Devri

Recherche 'de...' : 738 mots trouvés

Page 4 : de degemeridigezh (151) à dejanin (200) :
  • degemeridigezh
    degemeridigezh

    f. Réception.

    (1914) DFBP 275b. réception, tr. «Digemeridigez

  • degemerus
    degemerus

    adj. Accueillant.

    (1912) MMKE xiv. Ker sioul ! Gwaskedet a bep tu (…) digemerus da zor.

  • degemerva
    degemerva

    m. –où Réceptacle.

    (1914) DFBP 275b. réceptacle, sm, tr. «Digemerva

  • degenez
    degenez

    f. –où Décurie.

    (1732) GReg 253a. Decurie, dix personnes rangées sous un chef, tr. «decgenez. p. decgenezou

  • degenezer
    degenezer

    m. –ion Décurion.

    (1732) GReg 253a. Decurion, chef d'une decurie, tant dans la milice Romaine, que dans le College, ou assemblée du peuple, tr. «decgenezer. p. decgenezéryen

  • degenn
    degenn

    f. –où (religion) Dixaine de chapelets.

    (1903) MBJJ 37. Da nav eur e vo eur Chapeled, gant eur brezegen evit peb degen.

  • degochiñ
    degochiñ

    v. (argot de Pont-l'Abbé) Regarder, viser.

    (1960) LLMM 82/310. Langaj-chon ar vilajenn gran. Degoch ! = Sell ! ●(1973) SKVT II 17. «Degoch !» eme unan. ●131. Degochit ta, paotred.

  • degouezh
    degouezh

    m. –ioù, –où

    (1) Arrivée, venue.

    (1847) FVR 305. abarz digouez al listri.

    (1910) MBJL 84. eun nebeudik arôk digoue an Normaned. ●(1915) RNDL 147. En dé arlerh hon degouéh é Trosly.

    (2) Héritage.

    (1866) FHB 78/205a. deued da zaskori d'e-hoc'h ann digouez ho poa bet digand ho tadou. ●(1876) TDE.BF 128b. Digouez, s. m., tr. «succession.»

    (1905) MRPL 6. roet d'eomp evel eun digouez. ●131. Digouez = héritage.

    (3) Occasion.

    (1857) HTB 57. eun digouez ker riskuz. ●(1866) LZBt Du 215. ha bean groet d'in ho stou braz a reont enn digoueo bersan. ●(1868) FHB 201/355a-b. roet d'ezho eur skoazel anat e digouesiou diez.

    (1907) AVKA 82. mar geo o lagad deö, a zo digoue a bec'hed evidoc'h. ●120. digoue kaer evid Herodiadez. ●187. Ha n'on lakaet ket en digoue a bec'hed.

    (4) Événement.

    (1876) TDE.BF 128b. Digouez, s. m., tr. «aventure, événement.»

    (1907) AVKA 3. da c'hortoz an digoue ze, e vi mud da na c'hallout ket rana eur gir. 260. Neuze en Rouantelez an envo e vo digoueo evel hini an deg gwerc'hez... ●(1935) BREI 416/3c. En hon amzer war vranskell, eo ret beza e gortoz eus pep digouez.

    (5) Circonstance.

    (1868) FHB 201/355a-b. roet d'ezho eur skoazel anat e digouesiou diez.

    (6) Taol degouezh : coup du hasard.

    (1922) EOVD 220. kol pé gouni dré un taul digoéh. ●(1934) BRUS 174. Un coup de hasard, tr. «un taol degoéh.» ●(1954) VAZA 67. Dre un taol degouezh, goulennet e voe.

    (1963) BAHE 35/5. Dre un taol-degouezh souezhus.

    (7) Dre zigouezh(où) : par hasard.

    (1867) BUE 12. Dre digoueo ec'h ouzomp bezanz ar breur.

    (1955) STBJ 101. O tiskoacha, dre zigouez, eur c'harrig ken brao, e lammas ma c'halon gant ar blijadur.

  • degouezhadenn
    degouezhadenn

    f. –où

    (1) Chose qui s'est produite, incident.

    (1910) DIHU 60/87. Ha oeit brud ér hornad doh digoéhaden Pipi Latira, é vezé guélet Diaul Pont-er-Lé é kiz ur fétisen. ●(1912) DIHU 88/147. goal vammet d'en digoéhaden. ●(1937) TBBN 27. Arleh digoéaden fal Lanoé. ●(1970) BHAF 43. Mari ne blije ket dezi e veze komzet euz an degouezadenn-ze.

    (2) Occasion.

    (1910) DIHU 62/123. Er pardonieu e oé un digoéhaden gaer dehè d'hum gavet kevret épad un dé abéh.

  • degouezhet
    degouezhet

    adj. Arrivé, survenu.

    (1911) SKRS II 103. Mes siouaz ! eur pennad goude, mantruz eo guelet ar jenchamant digouezet.

  • degouezhiad
    degouezhiad

    m. degouezhidi Arrivant.

    (1927) FHAB Meurzh 61a. an digouezidi en em arenke en daou du.

  • degouezhout
    degouezhout

    v.

    I. V. intr.

    (1) Arriver, advenir.

    (1499) Ca 62a. Digoezaff. g. auenir.

    (1860) BAL 4. ac e vezer buan d'en em laouenaat pa zigouez ur goall-dro bennac. ●(1868) FHB 174/141b. Mar digouez eur bâr klenved.

    (1904) DBFV 42b. dégoéh, digoéh, –ein, tr. «arriver, en parlant d'un événement, survenir ; échoir.» ●petra e zou degoéhet gethon, ou dehon, tr. «que lui est-il arrivé.» ●(1910) MAKE 51. na buhan e tigouez droug ! ●(1911) BUAZperrot 71. Ar verzerenti-man a zigouezaz er bloaz 155. ●(1974) GAME 10. Goud a ren ar pez oa da zigouya.

    (2) Degouezhout gant, da ub. : arriver à qqn.

    (1847) FVR xi. mar tigoueze gant-han beza eur wech bennak kemeret berr enn he doull. ●(1869) SAG 168. ma tioueze dezhan ober ober sin ar groaz.

    (1903) MBJJ 28. 'pez a hallfe digoueout ganimp a boaniuz epad hon beaj. ●38. N'euz forz gant piou e tigoue d'in kauzeal. ●(1910) MBJL 180. Teulet ple d'ar pez a zo digoueet gant ar skolio publik en Frans aboe 1881. ●(1936) BREI 444/1b. mar d eo digouezet d'in rei tu da stouva eun toull chomet goullo.

    (3) Degouezhout da udb. : arriver à qqc.

    (c. 1501) Donoet 18-22. Pet adigoez da aduerbium ?, tr. « Combien de choses arrive-t-il à l’adverbe ? »

    (1927) LZBt Meurzh 70. Digoueout a ra d'ar boed divian ?

    (4) Rimer.

    (1935) NOME 24. Me a lakaio an ton da zegouezout gant ar werz. ●(1936) TKAL II 9. Gouzout a rit lakaat ar geriou da zegouezout.

    (5) Degouezhout da vat gant udb. : réussir qqc.

    (1939) MGGD 38. daou dra ma eus ezomm anezo evit digouezout da vat gant ar gefridi hoc'h eus gourc'hemennet d'in ober.

    (6) [à l'impér.] Degouezh da benn : fini, termine.

    (1908) KMAF 5. Ha goude, digouez da benn, pe e kolli da alan.

    (7) Réussir, arriver à ses fins.

    (1908) KMAF 37. Ha neuze, gant ma c'heller digouezout, n'eus forz dre be hent, n'eo ket, Skouarnek ?

    (8) Arriver (dans un endroit).

    (17--) ST 196. Ar paotr môc'h a zigoue, tr. «Le porcher arrive.»

    (1867) FHB 138/269b. ne maint ket euz ar re ziveza o tigouezout.

    (1903) MBJJ 12. Da c'hortoz digoueout en Marseilh. ●(1910) MAKE 71. En eur zigouezout er gear. ●(1919) BUBR 3/63. Arru eo da denvalaat a-benn ma tigouezomp e-traou ar roz. ●(1920) LZBt Meurzh 24. elec'h ma oa laret d'in e kavjen listri a-fed evit digoueout prim en lenn Athabaska. ●(1942) DRAN 142. Degouezet oant e-tal lochenn Erwan.

    (9) Degouezhout ouzh : s'appliquer à, correspondre à.

    (1849) LLB 983-985. Lod aral (…) E laka er grefad de zégoeh doh er gué.

    (10) Incomber.

    (1904) DBFV 42b. dehon e tegoéh hou péein, tr. «c'est à lui qu'il appartient, qu'incombe l'obligation de vous payer.»

    (11) Degouezhout da wir : aller bien, correspondre, être à sa place.

    (1880) SAB 298. Ar zalud-man (...) ne zigoez da vir, ne erru just, ne erru par e nep lec'h evel en ofern.

    (12) (en plt d'une somme d'argent) Revenir (à qqn).

    (1856) VNA 108. je vous compterai ce qui vous revient, tr. «me gontou d'oh er péh e zigouéh d'oh.»

    (13) Échoir.

    (1659) SCger 47a. echoir, tr. «digoezout

    II. [empl. devant un v. amené par la prép. «da»] Venir (à passer).

    (1909) KTLR 9. Ar roue a ziguezas da dremen.

  • degoutamant
    degoutamant

    m. Dégout.

    (1633) Nom 260a. Fastidium stomachi, fastidium in cibis, horror ciborum : degoustement : degoutamant, caffet rancun ouz an boüegou.

  • degoutet
    degoutet

    adj. Très mauvais.

    (1633) Nom 64a. Vinum asperum : vin rude, degouteux : guin grizyas, ha degoutet.

  • degoutiñ
    degoutiñ

    v. intr. Dégoutter, couler.

    (1633) Nom 95b-96a. Arbor picaria : qui iette et degoute la poix : vn guezen pe á hiny ez degout an pecq.

  • degradiñ
    degradiñ

    v. tr. d. Dégrader.

    (1659) SCger 41b. degrader, tr. «degradi

  • dehachañ
    dehachañ

    v. tr. d. Mettre en pièces.

    (1530) J p. 11b. Eno hep flaig outraig ez dehacher / An pecheryen, tr. «là, sans trève, l'on met atrocement en pièces les pécheurs.»

  • dehalañ
    dehalañ

    v. tr. d. Tirer (qqc.) vers soi.

    (1977) PBDZ 275. (Douarnenez) honnezh an hini a zial ar pesked bihan, tr. «c'est elle qui attire le petit poisson.»

    ►absol.

    (1977) PBDZ 356. (Douarnenez) dihalit 'ta, tr. «tirez donc vers vous !»

  • dehast
    dehast

    m. & adv.

    (1) M. Hâte.

    (2) A-zehast : à la hâte.

    (1557) B I 736. Ma laca iffam hac amguin / A dehast euel un mastin / En un iain abhominabl, tr. «que je sois, infâme et misérable / jeté à la hâte, comme un chien, dans une affreuse torture !»

  • dehastañ
    dehastañ

    v. tr. d. Chasser (qqn).

    (1580) G 657. Ma sent presant gant hast, pe ny az dehasto, tr. «Obéis-moi à présent en hâte, ou nous te chasserons.»

  • dehastiñ
    dehastiñ

    v. intr. Haleter.

    (1909) BROU 222. (Eusa) Dehásti, tr. «Respirer bruyamment, à la façon des chiens.»

  • dehou
    dehou

    adj., adv., prép. & m.

    I. Adj.

    (1) De droite.

    (1456) Credo 13-14. An costez dehou assezas de doe antat / hel (lire : hol) galloedus Innenoff (lire : in-neffou) ez (manque : em) gourrehas, tr. «s'assis au côté droit / de Dieu le père tout-puissant, / il monta au ciel.» ●(1499) Ca 56b. Deho. g. dextre. ●(1505) Vc 10. huy a zo bys dehou an tat, tr. «Vous êtes le doigt de Dieu.» ●(1530) Pm 19. Han barr palm en e dornn dehou, tr. «La branche de palmier dans la main droite.» ●(1612) Cnf 77a. An dorn dehou ves hon Saluer attachet en lancroas. ●(1621) Mc 114. euel maz rosoch an Barados dan laerz dehaou. ●(1633) Nom 23b. Manus dextra, dextera : la main droite : an dorn dehou.

    (c.1680) NG 143. Guet gouet didan e bron deheu. ●1679. Cornë e scoharn deheu.

    (1854) PSA II 49. er Mab a du deheu dehou ér baraouis. ●(1856) VNA 225. sur le côté droit, tr. «ar ou zu déheu.» ●(18--) SAQ I 59. kroaz al laër deou. ●122. an dourn diou.

    (1903) MBJJ 26. kauzeal gant ma amezek deo. ●(1923) KANngalon Mae 413. al laër kleiz (...) evel al laër diou.

    (2) An tu dehou : le côté droit.

    (1499) Ca 56b. g. la dextre partie. b. an tu deho.

    (1903) MBJJ 59. e tro krenn war dribourz, da laret eo war an tu deo.

    (3) (domaine maritime) Au sud, du sud. cf. mor-dehou

    (1927) GERI.Ern 94. dehou, tr. «(mer) au sud (de l’île de Sein).» ●(1927) MBCE 264. A Molène, an tu dehou, « le côté droit », c’est la région des pays de Midi.

    II. Adv.

    (1) A-zehou : à droite.

    (c.1500) Cb 58a. [dechou] gal. dextral / ou qui est a dextre. b. à dehou. ●g. mener a dextre. ren a dehou. ●(1530) Pm 271. Hac ez duy goude a dehou / Vaillant an tron an guyrionou / Daguyt ho corffou en louen, tr. «Et viendront ensuite, à la droite, / Du ciel, valeureux, les justes, / Pour chercher leurs corps, joyeusement.»

    (1903) MBJJ 33. hag a zeo, inizen Frioul. ●(1904) DBFV 15a. a zeheu, loc., tr. «à droite.» ●(1929) SVBV 26. an treuz-morek a drôas damgrenn a-zehou.

    (2) War zehou : à droite.

    (1857) HTB 7. daou hent, unan hag ia war gle hag egile war deo.

    III. Loc. prép.

    (1) A-zehou da : à droite de.

    (1857) GUG 65. A zéheu d'é Dad azéet.

    (1911) BUAZperrot 539. A zeou d'ezan edo ar Werc'hez. ●(1913) AVIE 4. a zéheu d'en autér.

    (2) En tu dehou da : à (la) droite de, à la dextre de.

    (1790) Ismar 31. én tu diheu de Zoué.

    (1854) MMM 410. Asesit en tû-dehou din. ●(1868) KMM 240. Ar Vam a zo en tu deou d'ar Mab. ●(1882) BAR 88. en tu deou d'he Dad. ●(1894) BUZmornik 197. enn tu deou d'ann aoter.

    IV. M. Droite, côté droit, dextre.

    (1907) AVKA 249. Aze em deo.

  • dehouiad
    dehouiad

    m. dehouidi Droitier.

    (c.1500) Cb 58a. [dechou] g. dextrier. b. dehouyat.

    (1876) TDE.BF 107b. Deouiad, s. m., tr. «Droitier ; pl. deouidi

    (1927) GERI.Ern 94. dehouiad m. pl. –ouidi, tr. «droitier.»

  • dehouiadez
    dehouiadez

    f. –ed Droitière.

    (1876) TDE.BF 107b. Deouiadez, s. f., tr. «Droitière ; pl. ed

  • dehouiat
    dehouiat

    adj. Droitier.

    (1633) Nom 273b-274a. Ambidexter, æquimanus : qui est gaucher & droictier : vnan so cleizyat, ha dehouyat.

    (1659) SCger 46a. droitier, tr. «dehouiat

  • deich
    deich

    interj. Zut !

    (1988) TOKO 45. A ! daich, mezañ, setu amañ eun tog-toñseg hag eur had war he ched dindannañ. ●92. O ! Daich 'ta ! deut eo 'vel-kent ! ●(1994) HETO 52. A daich ! Me garje vijen bet o selled ouzit. ●68. A ! Daich ha daich, ha ma bragou e-barz.

  • deichet
    deichet

    interj. =

    (1967) BAHE 54/26. O, deichet, nann 'vat, ne oa ket «la Belle Epoque» evite, geo moarvat !

  • deifiet
    deifiet

    adj. Déifié.

    (1499) Ca 56b. Deifiet. g. deifiez.

  • deil
    deil

    coll. Feuilles. cf. del

    (1927) GERI.Ern 95. delienn f. pl. ou, deliou, deliaou, col. deil, tr. «feuille.»

  • deisi
    deisi

    interj. & m.

    (1) Interj. Onomatopée pour chasser les chiens.

    (1982) PBLS 38-39. (Langoned) deisi, tr. «cri pour chasser les chiens.»

    (2) M. Ober un deisi ouzh ub. : le traiter comme un larbin.

    (1982) PBLS 38-39. (Langoned) au figuré : gober un deisi doh eun bennag, tr. «traiter qn comme un larbin.»

  • deite
    deite

    s. Divinité.

    (1557) B I 308. Rac tri person so en tron onest / En un test, en un maieste, / A un coudet, a un edit, / Vn ster, un esper, un merit, / Vn apetit, un deite, tr. «Parce qu'il y a trois personnes dans le ciel brillant, qui ont une seule nature, une seule majesté, une seule pensée, une seule puissance, une seule dignité, un seul désir, une seule vertu, une seule volonté, une seule divinité.»

  • deiz / dez
    deiz / dez

    m. & adv. –ioù

    I. M.

    A. (sens de clarté, lumière)

    (1) Jour.

    (14--) Jer.ms 242. Ez vezo astaygou, hep comps gou en dou dez., tr. « Pour qu’il y ait des logements, sans dire de mensonge, en deux jours » ●(1499) Ca 59b. Dez. g. iour. ●g. il est iour. b. dez eu. ●184b. g. leuer auant iour. b. seuell quet an dez. ●(1530) Pm 78. Pan golouas dez an dez-se, tr. «Quand le jour se leva ce jour-là.»

    (1659) SCger 70b. iour, tr. «deiz p. deziou, dé p. deziou.» ●(1732) GReg 545b. Jour, tr. «Deiz. p. deizyou. dez. p. dezyou. (Van[netois] de. p. deyëu.» ●(17--) TE 2. ean e grouéas en Heaul eit splannein durand en , hac el Loër eit splannein de noz. ●(1761) HB utilisée par le Geriadur Istorel. La première édition est de 1712 (Lukian Raoul, 1992, p. 202a).">HBrezonec prefaç [5]. Ar Bloaz a so composet eus a Visyou, a Sizunyou hac a Zeïzyou.

    (1849) LLB 359-360. pe héler en déieu / É vout pedost ken hir avel en nozieu. ●(1856) VNA 103. Il n'est pas jour à sept heures, tr. «Ne vé quet de seih-ær.» ●(1857) CBF 35. Hirraat a ra an deiz, tr. «Les jours croissent.» ●(1877) EKG I 227. e rankan araok an deiz beza eat er c'hein-vor. ●(1878) EKG II 56. gedal ken na viche deiz. ●(1891) MAA 194. Pell a-raog an deiz o tarza.

    (1902) MBKJ 239. ra darzo prestik an deiz benniget-se ! ●(1907) PERS 357. Pa zavaz an deiz, e lezaz kemeret eun tam soursi outhan. ●(1909) FHAB Mezheven 162. ha pa darzo an deiz-se, e vezimp eürus en holl d'an holl. ●(1924) FHAB Here 362. N'oa ket deiz a-walc'h c'hoaz p'en em gavis e Kemper. ●(1924) CBOU 2/29. an noz a abreta beb abardaez hag an deiz a zale bep beure. ●(2002) TEBOT 98. C'hwi a gan joaius ha yae / Hag a gan meulodi / Evel ma strink an deiz.

    ►Adj. [au compar.] Deisoc’h / Desoc’h : plus jour.

    (1896) GMB 420. déoc'h (il fait) plus jour (...) pet[it] Trég[guier]

    (2) Deiz eo : il fait jour.

    (1962) EGRH I 52. d[eiz] eo, tr. « il fait jour. »

    (3) Berleven-an-deiz : l’aube du jour.

    (1904) DBFV 21a. berleùen en dé, tr. «l’aube du jour.»

    (4) Gouloù-deiz, goulaouiñ-an-deiz : le point du jour.

    (1868) KMM 112. kerkent ac goulaoui-deiz. ●(1894) BUZmornik 38. Kerkent ha goulou-deiz.

    (1911) BUAZperrot 350. kerkent ha goulou-deiz edo an eil sao. ●(1919) LZBl Genver 6. Adalek goulou-deiz betek divezad-noz.

    (5) Strink-deiz : le point du jour.

    (1866) LZBt Gwengolo 182. kent strink de.

    (1936) BREI 455/2a. kerkent ha strink-de.

    (6) Etre doubl deiz ha doubl noz : entre chien et loup.

    (1924) BRUD n° 11, 12, 14, 15, en 1963 par Emgleo Breiz, Brest, graphie et pagination différentes de l’édition de 1925, puis en 2003 une édition bilingue par Skol Vreizh préparée par Bernard Cabon)">BILZ 69. Eur wech, entre doub-de ha doub-noz, goude eun tôl-amzer, Bilzig a oa o furchal kerreg an enezenn. ●249. etre deiz ha noz, da vare ar zerr-noz. ●(1970) BHAF 27. Etre doub-deiz ha doub-noz e oa araog eh errujom on daouig e bourk Kaoueneg, on diouhar a-rez on feskennou.

    (7) Tarzh-gouloù-deiz : point du jour.

    (1895) FOV 236. aben tarh goleu dé. ●(1896) LZBt Meurzh 26. adaleg tarz golo-de bete kuz-noz.

    (8) Gwenn-an-deiz : point du jour.

    (1986) GEVU v 90. (Pouldahu) erruout neuze en aod da wenn ’n deiz, tr. «et on revenait avec le jour naissant.»

    (9) Lagad an deiz : le soleil.

    (1907) AVKA 218. Neb a gerz dindan lagad an de na ve ket o vegivina ouz ar vein. ●(1914) LSAV 116. dindan lagad an deiz. ●(1940) FHAB Mae-Mezheven 129. ouz sklerder an heol, lagad an deiz. ●(1948) LLMM 6/8. pokoù klouar lagad an deiz. ●(1955) STBJ 166. o klask moucha lagad an deiz. ●(1962) GERV 8. dindan sked lagad an deiz.

    (10) Kloc’h an deiz =

    (1911) BUAZperrot 220. Er bloaz 1368 e teuas ar c’hiz da zeni kloc’h an deiz. ●(1923) FHAB Mae 433. da gloc’h an deiz e varvas an intanvez. ●(1957) BLBR 101/15. E Kleder ne vez lavaret «an Angelus» nemed ral a wech. Lavaret e vez : kloh an deiz, ar hreisteiz. Kloh an noz. ●(1985) AMRZ 309. bole ar hloh bras, war-lerh bole «kloh an deiz».

    (11) Rest-deiz =

    (1921) PGAZ 32. evit ma chommo ar rezt-deiz da zioual an ti.

    B. (sens temporel)

    (1) Jour.

    (1456) Credo 12. Dan trede dez ez dacorhas, tr. «Le troisième jour il ressucita.» ●(1575) M 233. bet finuez ho dezyou, tr. «jusqu’à la fin de leurs jours.» ●(1576) H 35. dez goel an anaffuon. ●(1612) Cnf 19a. vn bloaz, vn mys, vn sizun, pé un dez.

    (c.1680) NG 1238-1239. Ne uou euit un / Euit deu, euit try. ●(1727) HB 423. Ha dan deiz m’en em golero.

    (1838) CGK 6. Eïs de. ●13. an dese. ●(1874) POG 162. Deiz ann daspren nevez. ●(1880) SAB 124. En deiziou kenta eus a viz fevrer. ●(1889) ISV 95. laket e voue deiz. ●(1891) MAA 171. unan euz an deiziou varlerc’h an eizvete.

    (1907) AVKA 196. Bea a zo c’houec’h te evid labourat. ●(1909) FHAB Mezheven 162. ha pa darzo an deiz-se, e vezimp eürus en holl d’an holl. ●(1925) FHAB Mae 189. guiskamanchou marellet hon tudou dispaket, o tiloueda deiz ar pardoniou.

    (2) Un deiz : un jour.

    (1910) FHAB C’hwevrer 54. Eun deiz e krogas naon du e Sezar. ●(1955) STBJ 47. Eun deiz e tiskoachjont, eus eur c’horn anezi, eur c’hachedad skridou koz-douar grêt war baper-parch.

    (3) An deizioù bihan : les jours sans école.

    (1978) LIMO 27 mai. En deieu-bihan, litt. les petits jours, pour «les jours il n’y avait pas classe.»

    (4) (religion) Daouzek-deizioù : les quatre temps.

    (1576) H 17. Iun a pechet hac an boedou / an hoarays dit gourchemennet / an daoudec dezyou han uigilou / pan uizy en ouat ha stat parfet, tr. « A fast from sin and from food at Lant (is) commanded to thee, the twelve days and vigils, when thou shalt be in age and a perfect state (i.e., old enough and in good health). »

    (1659) BM Amiens M-3364; Bibliothèque Rennes-Métropole 75977 Rés. ; 88565 Rés.; BM Quimper; BM Morlaix; BM Brest Rés. F. B.D. 100; BM Nantes Rés. 23514; Musée Dobrée Nantes 1534 ; 1535; Méjanes C 649; BMT Fa D 9666) (Voir aussi SCger. & SCyez.)">SC 84. yün ar c’horaïs anterin, an daouzec deziou, ar vigilou ordrenet gant an Ilis ? ●(1727) HB 42. Yun a ri daouzec diziou. ●249. Instruction evit ar C’hotuerou pe ar pevare amser eus an Azvent ha quer couls evit ar pevar amseryou all hac an oll Daouzec-diziou eus ar bloaz. ●(1744) L’Arm 317a. Quatre-tems, tr. «Deuzêc-dyeu. m.»

    (1876) TDE.BF 100b. Daouzek-deiziou, s. pl. m., tr. «Le jeüne des Quatre-temps.»

    (1911) SKRS ii 24. Penaoz e tebfre kig d’ar guener d’an daouzek deiziou ? ●(1927) GERI.Ern 90. daouzek-deiziou, tr. «les quatre-temps.»

    (5) Deiz-gouel : jour de fête.

    (1962) EGRH I 52. deiz-gouel, tr. « jour de fête. »

    (6) Deiz-ehan : jour de repos.

    (1962) EGRH I 52. deiz-ehan, tr. « jour de repos. »

    (7) Deiz-labour : jour de travail, jour ouvrable.

    (1962) EGRH I 52. deiz-labour, tr. « jour de travail. »

    (8) Deiz Sul : dimanche.

    (1962) EGRH I 52. deiz sul, tr. « dimanche. »

    C. (astronomie) Sterenn an deiz : Vénus.

    (1633) Nom 227a. Aurora : l'aube du iour : steren an dez.

    (1876) TIM 47. ha ni e huélou er stiren-rid, hanhuet Guinér, er Verlehuên, stiren en dé, pé stiren en noz, revé ma vé gùélet é splannein ar en dé pé d'en noz.

    II. Loc. adv.

    A. (sens de clarté, lumière)

    (1) E barr an deiz : en plein jour.

    (1860) BAL 168. e barr an deiz pa vez an eol en e nerz.

    (2) War-greiz an deiz (kaer) : en plein jour.

    (1732) GReg 545b. En plein jour, tr. «var greiz an dez

    (1921) PGAZ 96. An amzer a ioa, d'ar poent-bloaz, tomm kenan var greiz an deiz. ●(1925) FHAB Genver 12. n'en doa ket aon da vale, zoken, war greiz an deiz kaer.

    (3) War-gorf an deiz : en plein jour.

    (1732) GReg 545b. En plein jour, tr. «var greiz an deiz

    (4) E-kreiz an deiz : en plein jour.

    (1732) GReg 545b. En plein jour, tr. «E creiz an dez

    (5) Noz-deiz : nuit et jour.

    (1727) HB 224. or béet recours dezan nos-deiz.

    (1824) BAM 284. me ameus labouret nos-deis. ●(c.1825-1830) AJC 6358. quersed nos de. ●(1866) SEV 181. o labourat noz-deiz. ●(1878) EKG II 185. Hennez a veze noz-deiz o reded a-hed an aot.

    (1904) BMSB 11. he sonj troet noz-dë war-zu an env. ●(1905) PERS 185. hag a vije noz deiz var dro an Aot. Person epad e glenved. ●(1906) KPSA 3. stouet noz-deiz a-zirag an aoteriou.

    (6) Deiz ha noz, noz ha deiz : jour et nuit.

    (1554) Moeam 7. Ez dalcho én é vos deiz ha nos dindanhaff.

    (1834) SIM 155. baleet en ur fêçon qen fatigus nôs ha deiz.

    (1908) KMAF 79. Beza, liesa gwella, e-unan deiz ha noz.

    (3) Deiz-noz : jour et nuit.

    (1530) Pm 45. Ha hep trig en he seruige / Dez nos en clos maz repose, tr. «Et sans tromperie il la servait, / Jour et nuit, afin qu'elle reposât complètement.» ●(1575) M 179. Te so heuel hogos, dez nos ouz vn rosenn, tr. «Tu es à peu près semblable, jour et nuit, à une rose.» ●(1650) Nlou 180. Porz an Barados deiz nos a yoa closet, tr. «La porte du paradis était fermée jour et nuit.»

    B. (sens temporel)

    (1) En deiz a hiziv, en deiz hiziv : au jour d'aujourd'hui.

    (1878) EKG II 76. Daoust ha n'euz ket enn deiz a herrio var an douar tud henvel ouc'h soudarded ar Republik koz ?

    (1908) FHAB Eost 230. Eun den, en deiz hirio, n'eo den ebet heb deskadurez. ●(1924) FHAB Du 411. hor pardoniou, en deiz a hizio, a zo diskaret gant ar c'hoariou distrantell a zaver en dro d'hon ilizou.

    (2) Hiziv an deiz : au jour d'aujourd'hui.

    (c.1680) NG 575-577. Hon pehetdeu (…) / Zo caus hiriue en dé. ●(1728) Resurrection 4. Nompas hidiu ande. ●(1731) BM 224. Hirio an deis, ar barzet a ia var zigresk. ●(1790) MG 371. quen amouèdét vér hinihue en dé guet er faus devotion.

    (1850) JAC 89. Pe velàn hirio'n deiz issuou va uvre ! ●(1874) FHB 496/204b. Hag hirio an deiz.

    (3) Evit an deizioù : ces jours-ci.

    (1904) BOBL 15 octobre 4/3a. a zo erruet eur maleur evid an deiou. ●(1905) BOBL 08 juillet 42/1a. Vid an deizou, zo bet kalz a brez labour. ●(1910) MBJL 2. ar veaj grêt ganin vit an deio en... Londrez.

    ►Bientôt.

    (1910) MBJL 8. ar c’hardinal Logue, a welfomp ’vit an deio en Londrez. ●(1908) PIGO ii 15. ’Vit an deiou, te ’vo eur c’hrokant, marvad.

    (4) An deiz kent : la veille.

    (1790) Ismar 41. Déh pé en dé quênt, ne oai rontt er bet a hanah.

    (5) An deiz kent eget dec'h : avant-hier.

    (1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 70. Achihuet hun nès, en dé quênt aveit déh, er retræd spirituel.

    (1905) IMJK 264. er péh ma oé déh hag en dé-kent-aveit-déh.

    (6) An deiz kent da zec'h : avant-hier.

    (1903) LZBg Du 254. En dé kent de zéh, en héchennerion hag er gilvion é saùas béh étré zé.

    (7) Penn an deiz : demi-journée, la moitié du temps.

    (1790) MG 185. péré e lausq bugalé ur pèn-én-dé de grial én ou havèll.

    (8) E-pad an deiz : dans la journée, pendant le jour.

    (1732) GReg 545b. Pendant le jour, tr. «E pad an deiz

    (1877) EKG I 273. Sonj hor boa d'en em renka epad an deiz ha da vont d'abardaez e kear Gastel.

    ►Toute la journée.

    (1936) PRBD 116. Lod a ve o flapennat epad an deiz.

    (9) E-pad an deiz gouloù : tout le long du jour.

    (1910) MAKE 33. Lan a boanias bloa-hanter dioc'h-tu, epad an de-goulou.

    (10) E-pad an deiz Doue / An deiz Doue pad : toute la sainte journée.

    (1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269. Epad an deiz Doue = la journée durant. ●(1947) YNVL 76. bezañ kovesaet, an deiz-Doue-pad.

    (11) Deiz-ouzh-deiz : exactement le même jour.

    (1727) HB 565. Remerquit amâ penaus mar en em rancontr ar Sul har (lire : hac) ar Gouel da ur memez deiz peuatramant deiz-ouc'h-deiz, e leverot Gousperou ar Gouel eleac'h hini ar Sul.

    (12) Un deiz pe zeiz : un jour ou l'autre.

    (1867) MGK 45. Na vez, eunn deiz pe zeiz, gant mab ann den kavet.

    (1911) BUAZperrot 37. Hag eno eo red d'eomp holl en em gaout eun deiz pe zeiz. ●78. e teuer abenn, eun deiz pe zeiz. ●631. e gristenien a c'hellje, eun deiz pe zeiz, beza galvet dirak al lez-varn.

    (13) En deizoù-mañ : ces jours-ci.

    (1894) BUZmornik 819. enn deiziou-ma avad ne dene nemed eur vech, dioc'h ann abardaez.

    (14) Abred an deiz : tôt le matin.

    (1910) MAKE 3. abred an deiz eo c'hoaz.

    (15) A-dro an deiz : tout le long du jour.

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 114. a dro en dé.

    (16) A-hed an deiz : tout le long du jour.

    (1924) FHAB Eost 315. N'eo ket eun ebat beza hed an deiz o krabanata pri a vez yen sklas er goanv. ●(1943) VKST Here 364. goude beza bet a laz-ki a-hed an deiz.

    (17) A zeiz en deiz : de jour en jour.

    (1499) Ca 59b. g. de iour en iour. britonn. adez en dez. ●(c.1500) Cb 20a. A zez en dez. g. de iour en iour.

    (1659) SCger 70b. de iour en iour, tr. «a zeiz e deiz

    (18) A zeiz da zeiz : de jour en jour.

    (1790) MG 110. derænein a zé-de-zé. ●(17--) TE 69. é huélèt é crésquai ou affliction a zé de zé.

    (1849) LLB 1519-1520. en droug, a zé de zé, / E gresk. ●(1870) MBR 12. ma koazaz a-zeiz da zeiz, tr. «qu'il dépérissait de jour en jour.» ●(1894) BUZmornik 125. Ann niver anezho a greskaz a zeiz da zeiz.

    (1904) DBFV 15a. a zé de zé, loc., tr. «de jour en jour.»

    (19) A-zoug an deiz : tout le long du jour.

    (1732) GReg 545b. Pendant le jour, tr. «a docq an deiz. a doucq an deiz. a deucq an dez.»

    (20) En deiz-mañ penn-blizenn : d'ici en un an.

    (1732) GReg 67a. Aujourd'hui en un an, tr. «En deiz-mâ penn lizen.» ●546a. De ce jour en un an, tr. «an deiz-mañ penn-lizenn. an dez-mañ penn-lyen, ou, penn-lyan

    (1855) MAV 46. enn deiz-man penn blizen, tr. «Il y a un an aujourd'hui.»

    (21) Bremañ 'n deiz : au jour d'aujourd'hui.

    (1935) LZBl Gwengolo/Here 151. hag ounnez eo, breman 'n deiz, kredenn ar vedisined desketa war al lorgnez.

    (22) E-kreiz an deiz : dans la journée.

    (1869) FHB 231/172a. An Tadou galleg a brezeg diouz ar mintin ha diouz an noz, hag an Tadou brezoneg e kreiz an deiz.

    (1920) AMJV 70. E kreiz an deiz e veze great eur pred hag eun diskuiz. ●(1922) FHAB C'hwevrer 53. evit goudori ar sivi dastumet e kreiz an deiz.

    (23) En deiz-se : ce jour-là.

    (1880) SAB 134. n'oa ket a urz na conjez d'ar Mestr da ober vad en deiz-se.

    (1910) FHAB Here 311. Eno en deiz-se e oe frigaz.

    (24) War an deiz : pendant la journée.

    (1612) Cnf 68a. diouz an Nos, ha da Mintin, ha var an dez. ●(1633) Nom 166b. Accubitum, anaclinterium : petit lict pour dormir de iour : gueleic bihan euit cousquet voar an dez.

    (1854) MMM 16. renêvesit goude-se oc'h offranç a amser da amser var an deis. ●(1860) BAL viii. Sonjal petra ho pê great, pe lavared var an deiz. ●(1889) ISV 45. eun oanig guenn a c'hoarie ganthan var an deiz.

    (1907) PERS 301. oja ar c'holc'het guele bet lakeat da heolia var an deiz.

    (25) War gorf an deiz : au milieu du jour.

    (1732) GReg 177b. Sur le cœur du jour, tr. «var gorf an deiz

    (26) Diouzh an deiz : à la journée.

    (1935) ANTO 44. Pe labouront diouz an deiz pe dre varc'had. ●(1962) EGRH I 52. diouzh an deiz, tr. « à la journée. »

    (27) Stok-an-deiz : tout le long du jour.

    (1870) FHB 264/19a. Bemdez e savont da ziveur euz ar mintin evit cana o ofis, e labouront stoc an dez.

    (28) A-bad an deiz : tout le long du jour.

    (1942) DIHU 372/96. Tremen e hra kériz abad en dé.

    (29) E-pad an Doue deiz : tout le long du jour.

    (1926) ARVG (niv. 7 gouere) 147. Pad an Doue de, ne ris nemet klask petra an diaoul ’oa an dra-ze.

    (30) Da-gefin an deiz-mañ : à l'occasion de ce jour, jour pour jour.

    (1732) GReg 546a. A tel jour qu'aujourd'hui, tr. «da guifin an deiz mañ

    (31) Da-geñver an deiz-mañ, an deiz hiziv : à l'occasion de ce jour, jour pour jour.

    (1727) HB 594. eleac'h ma c'hetablissas e Gador da Guenver an deiz hiryo. ●(1732) GReg 546a. A tel jour qu'aujourd'hui, tr. «Da guever an deiz hizyau. da guever an deiz mâ

    (32) Un deiz bennak : un jour quelconque.

    (1935) FHAB Du 324. Da vare an diskar-deliou, eun deiz bennak araok kalagoanv.

    (33) War an deiz : pendant la journée.

    (1962) EGRH I 52. war an deiz, tr. « pendant la journée. »

    III. Loc. adv. Deiz a voe : certains jours.

    (1847) FVR 157. bete pemp kant den, a oe fuzillet, deiz a oe.

    IV.

    (1) Kaer / Koant / Brav evel an deiz (o c'houlaouiñ) : très joli.

    (1783) BV 591. Biscoas nem oa guellet aboe mah on er bet / eueltan eur couadur euel heman me gret / quer quar euel an de eo uision e uigag.

    (18--) MILg 162. Mont da gerc'hat an daou vugel ze / Ker kaer o c'have vel an de. ●(1865) GBI I 392 (T). Ur mab d'ac'h ken kaer hag ann de, tr. F.-V. an Uhel «vous avez un fils beau comme le jour.» ●(1868) GBI II 8 (T). Hag hi a deûz ganet ur mab kaer 'vel ann de, tr. F.-V. an Uhel «elle a mis au monde un fils beau comme le jour.» ●436. Ur vageres ken kaer hag ann de, tr. F.-V. an Uhel «une nourrice belle comme le jour.»

    (1906) MSTR 31 Y. Roudot. Doussoc'h eged eun Eal, kaeroc'h eged an deiz. ●(1909) KTLR 57 (L) K. Jezegou. Ennhan, - n'euz gellet gouzout, morse, e pe gorn, - e veve eur plac'h iaouank, koant evel an deiz. ●(1911) FHAB Ebrel 1913, p. 104.)">AOTR 9 Y. Roudot. Hag hen c'hoaz iaouank flam, a kaer evel an deiz. ●(1915) MMED 79 (L) Y.-M. Madec. Skeduz evel an heol, ha koant evel an deiz o c'houlaoui. ●(1923) KNOL 135 (L) K. Jezegou. E verc'hed, avat, oa koantik holl, evel an deiz pa ve brao. ●(1925) BUAZmadeg 626 (L) Y.-M. Madec. D'ar sperejou pur en doa nevez krouet, hag oar (lenn : oa) kaer evel an deiz o c'houlaoui, Doue a ziskouezaz an eil Fersoun euz an Drindet. ●(1928) (L) Y.-M. Madec BFSA 238. Koant eo ar rouanez evel an deiz ! ●(1962) BRUD 16/33 (T) E. ar Barzhig. Koant e oa evel an deiz, ha kañfard ! ●(1970) BHAF 99 (T) E. ar Barzhig. E-touez e oll vugale, an hini a blije ar muia da Jarlez-Veur e oa Emma, eur veleganez daoulagad du, koant evel an deiz, dous evel eun heiez. ●137. Eur bloaz goude or-boe eur verhig, eur plah vihan koant evel an deiz. ●255. «Koant evel an deiz ez eo Deneza... ●(1972) SKVT I 53 (Ki) Y. Drezen. ur plac'h yaouank he blev hir, brav e-giz an deiz. ●(1981) ANTR 72 (L) *Tad Medar. Koant eo evel an deiz gand he bleo du-pod hag he daoulagad glaz-mor.

    (2) Sklaer evel an deiz : très clair. Cf. sklaer evel dour feunteun, evel lagad (un / an) naer, evel an arc'hant, evel skorn.

    (1890) MOA 174 (L). Claire comme le jour, tr. J. Moal «sklear-deiz, - ker sklear hag an deiz

    (1923) FHAB Ebrel 140 J.-M. Uguen. Nan, sklêr eo evel an deiz, ha lavaret an dra-ze n'eo nemet lavaret ar wirionez. ●(1924) BRUD n° 11, 12, 14, 15, en 1963 par Emgleo Breiz, Brest, graphie et pagination différentes de l’édition de 1925, puis en 2003 une édition bilingue par Skol Vreizh préparée par Bernard Cabon)">BILZ 66 (T) F. al Lay. An ôtrou kure a ziskouezas d'ean, sklêr evel an de, penôs ne oa nemet eur bugelig diskiant. ●136. Heman a zisklerias d'ei, sklêr evel an de, gant ar spilhou, penôs e timezfe. ●(1924) FHAB Here 394 J.-M. Uguen. Kement-man a zo skler evel an deiz. ●(1929) FHAB Gwengolo 348 (L) Y.-V. Perrot. Diskouezet hon eus, e Feiz ha Breiz miz gouere, dre desteniou ker sklaer hag an deiz, eo red skriva eur brezoneg reiz. ●(1967) BRUD 26-27/41 (T) E. ar Barzhig. Neuze 'ta, sklaer e oa evel an deiz e klaske roue an ivern e baka dre e garantez direiz evid an aour.

    (3) (Laouen, seder) evel an deiz : très joyeux.

    (1866) FHB 56/29b (L) U. N.. ar gueleou guenn kann, peb tra laouen evel an deiz.

    (1907) PERS 103 (L) J.-M. Le Gall. Hag hi d'ar red d'he c'huizaden (lenn : c'huziadenn), seder evel an deiz.

    (4) Bezañ eus deiziou diwezhañ ar sizhun : être sot, bête.

    (1970) BHAF 266-267 (T) E. ar Barzhig. Petra, loukez, te ah-eus c'hoant da lakaad ahanon da lonka siliou, o hola, mabig n'on ket memez tra euz deiziou diweza ar sizun...

    (5) Bezañ yaouank an deiz gant ub. : c’est un blanc-bec.

    (1900) MELU X 281 (T-Trevereg). Hénnez e (ou a zo) yaouank an dé gantan, tr. E. Ernault «Celui-là, le jour est jeune avec lui», c'est un blanc-bec.»

    (6) Lakaat an noz da astenn an deiz : voir astenn.

    (7) Kemer àr an noz evit hiraat an deiz : voir hiraat.

    (8) Hir evel un deiz hep butun : voir butun.

  • deiz-bloaz
    deiz-bloaz

    m. Anniversaire d'un événement.

    (1904) ARPA 120. evit deiz bloaz he c'hinivelez.

  • deiz-ha-bloaz / dez-ha-bloaz
    deiz-ha-bloaz / dez-ha-bloaz

    m.

    (1) Anniversaire d'un événement.

    (1854) MMM 147. an deis-a-bloas eus ho padiziant. ●(1864) SMM 24. d'an deis-ha-bloas eus ho kinivelez. ●(1869) FHB 232/177b. D'an deiz ha bloaz euz an dervez ma voue c'hoazet Pii Nao evit Pap. ●(1873) FHB 463/363a. D'ar 25 a viz du diveza, edo ar pevar var n'ugent deiz ha bloaz abaoue m'oa bet sacret an Aotrou Pie.

    (1907) AVKA 120. ar gouarner a rae devez a deabla ma oa ganet. ●(1920) LZBt Meurzh 18. n'ankoueont ket deabla o badeïant. ●(1921) LZBt Here 8. triugentved deabla genedigez ha tregontvet deabla eskoptiaj e vikel.

    ►[en apposition]

    (1877) BSA 241. Ar vugale savet mad a vel atao gant plijadur o tistrei ar goueliou deiz ha bloaz ma c'hellont lavaret a vouez uhel d'ar re a garont, ar pez ne eanont da c'houlen bemdez evitho e goueled ho c'haloun.

    ►spécial. Anniversaire d'enterrement.

    (1732) GReg 38b. Anniversaire, service qu'on fait tous les ans pour un mort, tr. «Deiz ha bloaz evit ur re. servich deiz ha bloaz evit un dèn maro.»

    (1962) TDBP II 53. Dilun e vo deiz-ha-bloaz Mari Goz, tr. «lundi aura lieu l'anniversaire (de la mort) de la vieille Marie.»

    (2) A-benn deiz-ha-bloaz an deiz-mañ : d'ici en un an.

    (1905) BOBL 28 octobre 58/2d. gant ma tigasot anezan en dro a-benn deiz ha bloaz an deiz-ma.

  • deiz-ha-deiz
    deiz-ha-deiz

    adv. Jour pour jour.

    (1905) BOBL 28 octobre 58/2d. Bloaz goude, deiz ha deiz.

  • deiz-ouzh-deiz / dez-ouzh-dez
    deiz-ouzh-deiz / dez-ouzh-dez

    adv.

    (1) Deux jours consécutifs.

    (1727) HB 565. Remerquit amâ penaus mar en em rancontr ar Sul har (lire : hac) ar Gouel da ur memez deiz peutramant deiz-ouc'h-deiz, e leverot Gousperou eleac'h hini ar Sul.

    (2) Deiz-ouzh-deiz : jour après jour.

    (1792) HS 39. Enn dénn santél Abraham e zai dé-oh-dé devout agréaploh de Zoué.

  • deiziad / deziad
    deiziad / deziad

    m. –où

    (1) Date.

    (2) Journée.

    (1825) COSp 280. hilleih a æriadeu hac a zéïadeu fal.

    (1904) DBFV 42b. déiad, déad, m. pl. eu, tr. «journée.» ●(1927) GERI.Ern 94. (i)ad V[annetais] m., tr. «journée.»

    (3) [au plur.] Nouvelles du jour.

    (1982) PBLS 537. (Langoned) Mots toujours pluriels : deiedoù, tr. «nouvelles.»

  • deiziadañ
    deiziadañ

    v.

    (1) V. tr. d. Fixer (un jour, une date, un événement).

    (1889) SFA 205. lakaat an A. Doue da zeiziada an dervez a falvesche dez-han.

    (1911) BUAZperrot 540. Mes ar pardon bras-se er Porsionkul ne oa ket deisiadet c'hoaz. ●(1909) KTLR 87. Deiziadet oa friko. ●(1915) HBPR 27. Ar votadek deiziadet evit choaz eun eskob da eskopti Kemper. ●(1923) KNOL 245. Ar friko a voe deisiadet a-benn teir zizun. ●(1931) VALL 181a. Dater du jour, tr. «deiziada

    (2) V. tr. i. Deiziadañ da ub. (+ v.) : fixer, assigner un jour à qqn pour faire qqc.

    (1876) TDE.BF 104a-105a. Deisiada, v. n., tr. «Fixer un jour pour faire quelque chose ; p. deisiadet.» ●Deisiadet eo d'ezhan doñt ama, tr. «on lui a fixé un jour pour venir ici.»

    (1927) GERI.Ern 94. deiziada, tr. «fixer, assigner un jour (d'ezañ dont à lui pour venir)

  • deiziadennoù
    deiziadennoù

    plur.

    (1) Certains jours.

    (1927) GERI.Ern 94. dei(zi)adennou, tr. «certains jours.»

    (2) Quelques jours.

    (1962) EGRH I 52. deiziadennoù pl., tr. « quelques jours. »

  • deiziadet
    deiziadet

    adj. (Jour, moment) fixé.

    (1867) MGK 87. D'ar mare deisiadet.

  • deiziadur
    deiziadur

    m. –ioù Éphéméride.

    (1923) SKET I 94. Deiziadur Coligny. ●(1927) GERI.Ern 94. deiziadur m., tr. «éphéméride.»

  • deiziañ
    deiziañ

    v. tr. d. Fixer un jour, un événement.

    (1872) ROU 74b. Le jour des noces est arrêté, tr. «Deizied eo an eured.» ●(1877) FHB (3e série) 6/47b. Aotrou 'n eskob Coutances, en deuz deisiet an drede a viz gouere kenta evit curuni Sant Mikel.

    (1909) FHAB Gouere 210. Er vodadeg kenta-ze pe en eun all deiziet ganto. ●(1927) GERI.Ern 94. deizia v. n., tr. «dater (du jour).» ●(1931) VALL 181a. Dater du jour, tr. «deizia

  • deiziat
    deiziat

    adj. Éphémère.

    (1927) GERI.Ern 94. deiziat adj., tr. «éphémère.»

  • deizlevr
    deizlevr

    m. Journal tenu par écrit.

    (1931) VALL 408b. Journal de commerce, tr. «deizlevr

  • dejan
    dejan

    m. –où Moquerie, raillerie.

    (c.1718) CHal.ms ii. battre a froid, tr. «receu guet ïainadur er peh e larer, en ur fa'con poset, coms dre dejan. Le Moing.» ●(1744) L'Arm 340a. Risée, tr. «Dejan. m.» ●460a. Parodier, tr. «Troein Gùærzenneu parfaid é bourtt ha dejan.» ●(1792) CAg 67. Ind er stacg doh ur pilere / Guet dejann ha goapereh.

    (1904) DBFV 42b. dejan, m., tr. «raillerie.» ●(1921) GRSA 361. laret get déjan. ●(1939) RIBA 90. Diskar e hrér arnehon dejañneu ha hujaoteu.

  • dejanal / dejaniñ
    dejanal / dejaniñ

    v.

    I. V. intr. Se moquer, railler.

    (1744) L'Arm 244b. Railler, tr. «Déjannein.» ●(1787) BI 102. conze à hou sieu éit dejannal.

    (1835) CAg 70. eit dejanal.

    (1906) HIVL 132. Un dén bourabl e oé, dalhmat prest de hoarhein ha de zejañnal.

    II. V. tr. i.

    (1) Dejanal gant ub., udb. : se moquer de qqn, qqc.

    (1904) LZBg Gouere 174. raksé merhat é kav geté nen des chet droug erbet é téjañnal genein, hag é hoarhein ar me lerh. ●(1939) KOLM 87. Degaset e oè bet en doéré a gonzeu Kolmkel d'er multrér ; dejañnal e hra getè.

    (2) Dejanal ouzh ub. : se moquer de qqn, railler qqn.

    (1939) KOLM 89. en em-laka de hoapat Kolmkel ha de zejañnal dohton.

    III. V. tr. d. Dejanal ub. : se moquer de qqn.

    (c.1718) CHal.ms i. Il nous tire des chiffres, tr. «ean hun dejann' goap ara ahanomp, a ra demp de gredein.» ●Il nous tire des chiffres, nous en donne a garder, tr. «ean ara gairheneu demp, goab ara ahanamp ean hun dejann'.» ●(1723) CHal 47. Dejanein, Ici déjandein, tr. «se mocquer, tirer des chiffres, badiner quelqu'un.» ●(1732) GReg 637b. Se moquer, railler quelqu'un, tr. «Van[netois] dejaneiñ ur re.»

    (1904) DBFV 42b. dejañnein, dejandein, v. a., tr. «railler, plaisanter.»

  • dejaner
    dejaner

    m. –ion Moqueur, railleur.

    (1923) DIHU 150/373. stefein beg en dejanerion. ●(1942) DIHU 368/20. larour kaer, dejañnour un nebed.

  • dejanerez
    dejanerez

    f. –ed Moqueuse, railleuse.

    (1932) BRTG 121. ur baré vras a hoaperézed ha dejañnerézed.

  • dejanerezh
    dejanerezh

    m. Moquerie, raillerie.

    (1932) BRTG 121. get hou trohadeu dejañnereh.

  • dejaniñ
    dejaniñ

    voir dejanal

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...