Devri

Recherche 'de...' : 738 mots trouvés

Page 6 : de delchel (251) à dellez (300) :
  • delc'hel
    delc'hel

    voir derc'hel

  • delc'hen
    delc'hen

    voir derc’hel

  • delc'her
    delc'her

    voir derc’hel

  • delech
    delech

    m.

    (1) Palet pour jouer à la marelle.

    (1927) GERI.Ern 107. Dilech L[[éon] m., tr. «Palet qu'on pousse du pied à la marelle.»

    (2) Jeu de la marelle.

    (1927) GERI.Ern 107. Dilech L[[éon] m., tr. «ce jeu [marelle] lui-même.»

  • delegad
    delegad

    m. Délégué.

    (1499) Ca 57a. Delegat. g. idem.

  • delegañ
    delegañ

    v. tr. d. Déléguer.

    (c.1500) Cb 58b. [delegat] g. deleguer. b. deleguaff.

  • delek
    delek

    adj. Feuilleté.

    (1904) DBFV 55b. dilek, adj., tr. «feuilleté.»

  • delektapl
    delektapl

    adj. Délectable.

    (1499) Ca 57a. Delectabl. g. delectable.

  • delektaplded
    delektaplded

    f. Agrément, charme.

    (1499) Ca 57a. g. delectablete. b. delectabldet.

  • delektasion
    delektasion

    f. Délectation.

    (1499) Ca 57a. Delectation. l. hec delectation/onis. ●(1621) Mc 31. euit vn delectation hep muy quen. ●(1625) Bel 127. try degrez deueus à drouc desir. An quentaff à galuer suggestion : An eil delectation : hac an trede consantamant.

  • delektiñ
    delektiñ

    v.

    (1) V. tr. d. Délecter.

    (1659) SCger 38a. delecter, tr. «delecti

    (2) V. pron. réfl. En em zelektiñ : se délecter.

    (1621) Mc 29. Bet em eux remuamant, hac santimantou charnel, hac ez ouff em reiouysset hac em delectet, volonteramant, enne. ●31. hac em delectiff enne goude.

  • delenn
    delenn

    f. cf. delienn (botanique)

    (1) Feuille (d'arbre, etc.).

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 129. un délen pléguet. ●(1854) PSA I 314. avel un dilen ar er brank. ●(1856) GRD 275. quel liès a gand vlai èl e zou a zilen ér foresteu.

    (1904) DBFV 42b. délen, f. pl. dél, dilad, tr. «feuille.» ●(1907) VBFV.fb 43a. feuille, tr. délen, f. (pl. dél, deliaù).» ●(1927) GERI.Ern 95. feuille V[annetais] délenn, deliaùenn pl. del.

    (2) Pétale.

    (1904) DBFV 42b. délen, f. pl. dél, dilad, tr. «pétale.»

  • deler
    deler

    s. = (?) derez (?).

    (1877) FHB (3e série) 7/49b. lakaat ho couarnamant da ober deler da hini an env. ●50b. var deler an Hotel-de-Ville.

  • delestaj
    delestaj

    m. Dépotoir, déchêterie.

    (1947) YNVL 133. Hag e vo taolet da gorf, gant karr an teil, en delestaj. ●(1973) SKVT II 141. teurel anezho d'an delestaj. ●(1974) SKVT III 102. da gas an tammoù d'an delestaj e traoñ al lenn. ●114. mengleuz kozh an delestaj.

  • delez .1
    delez .1

    f. –ioù

    (1) (marine) Vergue.

    (1633) Nom 152a. Antenna : le bois trauersant le mats : an delè.

    (1732) GReg 39b. Antenne, vergue de navire, tr. «Delez. p. delezyou.» ●954b. Vergue, terme de mer, tr. «Delez. p. delezyou.» ●Vergue du grand mât, tr. «An delez vras.» ●Vergue de misaine, tr. «An delez visan.» ●(1744) L'Arm 13b. Antenne, vergue, tr. «Delé.. éyeu ou Dilé.. éeu. m.»

    (1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 93. gùélet e vezé ar er ponteu, ar er gùerni, ar en dileyeu ur bobl tud.

    (1904) DBFV 42b. délé, dilé, m. pl. ieu, eu, tr. «antenne, vergue.» ●(1927) GERI.Ern 94. dele(z) f. pl. iou, tr. «Vergue, antenne.» ●(1954) VAZA 166. panevet d’an drapelloù o fraoñval hag o tivilhal war bep stae ha delez.

    (2) Bâton pour soutenir une banderolle.

    (1904) DBFV 42b. délé, dilé, m. pl. ieu, eu, tr. «bâton pour soutenir une bandereolle.»

  • delez .2
    delez .2

    voir derez

  • delezenn
    delezenn

    voir derezenn

  • delfin
    delfin

    m. –ed

    (1) (ichtyonymie) Dauphin (cétacé).

    (1732) GReg 244a. Dauphin, poisson, tr. «delfin

    (1876) TDE.BF 105b. Delfin, s. m., tr. «Dauphin, poisson.»

    (2) (botanique) Dauphinelle.

    (1876) TDE.BF 105b. Delfin, s. m., tr. «dauphinelle, plante.»

  • delfinez
    delfinez

    s. (botanique) Dauphinelle.

    (1879) BLE 332. Dauphinelle d'ajax. (D. ajacis. L.) Delfinez. Pied d'alouette.

  • delia
    delia

    v. intr. Ramasser des feuilles.

    (1927) GERI.Ern 94. delia, v. n., tr. «Ramasser des feuilles.»

  • deliad
    deliad

    coll. (botanique) Feuilles (d'arbre, etc.).

    (1818) HJC 272-273. ur feguézen goleit à zéliat. (…) ne gavas in hi meit déliat hemp quin.

  • deliadur
    deliadur

    m. –ioù (botanique) Frondaison.

    (1931) VALL 310b. Foliation, tr. «deliadur.» ●322a. Frondaison, tr. «deliadur m.»

  • deliadurezh
    deliadurezh

    f. (botanique) Foliation.

    (1931) VALL 310a. Foliation, disposition des feuilles sur la tige, tr. «deliadurez f.»

  • deliañ
    deliañ

    v. intr. Feuiller.

    (1499) Ca 57a. Delyaff. g. fueiller. l. frondeo / es. ●[delyenn] Jtem pampino / as. ga. fueillir. b. delyaff. ●(c.1500) Cb 58b. Delyaff. ga. fueiller. l. frondeo / es. ●frondo / as. g. fueillir / ou faire fueille. b. delyaff. ●[delyenn] Jtem pampino / as. ga. fueillir. b. delyaff.

    (1659) SCger 141b. delia, tr. «ietter des feuilles.» ●(1732) GReg 409a. Les arbres poussent des feüilles au Printems, tr. «Delya a ra ar guëz da'n névez amser.»

  • deliaoua
    deliaoua

    v. intr.

    (1) Ramasser des feuilles mortes.

    (1867) FHB 149/360b. Brema ema ar mare da zeillaoui, da zestum an deliou coezet euz ar guez.

    (2) Cueillir des feuilles.

    (1908) PIGO ii 26. eun den o teliaoua en korn e bark. ●(1925) CBOU 2/17. darn c'hoaz o teliaoua. ●(1927) GERI.Ern 94. deliaoua, v. n., tr. «Ramasser des feuilles.»

  • deliaouañ
    deliaouañ

    voir deliaouiñ

  • deliaoueg
    deliaoueg

    f. Feuillée.

    (1927) GERI.Ern 95. deliaoueg f., tr. «Feuillée.»

  • deliaouek
    deliaouek

    adj. Feuillu.

    (1906-1907) EVENnot 26. (Landreger) Lakât eun toullad gwe delioek aze e klefoc'h evit harz an trez-avel da dont er park, tr. «feuillu.» ●(1962) GERV 3. melladou gwez deliaouek.

  • deliaouenn
    deliaouenn

    f. –où, delioù

    I.

    (1) (botanique) Feuille (d'arbre, etc.).

    (1790) MG 104. me greinai èl un deliàuèn. ●(1792) BD 320. groet gant telio teal, tr. «faite de feuilles de patience.» ●(17--) TE 7. ind e hum chervigeas eit quemènt-ce a zeliàu ur Figuezèn.

    (1838) OVD 135. er péh mei en deliàu glas eit ur huèn. ●(1867) FHB 149/360b. da zestum an deliou coezet euz ar guez. ●(18--) KTB.ms 14 p 271. ann delio lore-se.

    (1904) DBFV 43a. deliaùen, f. pl. deldiaù, tr. «feuille.» ●(1906) HIVL 100. ou cherrein deliaùen ha deliaùen. ●(1907) VBFV.fb 43a. feuille, tr. délen, f. (pl. dél, deliaù).» ●(1927) GERI.Ern 95. feuille V[annetais] délenn, deliaùenn pl. del. ●(1928) FHAB Ebrel 136. an deliou o paouez digeri er faou.

    (2) Diskar-delioù : automne.

    (1935) FHAB Du 324. Da vare an diskar-deliou, eun deiz bennak araok kalagoanv.

    (3) Skub-delioù : automne.

    (1732) GReg 71a. Automne, troisiéme saison de l'Année, tr. «mare scub-delyou

    (1921) PGAZ 98. Tremenet eo mare ar skub-deliou.

    II. Voir delienn.

  • deliaouiñ / deliaouañ
    deliaouiñ / deliaouañ

    v. intr. Feuiller.

    (1659) SCger 61a. feuillir, tr. «deliaoui.» ●(1732) GReg 409a. Les arbres poussent des feüilles au Printems, tr. «delyaoua a ra ar guëz da'n névez amser.»

    (1904) DBFV 43a. deliaùein, v. n., tr. «pousser des feuilles.» ●(1911) BUAZperrot 394. evel ma tiouan, ma telliaou ha ma vleuni peb tra d'an nevez amzer. ●(1927) GERI.Ern 95. deliaoui, V[annetais] deliaùein, tr. «pousser des feuilles.»

  • deliaouüs
    deliaouüs

    adj. Feuillu.

    (1904) DBFV 43a. deliaüs, tr. «feuillu.» ●(1927) GERI.Ern 95. deliawus, tr. «feuillu.»

  • deliberañ
    deliberañ

    v. Déliberer.

    (1499) Ca 57a. Deliberaff. g. deliberer.

  • deliberasion
    deliberasion

    f. Délibération.

    (1499) Ca 57a. Deliberation vide in pridiri.

  • deliberet
    deliberet

    adj.

    (1) Décidé.

    (17--) SP I 317. Ewidon em hoste a so deliberet / Da vezan atantif da gement a leret, tr. «Moi, pour ma part, je suis décidé / à être attentif à tout ce que vous direz.» ●327. Autro ewidon-me a so deliberet / Da veza a unan da gement a leret, tr. «Pour moi, mon Sieur, j'ai pris la résolution / d'être d'accord avec tout ce que vous direz.»

    (2) (Langue) déliée.

    (1838) CGK 3. Cavet un teod deliberet, eul lagad lem a seder.

  • delid
    delid

    s. délit.

    (1499) Ca 57b. Dellit. g. idem.

  • deliek
    deliek

    adj. Feuillu.

    (1927) GERI.Ern 95. deliek, tr. «feuillu.»

  • delienenn
    delienenn

    f. (botanique) Feuille (d'arbre, etc.).

    (1972) SKVT I 39. n'o doa ket kollet c'hoazh un delienenn.

  • delienn
    delienn

    f. –où, delioù

    I.

    A. (botanique) Feuille.

    (1499) Ca 57a. Delyenn. g. fueille. ●(c.1500) Cb 58b. [delyaff] g. petite fueille. b. delyennic. ●g. cueillir des fueilles / ou effeilleur. b. foillezer dastumer da delyou. ●(1633) Nom 70b. Ficulum folium : fueille de figuier : delyen fies. ●76b-77a. Cymæ, cymata : les cimes ou les tendrons des herbes : an quefrennou teneraff ves á lousou, an delyou guelaff. ●98a. Frons, frondis : fueille, rameau, ou ramseau des arbres : delyen scoultr, brancq. ●Folium : fueille : delyen.

    (1659) SCger 57a. feuille, tr. «delien p. iou.» ●61b. fueille, tr. «delien, deliou

    (1838) CGK 10. deilho bars ar c'hoajou. ●(1877) BSA 287. an avel o vransellat, a amzer da amzer, an delliou er guez. ●(1889) ISV 465. An delien Zero hag an delien Elo.

    (1902) PIGO I 164. an delien distag a ya war bouez an avel 'tresek e lec'h ma c'houe. ●(1927) GERI.Ern 95. delienn f. pl. ou, deliou, deliaou, col. deil, tr. «feuille.»

    B. (phycologie)

    (1) Thalle de laminaire.

    (1968) NOGO 217. Saccorhiza polyschides. Porspoder. an deu, «les thalles». ●an deen dali:en, «le thalle du tali» Korrejou en Plouguerneau (une seule lame). ●(1968) NOGO 220. Laminaria digitata. an deu : «les feuilles», les thalles.

    (2) Delienn friz : Laminaria saccharina.

    (1968) NOGO 220. Laminaria saccharina. deu 'fri:z, col. en deen 'fri:z, singf. Mogueriec en Sibiril.

    (3) Delienn derv : Phycodrys rubens.

    (1968) NOGO 223. Phycodrys rubens. deu 'de:ro, «feuilles de chênes» : Roscoff.

    (4) Delienn garotez : Chondrus crispus.

    (1968) NOGO 224. Chondrus crispus. deu karotez, «feuilles de carottes» : Molène, Ouessant, Porz-Paol, Porspoder, Tremazan, Landeda, Guisseny, Karreg-Hir en Kerlouan, Meneham en Kerlouan, Kerfizien en Cleder.

    (5) Delienn bour : Chondrus crispus.

    (1968) NOGO 225. Chondrus crispus. deu 'pu:r : «feuilles de poireaux» : Porspoder.

    (6) Delienn blat : Chondrus crispus.

    (1968) NOGO 225. Chondrus crispus. deu pla:d, «feuilles plates» : Tremazan.

    II.

    (1) Tranche mince (de pain, etc.).

    (1872) ROU 90a. Lèche de pain, tr. «Delienn vara.» ●(1879) BMN 206. roi da zibri d'ar re n'o doa ket eun delien vara da lacaat etre ho dent. ●(1879) MGZ 229. Kinniget e oe dezhan eun tam pesk poazet ouz an tan hag eun dellien goar.

    (1911) BUAZperrot 361. deliennou bara gwenn kann. ●827. eur banne gwin hag eun dellien vara.

    (2) Feuille (de papier).

    (1924) BILZbubr 43-44/1021. eun delienn baper dirakan.

    III.

    A.

    (1) Krenañ evel un delienn // Krenañ evel un deliaouenn : trembler beaucoup de peur ou de froid.

    (1790) MG 104 (G) I. Marion. Me greinai èl un deliàuèn. ●147. A pe guemerèn mem brochenneu, men deourn e greinai èl un deliàuèn.

    (1844-1852) PKD. Met krena 'rez 'giz eun delienn ! / N'ac'h eus ket emichañs, an derzienn ?

    (1924) BRUD n° 11, 12, 14, 15, en 1963 par Emgleo Breiz, Brest, graphie et pagination différentes de l’édition de 1925, puis en 2003 une édition bilingue par Skol Vreizh préparée par Bernard Cabon)">BILZ 125 (T) F. al Lay. Madelen a oa krog en e zorn hag a grene evel eun delienn. ●(1928) FHAB C'hwevrer 67 (L) Y.-V. Perrot. Krena a rae evel eun delienn, en dra ma chache ar markiz war e gorn-butun. ●(1928) FHAB Mae 178 (L) Y.-V. Perrot. Te, avat, eme Baol, en eur gomz ouz ar soner, a grene evel eun delienn, ne fell ket d'in az kwelet ken, dre aman.

    (2) Krenañ evel un delienn en avel : trembler beaucoup de peur ou de froid.

    (1964) BRUD 19/13 L. Kergall. Neuze e chomas eñ a-zav, o krenañ evel eun delienn en avel.

    (3) Krenañ evel un delienn e beg ur wezenn : trembler beaucoup de peur ou de froid. Cf. trembler comme une feuille.

    (1906) DIHU 13/226 (G) I. Skolan. Ha chetu mé e monet trema en ihuern; krénein e hren èl un délen é beg ur huéen.

    (4) Tanav evel un delienn : être très mince.

    (1962) TDBP Ia 38 (T). Hemañ a zo tano 'vel eun delienn, tr. J. Gros «celui-ci est mince comme une feuille.»

    (5) Glas evel un delienn gaol : voir kaol.

    B.

    (1) Krenañ evel ur bern delioù : trembler beaucoup de peur ou de froid.

    (1874) FHB 484/111b (L) *Dom Lan. Per ar C'hrafer a gren evel eur bern deliou. ●(1877) EKG I 125 (L) L. Inisan. Eno, gourvezet etouez an teil, e zaou benn stok-ouc'h-stok, rodellet evel eur c'hi, e krene, evel eur bern deliou, pa gleve an tennou fuzil o sklakal. ●(1878) EKG II 44 (L) L. Inisan. Ne ouzoun ket pe glaz va morzed pe ienien an noz a ioa kaoz, en em lakaat a riz da grena evel eur bern deliou.

    (1909) KTLR 100 (L) K. Jezegou. Krena 'rea evel eur bern deliou. ●(1909) NOAR 160 (L) K. ar Prat. Hag un eal neuze, skedus evel an heol, eur pez kleze en e zourn, a deuas d'en em ziskouez da Ivonig, a grene en dro-ma evel eur bern deliou. ●(1924) GEVR 74 (L) G. ar Prat. O krena evel eur bern deliou, Golo a ziskennas hag a yeas lostek da gregi e kabestr marc'h Sifroa. ●(1939) KTMT 33 (Li) *Brogarour. Mari-Anna bremañ a grene evel eur bern deliou. ●(1944) SAV 30/48 *Yann ar Gevell. Kement-se hen lakaas da grena evel eur bern deliou. ●(1955) STBJ 17 (K) Y. ar Gow. Aon ruz en devoa rak e zamm, krena a ree evel eur bern deliou... ●70. Glep-teil e oa e zilhad-wele gant ar c'houezenn a rede dioutañ hag, o krena evel ur bern deliou, e lakee da zraskal postou e wele-kloz. ●(1958) BRUD 3/26 (K) Y. ar Gow. Sammet e oa gand an derzenn hag e krene evel ur bern deliou.

    (2) Krenañ evel ur bern delioù sec'h : trembler beaucoup de peur ou de froid.

    (1910) MAKE 29 E. Crocq. Hag ar merc'hedou a grene egiz eur bern deliou sec'h. ●(1948) KROB 1/14 (L). En eur grena evel eur bern deliou sec'h, e c'hortozemp taol ar maro.

    (3) Krenañ evel delioù : trembler beaucoup de peur ou de froid.

    (1877) EKG I 150 (L) L. Inisan. Ped den n'am euz-me ket klevet oc'h en em fougeal, evel Hervoanik, pell diouc'h ar Prusianed, ha, dirazho, a grene evel deliou.

    (4) Krenañ evel ur barr-delioù : trembler beaucoup de peur ou de froid.

    (1866) FHB 68/126b (K.). An derzien a grogas enhan ken a grene evel eur bar deliou. ●(1870) MBR 164 (L) A. Troude. Amzer, eme ar jeant, o krena evel eur barr deliou. ●(1879) BMN 64 A. Drezen. Neuze e crene euz e oll izili evel eur barr delliou.

    (1929) EMPA 13 (T) *Paotr Juluen. Hag e krenen (lenn : krenent) holl evel ken alïes a varr-deilhou, ma vije klevet o dent o strakal en o genou. ●(1935) ANTO 4 (T) *Paotr Juluen. Ma krene 'vel eur barr-deliou, ha ma sklase e wad en e wazied. ●155. Krena a rae ar paoukaez (lenn : paourkaez) evel eur barr deliou. ●(1962) BRUD 16/12 (T) E. ar Barzhig. Pôlig a ra sin da gousked, daoust d'e izili da grena evel eur barr deliou... ●(1962) TDBP Ia 38 (T). Me am-boa riou penegwir e krenen 'vel eur barr-deliou, tr. J. Gros «j'avais froid puisque je tremblais comme une branche chargée de feuilles (comme une feuille).» ●(1970) BHAF 38 (T) E. ar Barzhig. En em lakais da grena evel eur barr-deliou, ha ken fromet all e santis mamm. ●132. Fidadaoula, me en em gavas ive en eur gwele euz ospital Rikawig, o krena evel eur barr-deliou, gand ar memez kleñved evel ar re all. (+160). (1986) PTGN 146 (L) *Tad Medar. Jean Louis en em laka de grena evel eur barr-déliou...

    (5) Ker stank hag an delioù : très nombreux.

    (1889) ISV 345 (L) G. Morvan. Difen da vont en dour sall, ne ket flemmet e vijec'h gant an aered mor a zo ker stang hag an deliou dre eno.

    (6) Gwelet an delioù a-enep : voir les feuilles par en dessous.

    (1838) CGK 11 (Ku) P. Proux. Meur a seures ve lacquet, da zouguen ar verc’hes, / He deus guelet an deilho a enep aliés.

    (7) Na sec'hañ ar fri gant delioù kaol : voir fri.

    (8) Stagañ e chas gant delioù kaol : voir chas.

  • delienn-galir
    delienn-galir

    f. delioù-kalir, deliennoù-kalir Sépale.

    (1931) VALL 686b. Sépale, tr. «delienn-galir f. pl. deliou-kalir, deliennou-kalir

  • deliennek
    deliennek

    adj. Pourvu de feuilles.

    (1866) FHB 74/174a. ar yeot deilhennoc pere a gounter ker clanvus, a surtout ar melchen. ●(1876) TDE.BF 105b. deliennek, adj., tr. «Feuillu. Ce mot est peu usité.»

  • deliennet
    deliennet

    adj. Pourvu de feuilles.

    (1872) ROU 105b. A la tige droite et aux feuilles élégantes, tr. «corzenned eün ha deillenned brao.»

  • deliet
    deliet

    adj. Pourvu de feuilles.

    (c.1500) Cb 58b. [delyaff] g. plain de fueilles / ou de rames. b. fouillezet / pe delyet.

  • delim
    delim

    voir delin

  • delin
    delin

    f. –où, –ioù Briquet pour allumer du feu.

    (1732) GReg 443b. Fusil, petit fer rafiné sur lequel on frappe pour faire du feu, tr. «Van[netois] delin. p. delinëu.» ●(1744) L'Arm 168b. Fusil, morceau de fer bien acéré, sur lequel on frappe pour tirer du feu, tr. «Delin.. inieu. f. ou m.» ●382b. Tire-feu, tr. «Delin.. neu. f.» ●423a. Briquet, tr. «Delin.. nieu. f.»

    (1897) EST 33. get un delim, ar ur meinig bihan.

    (1904) DBFV 43a. delin, delim, f. pl. ieu, eu, tr. «briquet à faire du feu.» ●(1925) SFKH 4. un delin get ur mén tan. ●(1932) BRTG 117. é bod-losk hag é zelim.

  • delinkañ
    delinkañ

    v. intr. Pécher.

    (1499) Ca 57a. Delinquaff. g. pechier / ou omission de bien.

  • delioù-red
    delioù-red

    voir iliav-red

  • delisius
    delisius

    adj. Délicieux.

    (1499) Ca 57a. Delicius. g. delicieux. ●(1575) M 321-322. Traou delicius, pe á re a uzaez / Diouz preuet douen acuyt, nerahint dit try dez, tr. «Les choses délicieuses dont tu fais usage / Ne te préserverons pas des vers pendant trois jours.»

    (1659) SCger 38a. delicieux, tr. «delicius.» ●(1732) GReg 261b. Delicieux, euse, tr. «Delicius

  • delisiusaat
    delisiusaat

    v. tr. d. Charmer, attirer.

    (1499) Ca 57a. Deliciussat. g. delicter. esiouir.

  • delit
    delit

    s. Délit.

    (c.1500) Cb 58b. Delit. g. idem / ou pechie.

  • dellez
    dellez

    m. Mérite.

    (1576) H 7. dre e dellez, tr. (GMB 151) «selon son mérite.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...