Devri

Recherche 'disk...' : 404 mots trouvés

Page 2 : de diskarer (51) à diskennidigezh (100) :
  • diskarer
    diskarer

    m. –ion Abatteur.

    (1732) GReg 3b. Abateur, qui abat, tr. «Discarrèr. p. discarréryen.» ●(1744) L'Arm 3a. Abateur, tr. «Disscarour.. pl disscarerion. m.»

    (1914) DFBP 1b. abatteur, tr. «Diskarer.» ●(1939) RIBA 84. Peh mechér é hou hani ? Diskarour ? Divarour ? Fagotour ? Divrazour ? Heskennour ? Hanochour ? Kordennour ?...

  • diskarer-barv
    diskarer-barv

    m. Barbier.

    (1924) FHAB Genver 9. E ti an diskarer-baro.

  • diskarerez
    diskarerez

    f. –ed Abatteuse.

    (1744) L'Arm 3a. Abateuse, tr. «Disscarouréss.. pl, ésétt. f.»

  • diskaret
    diskaret

    adj.

    (1) Détruit.

    (1877) EKG I 56. an iliz diskaret nemed ar pignoun.

    (1907) FHAB Kerzu 315. c'hweac'h kroaz diskaret edoug an dispac'h ha chomet abaoue a-strons o c'horf hag adsavet divralloc'h eget biskoaz. ●(1937) DIHU 310/255. mangoér en iliz diskaret.

    (2) (en plt de qqn) Qui décline, qui a pris un coup de vieux.

    (1732) GReg 251a. Cet homme est sur son déclin, tr. «discarret mad eo.»

    (3) =

    (1911) BUAZperrot 496. an ene a vez buhan diskaret ma ne roer ket d'ezan bara an elez, Korf Sakr Mab Doue.

    (4) Abattu.

    (1868) FHB 203/373b. diskaret gant eur vazat.

    (1941) ARVR 12/3a. Eur bombezenner diskaret.

  • diskarg .1
    diskarg .1

    adj.

    I.

    (1) Qui n'a pas de charge.

    (1732) GReg 249b. Déchargé, ée, non chargé, ée, tr. «Discarg

    (2) Exempt.

    (1877) BSA 23. rac-se ar Verc'h[ez] Vari a zo bet discarg euz ar pec'het orijinal.

    (1907) AVKA 135. evid bea diskarg deus an dever d'enori an tad. ●(1931) KANNgwital 339/23. Piou ar re a zo diskarg eus ar iun ?

    (3) Qui n'a pas de dettes.

    (1907) AVKA 152. ar vugale a zo diskarg.

    (4) Qui n'a pas pris d'embonpoint.

    (1957) ADBr lxiv 4/455. (An Ospital-Kammfroud) Diskarg : adj. – qui n'a pas pris d'embonpoint malgré l'âge : n'eo ket chomet ken diskarg ha ma oa e dad d'an oad-se.

    (5) (en plt des membres de qqn, d'un animal) Grêles et nerveux.

    (1909) FHAB Meurzh 76. eun ebeul (...) stumet brao, divesker neat, diskarg : pevar c'hant anter kant lur a c'houlennet anezan. ●(1913) BOBL 27 septembre 458/2e. Al loen kezek (…) An divesker a-dren na dleont beza na re eün na re gam gant eur jarrital frank ha diskarg. ●(1957) ADBr lxiv 4/455. (An Ospital-Kammfroud) Diskarg : adj. – grêles, nerveuses, en parlant des jambes d'une personne ou d'un animal : eur gazeg pounner, gand memprou diskarg dindanni.

    II. (en plt d'une arme) Déchargé.

    (1878) EKG II 140. e kargiz va fuzil, a ioa diskarg.

    (1922) FHAB Kerzu 363. e bistolen diskarg hag e yalc'h vras goullou en e gichen.

  • diskarg .2
    diskarg .2

    m.

    I. (en plt de qqc.)

    (1) Décharge, quittance.

    (1633) Nom 2b. Pyctarium, vel potius, pyctacium : tablettes, bref vne descharge ou cedule : tabletesen, discarg pe cedulen.

    (1857) LVH 68. er honseil, péhani e sellou hag int [er honteu] e zou just hag e rei dehou é ziscarg a nehai. ●(1876) TDE.BF 142b. Diskarg, s. m., tr. «Décharge, quittance, exemption, dispense.»

    (1907) AVKA 209. «Pegement a c'hlees d'am mestr ?» a c'houlas digan an hini kenta ? – «Kant bariken eoul.» – «Kemer da diskarg, aze en az koaze ha skriv ama d'in unan a hanter-kant.»

    (2) Embouchure d'un fleuve.

    (1732) GReg 257b-258a. Degorgement, decharge d'une Riviere, tr. «Discarg.» ●331a. Embouchure, l'endroit par où les rivieres se jettent dans la mer, tr. «discarg. p. discargou

    (1910) FHAB Meurzh 79. tostik-tost da ziskarg an Aber-Vrac'h er mor-bras. ●(1912) FHAB Ebrel 117. diskarg ster ar Goad.

    (3) Tas qui résulte d'un déchargement.

    (1957) ADBr lxiv 4/455. (An Ospital-Kammfroud) Diskarg n., pl. ou. – Désigne un tas, résultat d'un déchargement. Généralement suivi d'un déterminatif : eun diskarg-bezin ; eun diskarg-teil (fumeron) : gand eun dumporellad teil, n'heller ket ober ouspenn seiz pe eiz diskarg.

    (4) (domaine maritime) Décharge de courant.

    (1987) GOEM 139. La navigation devant la côte léonarde présente certains dangers en raison des courants qui, par endroits, déboulent aussi rapidement que des torrents. Il faut éviter surtout les diskargou, zones de déferlement en aval des écueils sous-marins, dans lesquels les bateaux peuvent se trouver engagés d'un seul coup.

    (5) Débouché.

    (1857) CBF 39. Ha kalz a ziskarg a zo er gear man d'ar varc'hadourez ?, tr. «Y a-t-il dans cette ville beaucoup de débouchés pour le commerce ?» ●(1876) TDE.BF 142b. Diskarg, s. m., tr. «débouché de marchandises.»

    (1990) TTRK 94. Ha m'hor bije bet dek gwech muioc'h da werzhañ e vije bet diskarg evito, sur-mat !

    (6) Pardon, rémission.

    (1923) KTKG 70. Ann induljansou a zo eunn diskarg a ro ann Iliz euz ar boan on euz c'hoaz da baea da justis Doue.

    II. (en plt de qqn)

    (1) Reiñ e ziskarg : donner sa démission.

    (1866) FHB 77/194a. Red eo bet dezhan rei he ziscarg. ●(1874) FHB 498/222a. Dont a ran da rei deoc'h va discark.

    (1909) BOBL 02 janvier 210/1a. Ar maër nevez (…) a zo red d'ean rei e ziskarg. ●(1910) MBJL 50. Mes hen a roas e ziskarg da vat hag ac'h eas da Rom. ●(1911) BZIZ 48. Rei a reaz e ziskarg en 1875. ●(1928) DIHU 199/10. é oè bet ret dehon rein é ziskarg, skoeit ma oè bet un tu anehon.

    (2) = (?).

    (1878) EKG II 35. diviz en doa great he ziskarg, mez he c'hollet en doa abaoue.

    (3) Reiñ diskarg da ub. : affranchir qqn de ses dettes.

    (1904) ARPA 92. Evel n'ho doa ket peadra da baea, e roas diskarg d'an eil ha d'egile. ●(1907) AVKA 159. war da beden em eus roet dit diskarg deus da oll c'hle. ●(1911) BUAZperrot 515. O veza ma n'o doa ket a beadra da baea anezan e roas diskarg d'ezo o daou.

    III. (boucherie) Abats.

    (1984) HBPD 128. Eit er réral ne chomé meit en diskarg èl en avu, ken prizet hiniù en dé.

  • diskarg .3
    diskarg .3

    voir diskargañ

  • diskargadenn
    diskargadenn

    f. –où Décharge.

    (1870) FHB 302/325b. gan ho ferc'her houarn, ho poc'hilli ha benveyou all c'hwi a rayo eun diskargadenn ghenta war ar Prusianed.

  • diskargadur
    diskargadur

    m. Pus.

    (1930) BREI 176/3a. Pariz a zo eur gôr war gorf ar Frans Evit maga ar gôr-se, ez a ar pep gwella eus ar c'horf ; ha diouz ar gôr, ne deu nemet diskargadur, breinadur.

  • diskargañ / diskargiñ / diskarg
    diskargañ / diskargiñ / diskarg

    v.

    I. V. tr. d.

    A.

    (1) Décharger (un navire, etc.).

    (1499) Ca 64a. Discargaff. g. desamplir. ●(1633) Nom 65b. Decapulare oleum, depelere, idem quod in vinis elutriare : desemplir, survuider, mettre d'vn vaisseau en l'autre : discargaff ves an eil en eguilè.

    (1659) SCger 40b. decharger, tr. «discarga.» ●143a. discarga, tr. «decharger.» ●(1732) GReg 249a. Decharger, diminuer la charge, ôter la charge, le fardeau, retrancher ce qui incommode, tr. «Discarga. pr. discarguet. Van[netois] discargueiñ

    (1877) BSA 148. Mari-Anna Drean a bign var ar c'har evit hen discarga.

    (1904) KZVr 355 - 25/08/04. diskarga eur c'harr en eur wintan anezan. ●(1926) FHAB Kerzu 468. da garga ha da ziskarga bagou.

    ►absol.

    (1874) FHB 485/119a. aleiz a vageerien, lod o carga, lod o tiskarga.

    (1925) BILZ 169. labourat en bourz eul lestr all bennak da rei an dorn da lastra, dilastra, karga, diskarga.

    (2) Diskargañ war vann : décharger en abaissant le cul du véhicule.

    (1904) KZVr 355 - 25/08/04. Diskarga war vann, diskarga eur c'harr en eur wintan anezan. ●(1914) KZVr 69 - 28/06/14. diskargan war vann, tr. «décharger une charrette en abaissant l'arrière jusqu'à terre, les brancards en l'air, Enq[uête] agricole.»

    B.

    (1) Décharger (un fusil).

    (1915) HBPR 232. diskarga ho fusuil var an enebourien.

    (2) (en plt d'un abcès, d'une blessure) Suppurer.

    (1732) GReg 896a. Supurer, venir à supuration, tr. «Discarga lyn.»

    ►absol.

    (1732) GReg 896a. Sa plaie commence à supurer, tr. «Coumançz a ra e c'houly da ziscarga

    (1910) MBJL 101. goulio euzus ha na baouezent ket da ziskargan.

    (3) Faire suppurer (un abcès).

    (1922) EOVD 186. er guélet é verùél get ur gor velimus hemb er pikein eit diskarg er gor-sé.

    (4) Vider (les humeurs).

    (1633) Nom 277b. Scarificatio : scarifier : scarification, da lauaret eo ober toull en quicq da discargaff an humeuryou.

    (5) Servir à boire.

    (1732) GReg 222a. Verse moi un coup, tr. «discarg din ur bannè.»

    (1876) TDE.BF 143a. Diskarga, v. n., tr. «Verser.» ●Diskarga eur banne da eva, tr. «verser à boire.»

    (1902) PIGO I 86-87. kerc'had ha diskargan gwin-ardant. ●(1904) SKRS I 151. ar c'habiten a ziskargas dezhan eur verennad kognak. ●(1908) FHAB C'hwevrer 52. en em lakeas da ziskarga gwin er gwer. ●(1908) FHAB Du 348. diskarg eul litrad d'an aotrou-man. ●(1924) SBED 22. En é huéren diskarg er guin.

    ►absol.

    (1910) YPAG 5. Mont a ra da ziskargan en e veren.

    (6) (droit) Décharger (un accusé).

    (1732) GReg 249a. Décharger un homme reputé criminel, tr. «Discarga un dèn clemmet.»

    (7) Diskargañ e galon : dire ce qu'on a sur le cœur, décharger sa conscience.

    (1878) EKG II 101-102. enn dro-man oa anat d'eomp ez ea da ziskarga he galon.

    (1907) PERS 262. Ar re a deue da ziskarga ho c'halon glac'haret. ●(1927) KANNkerzevod 4/3. mont da ziskarga hor c'halon pa vo re leun.

    (8) Asséner (un coup).

    (1913) HIVR 18. ean e ziskarg un taul eahus ar hé fen get é glean.

    (9) Désemplir.

    (1659) SCger 40b. desemplir, tr. «discarga

    II. V. intr.

    (1) (en plt d'un cours d'eau) Déborder.

    (1847) BDJ 16. stheriou henhan o tiskarga.

    ►sens fig.

    (1889) SFA 61. Kaloun Fransez a ioa leun : diskarga a ranke.

    (2) (en plt de la pluie) Tomber.

    (1869) FHB 216/61b. eur bar arneu spontuz a deuas da ziscarga.

    (3) Se vider.

    (1831) MAI 28. Ar yalc'h o tiscargan.

    (4) (en plt d'un abcès) Crever, aboutir.

    (1633) Nom 265a. Fistula : fistule : fistulen, gorig a discarg. ●(1732) GReg 233b. Crever, parlant d'une apostume, au propre, & au figuré, tr. «discarga. pr. discarget.» ●L'apostume a crevé, tr. «discarga a ra ar gor.»

    (1857) CBF 76. Diskarget eo ho kor ? tr. «Votre furoncle a-t-il abouti ?» ●(1872) ROU 108a. Pa vez ar boan en e goassa e vez tost ar gor da ziscarga.

    III. V. pron. réfl. En em ziskargañ.

    (1) Se décharger.

    (1732) GReg 249a. Se décharger de, tr. «Hem discarga eus a.»

    (2) Se justifier, se blanchir, se disculper.

    (1732) GReg 249b. Se décharger, se justifier, tr. «Hem ziscarga

    IV. Diskargañ e garr e toull an ode : voir karr.

  • diskarger
    diskarger

    m. –ion Déchargeur.

    (1732) GReg 249b. Dechargeur, celui qui décharge, tr. «Discarguer. p. discarguéryen. discargour. p. yen

  • diskarger-gwin
    diskarger-gwin

    m. Échanson.

    (1894) BUZmornik 717. Goudeze e reaz he ziskarger-guin euz a Edes.

  • diskarger-lestr
    diskarger-lestr

    m. Docker.

    (1919) MVRO 6/1a. an diskargerien-listri (dockers) o deus dihanet da labourat.

  • diskargiñ
    diskargiñ

    voir diskargiñ

  • diskaridigezh
    diskaridigezh

    f. Abattage, destruction.

    (1914) DFBP 1a. abattage, tr. «Diskarridigez

  • diskarn
    diskarn

    adj.

    (1) Décharné.

    (1876) TDE.BF 439b. eur vandennad saout all a voa treut-eskern ha ken diskarn, mac'h hejent gant ann avel war ho zreid.

    (1927) GERI.Ern 110. diskarn adj., tr. «Décharné, maigre.» ●(1931) VALL 186b. Décharné ; très maigre, tr. «diskarn

    (2) Débauchée.

    (1876) TDE.BF 143a. Diskarn, adj. B[atz], tr. «Se dit d'une femme débauchée.» ●(1890) MOA 201a. Femme débauchée, tr. «plac'h diskarn

  • diskaroad
    diskaroad

    m. Déclin de l'âge.

    (1732) GReg 18b. Le déclin de l'âge, depuis la cinquantième année, qui fait la vieillesse, tr. «An discarr-oad

    (1868) FHB 196/313b. evelse buez an den e deuz ar iaouankiz, an oad vella, an discar oad. ●(18--) SAQ I 231. ar pec'hejou great var an diskar-oad.

  • diskarpiñ
    diskarpiñ

    v. tr. d. Faire reprendre son étanchéité à un bateau, une barrique, etc. resté trop longtemps au sec et dont les éléments sont disjoints. cf. skarpañ

    (1977) PBDZ 763. (Douarnenez) diskarpiñ, tr. «faire reprendre son étanchéité à un bateau, ou une barrique, etc., qui a pris du lâche, du jour, par suite d'une trop longue exposition au soleil, d'un trop long séjour au sec.» ●773. diskarpiñ, tr. «faire se resserrer les virures d'un bateau, les bardeaux d'un baril, etc. en faisant tremper dans l'eau le bateau, le baril, etc.»

  • diskarrañ
    diskarrañ

    v. Faufiler.

    (1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269. Diskarra = faufiler.

  • diskarrellañ
    diskarrellañ

    v. tr. d. Décarreler.

    (1732) GReg 248b. Decarreler, tr. «discarella. pr. discarellet

  • diskarrezañ
    diskarrezañ

    v. tr. d. Décarreler.

    (1732) GReg 248b. Decarreler, tr. «Discareza. pr. discarezet

  • diskarzh
    diskarzh

    voir diskarzhiñ

  • diskarzhiñ / diskarzh
    diskarzhiñ / diskarzh

    v.

    (1) V. tr. d. Rejeter.

    (1847) FVR 171. evit diskarz ar gwallou da bere int techet.

    (2) V. intr. Expulser (le délivre).

    (1919) DBFVsup 18a. diskarhein, v. n., tr. «rejeter les délivres (en parl. d'une vache.»

  • disked .1
    disked .1

    adj. Sans éclat, terne.

    (1931) VALL 453b. Mat, tr. «disked

  • disked .2
    disked .2

    m. Matité.

    (1931) VALL 454b. Matité, tr. «disked m.»

  • diskediñ
    diskediñ

    v.

    (1) V. intr. Perdre son poli, son éclat.

    (1931) VALL 548b. Perdre son poli, son éclat, tr. «diskedi

    (2) V. tr. d. Faire perdre son poli, son éclat.

    (1931) VALL 548b. Faire perdre son poli, son éclat, tr. «diskedi

  • diskeilhañ
    diskeilhañ

    v. tr. d. Libérer (qqn) d'un ensorcellement.

    (1896) SBW 8. ann hini a gomzo out-hi hag a zesko d'ehi torfejo diwean ha maro he fried, a diskeilfe anezhi.

  • diskelieniñ
    diskelieniñ

    voir digelieniñ

  • diskell
    diskell

    f. –où Plat.

    (1936) CDFi 25 avril. an diskell arc'hant.

  • diskellad
    diskellad

    f. –où Contenu d'un plat.

    (1936) CDFi 15 fevrier. diskellajou kouignou.

  • diskellat
    diskellat

    v. intr. =

    (1997) CHVI 54. Ha lak' an noz da ziskellad.

  • diskeller
    diskeller

    m. –ion Châtreur.

    (1868) SBI II 42. ann diskeller kezec, tr. «au châtreur de chevaux.»

  • diskemenn .1
    diskemenn .1

    m. Contre-ordre.

    (1927) GERI.Ern 109. diskemenn, tr. «contre-ordre.»

  • diskemenn / diskemenniñ .2
    diskemenn / diskemenniñ .2

    v. tr. d. Contremander.

    (1732) GReg 206a. Contre-mander, tr. «Disqemenn. pr. disqemennet. Van[netois] diqemenneiñ

    (1876) TDE.BF 126b. diskemenn, v. a., tr. «décommander.»

    (1904) DBFV 51b. diskemennein, v. a., tr. «contremander, décommander.» ●(1927) GERI.Ern 109. diskemenn, tr. «décommander.» ●(1931) VALL 188b. Décommander, tr. «diskemenn

  • diskemennadurezh
    diskemennadurezh

    f. Contremandement, contrordre.

    (1732) GReg 206a. Contre-mandement, tr. «disqemenadurez.» ●Contre-ordre, tr. «Disqemeñadurez. p. disqemeñadurezou

  • diskemenniñ
    diskemenniñ

    voir diskemenn .2

  • diskempenn
    diskempenn

    adj.

    1. (en plt de qqc.)

    (1) Mal entretenu.

    (1866) FHB 67/118a. he varo dizkempenn. ●(1889) ISV 429. eun ear gouez a ioa var he zrem, he vleo a ioa diskempen.

    (1922) FHAB Eost 240. eur baro hir ha diskempenn. ●(1923) FHAB C'hwevrer 50. Penaoz a gav deoc'h e talc'ho kempenn ar merc'hed o zi, ma vez lezet ken diskempenn an ardremez gant ar wazed ?

    (2) Immodeste, déshonnête.

    (1923) FHAB Meurzh 115. ar giziou diskempenn a gas an den d'ar pec'hed. ●(1926) FHAB Eost 314. rimadellou diskempenn.

    II. (en plt de qqn)

    (1) Désordonné.

    (1838-1866) PRO.tj 174. Penmoc'h ar lous disquempenn.

    (1924) FHAB Kerzu 457. eur vaouez diskempenn a zo eur rivin en eun ti !

    (2) Bezañ diskempenn e-keñver ub. =

    (1926) FHAB Mezheven 219. hag an dud-se a zo bet diskempenn a-walc'h en ho kenver evit nac'h ouzoc'h eun dournadig gloan.

    (3) Ober diskempenn war an arc'hant : gaspiller l'argent.

    (1930) VKST 90. Hag an Iliz ne ra ket diskempenn war ar pez a vez roet d'ezi !…

  • diskempennerezh
    diskempennerezh

    m. Gaspillage.

    (1924) FHAB Kerzu 457. e vezo rebechet d'ezi he diskempennerez.

  • diskenn .1
    diskenn .1

    m. –où

    I.

    (1) Descente, action de descendre.

    (c.1500) Cb 66b. descensus / us / ui. gal. descendue. b. disquenn.

    (1882) BAR 89. Diskenn ar Speret-santel.

    (2) Descente, pente.

    (1633) Nom 230b. Dorsum montis, cliuus. Latus montis : la descente de la montagne, ou la coste : an disquenn ves an menez pe an costez.

    (1732) GReg 273b. Descente, tr. «Disqenn. p. disqennou. Van[netois] disqenn. p. ëu

    (1872) ROU 80b. en diskennou ac er zaoiou. ●(1877) EKG I 277. enn neac'h d'an diskenn.

    (1903) MBJJ 6. Santout a reomp pegoulz eo krog an diskenn : kalz primoc'h e tro ar rojo. ●(1904) DBFV 49a. Dichen, disken, m. pl. –enneu, tr. «descente.»

    (3) Déclivité.

    (1909) FHAB Meurzh 83. eun tammig muioc'h a zisken a yoa, hag an hent n'oa ket ker koant.

    II.

    (1) Gare, station.

    (1955) STBJ 136. Tostoc'h da gêr emede diskenn an tramou.

    (2) Ober e ziskenn : débarquer, faire une escale.

    (1911) BUAZperrot 186. Ober a rejont eun disken e enez Eusa. ●(1924) FHAB Here 382. An Normaned o devoa grêt o diskenn en aod ar C'hernig. ●(1925) FHAB Mae 167. eur pennadig goude ober o diskenn e pleg-mor Kiberon.

    (3) Ober e ziskenn : trouver asile.

    (1911) BUAZperrot 33. En dizro e reas e zisken e manati Lerin. ●(1924) FHAB Kerzu 448. Ar beorien a c'helle ober o diskenn en o zi.

    (4) Kaout diskenn : endroit où on peut s'arrêter, se poser, pied-à-terre.

    (1883) MIL 211. d'ar mare-ze an hentchou a oa ker fall m'ho devoa an dud galloudek diskenn aman ha diskenn ahont.

    (5) Fréquentation, clientèle.

    (1957) ADBr lxiv 4/455. Diskenn : n. – Ne s'emploie qu'au singulier, et dans des expressions telles que : an ti-ze n'eus ket kalz a ziskenn ennañ (ne compte que très peu de clients).

    ►par ext. Ober e ziskenn (en un ti-kenwerzh) : être client (dans un commerce).

    (1957) ADBr lxiv 4/456. (An Ospital-Kammfroud) me a ra va diskenn amañ (je me sers dans cette maison, j'y suis client).

    (6) Hep goulenn na diskenn : sans autorisation, sans permission.

    (1870) MBR 146. Petra eo d'e-hoc'h beza ken afrontet da zont er c'hoat-ma (...) hep na goulenn na diskenn ? tr. «Vous êtes bien hardis, dit l'un deux, de venir dans ce bois sans permission.» ●154. Piou en deuz roet d'id an hardisegez da zont er c'hoat-ma hep goulenn na diskenn ? tr. «Qui a pu te rendre audacieux au point de venir dans ce bois, sans demander de permission ?» ●(1878) EKG II 191. Eno e kavaz eur riboul etre diou roc'h vraz, hag, e leac'h sevel ti, ne reaz nemed mont da vaner Kerouzere da gerc'hat, hep goulen na disken, skourrou guez da ober toen var he riboul. ●(1906) FHAB Mae/Mezheven 276. Kemeret a reant da zrebi ha da eva eb goulen na disken.

    (1915) HBPR 71-72. Kemeret a reant da zribi ha da eva eb goulen na disken. ●110. Beza great eb goulen na disken, labour eur persoun. ●(1934) CDFi 5 mai. Ha da ober petra hag evit peseurd ez out-te deut aman, hep goulenn na diskenn, Kerne ?

    III. Descendance, filiation.

    (1904) DBFV 49a. Dichen, disken, m. pl. –enneu, tr. «descendance, filiation.»

  • diskenn / diskenniñ .2
    diskenn / diskenniñ .2

    v.

    I. V. intr.

    A. (sujet : qqn)

    (1) Descendre (d'un endroit où l'on est monté).

    (1456) Credo 11. Den inferne (lire : infernou) ez disquennas, tr. «Il descendit en enfer.» ●(1499) Ca 65b. Disquenn. g. descendre.

    (1732) GReg 273b. Descendre, tr. «Disqenn. pr. disqennet. Van[netois] disqenneiñ

    (1856) VNA 203. Descendez sans cérémonie, tr. «Dischennet hemb cérémoni.»

    (1903) MBJJ 244. Setu eün mad ar belek o tisken deus an auter. ●(1904) DBFV 49a. Dichen, disken, diskennein, v. n, tr. «descendre.» ●(1908) FHAB Here 314. araog m'eo diskennet a eas vad eus ar vezen.

    (2) Descendre (d'un véhicule, d'une monture).

    (1732) GReg 273b. Descendre de cheval, tr. «Disqenn divar varc'h.»

    (1867) FHB 151/373a. Pa edont a drefu o tisken euz ho bagou d'an douar.

    (1925) BILZ 157. Koant meurbed e oa Janedig o tiskenn eus he c'harronz.

    (3) Débarquer.

    (1580) G 132. Da portz Brahec ez tenn eno ez dysquenno, tr. «Il tend au port de Brahec ; c'est là qu'il descendra.» ●155. Dysquennomp dysaffar en douar, tr. «Descendons sans bruit sur terre.»

    (4) Descendre (le long d'un chemin en pente).

    (1732) GReg 273b. Descendre la montagne, ou le chemin, tr. «Disqenn gad ar menez, pe gad an hent.»

    (1866) LZBt Gouere 159. o tiskenn gant eur c'hra hirr.

    (5) Descendre (le long d'une corde).

    (1878) EKG II 133. N'em bezo nemed kregi enn-hi, mont a-ruz gant-hi [ar gordenn], ha goustadik e tiskennign.

    (1941) ARVR 44/4b. da ziskenn gant eur skeul-gordenn.

    (6) Aller d'un endroit dans un autre.

    (1907) KANngalon Gouere 449. ar bilerien-guez, en eur zisken euz ar c'hoat d'ar vourc'h.

    (7) Descendre (dans un creu, un trou).

    (1910) MAKE 12-13. Ha Kolaïg da (…) ziskenn er punz diwar bouez ar gorden.

    (8) Diskenn er bez : mourir.

    (1911) BUAZperrot 110. alies an tad hag ar vamm, o devez ar rann-galon araok diskenn er bez. ●(1911) SKRS II 71. He enebourien 'zo diskennet er bez an eil varlerc'h egile.

    (9) Descendre (dans un hôtel, etc.).

    (1857) CBF 22. E pe hostaleri e tiskennot-hu ? tr. «Dans quelle auberge descendrez-vous ?»

    (10) Diskenn e goueled e galon, en-unan : se recueillir, rentrer en soi-même.

    (1877) EKG I 60. hag an hini koz, daoust hag hen a ziskenne e goueled he galoun ? ●(1878) EKG II 184. Ar guel euz a eur c'horf maro, a laka pep den da ziskenn enn-han he-unan. ●(18--) SAQ II 170. Diskennomp en hor c'haloun hon unan.

    (1907) PERS 308. disken ennhan he-unan, evit sonjal ervad ha pedi.

    (11) fig. S’abaisser.

    (1876) TIM 80. crouéet doh limaj en Eutru Doué, da zischennein izelloh eid el lonnèd brutal.

    B. (sujet : qqc.)

    (1) Descendre en tombant.

    (1868) FHB 157/3a. An dolzenn [erc'h] a goez a gass, a ia var gresk dre ma tisken. ●(1868) FHB 183/211a. ar steriad tan a ziskenne dioc'h ar menez.

    (2) (en plt d'un habit, des cheveux, etc.) Tomber, retomber, pendre.

    (1883) MIL 93. eur saro fanfarluchet a ziskenne beteg koublou an divesker.

    (1903) MBJJ 88. eur zæ lausk a disken d'ê betek o zreid. ●91. eur guchennad vleo a disken 'hed o ividik. ●(1910) MBJL 83. begelio ar volz, a zisken eus pep-hini anê, e-giz eur c'hropad, eur bern bleuniou. ●(1913) FHAB Genver 18. e vleo melen ha frizet, a ziskenne var e ziouskoaz. ●(1938) CDFi 5 mars. Eun tok voulouzennet ledan a ziskenne d'ezan war e zaoulagad.

    (3) (en plt de la voix) Descendre, passer de l'aigu au grave.

    (1903) MBJJ 236. Mes o mouez a zo moug : mont a ra war rauk kazi hep sevel na disken, hag a-stlej, koulz laret.

    (4) (en plt d'un tas) Diminuer de quantité.

    (1908) FHAB Gwengolo 271. ha dezho da veza prest da goeza gant an astus, ar c'hrampoez-se ne ziskennint ket buhan.

    (5) (en plt de la mer) Refluer.

    (1907) KANngalon Here 517. En eur zisken en izelvez, an dour-ze a lam etre ar c'herrek.

    (6) (en plt de la nourriture) Descendre.

    (1902) PIGO I 44. Mes Herri e oa zerret e galon, na ziskenne netra ennan. ●(1921) FHAB C'hwevrer 44-45. Gant ar jistr, hep mui ken, ar pred ne zisken ket.

    ►par ext. Digérer.

    (1895) GMB 184. Pet[it] Trég[uier] ze ra disken ë boet, cela fait digérer.

    (7) (en plt d'un liquide) Couler.

    (1867) FHB 113/71b. ar goad ne zisken ket kell lampr.

    (1907) FHAB Du 263. ar sev (...) a zisken dre ar blanten, dreist holl etre ar rusk hag ar c'hoat.

    (8) (en plt de la pluie, la neige, etc.) Tomber.

    (1938) DIHU 330/195. Hag en toupenneu erh guen e zalh de zisken. ●(1961) BAHE 29/44. Daou pe dri devezh a-raok an Nedeleg e tiskennas plu-erc'h tev.

    (9) (en plt des prix) Baisser.

    (1924) FHAB C'hwevrer 45. priz an traou o tiskenn.

    (10) Provenir, dériver.

    (1904) DBFV 49a. Dichen, disken, diskennein, v. n, tr. «provenir, dériver (a, de).»

    II. V. tr. d.

    (1) Descendre (une côte).

    (1924) BILZbubr 39/868. an ôtrou barner o tiskenn ar c'hra.

    (2) Verser (à boire).

    (17--) BMa 1076. Disquennet dimp pep a vanne, tr. «Versez-nous chacun une goutte.»

    (1908) PIGO II 143. hag a reas d'ar jardiner disken peadra da gonforti ane. ●(1919) BUBR 8/207. Hag hen o tiskenn d'in eur c'hartad kafe tomm. ●(1963) LLMM 99/268. Edo bremañ ar vaouez-se o tiskenn mate, evaj ar vro e bolennoù he c’houvidi. ●(1974) TDBP III 205. Diskenn din ur veradenn, tr. « verse-moi une petite goutte »

    (3) Abaisser, baisser.

    (1872) ROU 92. Descendez-le au niveau de l'autre, tr. «diskennit-e izelder egile.»

    (1955) STBJ 64. eur wetur amerikan warni eur gapotenn ler da zevel ha da ziskenn.

    (4) (marine) Amener.

    (17--) ST 98. Diskennomp ar gweliou, tr. «amenons les voiles.»

    (1978) BZNZ 33. (Lilia-Plougernev) Al lien a veze diskennet un tammig ie memes tra, gant ur c'horn bihan.

    (5) Faire descendre.

    (17--) TE 115. hi ou disquênnas dré ur fenestr.

    (1904) DBFV 49a. Dichen, disken, diskennein, v. a., tr. «faire descendre.» ●(1935) DIHU 288/276. Goudé el lideu, éh oè diskennet er horv ér margaù.

    (6) Faire couler.

    (1904) DBFV 49a. Dichen, disken, diskennein, v. n, tr. «faire couler.»

    (7) =

    (1938) DIHU 328/148. diskennet er sant diar é dousen. ●(1944) VKST Ebrel 110. Troet e oa ar baotred yaouank, evit klask o nerz, da ziskenn ar skeudenn diwar he sichenn.

    (8) Diskenn bugale : avorter.

    (1973) BAHE 78/3. reiñ aotre d'ar merc'hed da ziskenn o bugale.

    (9) (dom. militaire) Larguer (des armes par avion).

    (1978) BAHE 99-100/64. Un toullad devezhioù kent, o devoa klasket ar c’hirri-nij saoz diskenn armoù, met re deñval e oa an amzer ; ha ne wele ket ar garrnijourien an arouezioù a veze graet dezho diwar an douar gant pilioù elektrik.

    III.

    (1) Diskenn e gribenn da : voir kribenn.

    (2) Diskenn war e skabell vihan : voir skabell.

  • diskenn-bouzelloù
    diskenn-bouzelloù

    m. (pathologie) Hernie.

    (1744) L'Arm 449b. Hernieux, tr. «Péhani enn-déss unn disquênn boailleu

    (1870) FHB 308/376a. Eun disken-bouzellou en doa.

    (1911) BUAZperrot 133. eur c'hrouadur klanv gant an diskenn-bouzellou. ●(1914) DFBP 167b. hernie, tr. «diskenn-bouzellou.» ●(1925) DIHU 172/340. Ur pautr en doé un dichen boelleu hag e hré poén vras dehon. ●(1932) BSTR 82. eun diskenn bouzellou a rea d'in poan. ●(1962) EGRH I 62. diskenn-bouzelloù m., tr. « hernie. »

    ►absol.

    (1904) DBFV 49a. Dichen, disken, m. pl. –enneu, tr. «hernie.» ●(1962) BAHE 32/63. Diskenn (avelenn-gof) kaout un diskenn.

  • diskenn-bugale
    diskenn-bugale

    m. Avortement.

    (1973) BAHE 78/3. an diskenn-bugale en Europa.

  • diskenn-dour
    diskenn-dour

    m. (hydrologie) Chute d'eau.

    (1883) MIL 186. En he c'henver ez eus eun diskenn-dour eus ar re huela er vro-ma.

  • diskenn-justis
    diskenn-justis

    m. (droit) Descente de justice.

    (1962) EGRH I 62. diskenn-justis m., tr. « descente de justice. »

  • diskenn-priz
    diskenn-priz

    m. Rabais, remise.

    (1935) BREI 414/4a. adgoulenn diskenn-briz.

  • diskennad
    diskennad

    m. –ed, diskennidi Descendant.

    (1913) PRPR 15. Unan euz he diskennidi. ●(1931) VALL 206b. descendant subs., tr. «diskennad pl. ed et –nidi

  • diskennadur
    diskennadur

    m. Déclivité.

    (c.1500) Cb 59a. [depandancc] decliuitas / tis. g. dependence / aultrement decluite. b. disquennadur.

  • diskenner
    diskenner

    m. –ion Descendant.

    (1928) BREI 57/1b. evit brasan mez hon diskennourien.

  • diskennerez
    diskennerez

    f. –ioù Machine pour descendre.

    (1903) MBJJ 24. ha neuze ec'h eomp d'an traou gant ar mekanik a zo 'vidomp breman eun «diskennerez».

  • diskennidigezh
    diskennidigezh

    f. Descendance.

    (1732) GReg 273b. Descendance, suite de filiation, tr. «Disqennidiguez

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...