Sintr, tr. «(E Treger-Uhel, étai, étançon.» ●e Leon e leverer tint. ●(1931) VALL 739b. Tin, tr. «tint m. pl. ou.» ●(1933) KANNkerzevod 80/7. Mar hoc'h eus c'hoant kaout tintou 'vit ho pern foen ?…
(3) Chantier, tin.
●(1870) FHB 296/276a. barrikenn war an tint. ●(1877) FHB (3e série) 2/11. Neuze ec'h evint dioc'h an tint.
●(1931) VALL 739b. Tin, tr. «tint m. pl. ou.»
- tint .2
- tint .3tint .3
Gwin tint : vin rouge.
●(1633) Nom 63a. Vinum atrum, rubeum : tinture : guin tint, pe guin teintur.
- tintal / tintañtintal / tintañ
v. tr. d.
I. V. intr. Tinter.
●(1659) SCger 118a. tinter, tr. «tinta.»
●(1876) TDE.BF 618b. Tiñtal, v. n., tr. «Tinter, parlant d'une cloche.»
II. V. tr. d.
(2) Tintal ger, grik : souffler mot.
●(1906) SAQ-Jezegou xii. An Aotrou Quere, avad, ne dinte ger. ●(1910) BUJA 9. tintal ger ebet mui. ●(1915) HBPR 192. an hini hen dije tintet eun dra benag. ●(1923) KNOL 252. Ne dintas grik divar-benn kement-se. ●(1932) BSTR 183. An Aotrou Martin ne dintas ket eur ger. ●(1934) PONT 161. An Aotrou Wicart, a jomas heb tintal eur ger diwar benn kement-se. ●(1936) PRBD 131. evel na dinte ket eur ger. ●(1955) STBJ 76. ma maeronez ne dintas ger d'he breur.
►absol.
●(1995) BRYV v 33. (Milizag) rag unan bennag a dintas, en em gavet da houzoud e oa Jakez.
(3) Tinter.
●(1931) VALL 740a. Tinter une cloche, tr. «tintal.» ●(1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269. Tinta an ofren, (guiska an ofern St-Nic) = sonner la messe.
III. Lakaat e gloc'h da dintal re skiltr : voir kloc'h.
- tintamanttintamant
m.
(1) Tintement.
●(1633) Nom 258b. Aurium fibilus, tinnitus : le tintement des oreilles, ou cornement des oreilles : an tintamant ves an diuscouarn, an bouderez ves an diuscouarn.
(2) Tintamarre.
●(1847) MDM 363. an trabazer-se en deuz gread eun trouz, eur garnaich, eun ti-ta-man, ne gretac'h ket !
- tintampartintampar
m. Tintamarre.
●(1868) KTB.ms 14 p 128. ma oa bet un tintampar hag un tintennenn (1), hag ar bombansou eternel, hag ar c'hleier o vralla, ur banier-braz war he c'har, ar violonz a-rok o soon ! (1) onomatopées pour rendre le vacarme et le brouhaha d'une grande fête.
- tintañ .1tintañ .1
voir tintal
- tintañ .2tintañ .2
v. tr. d.
(1) Étayer.
●(1659) SCger 53a. etaier, tr. «tinta.»
●(1876) TDE.BF 618b. Tiñta, v. a., tr. «Etançonner.»
(2) Culbuter, renverser, basculer.
●(1993) MARV xii 4. (Plistin) Tintet gantañ an daol rond, torret gantañ toud ar pladou saladenn !
(3) Mettre sur le tin.
●(1876) TDE.BF 618a. Tiñta, v. a., tr. «Placer sur un chantier de charpentier our de marchand de vin.»
●(1931) VALL 739b. mettre sur le tin, tr. «tinta.»
- tintenenntintenenn
m. =
●(1868) KTB.ms 14 p 128. ma oa bet un tintampar hag un tintennenn (1), hag ar bombansou eternel, hag ar c'hleier o vralla, ur banier-braz war he c'har, ar violonz a-rok o soon ! ●note : (1) onomatopées pour rendre le vacarme et le brouhaha d'une grande fête.
- TinteniegTintenieg
n. de l. Tinténiac.
●(1867) BBZ III 197. Dall tol ma goaf mad, Tinteniak / Daoust hag eo hen eur gorsen wak ?
- tinterezh
- tintin
- tintinañ
- tiñv-tiñv-
voir teñv-
- tiouital
- tiourenttiourent
s. [ti + ? (CHB 233, GMB 694, DVB 560)]
(1) Résidence, domaine, manoir (qui peuvent être assujettis à une rente).
●(1253) (1905) BSAF t. 32/330 (= actes Ile Tristan à Douarnenez). super duabus partibus decimarum Tyorent seu domicilii ipsius presbiteri in vilkla Kelennen, in parrochia de Ploetergat. ●(1255) ibidem 332-333. in villa Quantinan in Tyorent Hervei Alani, et nisi in Rosturnic in duabus domibus in quibus Tyorent (…) et nisi in Tyorent Ivonis Tutguali presbiteri in villa Kelennen (…) et nisi in Tyorent Morvani filii An Born ubi Daniel presbiter (…) Item concordatum est quod in Tyorent Hervei Alani in Rosturnic in duabus domibus et in Tyorent Ivonis presbiteri et in villa Kelennen et in Tyorent Morvani filii an Born. ●(1305) (1978) BSAF t. 56/91-92 (= mention dans un leg du recteur de Quimerc’h). de super tiorento filii dicti Guennel. ●(1326) Cq ms 9892 f° 61v° (= CHB 233). Desuper tigorentho. ●(1326) Cq (= (2010) BSAF t. 138/185b). super tigorento seu manerio suo de Ster, cum molendino, pratis et aliis suis perteinenciis, tr. « sur son tigorent ou manoir du Ster, avec le moulin, les prés et ses autres dépendances ». ●(1338) Cq ms 9892 f° 36r° (= CHB 233). Desuper tigorento ipsius sito apud Keruezgar. (…) Super dicto tigorento seu manerio suo (…) de super dictis tigorento et manerio. ●f° 36r°. Desuper thiorento ipsius sito apud Keruezgar. ●(1346) Cq ms 9892 f° 13r° (= CHB 233). Super tigorenthum suum vocatum et situm apud Caer an biget. ●(1407) (2010) BSAF t. 138/186b (à Moëlan). l’estaige et tigourhent o ses appartenances ou [il] demeure apelé l’estaige Karadec en la ville de Kercloznou. ●(1419) (2010) BSAF t. 138/186b (= contrat de mariage à Ploudalmézeau). l’estaige et thygoerent dudit Robert [de Kergoazes] au vilage de Kersymont (…), o toutes les saessines, franchises et appartenances dicellui thygoerent tant en maisons, courtilz, parchs, clotures, terres chaudes, terres froides, prés, feniers, frotz, landes, paturages et avenant. ●(1429) (2010) BSAF t. 138/186b-187a (au Folgoët). leur tyhorent et estaige assis à Kerbrient o ses saessines et appartenances. ●(1433) (2010) BSAF t. 138/187a (au Folgoët). un hôtel et thorent nommé Enes. ●(14--) N 837-842. Em studi hac em vision / Cruel me guelas vn blason / Ma opinion consonant / Ez tiourent hac entent se / Ez vise ganet gant trette / He (lire : Ha) dreist pep re ez vise sant, tr. GMB 694 « Dans mon esprit, en vision / J’ai vu, certes, des signes ; / D’après mon opinion raisonnée / Dans ton domaine, sache-le, / Qu’il naîtrait heureusement / Et serait saint plus que personne. »
(2) Définition erronée : moulin à vent.
●(1716) PEll.ms 1316. trowent est dans les fondations de l’abbaye de Daoulas pour dire un moulin à vent.
- tiou ! tiou !tiou ! tiou !
interj. Cris pour appelerr les cochons.
●(1931) VALL 129b. cris pour appeler les cochons, tr. «tiou, tiou !»
- tio ! tio !tio ! tio !
interj. Onomatopée du chant du rossignol.
●(1949) SIZH 39. Du-se (...) e taol eostiged all o zio ! tio ! tio !
- tip taptip tap
interj. =
●(1974) YABA 20.04. Gwelet a hra nezé ur ganevidenn é pourmen ar en daol, hag e hre «tip-tap» dré ma hi doè ur har koed.
- tipadapiñtipadapiñ
v. intr. =
●(1974) YABA 20.04. Gwelet a hra nezé ur ganevidenn é pourmen ar en daol, hag e hre «tip-tap» dré ma hi doè ur har koed. Un taol skub get er biz bihan hag e ma kaset er ganevidenn de «dipedapein» d'ur léh aral.
- tipiertipier
m. (harnachement) Têtière.
●(1982) MABL II 4. (Lesneven) an tipier.