Devri

Recherche 'da...' : 916 mots trouvés

Page 10 : de dantelladur (451) à daofin-1 (500) :
  • dantelladur
    dantelladur

    m. Ciselure, découpure.

    (1904) DBFV 41a. dantelladur, –eilhadur, m., tr. «ciselure, découpure.»

  • dantellek
    dantellek

    adj.

    (1) Garni de dentelle.

    (1745) BT 330. unn aube danteillæc ; tr. «une aube avec dantelles.»

    (1849) LLB 1054. hé houifeu dantelek. ●(1849) LLBg I 6. ou houifeu dantelek.

    (1904) DBFV 41a. dantellek, adj., tr. «garni de dentelle.» ●(1907) VBFV.bf 11b. dantellek, adj., tr. «garni de dentelle.» ●(1921) HIVK 5. ur sé dantellek.

    (2) sens fig. Qui est dentelé.

    (1904) DBFV 41a. dantellek, adj., tr. «dentelé.» ●(1907) VBFV.bf 11b. dantellek, adj., tr. «ciselé.» ●(1929) DIHU 218/305. tour dantellek er Hreiskér. ●(1931) GUBI 201. Un tour guen, dantellek.

  • dantellenn
    dantellenn

    f. –où Morceau de dentelle.

    (1790) MG 57. er houif e mès grateit, guet un dantéllèn vrahue doh-t'ou.

  • dantellet
    dantellet

    adj. Auquel on à mis de la dentelle.

    (1906) DIHU 8/133. En ul lod vat a barrézieu sel brasoh ma vezé er gouilieu, sel mui e vezé digor ha dantellet er houifeu. ●(1924) SBED 30. Get hou kouif bras dantélet.

  • dantelliñ
    dantelliñ

    v. tr. d.

    (1) Garnir de dantelle.

    (1904) DBFV 41a. dantellein, v. a., tr. «garnir de dentelle.» ●(1907) VBFV.bf 11b. dantellein, v. a., tr. «garnir de dentelle.»

    (2) Ciseler.

    (1744) L'Arm 60a. Ciseler, tr. «Dantêellein gued er guisêell.»

    (1876) TDE.BF 98b. Dañtelein, v. a. V[annetais], tr. «Ciseler.»

    (1907) VBFV.bf 11b. dantellein, v. a., tr. «ciseler.»

    (3) Ébrécher (une lame).

    (1904) DBFV 41a. dantellein, v. a., tr. «denteler (une faux).»

  • dantenn
    dantenn

    f. –où (construction) Pierre d'attente.

    (1732) GReg 60b. Pierres d'attente, pour y attacher un autre mur, tr. «Dantéñ. p. danténnou.» ●722a. Pierre d'attente, tr. «Dantenn. p. dantennou

    (1876) TDE.BF 99a. Dañtenn, s. f. C[ornouaille], tr. «Pierre d'attente ; pl. ou

    (1927) GERI.Ern 89. dantenn f., tr. «pierre d'attente.» ●(1931) VALL 44b. pierre d'attente, tr. «dantenn f.»

  • danter .1
    danter .1

    m. –ion

    (1) Mordeur.

    (1927) GERI.Ern 89. danter m., tr. «celui qui mord.»

    (2) par ext. Baffreur.

    (1732) GReg 119a. Briffeur, celui qui mange goulûment, tr. «danter-caër. p. danteryen-gaër

    (2) sens fig. Détracteur.

    (1732) GReg 281a. Detracteur, medisant, tr. «danter. p. yen

  • danter .2
    danter .2

    f. –ioù (habillement) Tablier.

    (1790) MG 35. un dantér neué. ●290. dantér brahue, ur mouchæt, ur bizeu.

    (1849) LLB 1055.douanter stof glas.

    (1904) DBFV 41a. dantér, m. pl. ieu, tr. «tablier, devantier.» ●(1924) SBED 30. Hou tantér sei glas brodet. ●(1942) DHKN 69. Keméret hé des-hi un dantérig fresk, biùennet get un dantellen krochetet dehi.

  • danter .3
    danter .3

    m. Épinglier, peigne de rouet.

    (1927) GERI.Ern 89. danter m., tr. «le fer denté qui conduit le fil sur la bobine dans le rouet.»

  • danterezh
    danterezh

    m. Action de mordre.

    (1904) DBFV 41a. dantereh, m. pl. eu, tr. «action de mordre.» ●(1932) BRTG 3. spègereh, dantereh, krabisereh ne vè ket gourénereh.

  • danteriad
    danteriad

    f. –où Plein un tablier.

    (1939) RIBA 72. cherreh dantériadeu mein.

  • dantet .1
    dantet .1

    adj.

    (1) Denté, endenté.

    (1499) Ca 54b. Dantet. g. endentez. ●(c.1500) Cb 56a. Dantet. g. edantez.

    (1872) ROU 96a. Pourvu, de bonnes dents, tr. «Danted mad.»

    (1910) EGBT 95. eun oged dantet mat. ●(1912) DIHU 90/187. Dantet mat é !

    (2) Mordu.

    (1499) Ca 54b. g. mors de chien ou daultre beste. b. dantet.

    (3) Ébréché.

    (1876) TDE.BF 99a. Dañtet, adj., tr. «Ebréché.»

  • dantet .2
    dantet .2

    adj. Qui a brûlé, attaché.

    (1920) KZVr 359 - 25/01/20. laez dantet, tr. «lait brûlé, collé au fond de la casserolle.»

  • dantier .1
    dantier .1

    m. Broche à dévider d'un rouet.

    (1890) MOA 150b. Broche à dévider, dantier, tr «m., partie d'un rouet.»

    (1905) FHAB Mae/Mezheven 94. an neuden (...) a ia anezhi he-unan da gaout an dantier pe an droel. An dantier a zo koat. ●(1936) BREI 449/1b. an neudenn (…) hag a ya (…) da gudenni war gudenn ar werzid e penn an dantier

  • dantier / dankier .2
    dantier / dankier .2

    s. (argot de La Roche-Derrien) Putain.

    (1885) ARN 24. Femme de mauvaises mœurs, tr. «Dankier, épithète tout à fait honteuse à recevoir.» ●(1888) SBI II 46. Eun all oa dantier, 'vel he mamm, tr. «Une autre était putain, comme sa mère.»

  • dantifilouzenn
    dantifilouzenn

    f. Belle fille.

    (1965) BAHE 44/39. Dantifilouzenn = chevrenn, kaerenn, tekenn.

  • dantiñ
    dantiñ

    voir dantañ .1

  • dantus
    dantus

    adj.

    (1) Mordant.

    (c.1500) Cb 56a. g. mordant. b. dantus.

    (1732) GReg 638a. Mordant, ante, qui mord, tr. «Dantus.» ●Bêtes mordantes, tr. «Loëzned dantus

    (1927) GERI.Ern 89. dantus, tr. «mordant.»

    (2) Mordant, satirique.

    (1732) GReg 638a. Mordant, ante, piquant, satirique, tr. «Dantus

    (1904) DBFV 41a. dantus, adj., tr. «mordant, satirique.»

  • danusaat
    danusaat

    voir damesaat

  • dañvad
    dañvad

    m. deñved

    I. (zoologie)

    (1) Mouton.

    (1499) Ca 55a. Dauat. g. brebis oaille (…) brebis blanche. b. dauat guenn. ●(c. 1501) Lv 234/100. crohen danuat gl. uellis aries. ●(1530) Pm 265. quen scaff han affuat, tr. «aussi vite que la brebis.» ●(1557) B I 368. A ny ya, Gueguen, dan menez / Da miret hon deffuet vetez, tr. «Allons-nous Gueguen, à la montagne garder nos brebis aujourd'hui ?» ●(1612) Cnf 45a. roncet, saout, deuet. ●46a. ronczeet, saout, deuet.

    (c.1680) NG 429. hou deuet. ●(c.1718) G 95 / 154 - H 155 / 191 - I/J 191 / 271 - K 271 - L 272/325 - M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms i. brebis, tr. «dauat, deuet, deuent.» ●(1732) GReg 116a. Brebis, faisant abstraction de mâle & de femelle, tr. «Dañvad. p. deñved. dâvad. p. dêved.» ●(1744) L'Arm 100a. la Brebis pestiférée, tr. «enn Avatt bocennétt.» ●(1792) HS 116. er peur n'enn doai meit unn avat. Ean é cherissai, rac m'ann doai hi prenet ha dessaüet. ●(17--) TE 198. huéh-uguênt mil avad. ●293. deu zén ha dihue avad.

    (1911) SPON 18. Mené ma oeit men deved du, / Er ré grizon hag er ré huen.

    (2) local. Brebis (femelle).

    (1909) BROU 221. (Eusa) Dañvad Ne se dit que des femelles. Au singulier on dit plutôt : Ann añvad, eunn añvad. Au pluriel : Deñvedenned.

    (3) Penn-deñved : mouton.

    (1633) Nom 28b. Vellus : toison : crochen ha gloan an pen deuet assambles.

    (1732) GReg 116a. Brebis, faisant abstraction de mâle & de femelle, tr. «peñ-dêved. p. dêved en Van[netois].»

    (1896) HIS 67. deu éjoñ ha deu bendeved e rikent bamdé de zèbrein.

    (1901) LZBg 59 blezad-4e lodenn 239. un éjon ha deu bendeved. ●(1907) PERS 14. eun azen ha tri benn denved. ●(1983) PABE 216. (Berrien) eur penn deñved, tr. «un mouton.»

    (4) Penn-dañvad : mouton.

    (1710) IN I 116. ur pen-dànvat e-unan etouez ur vanden bouc'het. ●(1732) GReg 116a. Brebis, faisant abstraction de mâle & de femelle, tr. «ur peñ-dañvad. p. pennou-dêved

    (1877) EKG I 3. ar guir en deuz ar bleiz da lounka ar penn-danvad. ●(18--) SAQ I 203. kant penn danvad d'ezhan.

    (1957) PLBR 20. ainsi «mouton» peut se dire, suivant la région, dañvad, dañvadenn, penn-dañvad, loen-dañvad. ●(1994) MARV xiii 27. (Poullaouen) diou vuoh ha daou benn dañvad.

    (5) Loen-dañvad : mouton.

    (1957) PLBR 20. ainsi «mouton » peut se dire, suivant la région, (…) loen-dañvad.

    (6) Loen-deñved : mouton.

    (1909) BROU 221. (Eusa) Le nom générique est : Loan deñved. ●(1982) ENEU 26. (Eusa) gwerza eul leue pe eul loan-deñved.

    (7) Paotr-deñved, bugul-deñved : berger.

    (1839)BEScrom 7. ur vugulès devèd èl ma oé hi. ●(1857) CBF 84. paotr ann denved, tr. «berger.» ●(1860) BAL 205. Ur paotrig denved a ioa.

    (1906) KPSA 231. eur paotrik-denved a ouele dourek. ●(1932) ALMA 163. Eur veac'h benak zoken oun eat betek lounka / Ar paotr denved.

    (8) Kilhoù deñved : jambes de moutons.

    (17--) ROus. Killou denvet oc'h eus : vous avez des jambes de moutons. Insulte.

    II. sens fig. Nuage.

    (1849) LLB 541. Ne huélehet ket mui devend ar en amzer.

    (1904) DBFV 41b. davad, davadenn, avad, f. pl. deved, devend, davadi, tr. «brebis, ouaille ; au plur. nuées blanches dans le ciel.»

    III. (en plt de qqn)

    (1) Homme ingénieux.

    (1877) UEP 8. un danvad (prop. un mouton), un homme ingénieux, adroit, farceur (Lanvollon).

    (2) Cocu.

    (18--) SBI II 208. Den a-bed na c'houll clewet a ve hanvet danvad, tr. «Personne n'aime à s'entendre appeler mouton (cornard).»

    (3) (religion) Fidèle.

    (1841) IDH 288. Péh un tarh calon eit-hou hum huélèt separet èl-cé doh é gueih devèd !

    (4) Homme du pays de Pontivy.

    (1907) FHAB Kerzu 310-311. Morse ne oue gwelet eun hevelep prosesion kemenerien. Beza e oa euz a bep leac'h : denved Pontivi, glaziked Kast, melaniked Elliant, pilhaouerien Poullaouën, juloded Gwiklan, ha zoken pennou sardin Douarnenez.

    IV. Deñved (gwenn) : moutons (blancs) (surnom des hommes du pays de Pontivy). Cf. Aotronez Pondivi.

    (1907) FHAB Kerzu 310-311. Morse ne oue gwelet eun hevelep prosesion kemenerien. Beza e oa euz a bep leac'h : denved Pontivi, glaziked Kast, melaniked Elliant, pilhaouerien Poullaouën, juloded Gwiklan, ha zoken pennou sardin Douarnenez. ●(1947) BRMO 28-29. Le Pays de Pontivy est formé des cantons de Cléguérec (moins Séglien qui est pourlet) et de Pontivy (moins Saint-Gonnery et Gueltas où l'on parle gallo). Il faut y ajouter aussi Perret dans les Côtes-du-Nord. Ce pays dépendait autrefois de l'ancienne vicomté devenue duché de Rohan, la rive gauche du fleuve appartenant au doyenné de Porhoët, et la rive droite à celui de Guémené. Il y a là un terroir assez particulier où l'on parle le haut-vannetais. Les hommes, qui y portaient une veste de laine blanche, étaient surnommés "deved guen" (moutons blancs). Ce sont des cultivateurs évolués et, pour utiliser les machines, ils n'ont pas craint de jeter bas parfois deux à trois kilomètres de talus par ferme.

    V.

    A.

    (1) Bezañ dous evel un dañvad : très doux.

    (1580) G 970. douch eva quannat enem laquat, tr. E. Ernault «Doux comme un agneau je me rend (?)» ●notenn 456 : Peut-être Douce eval (ou Quen douce ha) daffat em laquaff.

    (1904) BMSB 32 (Ku) F. ar May. Ken dous evel eun danvad / 'C'houzanvit an tôl kleze.

    (2) Kaout ar paz dañvad : toussoter.

    (1931) VALL 748a (T). Toussoter, tr.F. Vallée «kaout ar paz dañvad fam. T.»

    (3) Maout zo dañvad : voir maout.

    B.

    (1) Sentiñ evel deñved : obéir sans discuter.

    (1903) MBJJ 38 (T) L. le Clerc. Gwir eo e sentomp evel deñved.

    (2) Bezañ war teod an deñved : voir teod.

    (3) Lakaat ar bleiz gant e zeñved : voir bleiz.

  • dañvadenn
    dañvadenn

    f. –ed

    (1) Mouton.

    (1849) LLB 1446. en oen iouank, en avaden goannan. ●(1855) BDE 782. èl un avaden. ●(1896) HIS 48. ur hèh peur hag en doé un davaden. ●(1904) DBFV 41b. davad, davadenn, avad, f. pl. deved, devend, davadi, tr. «brebis, ouaille ; au plur. moutons en général.»

    (1913) AVIE 204. kavet é d'ein en davaden e oé kollet. ●(1957) PLBR 20. ainsi «mouton» peut se dire, suivant la région, dañvad, dañvadenn, penn-dañvad, loen-dañvad.

    (2) Brebis.

    (1927) GERI.Ern 89. dañvadez, V[annetais] davadenn, tr. «femelle du bélier.»

  • dañvadez
    dañvadez

    f. –ed

    (1) Brebis.

    (1732) GReg 116a. Brebis, femelle du belier, tr. «Dañvadès. p. dañvadesed. dâvadès. p. dâvadesed. » ●(1738) GGreg 41. dâvadès, p. dâvadesed, tr. «brebis.»

    (1870) FHB 283/172b. evel ma eo natural d'an danvadez lavaret bê.

    (1902) MBKJ 185. va danvadez dianket. ●(1922) BUBR 18/204. he bioc'h velen hag he danvadez zu. ●(1927) GERI.Ern 89. dañvadez, V[annetais] davadenn, tr. «femelle du bélier.» ●(1942) DADO 8. Daoust ha pelec’h an diaoul emañ an dañvadez-se ?

    (2) Mamm-dañvadez : brebis mère.

    (1924) BILZbubr 42/975. selaouit breman petra 'respont ar vamm-danvadez. ●(1931) VALL 81a. Brebis femelle, tr. «mamm-dañvadez pl. mammou-dañvadezed

    (3) sens fig. =

    (1965) KATR 38. an danvadez dibalamour a oa bet pried din.

  • dañvati
    dañvati

    m. –où Bergerie.

    (1849) LLB 1480. Mé tei d'ou tavadi hum gawet é tuemder.

  • danvez
    danvez

    m. –ioù

    I.

    A.

    (1) Matière qui compose qqc.

    (1499) Ca 54b. Dannes vide in materi.

    (1659) SCger 77b. matiere, tr. «danvez.» ●(1904) DBFV 40b. dañné, m. collectif sans plur[iel], tr. «matière, matériau.» ●(1907) FHAB Here 228. Piou 'c'hoar e red ar stered gant kement a fouerez hag an heol, hag ho deus eveldhan hadet euz ho danvez du-man du-hont en oabl ? ●(1908) FHAB Ebrel 109. Guir eo, an danvez a zeu er c'horf a gemer aoz an hini a dec'h kuit. ●(1909) FHAB Ebrel 99. Ar c'horf a varv, pa vez distrollet an danvez a zo ouz he ober. ●(1911) BUAZperrot 814. en eur pod pri, bresk an danvez anezan. ●(1927) GERI.Ern 89. danve(z) (pl. iou), V[annetais] dañné m., tr. «Matière.»

    (2) Matière, sujet (à étudier).

    (1922) FHAB Genver 4. Displegadenn e 5 pajen d'an hirra war unan pe unan eus an daou zanvez-man. ●(1927) GERI.Ern 89. danve(z) (pl. iou), V[annetais] dañné m., tr. «sujet, motif, élémént (d'une étude).»

    (3) Matériaux.

    (1557) B I 246. pa on eux ehaffn (variante : ehafn) a danfuez, tr. «puisque nous avons assez de matériaux».

    (1927) GERI.Ern 89. danve(z) (pl. iou), V[annetais] dañné m., tr. «matériaux.»

    (4) Ce qui va servir à.

    (1866) FHB 70/146a. lod danvez to.

    (1964) BRUD 21/50. Arboell ma danvez tan.

    (5) Tissu, étoffe.

    (1650) Nlou 9. ne doa danuez treziaou, tr. «il n'y avait pas de langes.»

    (1888) SBI II 104. manet 'zo danvez, tr. «il est resté de l'étoffe.»

    (1904) DBFV 40b. dañné, m. collectif sans plur[iel], tr. «étoffe.» ●(1907) AVKA 310. deus ar memez danvez ha kuit a wri. ●(1927) GERI.Ern 89. danve(z) (pl. iou), V[annetais] dañné m. tr. «étoffe.» ●(1969) BAHE 60/28. un doare danvez bougasin.

    (6) Bezañ danvez ur sell en udb. : valoir le coup d'œil (en plt de qqn, qqc.).

    (1927) FHAB Genver 12. He aoter onyx a zo danvez eur zell enni. ●(1929) FHAB Genver 21. da zellout ouz eur plac'h yaouank, a oa danvez eur zell enni. ●(1935) FHAB Ebrel 162. 'Vit kaout eur plac'h danvez eur zell. (1942) FHAB Du/Kerzu 214. Tremenomp buan ebiou an dud-se ; didalvez int ha n'eus ket a zanvez eur zell enno.

    (7) Aptitudes, disposistions (de qqn).

    (1911) BUAZperrot 167. N'eo ket henvel ar vugale dre c'hinivelez. Gwelloc'h danvez a zo en eil eget en egile. ●(1927) GERI.Ern 89. danve(z) (pl. iou), V[annetais] dañné, tr. «fond, aptitudes, dispostions naturelles.»

    (8) De quoi.

    (1857) CBF 70. Danvez ped torz a vezo ? tr. «Matière à combien de tourtes y aura-t-il ?»

    (1904) DBFV 40b. dañné remèdeu, tr. «de qui faire des remèdes.»

    B.

    (1) Homme compétent, as.

    (1947) YNVL 122. Bez' oc'h un danvez, eontr Kersaho ! Dont a rafec'h a-benn da zoñvañ ur c'hi bouldok gant ho teod. ●(1952) LLMM 32-33/71. Un danvez e oa va zad-kozh-me.

    (2 ) De possible(s), de futur(es).

    (1908) FHAB Eost 238. danvez plac'hed evit al laeziou. ●(1911) BUAZperrot 167. E peb krouadur (…) ez eus danvez eun diaoul ha danvez eur zant. ●(1927) GERI.Ern 89. danvez roue, tr. «héritier présomptif de la couronne.»

    II. (en plt d'argent, de biens)

    (1) Biens, richesses, fortune.

    (1856) GRD 208. Mar e hoès danné pe cargueu inourabl. ●(1867) MGK 29. En em laza rea revit dastum danvez : / Pa vezont dastumet, gant-ho e vez mui a-boan / Eget na vez hep d'ho. ●(1872) ROU 81b. Il a dissipé son bien, tr. «e zanvez a zo eat a ziz-a-zil. ●(1877) EKG I 211. en eur lakaat ho buez hag ho danvez e riskl evithan.

    (1904) DBFV 40b. dañné, m. collectif sans plur[iel], tr. «fortune, trésor.» ●dañné bras, tr. «de grands biens.» ●dañnéigeu, pl., tr. «quelques petits biens, une petite fortune.» ●(1907) PERS 216. ni a c'hell kreski bemdez hon danvez. ●(1911) BUAZperrot 801. Daoust d'an danvez bras en devoa. ●(1927) GERI.Ern 89. danve(z) (pl. iou), V[annetais] dañné col., tr. «moyens, bien, fortune.» ●(1931) FHAB Ebrel 135. E atapi ous an aour hag an danvez a oa divent.

    (2007) GOEMOn 58a. Er mor ez eus danvez tr. « Dans la mer il y a la richesse ».

    ►[empl. avec valeur de plur.]

    (1856) GRD 108. en danné n'en dint quet eit coutantein mab-dén. ●(1856) VNA 164. Notre père avait cependant du bien ; qu'en a-t-il donc fait ? tr. «Hun tad en doé neoah danné ; petra en dès-ean groeit a nehai ?» ●(1864) SMM 78. Danvez ar bed ne dint netra. ●(1875) MAEV 166. hep m'o divije e zanvez koustet gwall ger d'ezan. ●(18--) SAQ II 63. He zanvez ne oant ket padet pell. ●328. Danvez zo mad pa zeont gant karantez, pa rear anezho implij mad, pa roer lod d'ar paour... Danvez a zo fall pa zaonont hon Ene.

    (1911) BUAZperrot 77. kalz danvez da zont d'ezi. ●(1928) FHAB Gouere 278. ne c'helle ket mui niveri e zanvez.

    ►[empl. avec art. ind.] Un danvez : une fortune.

    (17--) TE 38. Doué en dès reit d'em mæstr un danné-bras.

    (1927) SAPF 16. E dad eo en deus lezet d'ezan, war e lerc'h, eun danvez ha n'o deus ket o far.

    (2) Den a zanvez : homme fortuné.

    (1869) FHB 215/41a. tud a zanvez ha tud paour. ●(1879) GDI 15. ur voès a noblanç hag a zanné bras. ●(18--) SAQ I 168. tud er c'hargou, en enoriou, tud a zanvez.

    (1911) BUAZperrot 96. e renk an dud a lorc'h hag a zanvez. ●101. E dud a ioa tud a zanvez.

    (3) Bezañ berr dre e zanvez : ne posséder qu'une petite fortune.

    (1911) BUAZperrot 121. E dud, uhel dre o hano ha berr dre o danvez.

    (4) Bevañ diouzh e zanvez : vivre de ses rentes.

    (1911) BUAZperrot 450. a oa en em dennet e Bourdel da veva diouz e zanvez. ●(1956) BLBR 90/12. E intañvez, Jef Siboud, a filas an atant hag a yeas da veva diouz he danvez da gichen Plouzane.

    (5) (droit) Kouezhañ e danvez ub. : faire partie des biens de qqn en héritage.

    (1924) BILZbubr 37/808. ha dre-ze, e di a zo kroueet (lire :koueet) en hon danve.

    (6) (droit) Kaout e zanvez en arc’hant : soulte.

    (1942) SAV 23/65. E zanvez en devoa bet en arc’hant (soulte) hag an tiegez a oa bet roet d’ar breur p’o devoa graet o zud o dilez (donation-partage) kalz vad (plus-value) a oa deuet en douar abaoe ar mare-se.

  • danvez-kannad
    danvez-kannad

    m. Candidat à la députation.

    (1927) GERI.Ern 89. danvez kannad, tr. «candidat à la députation.» ●(1928) FHAB Mezheven 224. eun danvez-kannad, o kesta moueziou.

  • danvez-lean
    danvez-lean

    m. (religion) Novice, religieux.

    (1931) VALL 501a. Novice, religieuse, tr. «danvez lean pl. danveziou-leaned

  • danvez-leanez
    danvez-leanez

    s. (religion) Novice, religieuse.

    (1931) VALL 501a. Novice, religieuse, tr. «danvez leanez

  • danvez-lezenn
    danvez-lezenn

    m. Proposition de loi.

    (1936) BREI 454/1d. sevel eun danvez-lezenn.

  • danvez-ofiser
    danvez-ofiser

    m. (domaine militaire) Aspirant.

    (1931) VALL 40a. Aspirant officier, tr. «danvez-ofiser pl. danveziou-ofiserien

  • danvez-pried
    danvez-pried

    m. Fiancé(e).

    (1931) VALL 302b. Fiancé, fiancée, tr. «danvez-pried pl. danvezpriedou

    (1939) MGGD 69. mont ganeoc'h da glask penn eus va danvez-pried.

  • danvez-tan
    danvez-tan

    m. Combustible.

    (1931) VALL 134b. Combustible subs., tr. «danvez-tan m.»

  • danvezadoù
    danvezadoù

    plur. Matériaux pour bâtir.

    (1876) TDE.BF 99a. Danveadou, s. pl. m., tr. «Des matériaux pour bâtir.»

  • danvezek
    danvezek

    adj. Matériel.

    (1931) VALL 453b. Matériel, tr. «danvezek

  • danvezel
    danvezel

    adj.

    (1) Matériel.

    (1931) VALL 453b. Matériel, tr. «danvezel

    (2) Concret.

    (1931) VALL 453b. Concret, tr. «danvezel

  • danvezenn
    danvezenn

    f. –où Matière (opposée à l'esprit).

    (1927) GERI.Ern 89. danvezenn f., tr. «matière (opposée à l'esprit).»

  • danveziad .1
    danveziad .1

    m. –ed Homme qui a l'étoffe de.

    (1931) VALL 277a. Étoffe au fig., tr. «danveziad m.»

  • danveziad .2
    danveziad .2

    m. –où

    (1) Matière qui vient du bois.

    (1872) ROU 91b. Matières qui vient des bois, tr. «Danveziad, danveziadou

    (2) Matériau, matière brute.

    (1962) EGRH I 51. danveziad m. -où, tr. « matériau, matière brute. »

  • danveziek
    danveziek

    adj. Qui a de l'étoffe.

    (1870) FHB 293/251b. eur Breton danvesiok hag eur soudard kalonek. ●(1872) ROU 100b. Il n'y a pas de ressources en lui, tr. «neket danveziog

  • danzeañ
    danzeañ

    voir danzen

  • danzeat
    danzeat

    adj. Gras, bien en chair.

    (1876) TDE.BF 99a. Dañzeat, adj. V[annetais], tr. «Bien nourri, parlant des gens et des bêtes.»

    (1927) GERI.Ern 89. dañzeat L[éon] adj., tr. «Qui a de l'embonpoint, qui profite de la nourriture.»

  • danzeer
    danzeer

    m. –ion Organisateur.

    ►[empl. comme épith.]

    (1903) MBJJ 18. an Tad Atanaz, Tad danzeer ar pelerinaj. ●77. eur paper a vo roet d'ac'h gant an Tad danzeer.

  • danzeet
    danzeet

    adj. Préparé.

    (1922) SAIL 6. boed danzeet er giz-ze.

  • danzeiñ
    danzeiñ

    voir danzen

  • danzen / danzeañ / danzeiñ
    danzen / danzeañ / danzeiñ

    v. tr. d.

    (1) Préparer (repas, etc.).

    (1903) MBJJ 112. p'an neuz gellet danzen da dri c'hant pautr, epad dek de, peadra da dibri. ●143. ar boan a gemer da danzen d'imp eun evach ken yec'hedus. ●(1908) PIGO II 147. ‘lec'h ma oa ar re C'hlas o tanzen mern.

    (2) Organiser (un événement).

    (1910) MBJL 93. roet dorn evit danzen ar c'hendalc'h. ●179. epad ma oa ar gatoliked o tanzen pep tra evit kendalc'h an Eukarist.

    (3) Se préparer (des ennuis, etc.).

    (1912) BUAZpermoal 708. anez ze, e tanzeomp trubuilh, sur awalc'h, a-benn an amzer da zont.

    (4) Danzen udb. da ub. : préparer qqc. à qqn.

    (1920) FHAB C'hwevrer 250. e tanzeont kastiz d'on broiou ni.

    (5) Concevoir.

    (1920) KZVr 366 - 07/03/20. dansea, tr. «concevoir (evel danzen, préparer ? Treger).» ●(1924) BUBR 45/1054. e choman mantret, daoust d'ar skiant am eus danzeet ha d'an darvoudou souezus am eus gwelet.

    (6) =

    (1857) HTB 233-234. Keit ha ma veomp, ni e treomp potret, o tansei arc'hant evit soutenidigez Gwillerm.

    (7) Danzen darbar da ub. : donner du fil à retordre à qqn.

    (1926) FHAB Meurzh 97. Gwelet a ran, emezan, en eur deurel eur zell war e dro, emaoc'h aman o tanzen darbar d'ar Re C'hlas.

    (8) Danzen ub. : préparer qqn.

    (1903) MBJJ 315. danzen d'ean tud goest d'hen silaou ha d'hen heuilh. ●(1925) CBOU 5/73. en doare-se e tanzeo abenn diwezatoc'h meur a hini eus bugale ar Vreuriez a dalc'ho, fianz hon deus, gant o studi.

    (9) [empl. devant un v.] Bezañ o tanzen : être sur le point de, se préparer à.

    (c.1825-1830) AJC 4835. eun hofiser sos etansen ober ma afer.

    (1903) MBJJ 2. o tistrei d'ar Golaj, evit danzen samman. ●(1908) PIGO II 12. O tanzen koll da skiant vat out, me gred ! ●133. An dud'oa o tanzen mont da gousket. ●(1912) BUAZpermoal 744. o tanzen 'n em ziskouez. ●926. Ar mor o tanzen dichalan. ●(1925) CHIM 5. Sur mat eman o tanzen koll he fenn gant an drubuilh !...

  • dao .1
    dao .1

    interj.

    (1) Onomatopée qui imite le frappement (à la porte, sur qqn, etc.).

    (1766) MM 1235. dao dan nor man, dao dan nor ont.

    (1869) KTB.ms 14 p 295. Setu trouz war ann or : – dao ! dao ! dao ! (1876) TDE.BF 99b. Dao-dao. En style familier, on dit : Ha dao-dao war ann or, tr. «et il se mit à frapper fort à la porte.»

    (1909) BLYA 16. Dao, dao… – Piou zo aze ? ●(1927) GERI.Ern 89. dao int. Pan ! (d'ezañ, sur lui, frappe le) ; dao-dao pan ! pan ! (il frappa, etc.) sur (an nor, la porte).

    (2) Ober dao : frapper (à la porte).

    (1904) CDFi janvier-février. hag int d'ober dao war an nor. (d'après KBSA 29).

    (3) enfant. Ober dao : frapper, faire pan-pan.

    (1903) MOAO 86. grit dao d'ar bleiz du, tr. «frappe le loup noir.» ●(1909) BROU 221. (Eusa) Terme enfantin pour dire battre : Gra dao d'an tètè (q. v.). ●(1955) STBJ 174-175. E lavar ar re vitous (...) ober dao a oa skoi. ●(1977) PBDZ 734. (Douarnenez) ober dav d'ar pennig fall, tr. «faire pan-pan à la méchante petite tête.»

  • dao .2
    dao .2

    interj.

    (1) Ha dao : et en route.

    (1910) MAKE 102. ha dao kuit da glask an danvad. ●(1911) BUAZperrot 120. ha dao en hent ! ●757. ha dao dioc'htu da heul sant Gwennole. ●(1929) FHAB Ebrel 132. Ha Per d'an daoulamm-ruz er maez, ha dao war-zu kêr. ●(1934) KOMA 15. ha dao ac'hano... dep ha dep hi... d'an drot. ●(1950) KROB 30/13. Ha dao, hag el leo adarre, sounn he lost gant Fanni !

    (2) Dao enni ! =

    (1964) BRUD 18/24. Va bagig a oa eno. Dao enni.

    (3) Onomatopée pour conclure un marché.

    (1949) KROB 13/11. Chipoterez eun tammig, ha dao ! tonket en eur skei war an dorn. ●(1950) KROB 25/7. «Dao, va den ! Hennez eo da briz ! Va hini-me eo ivez !»

    (4) (au jeu de galoche) Onomatopée qui commande de jouer.

    (1890) MOA 314. Joue ! (frappe !) au jeu de galoche, tr. «dao

    (5) Dao dezhi ! : allons y !

    (1738) GGreg 32. Courage-là, tr. «dao dézy

    (1955) VBRU 1. foei war an diegi, an emvrud, ha dao dezhi !

  • daofenn
    daofenn

    f. –où, daofoù Bourde.

    (1767) ISpour 170. laret piqueoll daufenneu. ●(1790) Ismar 243. larét piqueol daufènneu.

    (1904) DBFV 41b. daufeu, pl., tr. «contes pour rire, turlupinades (Ch.).» ●(1927) GERI.Ern 89. daofenn [Vannetais] f., tr. «Conte en l'air.» ●116. dofeu, tr. «pl. contes pour rire, turlupinades.»

  • daofenniñ
    daofenniñ

    v. intr. Raconter des bourdes.

    (1939) RIBA 120. de uélet ha daofennein e hrè er binieuour.

  • daofennour
    daofennour

    m. –ion Raconteur de bourdes.

    (1927) GERI.Ern 116. dofennour, m., tr. «Conteurs de choses invraisemblables, de bourdes, qu'il exagère V[annetais].» ●(1974) YABA 09.02. ken dofennour ha foénvour èlton. ●YABAlevr 244. dofennour, tr. «celui qui raconte des histoires pour rire, invraisemblables.» ●(1974) LIMO 09 février. Dofennour, tr. «bonimenteur.»

  • daofin .1
    daofin .1

    m. –ed (ichtyonymie) Dauphin.

    (1499) Ca 55a. Dauffin. vide in morhoch. ●(1633) Nom 45a. Delphin, delphinus : vn dauphin, bec d'oye, marsouin : daoffin, mouroch.

    (1732) GReg 244a. Dauphin, poisson, tr. «Daofin

    (1856) VNA 25. un Dauphin, tr. «un Dofin

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...