Devri

Recherche 'ma...' : 1293 mots trouvés

Page 18 : de marc_h-poster (851) à marc_hekaat (900) :
  • marc'h-poster
    marc'h-poster

    m. Cheval de poste.

    (1732) GReg 162a. Cheval de poste, tr. «Marc'h Poster

  • marc'h-raden
    marc'h-raden

    m. (entomologie) Sauterelle.

    (1931) VALL 677a. Sauterelle, tr. «marc'h-raden pl. mirc'hed-

  • marc'h-red
    marc'h-red

    m. Cheval de course.

    (1732) GReg 224b. Coureur, cheval propre pour la course, pour la chasse, tr. «Marc'h-red. p. ronceed-red.»

    (1857) CBF 97. eur marc'h labour hag eur marc'h red, tr. «un cheval de trait et un cheval de luxe.»

  • marc'h-sailher
    marc'h-sailher

    m. Étalon.

    (1732) GReg 162a. Cheval entier, tr. «marc'h sailher.» ●371b. Étalon, cheval entier pour couvrir les juments poulinieres, tr. «marc'h sailher

    (1876) TDE.BF 429a. Marc'h-sailler, s. m. V[annetais], tr. «Etalon ; pl. kezek-sailler

    (1931) VALL 806. Etalon, tr. «marc'h sailher

  • marc'h-samm
    marc'h-samm

    m. Cheval de somme.

    (1732) GReg 162a. Cheval de somme, tr. «Marc'h samm.» ●874b. Sommier, bête de somme, tr. «Marc'h-samm. p. ronced samm

    (1876) TDE.BF 429a. Marc'h-samm, s. m., tr. «Cheval de charge.»

  • marc'h-servij
    marc'h-servij

    m. Étalon.

    (1896) GMB 624. On dit en pet[it] tréc[orois] marc'h jervich étalon.

    (1920) FHAB C'hwevrer 235. ar Perch en deus gwerzet marc'hou-servich.

  • marc'h-silioù
    marc'h-silioù

    m. (entomologie) Hydrophile.

    (1928) DIHU 202/57. Marh-sieu (s. m.) huil du, hanval doh en huil-kaoh, hag e gavér ér goèhieu.

  • marc'h-steuer
    marc'h-steuer

    m. =

    (1905) FHAB Gouere/Eost 126. Pa vez dibunet aoualc'h evit eur viad, e teu ar guyader da steui. Digas a ra ganthan he varc'h-steuer.

  • marc'h-taol
    marc'h-taol

    m. Ce qui soutient la table.

    (1879) ERNsup 161. marc'h taul, ce qu'on met pour soutenir la table, Lanr[odec].

  • marc'h-tarv
    marc'h-tarv

    m. Étalon.

    (1931) VALL 275a. Etalon, tr. «marc'h-tarv

  • marc'h-tennañ
    marc'h-tennañ

    m. Cheval de trait.

    (1633) Nom 32a. Equus helcyarius ; cheual qui tire nauire ou autre chose : vn march tennaff, da tennaff listry pe traezou all.

  • marc'h-treut
    marc'h-treut

    m. plais. Vélo.

    (1987) DBHB 9. renour skol Sant-Yann-Vadezour e Kastell, a helle mond davetañ, gand eun taol marh-treut.

  • marc'h-yod
    marc'h-yod

    m. Grand trépied pour mettre la poêle sur le feu.

    (1879) ERNsup 161. marc'h iòt, iout, grand trépied pour mettre la poêle, Trév[érec], St-M[ayeux].

  • marc'ha / marc'hat
    marc'ha / marc'hat

    v. intr. (en plt d'une jument) Être en chaleur.

    (1633) Nom 30a. Catulire : demander le masle : marchaff, goulen mal, goulen tourch.

    (1876) TDE.BF 428a. Marc'ha, v. n., tr. «Être en chaleur, parlant d'une jument.»

    (1982) PBLS 147. (Langoned) marhad, tr. «être en chaleur (jument).»

  • marc'had
    marc'had

    [vbr marcat, mcorn marghas, marras, virl marcad < lat pop *marcatus < lat mercatus par visl markadr (?) (voir aussi Jackson HPB : britto-lat mercatum + suff britto *-at- substitué au lat –āt-) ; le gall marchnad < fusion entre *marcatus et mercans (?) (LEIA, M-21) ou passé par le vnorv mark(n)aδr (GPC 2355b)]

    M. & adv. & adj. –où

    I. M.

    A. (commerce)

    (1) Marché.

    (1499) Ca 132b. Marchat. g. marchie. ●(1612) Cnf 44b-45a. Nep à guerz eth è mis hezreu termen bedé mis maé gant condition ma paezher dezaff quement euel à taluezo an eth è mis Maé en marchat.

    (1659) SCger 76a. marché, tr. «marc’hat.» ●158b. marc’hat, tr. «marché.» ●(1732) GReg 601b. Marché, tr. «Marc’had. p. marc’hajou. Van[netois] marhad. p. marhadëu

    (1821) SST 159. er ré e dromp én affærieu, ér marhadeu.

    (2) Marché, lieu de vente.

    (846) Credon ch. 53 f° 61v°. factum est inloco marchato rannaco.

    (c.1500) Cb 31b. g. le lieu ou len vent les beuffz. b. marchat an saout. ●(1608) B II 79c. Mar da moues dan marchat. ●(1612) Cnf 44b. monet dan foaryou ha marchatgiou. ●(1633) Nom 225b-226a. Nundinæ : foires, marchez publics : faryou (lire : foaryou), marchadou publicq. ●241b. Emporium : marché, ville marchande, lieu où on tient foire : marchat, kær marchadour, an læch ma vez an foar. ●242b. Forum, mercatus : le marché, ou le lieu du marché : an marchat, pe an marchat-læch. ●(1647) B III 79c. Mar da moues dan marchat, tr. «Quand la femme va au marché.»

    (1732) GReg 602a. Le marché des bêtes à cornes, tr. «marc’had ar saoudt.»

    (1849) LLB 1964. a p’en dé d’er marhad. ●(1878) EKG ii 304. eun trafiker amann a Vontroulez, a veze bep meurs e marc’had Kastel.

    (1902) PIGO i 69. eur merc’her, devez ar marc’had. ●(1922) FHAB C’hwevrer 52. marc’had Brest hag hini Landerne, a zeu re zister evit diboulla sivi Plougastel.

    (3) Marc’had a-drak : marché au tout venant.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. Marc’had a-drak, koll pe c’honid, marché fait en bloc, tout venant.

    B.

    (1) =

    (1923) FHAB Genver 14. Eur gwenneg bennak da baea Perig ha va marc’had poaza.

    (2) Ober marc’had da =

    (1910) MAKE 47. me am eus great marc’had da zistoï an ti-man. ●(1955) STBJ 61. Choulas ha Bussière eo o devoa grêt marc’had d’ober al linenn.

    (3) Ober marc’had : faire marché, poser ses conditions.

    (1659) SCger 76b. faire marché, tr. «ober marc’hat pe feur.»

    (1872) ROU 78a. Je poserai mes conditions, tr. «me ra raio va divizou (abars ober marc’had).» ●(1878) EKG ii 152. Ar marc’had ne oue ket pell evit beza great.

    (1909) FHAB Genver 8. ober eur marc’had amzere.

    (4) Ober marc’had gant ub. : conclure un marché, un pacte avec qqn.

    (1955) STBJ 133. Hogen, a-greiz ma klaske Chañ-Mariou ar Gow ober marc'had gant ar pôtr, e tastumas hemañ prim e varc’hadourez hag e tec'has kuit. ●154. an dud a ouie lenn ar Vif hag ober sorserez, eus ar re a ree marc’had gant an diaoul.

    (5) Juntañ, siellañ, tonkañ ur marc’had : conclure un marché.

    (1857) HTB 53. Ar marc’had a oe juntet.

    (1930) FHAB Meurzh 91. evit siella ar marc’had.

    (6) Kerkoulz marc’had = ken aes all.

    (1877) EKG i 247. Fouge ennho o veza gellet en em zispega kerkouls marc’had diouc’h eun den ker rust.

    (7) Menel war ar marc’had : échouer.

    (1908) PIGO ii 30. mes betek breman, allas, oun manet war ar marc’had.

    (8) Marc’had du : marché noir.

    (2002) TEBOT 122. War sujet ar marc’had du.

    (9) Abaoe marc’had nav bloaz : depuis très longtemps.

    (1957) BLBR 100/12. evel eun nor ha n’eo ket bet eoliet abaoe marhad nao bloaz.

    (10) Lizher-marc’had =

    (1905) KANngalon Du 542. priz va lizer marc’had int. ●(1907) FHAB Gouere 151. Mall eo nevezi al lizer-marc’had. ●(1911) BUAZperrot 176. Er bloaz 1540 e reas lizer-marc’had eus un ti e Grenad. ●(1921) PGAZ 92. hag ar merour a vezo digollet var he lizer-marc’had.

    C.

    (1) Tâche.

    (1934) BRUS 271. Une tâche, tr. «ur marhad –eu, m.»

    (2) Bezañ, labourat dre varc’had : travailler à la tâche, à la pièce.

    (1935) ANTO 44. Pe labouront diouz an deiz pe dre varc’had. ●(1936) DIHU 296/29. Dré varhad é mant hag, a pe vè achiù ou labour, é vent dijap kaer. ●(1940) DIHU 350/123. En anderù-man éh a hon tud d’el labour. De grouizein boellenneu ou hasér, hag èl m’é mant dré varhad, é ma achiù fonapl ou deùeh dehé. ●(1941) DIHU 360/284. Hon tud e labour brema d’aozein en hent, trema Craonne. Met her ne lakér ket arnehè. Dré varhad é mant neoah.

    (3) Diouzh marc’had / diouzh varc’had : (travailler) à la tâche, à la pièce.

    (1909) BOBL 01 mai 227/2c. c’houennerien a vez klasket diouz an deiz, kerkoulz ha diouz marc’hat. ●(1911) FHAB Mezheven 135. Al labourerien a labouro d’euz varc’had e ti tud all.

    D. (politique) Mandat.

    (1975) UVUD 153. (Plougerne) Nint ket bet chomet pell e barz. N’int ket bet chomet ouzpenn eur marc’had marad.

    II. Loc. adv.

    A.

    (1) A-dreuz-varc’had : en bloc.

    (1732) GReg 99a. Il a acheté toute cette boutique en bloc, tr. «ar stalyad marc’hadourez-hont èn deus prénet oll a dreuz-varc’had

    (2) War ar marc’had : par dessus le marché.

    (1877) FHB (3e série) 32/255a. Scrivet fall devet eo, var ar marc’had.

    (1921) PGAZ 28. var ar marc’had, ar fust oun sur da gaout.

    B. A-stok-varc’had.

    (1) À vil prix.

    (1915) HBPR 8. ha stok-varc’had, e paent menac’h ha beleien da bedi Doue. ●228. Eur vech, diou ar zizun, e teu da gerc’hat olen da C’hemene pe da Roazon, evit he verza stok-varc’had en he vro. ●(1919) BUBR 11-12/10. ha roet anezo e stok-varc’had, anat d’it. ●(1943) FHAB Gwengolo/Here 350. A stok-varc’had : evit eur priz izel kenan. ●(1982) MABL i 90. (Lesneven) pa veze roet a’ varc’hadourezh ’stok varc’had.

    (2) Prenañ a-stok-varc’had : acheter en bloc.

    (1931) VALL 70a. acheter en bloc, tr. «prena a stok-varc’had

    II. Adj. Re varc’had : trop bon marché.

    (1847) MDM 326. ar mestr (…) a gredo he goumanand kals re varc’had. ●(1866) FHB 68/128a. dioc’h costez an ed re varc’had. ●(1867) FHB 123/148a. va atant a zo re varc’had an holl.

    (1911) BUAZperrot 27. prena kalz re varc’had pe werza re ger.

    III.

    (1) Marc'had nav bloaz : attendre très longtemps.

    (1864) KLV 11. Euz ar marc'had nao bloaz hon deuz aoun ato.

    (1909) FHAB Mezheven 182 (L) *Jeanpi. Ken diot oc'h pe dost ha kolle Fanch Herry a jomad edog marc'had nao bloas a c'haoliad var eur c'hleuz ! ●(1913) FHAB Ebrel 121 (L) Y.-V. Perrot. Marc'had nao bloaz a zo abaoue m'eo bet savet Emgleo ar Bleun-Burg (lenn : Brug) e kastel Keryan. ●(1926) FHAB Eost 320 *Mabig Breiz. «Allo ! eme Léon, n'eo ket red d'id chom aze marc'had nao bloaz. ●(1957) BLBR 100/12 (L) *Mab an Dig. En eur hwirikal evel eun nor ha n'eo ket bet eoliet abaoe marhad nao bloaz. ●(1981) ANTR 207 (L) *Tad Medar. Meur a varhad nao bloaz a vezo red gortoz a-benn ma vezo tredan e pep ti. ●(1990) STBL 134 (L) *Tad Medar. Bez' ez eus beleien (...) a chom en ur barrez, n'eo ket hepken meur a vloaz met a-wechoù meur a varc'had nav bloaz.

    (2) Bezañ en em gavet eus ar re gentañ nemet e marc'had ar genaouioù : ne pas être très malin.

    (1870) KTB.ms 15 p 142 (T). Iannig keiz na oa em gavet euz ar re-genta nemet en marc'had ar genoo, evel ma ve lâret.

  • marc'had-mat
    marc'had-mat

    [mbr marchat mat < marc’had + mat]

    Adj.

    (1) Attr./Épith. Bon marché.

    (1621) Mc 51. Il baille à fort vil prix le rachat si precieux faict de son ame par nostre Seigneur, tr. «Reiff à gra à marchat mat, an rachat quen precieux, gret é ves é eneuff gand hon saluer.»

    (1909) FHAB Eost 233. sur oa adarre da deuka gwin-ardant marc'had-mad.

    (2) Loc. adv. A-varc'had-mat : à bon marché.

    (1621) Mc 51. Il baille à fort vil prix le rachat si precieux faict de son ame par nostre Seigneur, tr. «Reiff à gra à marchat mat, an rachat quen precieux, gret é ves é eneuff gand hon saluer.»

    (1710) IN I 326. Guerza quer a fell deomp, ha prena a varc'hat mad. ●(1732) GReg 2a. A bon marché, tr. «A varc'had mad.» ●10b. Acheter à bon marché, tr. «Préna a varc'had mad

  • marc'hadle
    marc'hadle

    [brpm marhalla, marhallé, marhatlé < marc’had + le .2]

    M. -ioù Marché, place du marché.

    (1659) SCger 76b. place du marché, tr. «marc’halla.» ●(1732) GReg 602a. Marché, le lieu du marché. Marc’hallac’h. (id ẽ, marc’had-leac’h) marhalla. marhallè. (id ẽ, marhad-lec’h.) Van. marhalé.) ●(1744) L’Arm 218a. Lieu public, pour exposer les marchandises en vente, tr. «Marhalé.. éïeu. m.» ●230a. Lieu du marché, tr. «Marhallé.. eïeu.» ●(1787) PT 2. pourmén ir marhatlé.

    (1856) VNA 16. un Marché, tr. «ur Marhallé

    (1906) DIHU 12/207. Diaul brein ! e laras Katelin én ur bouizein hé amonen ar er marhallé, fariet em es… ●(1913) AVIE 83. ér marhaléieu. ●(1934) BRUS 286. La place du marché, tr. «er marhalé.» ●(1940) DIHU 347/78. ar varhalé Rostren.

  • marc'hadlec'h / marc'hallec'h / marc'hallac'h
    marc'hadlec'h / marc'hallec'h / marc'hallac'h

    [mbr marchatlech, marchat-læch, brpm marc’hallac’h < marc’had + lec’h .1]

    M. Marché, place du marché.

    (1499) Ca 132b. Marchatlech. g. marchies. ●(1633) Nom 242b. Forum, mercatus : le marché, ou le lieu du marché : an marchat, pe an marchat-læch.

    (1732) GReg 602a. Marché, le lieu du marché. Marc’hallac’h. (id ẽ, marc’had-leac’h) marhalla. marhallè. (id ẽ, marhad-lec’h.) Van. marhalé.)

    (1907) AVKA 36. diwallit na rafec’h gan ti ma zad ur marhallec’h. ●(1911) BUAZperrot 801. gwerzet e vezent var ar marc’hallac’h evel loened.

  • marc'hadmataat
    marc'hadmataat

    [marc’had + mat + -aat]

    V. intr. Devenir meilleur marché.

    (1919) MVRO 1/2d. mar teufe an holl draou all da varc'hadmatât da heul ar c'hig maout. ●(1920) MVRO 43/1a. an traou (…) a c'hall eus an eil devez d'egile marc'hadmataat eun tamm.

  • marc'hadour
    marc'hadour

    [mbr marchadour < marc’had + -our (gour .2)]

    M. –ion, marc’hadizion

    I.

    (1) Marchand.

    (1499) Ca 132a. Marchadour. g. marchant. ●(1575) M 104. Prélat, na Marchadour, tr. «prélat ni marchand.» ●(1612) Cnf 45b. An heny à gra accord gant an marchadouryen arall. ●(1621) Mc 36. an marchadour é trafic, hac é marchadourez.

    (1659) SCger 76b. Marchand, tr. «marc'hadour.» ●158b. Marc'hadour, tr. «marchand.» ●(1732) GReg 601b. Marchand, tr. «Marc'hadour. p. marc'hadouryen. Van[netois] marhadour. p. marhadizyon, marhadouryan.» ●(1744) L'Arm 230a. Marchand, tr. «Marhadourr.. dision. m. ●(17--) EN 960. me gred din ehe eur marhedour lien, tr. «je crois, moi, que c'est un marchand de toile.»

    (1845) GBI II 354. Marc'hadourienn Paris, marc'hadourienn Rouan, tr. «Marchands de Paris, marchands de Rouen.» ●(1849) LLB 1622. aveid bout marhadour.

    (1934) BRUS 285. Un marchand, tr. «ur marhadour –erion

    (2) [emploi adj.] Kêr varc’hadour : ville marchande.

    (1633) Nom 241b. Emporium : marché, ville marchande, lieu où on tient foire : marchat, kær marchadour, an læch ma vez an foar.

    (3) Lestr-marc'hadour : navire marchand.

    (1633) Nom 149a. Nauis oneraria, grauis, frumentaria : nauire marchande : lestr marchadour.

    (1744) L'Arm 230a. Vaisseau marchand, tr. «Læsstre marhadour. m.»

    (1874) FHB 488/143a. ar c'habiten a droaz he lestr varzu eul lestr marc'hadour.

    (4) plais. Marc’hadour gwinizh-du : charbonnier.

    (1928) LLLM ii 241. Ar marc’hadour gwiniz dû. On appelle ainsi, par plaisanterie, les charbonniers.

    II. Blasons populaires.

    (1) Marc’hadizion-moc’h : marchands de porcs (les gens de Landaul).

    (1911) DIHU 71/255. Marhadizion moh Landaul e houni argand ér vichér, rak kenevé-sé ne chomehent ket énni.

    (2) Marc’hadizion : marchands (les gens de Plumelin).

    (1911) DIHU 73/282. Tud Plérin e zou marhadizion.

    (3) Marc’hadourien-kaol : marchands de choux (les gens de Saint-Brieuc).

    (1732) GReg 839a. burlesquement on dit. marc'hadour caul. p. marc'hadouryen caul. id ẽ, marchand de choux.

  • marc'hadour gwinizh-du
    marc'hadour gwinizh-du

    m. plais. Charbonnier.

    (1928) LLLM II 241. Ar marc'hadour gwiniz dû. On appelle ainsi, par plaisanterie, les charbonniers.

  • marc'hadour-baleer
    marc'hadour-baleer

    [marc’hadour + baleer]

    M. Colporteur.

    (1911) BUAZperrot 176. Neuze ec'h en em c'hreas marc'hadour-baleer, hag e rede ar vro o werza taolennou ha levriou santel.

  • marc'hadour-red
    marc'hadour-red

    [marc’hadour + red .2]

    M. Colporteur.

    (1859) MMN 61. marc’hadourien-red o tont ac o vont var ar méas. ●(1867) FHB 130/206a. Moriz koz oa eur marc’hadour red ha n’oa morse nemet he gi d’he heul. ●(1872) ROU 77b. Colporteur, tr. «Marc’hadour-red

  • marc'hadour-reder
    marc'hadour-reder

    [marc’hadour + reder]

    M. Colporteur.

    (1902) MBKJ 120. mesaer, soudard, marc'hadour-reder.

  • marc'hadourez
    marc'hadourez

    [mbr marchadoures < marc’had + -ourez (gourez)]

    F. –ed Marchande.

    (1499) Ca 132b. g. marchande. b. marchadoures.

    (1744) L'Arm 230a. Marchande, tr. «Marhadouréss.. ézétt. f.» ●(17--) BMa 370. Diou varchadoures so bet aman, tr. «Deux marchandes ont été ici.»

    (1859) MMN 165. Eur varc'hadourez eo a gount an histor-ma. ●(1876) SBI II 116. He vamm 'zo eur ragacherès, / Marc'hadourès pour ha panès ! tr. «Sa mère est une revendeuse, / Marchande de poireaux et de panais !»

    (1920) FHAB Genver 204. selaou ar varc'hadourezed d'en em rezoni war ar blasen.

  • marc'hadourezh
    marc'hadourezh

    [mbr marchadourez, brpm marc’hadourez, marhadoureah < marc’had + -ourezh]

    F. –ioù

    (1) Marchandise(s).

    (1499) Ca 132b. Marchadourez. g. marchandise. ●(1612) Cnf 43a. paeaff è marchadourez. ●(1621) Mc 36. an marchadour é trafic, hac é marchadourez. ●(1633) Nom 4a. papier broüillard, qui sert pour enuelopper les merceries ou marchandises, tr. «paper broüillet, pehiny á seruig euit pacquaff an merceresou pe marchadourezou

    (1659) SCger 76b. marchandise, tr. «marc'hadourez.» ●158b. marc'hadourez, tr. «marchandise.» ●(1732) GReg 99a. Il a acheté toute cette boutique en bloc, tr. «ar stalyad marc'hadourez-hont èn deus prénet oll a dreuz-varc'had.» ●(1744) L'Arm 230a. Marchandise, tr. «Marhadoureah.. heu. f.»

    (1911) BUAZperrot 634. Eul lestrad marc'hadourez hag en devoa e lod enno. ●(1915) MMED 278-279. eno oun charboter, hag e kasan marc'hadourez.

    (2) Commerce.

    (1612) Cnf.epist 11. A hané eo diffennet ouz an bellegyen pep marchadourez.

    (3) Ober marc'hadourezh (eus) : faire commerce (de).

    (1612) Cnf 29b. ober marchadourez eues à traezou pe-ré n'a dynt quet necesser. ●44b. monet dan foaryou ha marchatgiou, eguit ober marchadourez.

  • marc'haj
    marc'haj

    m. Bêtises.

    (1879) ERNsup 161. laret marc'hach, dire des bétises, Treg[uier], Pleud[aniel].

    (1920) KZVr 359 - 25/01/20. distaga marc'haj, tr. «conter merveille.»

  • marc'hallac'h
    marc'hallac'h

    voir marc'hadlec'h

  • Marc'hallac'h
    Marc'hallac'h

    oronyme (Lanrodec, Boquého).

    (1894) BUEr 6. Marc'hallac'h Lanrodek.

  • marc'halle
    marc'halle

    voir marc'hadle

  • marc'hallec'h
    marc'hallec'h

    voir marc'hadlec'h

  • marc'hañ
    marc'hañ

    v.

    I. V. tr. d.

    A. Monter (une jument).

    (1633) Nom 321b. Peroriga, vel meliore lectione proriga, aut pruriga : qui garde les iuments, & les laisse saillir pour en auoir de la race, tr. «an hiny á mir quesequennet, hac á læs ô marchaff euit caffet an goüen.

    (1732) GReg 848b. Faire sauter, ou couvrir une jument, tr. «Lacqât marc'ha ur gasecg, evit cahout ar gouënn.»

    (1995) BRYV IV 68. (Milizag) ma'z e oa en oad da reseo ar marh… da veza marhet.

    B.

    (1) Mettre une porte (sur ses gonds).

    (1732) GReg 462b. Mettre des gonds à une porte, tr. «marc'ha un or.»

    (1872) ROU 92a. Monter, la porte, tr. «Marc'ha an nor.»

    (2) =

    (1905) BOBL 24 juin 40/1e. Corret a alc'houezaz hag a varc'haz an norejou.

    II. V. tr. i. Marc'hañ war ub. : s'emparer de qqn.

    (1872) ROU 82b. Le sommeil s'en empara, tr. «ar c'housked a varc'has varna.» ●(1890) MOA 234. Le sommeil s'empara de lui, tr. «ar c'housked a varc'haz var-n-han

    III. V. intr.

    (1) Stagner.

    (1921) FHAB Du 308. Pa vez sec'h ar park, pa ne chom ket a zour ennan da varc'ha er goanv.

    (2) Monter (plantes).

    (1931) VALL 478a. Monter en parl. des légumes, tr. «marc'ha

  • Marc'harid
    Marc'harid

    n. pr.

    I. Marguerite.

    (1909) BOBL 23 janvier 213/2c. Breiz a goll, en eur zioueret ouz Marc'harit Phulup, unan euz ar grage a oa ar gwella skuer deuz an traou a wechall goz. ●(1929) MKRN 80. Skoaz-ha-skoaz gant he c'hoar Marc'harid.

    II. sens fig.

    A. Eau de vie.

    (1) Eau de vie.

    (1955) VBRU 35. Breizhiz a ra (...) Marc'harid hag all diouzh ar gwin ardant.

    (2) Marc'harid-gouzoug-hir : bouteille d'eau de vie.

    (1907) BOBL 29 juin 144/3c. goude bea gret enor da Varc'harit-gouk-hir.

    (3) Marc'harid pioche : eau de vie de fraude.

    (1732) GReg 312a. Eau de vie (de fraude), tr. «Burlesquement. marc'harid pioche

    B. (ornithologie)

    (1) (ornithologie) Marc'harid-ar-Skars : héron. cf. Marc'harid-ar-c'harzh.

    (1877) FHB (3e série) 17/138b. hag e fidouac'h, ne ket eur bluen eo dioc'h lost Mac'harit ar Scarz.

    (2) (ornithologie) Marc’harid-gouzoug-hir : héron.

    (1925) BILZ 141. Hag o zri, o fesketerez lakaet er vag, a deuas war beg uhela ar roc’h, henvel eus teir vran-vor pe eus teir marc’harid-goug-hir.

  • marc'hast
    marc'hast

    interj. juron. Mil marc'hast an diaoul ! : mille grandes putains du diable !

    (1964) LLMM 106/331. Mil marc'hast an diaoul !

  • marc'hat
    marc'hat

    voir marc'ha

  • marc'hata / marc'hataezh / marc'hatiñ
    marc'hata / marc'hataezh / marc'hatiñ

    v.

    I. V. intr.

    A.

    (1) Marchander.

    (1499) Ca 132b. g. marchander. b. marchata.

    (1659) SCger 76b. marchander, tr. «marc'hata.» ●158b. marc'hata, tr. «marchander.» ●(1723) CHal 117. Marhateah, tr. «marchander.» ●(1732) GReg 601b. Marchander, tr. «Marc'hadta. pr. marc'hadtet. Van[netois] marhateah. marahateiñ.» ●(1744) L'Arm 230a. Marchander, tr. «Marhatein, teah.» ●(1767) ISpour 279. marhatteah guet Doué. ●(1790) MG 372. hemb marhateah. ●(1790) Ismar 387. n'en dès quet de varhateah.

    (1974) TDBP III 210. Mad ! Roït anezo din evel emaint, kuit da varc’hata, tr. « eh bien ! donnez-les moi comme ils sont, quitte de marchander »

    (2) Marc'hata gant ub. : marchander avec qqn.

    (1790) MG 244. Pihue-benac en dès ur fal acustumance, ne faut quet ma hum abusou de varhateah guet-hi.

    (1864) SMM 48. nep ne varc'hato ket ganta, en devezo joausdet.

    B. sens fig.

    (1) Hésiter.

    (1732) GReg 601b. Marchander, être irrésolu, tr. «Marc'hadta»

    (1847) FVR 122. ne choumaz ket da varc'hata hag e lammaz enn he roched er meaz ann ti. ●(1867) MGK 69. hep marc'hata tamm e tarc'ho war ann or. ●(1878) EKG II 137. Aman n'oa ket da varc'hata. ●168. ar zitoianed ne varc'hateant ket kement-se evit lakaat an tan e tiez ar goueriaded.

    (1909) KTLR 53. Jakik ne varc'hataz ket. Dioc'h-tu e lakeaz an amann var he benn. ●(1932) BSTR 10. ne jomas ket da varc'hata.

    (2) Hep marc'hata : sans hésiter.

    (1864) SMM 174. Joseph en deus credet ep marc'hata kement so bet lavaret dezan abers Doue.

    (1905) BOBL 16 décembre 65/1a. a respountimp holl dostu, heb marc'hata. ●(1909) BLYA 63. Hep marc'hata pelloc'h ec'h ejout d'ar c'hloerdi.

    (3) N'eus ket da varc'hata : il n'y a pas à tergiverser.

    (1883) MIL 235. red eo dezhan kaout penn Mœlar kousto pe gousto. N'eus ket da varc'hata.

    (1911) BUAZperrot 56. red eo beza a du gant Doue pe a du gant Satan, unan a zaou ; n'eus ket da varc'hata !

    II. V. tr. d. Marchander, négocier.

    (1907) FHAB Here 248. mont a ra da varc'hata eur penn-oc'h du diouz e zoare. ●(1909) KTLR 142. Daou bried iaouank, o vond da zevel tiegez, a deuaz d'he marc'hata [ar vioc'h].

  • marc'hatadeg
    marc'hatadeg

    f. –où Marchandage, acte de marchander en commun.

    (1931) VALL 449a. (un) Marchandage, tr. «marc'hatadeg f.»

  • marc'hatadenn
    marc'hatadenn

    f. –où Marchandage, acte de marchander.

    (1931) VALL 449a. (un) Marchandage, tr. «marc'hatadenn f.»

  • marc'hataerezh
    marc'hataerezh

    m. Marchandage, action de marchander.

    (1931) VALL 449a. Marchandage, tr. «marc'haterez m.» ●(1939) RIBA 112. marhatereh ha tabut.

  • marc'hataezh
    marc'hataezh

    voir marc’hata

  • marc'hatiñ
    marc'hatiñ

    voir marc’hata

  • marc'heg
    marc'heg

    m. marc'heion Chevalier.

    (1499) Ca 132b. Marcheg pe marhegues. ga. cheualier ou cheualiere. ●(1575) M 547-548. vn marhec hegas, / A descueze drouc scuezr, tr. «un chevalier odieux / Qui montrait le mauvais exemple.»

    (1732) GReg 162b. Chevalier, le premier degré d'honneur de l'ancienne Milice, tr. «Marhecq. p. marhéyen

  • marc'hegañ / marc'hegiñ
    marc'hegañ / marc'hegiñ

    v. tr. d. Armer, adouber chevalier.

    (1921) GRSA 235. er roué Évalach, en doè éan marheget. ●382. Marheget e oè a neùé-so hag un dén kaer e oè agren. ●(1929) FHAB Mezheven 24. pa voe marc'heget d'e 12 voaz, er bloaz 1422.

  • marc'heger
    marc'heger

    m. –ion Cavalier.

    (1499) Ca 132b. Marhegour pe marhegoures. cheuaucheur ou cheuaucheresse / homme ou femme a chenal (lire : cheual).

    (1732) GReg 139b. Cavalier, ou, maître soldat qui sert, & qui combat à cheval, tr. «Marheguer. mareguer. p. maregueryen

    (18--) SBI I 202. Tri marc'heger a rancontris, tr. «Trois cavaliers je rencontrai.»

    (1963) LLMM 99/264. hep mont ur gammed war-raok evel marc’hegerien kouezhet a-ziwar o jav.

  • marc'hegerez
    marc'hegerez

    f. –ed Cavalière.

    (1499) Ca 132b. Marhegour pe marhegoures. cheuaucheur ou cheuaucheresse / homme ou femme a chenal (lire : cheual).

    (1939) MGGD 20. en em gavas ar varc'hegerez er c'hoad teñval.

  • marc'hegez
    marc'hegez

    f. –ed Femme de chevalier.

    (1499) Ca 132b. Marcheg pe marhegues. ga. cheualier ou cheualiere.

    (1732) GReg 162b. La femme d'un Chevalier, tr. «Marhegues. p. marheguesed

  • marc'hegezh
    marc'hegezh

    v.

    (1) V. intr. Aller à cheval.

    (1499) Ca 132b. Marheguez. g. cheuaucher.

    (1732) GReg 130b. Aller à cheval à califourchon, tr. «maregues d'ar fourch.» ●162b. Chevaucher, tr. «marheguez. pr. marheguet.» ●507b. Aller à cheval, jambe deçà, jambe delà, tr. «Marheguez a c'haulad.»

    (2) V. tr. d. Chevaucher.

    (1659) SCger 24b. chevaucher, tr. «mareguez.» ●(17--) EN 640. breued etoud ma horf o vareges quesec, tr. «mon corps est tout moulu de voyager à cheval.»

  • marc'hegiezh
    marc'hegiezh

    f. Chevalerie.

    (1499) Ca 132b. g. cheualierie. b. marheguiez. ●(c.1500) Cb. g. commancier a armer en cheualerie. b. dezrou en em armaff e marhecyez / enem custumaff a bresel.

    (1732) GReg 162a. Chevalerie, haute & ancienne Noblesse issuë des anciens Chevaliers, tr. «Marheguiez

  • marc'hegouriezh
    marc'hegouriezh

    f. Chevalerie.

    (1931) VALL 118a. Chevalerie, tr. «marc'hegouriez f.»

  • marc'hekaat
    marc'hekaat

    v. intr. Chevaucher.

    (1659) SCger 158b. marecat, tr. «cheuaucher.»

    (1732) GReg 162b. Chevaucher, aller à cheval, tr. «Marhecqât. pr. marhecqeët

    (1870) MBR 72. pa'z ema ar marc'h-man aman, ez ann d'he gemeret ha d'he vareka.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...