Devri

Recherche 'pen...' : 384 mots trouvés

Page 5 : de penndouseg (201) à pennherez (250) :
  • penndouseg
    penndouseg

    [brpm peenn-dossêc < penn + touseg (?)]

    m.

    (1) Massue.

    (1744) L'Arm 390b. Tricot, tr. «Peenn-dossêc. m.»

    (1904) DBFV 180a. pendoseg, m., tr. «gros bâton, massue (l'A.).»

    (2) Bazh penndouseg : massue.

    (1744) L'Arm 233a. Massuë, tr. «Bah peennn dossêc.. Bihïérr peennn-dossêc ou doussêc

  • penndrabiñ
    penndrabiñ

    v. tr. d. Culbuter.

    (1879) ERNsup 164. Me 'm eus pendrabet 'neañ, 'vad, je l'ai culbuté, secoué, Trév[érec].

    (1931) VALL 176a. Culbuter, tr. «pendrabi(ñ) T[regor].»

  • penndraouigelliñ
    penndraouigelliñ

    v. tr. d. Jeter avec force.

    (1969) BAHE 62/18. ha penndraouigelliñ bizhier war o lerc'h [ar brini].

  • penndraouilh
    penndraouilh

    [penn + traouilh]

    m. & adv.

    (1) M. Dégringolade.

    (2) Adv. A-benndraouilh : en dégringolant.

    (1879) ERNsup 168. et e a-benn-draouill, il est dégringolé, Trév[érec].

    (1931) VALL 194a. Dégringoler, tr. «mont a-bendraouilh.» ●(1950) LLMM 23/43. raktal e ruilh adarre a-bendraouilh d'an traoñ. ●(1957) AMAH 23. e kouezhas a-bendraouilh a-ziwar e loen-kezeg. ●202. rak mil aon o devoa na gouezhje a-bendraouilh d'an traoñ.

  • penndraouilhat / penndraouilhiñ
    penndraouilhat / penndraouilhiñ

    [penn + traouilh + -iñ & -at]

    v.

    (1) V. tr. d. Renverser.

    (1896) GMB 713. pet[it] tréc[orois] pen-draoulheign renverser.

    (2) V. intr. Dégringoler.

    (1879) ERNsup 168. penn-draouillet e bet, il est dégringolé, Trév[érec]. ●(1896) GMB 713. à Tréméven pindraouiyein dégringoler les escalier, etc.

    (1964) LLMM 107/413. ma'z eas da gouezhañ war greiz an hent en ur bendraouilhat.

  • penndraouilhiñ
    penndraouilhiñ

    voir penndraouilhat

  • penndreuz
    penndreuz

    [penn + treuz]

    adj. Qui a la tête de travers.

    (1936) LVPR 100. Eno, eo stank ar vugale hag a deu war an douar mac'hagnet : lod kamm, lod dall, lod penn-dreuz. ●(1936) PRBD 207. Hi, livet fall, lagad luch ha penn-dreuz gant an dra-se !

  • penndreuzet
    penndreuzet

    [penn + treuzet]

    adj. =

    (1905) LZBg Du 271. Hama, emé Pier pendrézet, de Zoué é faut d'emb saùein ur chapélig, nen dé ket d'emb ni é.

  • penndroc'h
    penndroc'h

    m. (ichtyonymie) =

    (1961) BAHE 26/21. daou pe dri anv pesked dastumet e Ploumanac'h : Penndroc'h, Pirono, Moulleg, Tonk, Kazeg, Soner, Kaergenoù ! ! !

  • pennduenn
    pennduenn

    [mbr pen-duen, brpm penduen < penn + duenn]

    f. –où

    (1) (botanique) Roseau à massette.

    (1633) Nom 94a. Typha, sceptrum morionis : masses, roseau : an pen-duen. ●237a. Arundinetum : lieu où croissent les roseaux : an læch ma cresq, an cors pe an penduennou.

    (1659) SCger 19a. canne ou roseau, tr. «penduen.» ●106b. roseau, tr. «penduen.» ●(1732) GReg 133a-b. Cane, ou roseau, qui porte à la cime un bout noir long de 4. à 5. pouces, tr. «Penduenn. p. penduennou

    (1874) POG 138. Eur bennduen hejet gant an avel. ●(1876) TDE.BF 504a. Penduen, s. f., tr. «Massette, autrement dit, roseau qui porte une tête noire et allongée en forme de cylindre, plante.» ●(1879) BLE 364. Massette. (Typha. L.) Penduen. Quenouille. ●(1882) BAR 78. en he zourn eur benduhen. ●(1889) ISV 454. An Derven hag ar benduen. ●Ar benduen a zo hejet.

    (1912) MMPM 77. evel ar benduen var lez ar ster.

    (2) (agriculture) Épi charbonné.

    (1857) CBF 89. Chetu aze eur benduen etouez ann ed, tr. «Voilà, parmi le blé, un épi qui a du noir.»

  • pennduig
    pennduig

    [brpm penduic < penn + duig]

    m. –ed (ornithologie) Mésange charbonnière.

    (1752) PEll 685. Penduic, tr. «Mésange, petit oiseau.»

    (1821) GON 362a. Penduik, s. m., tr. «Mésange, petit oiseau. Pl. penduiged.» ●(1876) TDE.BF 504a. Penduik, s. m., tr. «Mésange, oiseau ; pl. penduiged

    (1984) ECDR 123. Wa'r roz, er bodoù lann izel, pe war an douar e kavemp neizhioù fitrak pe marechaliged (pennduig).

  • penneg
    penneg

    [brpm pennec < penn + -eg]

    m. Homme têtu, entêté.

    (c.1718) CHal.ms ii. Il est tout enfoncé dans la matiere, tr. «n'ende meit ur pennec

    (1878) EKG II 30. ar pennok a ioa bet o kerc'hat Polidor.

    (1927) FHAB Gouere 149. rak atao e vez kavet eur pennok bennak.

  • pennegañ
    pennegañ

    voir pennegiñ

  • penneget
    penneget

    adj.

    (1) Bien rangé, ordonné.

    (1962) TDBP II 408. Penneget, tr. «bien rangé, ordonné.»

    (2) sens fig. Arrangé, combiné.

    (1962) TDBP II 408. Penneget, tr. «se dit au S[ens] F[iguré] de toutes sortes de choses.»

  • pennegez .1
    pennegez .1

    [penn + -egez]

    f. –ed Femme qui a une grosse tête.

    (1876) TDE.BF 506b. Pennegez, s. f., tr. «Femme qui a une grosse tête.»

  • pennegez .2
    pennegez .2

    f. (botanique) Mercuriale.

    (1732) GReg 617a. Mercuriale, plante, tr. «Penneguès. ar benneguès

    (1876) TDE.BF 506b. Pennegez, s. f., tr. «Mercuriale, plante. Ar bennegez. Quelques uns disent peneugus.» ●(1879) BLE 144. Mercuriale. (Mercurialis. L.) Pennégez.

  • pennegezh
    pennegezh

    [penn + -egezh]

    f. Obstination, ténacité, entêtement.

    (1960) BAHE 22/31. ar gatoliged o deus roet ar skouer gant o fennegezh, o dalc'husted, o youl start, o unvaniezh.

  • pennegiñ / pennegañ
    pennegiñ / pennegañ

    [penneg + -iñ & -añ]

    v.

    I. V. intr. Faire l'entêté.

    (1920) KZVr 358 - 11/01/20. pennegi, tr. «faire l'entêté.»

    II. V. tr. d.

    A.

    (1) Ranger (des choses longues) toutes les têtes du même sens.

    (1962) TDBP II 408. Pennegi (v.), tr. «mettre toutes les têtes du même bout.»

    (2) Disposer, arranger.

    (1914) KZVr 84 - 11/10/14. Bennegi, tr. «appareiller, mettre en ordre.» ●Benneget ervat al laonnegez-ze, tr. «mettez-bien en ordre ce chanvre (ou lin) teillé.» ●benneget ervat an tamoez. Bourdelès. ●(1962) TDBP II 408. Me am-eus penneget ma re, tr. «j'ai bien arrangé les miens, tous dans le même sens.» ●(1967) BAHE 52/28. Met da betra e pennegin-me ken nebeut all a dra ?... Pa vin paour-noazh, ne baourain ken… ●(1968) BAHE 57/23. Renket, prientet ha penneget e oa bet an holl draoù-se da aesaat d'ar bourmenerien ober tro ar palezioù. ●(1969) BAHE 60/60. n'o devoa ket amzer hon tud da bennegañ an traoù war an taol.

    (3) sens fig. Arranger, combiner, inventer.

    (1962) TDBP II 408. Ordinal e veze penneget ur gaou bennag dit, tr. «on t'arrangeait (combinait, inventait) toujours quelque mensonge.»

    B. (technique) Abouter, mettre bout à bout (des tuyaux).

    (1931) VALL 3a. Aboucher (des tuyaux), tr. «pennegi T[régor].» ●37a. Arranger (bout à bout), tr. «pennegi.» ●40b. Assembler bout à bout, tr. «pennegi T[régor].» ●78b. mettre bout à bout, tr. «pennegi T[régor].» ●235b. Écarver ajuster bout à bout, tr. «pennegi T[régor].»

    III. V. pron. réfl. En em bennegiñ : (?) se débrouiller, s'arranger (?).

    (1921) FHAB Ebrel 94. Ha da betra termal, termal gant diegi ? / Reolen pep hini eo en em bennegi !

  • pennek
    pennek

    [mbr pennec, pennecq, brpm pennecq < penn + -ek]

    adj.

    I. Attr./Épith.

    A. (en plt de qqn)

    (1) Qui a une (grosse) tête.

    (1633) Nom 267b. Capito : testu, qui a grosses teste : pennec, clopennec bras.

    (1876) TDE.BF 506b. Pennek, adj., tr. «Qui a une grosse tête.» ●(1878) BAY 19. pennek, tr. «Qui a une grosse tête.» ●(1895) FOV 273. en dén tiü ha pennec.

    (2) Têtu, entêté.

    (1659) SCger 118a. testu, tr. «pennec.» ●(c.1718) CHal.ms i. acariâtre, tr. «pennec, clopennec, quilpennec.» ●(c.1718) CHal.ms iv. Ce n'est qu'un enfant uolontaire, tr. «n'endé meit ur pautr' pennec, pennadus, ahurtet.» ●(1744) L'Arm 9b. Aheurté, tr. «Peennêc.» ●136a. Entêté, tr. «Peennêc

    (1844) DMB 74. pennek un tamik, tr. «un peu entêté.» ●(1869) FHB 253/346a. eur paien euz ar re bennoca. ●(1878) EKG II 25. seul-vui ma c'hoarzet d'ezhan, seul bennokoc'h a-ze n'oa ken. ●(1883) IMP 7. Pennoc a colerus. ●(1889) ISV 214. Mar kendalc'hez da veza pennok.

    (1907) PERS 235. ourgouilluz ha pennek. ●(1935) TRAG 48. ar verc'h a zo pennek evel an tad.

    B. (en plt de qqc.)

    (1) Qui est pourvu, muni d'une tête.

    (1499) Ca 155a. capitatus / ta / tum. g. testu. b. pennec. ●(1633) Nom 196b. Clauus capitatus : clou testu : taig pennec.

    (1732) GReg 175a. Clou à tête, tr. «Taich pennecq.» ●920a. Têtu, sorte de marteau de maçon pour démolir, tr. «Morzoll pennecq. p. morzollyou pennecq

    (1862) BBR 96. Eun hach-pennek a oa gant-hi, tr. «Elle avait une hachette à la main.»

    (2) (en plt d'un projectile) Ramé.

    (1732) GReg 780b. Bale-ramée, tr. «Boled pennecq

    (3) (botanique) Askol-pennek : panicaut.

    (1633) Nom 84a. Eryngium, capitulum Martis, centum capita, offic Iringus : paincault, ou chardon testu : asquoll pennecq.

    (4) Bazh-pennek : gourdin.

    (1732) GReg 84b. Bâton court qui a un gros bout, & sert pour se batre, tr. «baz-pénneq. p. bizyér-pénneq

    II. Adv.

    (1) Derc'hel pennek da ub. : tenir tête à.

    (1926) FHAB Eost 305. ne reent ket mat o terc'hel pennok d'ezo.

    (2) Derc'hel pennek gant udb. : continuer obstinément qqc.

    (1967) LLMM 120/5. N'eo ket ar mare da ober ec'hoazh (sic), da zerc'hel pennek gant ar strivadeg ne lavaran ket.

    III.

    (1) Lakaat pennek ha revrek : voir revrek.

    (2) Pennek evel ur marc'h-mul : voir marc'h-mul.

  • pennekaat
    pennekaat

    [pennek + -aat]

    v.

    I. V. intr.

    (1) = (?) Diriger (?).

    (1941) DIHU 358/247. pen dé guir é ma marù, ha hañni mui de bennekat én ti.

    (2) Pennekaat ouzh ub. : tenir tête à qqn.

    (1931) VALL 737a. tenir tête, tr. «pennekat.» ●(1937) TBBN 89. Pe vezé gourenneu ne oé ket kalz hag e gredé pennekat dohton.

    II. V. tr. d. = (?).

    (1866) FHB 88/283b. Eur sklerijen vurzuduz a sko e spered Jakob ; guelout a ra ar Messi o tiskenn diouc'h ar map-se d'ezhan, ha na hall mui pennekaat he estlam.

  • penneren
    penneren

    [brpm penn ariein < penn + eren .2]

    v. tr. d. (élevage) Entraver (un bovin) d'une corne à un pied.

    (1744) L'Arm 129b. Empêtrer, (…) Attacher la tête à un des pieds, tr. «Penn ariein

    (1907) VBFV.bf 59b. penariein, v. a., tr. «lier la tête d'une bête avec l'un de ses pieds.»

  • penneskob
    penneskob

    [penn + eskob .1]

    m. –ed, penneskeb, penneskibion (religion) Évêque métropolitain.

    (1960) BAHE 23/13. Penneskob Kroatia. ●(1963) BAHE 35/1. ez eo dlead pep hini saludiñ anv ar Penneskob-Meur-se.

  • pennet
    pennet

    [penn + -et .1]

    adj.

    (1) Qui a une tête.

    (1913) ANRO 19. Da gement den a zo pennet / Tokou aze a ve gwerzet !

    (2) Pennet mat : qui a une bonne tête.

    (1879) ERNsup 152. penned mad, qui a une bonne tête, St-Mayeux, Trév[érec].

    (1904) LZBg Mae 139. en direktour e zou un dén pennet mat.

    (3) Pennet fall : qui a mauvaise tête (au moral).

    (1866) FHB 63/85a. Ma zigouez dindanoc'h eun den pennet fall ha neller ket dont abenn anezhan.

    (4) (agriculture) Qui a des épis.

    (1872) ROU 83b. Le froment a de beaux épis, tr. «Ar gviniz a zo penned mad.»

  • penneuvr
    penneuvr

    [penn + euvr]

    s. Chef-d'œuvre.

    (1854) MMM 56. pen-œuvr eus a zaouarn Doué var an douar.

  • pennfoll .1
    pennfoll .1

    [brpm pen fol < penn + foll]

    adj.

    (1) (en plt de qqn) =

    (17--) SP III 755. ar ganaillez pen fol.

    (2) (en plt d'animaux) Épouvanté, affolé.

    (1869) KTB.ms 14 p 297. pa digwezas ar mewel da gerc'had ar c'hezek a oant holl evel penn-foll, vel pa vije ar Bleiz gant-he.

    (1906) BOBL 03 mars 76/2b. Va zad hen deuz eun taro penn-foll.

  • pennfoll .2
    pennfoll .2

    [brpm pennfoll < penn + foll]

    m.

    (1) (pathologie animale) Vertigo.

    (1732) GReg 956b. Vertigo, maladie de chevaux, tr. «Ar pennfoll

    (1876) TDE.BF 507a. Penn-foll, s. m., tr. «Vertigo, maladie des chevaux.» ●Kroget eo ar penn-foll enn-hañ, tr. «il a le vertigo.»

    (1931) VALL 736b. mauvaise tête, tr. «pennfoll

    (2) sens fig. Caprice.

    (1732) GReg 956b. Vertigo, caprice, colere soudaine, tr. «pennfoll.» ●Il a du vertigo, tr. «Croguet eo ar pennfoll ènhâ.»

  • pennfollañ
    pennfollañ

    voir pennfolliñ

  • pennfollerezh
    pennfollerezh

    [pennfoll + -erezh]

    m. Affolement.

    (1937) TBBN 43. é soudarded e saùas penfollereh én ou mesk ha ind arauk mel-divel. ●(1973) LIMO 10 mars. El ma oè penfollerèh é kement tu.

  • pennfollet
    pennfollet

    [penn + follet]

    adj.

    (1) (en plt de qqn) Hors de lui.

    (1896) GMB 474. pet[it] tréc[orois] penfolet, sot, fou.

    (1906) KANngalon Genver 19. pa vele anezhan pennfolet, ne lavare grik ebet. ●(1939) KTMT 76. Pennfollet naet, Biel a youc'he, a garnache.

    (2) (en plt d'animaux) Furieux.

    (1846) BAZ 164. Lakeat e oue dirac eur vioc'h fuloret ha penfollet. ●(1894) BUZmornik 180. eur vioc'h gouez pennfollet.

    (1921) PGAZ 31. eur broud d'an taro penn-follet. ●(1923) KNOL 151. Blejal a reant evel saout penfollet.

  • pennfolliñ / pennfollañ
    pennfolliñ / pennfollañ

    [penn + follañ / folliñ]

    v.

    I. V. intr.

    A.

    (1) Devenir fou.

    (1932) BRTG 2. Penfollein e hrehen kent pèl.

    (2) S'emporter.

    (1868) FHB 181/193a. Setu tud o pennfolli. ●(1872) ROU 82b. S'emporter, tr. «penfolla.» ●(1894) BUZmornik 696. oc'h egari hag o pennfolli.

    (1902) MBKJ 95. Lezit an dud-se da benn-folli. ●(1910) DIHU 61/104. Penfolein dall e hras Kériolet doh en Eutru Doué. ●(1925) FHAB Mae 189. ma teu an dud yaouank da bennfolli.

    B. (en plt d'animaux)

    (1) S'emballer.

    (1868) FHB 192/288a. ar c'hezeg a benfollaz hag a ieaz a benher e touez ar blocad tud-ze.

    (2) (en plt d'un ovin)

    (1849) LLB 1533. mar da doh guélèt unan [ur meud] é penfolein.

    C. (en plt des éléments naturels)

    (1959) TGPB 99. Gwashoc’h eget ur varazad laezh fourdouilhet ha ribotet gant ur vazh dreist-ment e stagas ar mor da grozal ha da bennfolliñ.

    II. V. tr. d. Affoler.

    (1872) ROU 82b. Voltaire avait égaré la Société, tr. «Voltêr en d-oa penfolled an dud.»

    (1910) MBJL 46. Peadra, kwita ? da bennfollin eskibien an iliz anglikan.

  • pennfont
    pennfont

    [penn + font .1]

    m. Fondement.

    (1825) COSp 93. èl m'ema er pèn-fond a bep douster. ●(1855) BDE 788. er pen-fond a hun espérance.

  • penngab
    penngab

    [mbr penn gap, brpm penn-gap < penn + kab] cf. kab

    m.

    I. (agriculture)

    (1) Garniture de cuir du fléau.

    (1464) Cms (d’après GMB 96). penn gap freill l. cappa.

    (1732) GReg 418a. Garniture de cuir qu'on met sur le manche & sur la gaule du fleau, tr. «Penn-gap. p. pennou-gap.» ●(1744) L'Arm 159a. Garniture de cuir du fleau, tr. «Peenn-gapp

    (1876) TDE.BF 504b. Pengab, s. m., tr. «Garniture en cuir du fléau qui lie les deux pièces d'un fléau à battre le blé.»

    (1907) VBFV.bf 59b. pengap, m., tr. «garniture de cuir du fléau.» ●(1931) VALL 96b. tête mobile du fléau, tr. «pengab m.» ●308a. Fléau (…) la garniture du manche, tr. «pen-gab m.» ●(1943) DIHU 388/340. pen-gaù (s. m.) : el lér e vè ar ben en oalen eit hé stagein doh en tredous.

    (2) Penngab bras : garniture du manche du fléau.

    (1857) CBF 103. Ar penn gap braz, m. tr. «Garniture du manche du fléau.»

    (3) Penngab bihan : garniture du bout du battant du fléau.

    (1857) CBF 103. Ar penn gab bihan, m., tr. «Garniture du bout du battant du fléau.

    II. (habillement) Capuchon.

    (1895) GMB 96. Pet[it] Trég[uier] pen-kap, pen-gap, m. pl. peno kap, capuchon.

    (1924) ARVG Ebrel 91. Eur vantell hag eur penn-gap outi. ●(1981) ANTR 147. Eur pengab a zo ouz e gabig da houdori ar penn hag an diskouarn.

  • penngadour
    penngadour

    [penn + kadour]

    m. –ion (domaine militaire) Stratège.

    (1931) VALL 710a. Stratège, tr. «pengadour pl. ien

  • penngadouriezh
    penngadouriezh

    [penn + kadouriezh]

    f. (domaine militaire) Stratégie.

    (1931) VALL 710a. Stratégie, tr. «pengadouriez f.»

  • penngamm .1
    penngamm .1

    [penn + kamm .1]

    adj. Qui a la tête penchée sur l'épaule.

    (1876) TDE.BF 507a. Penn-gamm, adj., tr. «Qui a la tête, le cou de travers ou courbé naturellement sur l'épaule.»

  • penngamm .2
    penngamm .2

    [brpm penn-gamm, penngamm, mgall pengam < penn + kamm .1]

    m.

    I. M.

    (1) (pathologie) Torticolis.

    (1732) GReg 929a. Torticolis, tr. «Penn-gamm.» ●929b. J'ai une fluxion depuis deux jours qui me rend torticolis, tr. «Ez ma ar penn-gamm daou zez so gueneñ.» ●(1744) L'Arm 384b. Torticolis, mot bas, tr. «Peenn-gamm ; Torgamm. m.»

    (1857) CBF 75. Ar penngamm a zo gan-en, tr. «J'ai le torticolis.» ●(1876) TDE.BF 507a. Penn-gamm, s. m., tr. «Torticolis.»

    (1907) VBFV.bf 59b. pengam, m., tr. «torticolis.»

    (2) Personne qui le torticolis.

    (1633) Nom 269b. Obstipus : torcol, hainard : vn pengam vnan á delch ez pen hac ez gouzoucq á dreus.

    (1732) GReg 929b. C'est un torticolis, tr. «Ur penngamm a zên eo.»

    II. Adj. Qui a le torticolis.

    (1924) BILZbubr 40/898. tort, kamm ha pengamm ha da redek, ankouaet gante o c'houliou.

  • penngammez
    penngammez

    [pengamm + -ez .4]

    f. –ed Femme qui a la tête penchée sur le côté.

    (1876) TDE.BF 507a. Penn-gamm, adj., tr. «Qui a la tête, le cou de travers ou courbé naturellement sur l'épaule.» ●Penn-gammez, s. f. C'est le féminin du précédent.

    (1905) IVLD 189. E Lourd, den ne daolaz evez ouz ar bengammez. (…) ar benngammez pareet.

  • penngammiñ
    penngammiñ

    [brpm pengami < penn + kammiñ]

    v. intr. Avoir la tête qui penche sur l'épaule.

    (1659) SCger 88a. pancher, tr. «pengami.» ●(1732) GReg 689a. Pancher de la tête, tr. «Penngammi. pr. penngammet.» ●(1744) L'Arm 265b. Pancher, tr. «Pêngamein

    (1876) TDE.BF 507a. Penn-gammi, v. n., tr. «Avoir la tête ou le cou de travers.»

  • penngenn
    penngenn

    f. –où (harnachement) Têtière (de bride).

    (1744) L'Arm 381a. Têtiere de bride, tr. «Peennguenn. f.»

  • pennglaou
    pennglaou

    [mbr pen-glaou, brpm penglao, penn-glau < penn + glaou]

    m. –ed (ornithologie) Mésange charbonnière.

    (1633) Nom 40b. Parus, fringillago : mesange : pen-glaou.

    (1659) SCger 78b. mesange, tr. «penglao.» ●(1732) GReg 619a. Mesange, ou nonette, oiseau, tr. «Penn-glau. p. penn-glauëd

    (1849) LLB 1645. pigos er pen gleu. ●(1876) TDE.BF 505a. Penglaou, s. m., tr. «Mésange, oiseau ; pl ; ed.» ●(c.1897) GUN.dihu 146/314. Er pengleu, en estig, er golvan, er goleg.

    (1907) VBFV.bf 59b. pengleu, –euig, m. pl. ed, tr. «mésange.» ●(1934) BRUS 253. Une mésange, tr. «ur pengleu –ed, m.»

  • pennglaouet
    pennglaouet

    [penn + glaou + -et .1 (cf. glaouañ)]

    adj. Enflammé.

    (1924) LZMR 13. flammou a zavas a zindan an dero pennglaouet. ●34. eun tamm kesten pennglaouet.

  • pennglaouig
    pennglaouig

    [brpm penn-glaouïcq < pennglaou + -ig]

    m. –ed

    (1) (ornithologie) Mésange.

    (1732) GReg 619a. Mesange, ou nonette, oiseau, tr. «Penn-glaouïcq. p. penn-glaouïgued

    (1876) TDE.BF 505a. Penglaouik, s. m., tr. «Mésange, petit oiseau.»

    (2) sens fig. Homme écervelé, tête de linotte.

    (1732) GReg 577a. Tête de linotr, injure, homme de peu de sens, tr. «Pennglaouïcq.» ●919b. Tête legere, tr. «pennglaouïcq. p. pennglaouïgued

    (1876) TDE.BF 505a. Penglaouik, s. m., tr. «par extension, il se dit d'un jeune étourdi.»

    (1931) ATBR 31. E peleac'h ? Ha ! pennglaouig ma'z oun ! Hen ankounac'haet em eus war va zaol.

  • pennglinañ
    pennglinañ

    [penn-glin + -añ]

    v. intr. S'agenouiller.

    (1880) SAB 33. pa stouen da adori, o penglina, peb tro m'am beze da dremen dirag an auter ! ●49. ne benglinas ket evel ar re all. ●62. o penglina ganto, o plega ur c'hlin eveldo. ●64. ez eont da benglina dirag an auter e peb tu d'ar beleg, ac o taoulina peb ini en e du.

  • penngod
    penngod

    m. –où

    I.

    (1) Gourdin.

    (1659) SCger 77b. massuë, tr. «pengot.» ●121a. tricot, tr. «pen got.» ●(1732) GReg 84b. Bâton court qui a un gros bout, & sert pour se batre, tr. «penn-god. p. penngodou. Van[netois] peenn-god

    (1876) TDE.BF 505a. Pengod, s. m., tr. «Bâton court pour se battre.» ●Pengot, s. m., tr. «Massue.»

    (2) Paquet de lin ou de chanvre pour faire une quenouillée.

    (1876) TDE.BF 505a. Pengot, s. m., tr. «On le dit aussi d'un paquet de lin ou de chanvre pour faire une quenouillée.»

    (1931) VALL 528b-529a. Paquet (…) de lin, d'étoupe, etc. de forme déterminée, tr. «pengod m.»

    II. Dougen ar valetenn hag ar penngod : voir maletenn.

  • penngodañ
    penngodañ

    v. tr. d. Paqueter (du lin, du chanvre, etc.).

    (1931) VALL 529a. Paqueter, tr. «pengoda

  • penngollet
    penngollet

    adj. = (?) coquille pour pennfollet (?).

    (1933) DIHU 269/346. Ha baléet em es men goalh a hed en noz / Èl un dén diskiant get un hun pengollet.

  • penngos
    penngos

    m. –où

    (1) Arbre têtard.

    (1872) DJL 12. En douar griennet, 'vel eur penn-gos dero !

    (1922) FHAB Ebrel 107. Gwech ez a a-c'haoliek war ar pengosou koz. ●(1955) STBJ 206. 'Barz koad an Otrou Rolland 'zo kalz penngosou. ●224. Penngos : gwezenn bet diveget, penndogenn, tagosenn. ●(1986) CCBR 206. (Brieg) o pèngos koous, tr. «un vieux têtard.»

    (2) Souche.

    (1903) CDFi août-septembre. en tan, ennañ eur penngos dero ha sklosou lann. (d'après KBSA 56). ●(1931) VALL 701b-702a. Souche (…) d'arbre , tr. «pengos

    (2005) SEBEJ 50. (Ar Yeuc'h) il y avait les vieilles souches pengossou qui séchaient pendant des mois dans le ti-bihan.

    (3) Billot.

    (1931) VALL 701b-702a. Souche (…) d'arbre , tr. «pengos et billot.»

  • penngulier
    penngulier

    [penn + kulier .2]

    (Cheval) d'avaloire.

    (1942) VALLsup 15b. Avaloire (cheval) d', tr. «penngulier

  • pennhêr
    pennhêr

    [brpm penn-hear / -hær / -ær < penn + hêr]

    m. –ed

    (1) Seul héritier.

    (1732) GReg 492b. Seul heritier, tr. «Penn-hear. penn-hær. penn-ær. pp. pennæred

    (1876) TDE.BF 507a. Penn-her, s. m., tr. «Héritier, fils unique ; pl. penn-hered

    (2) Héritier.

    (1877) BSA 40. ep lezel var va lerc'h penn-her ebet d'ar madou bras o peuz roet d'inn.

    (3) par ext. Fils unique.

    (1732) GReg 414b. Fils unique, tr. «Penn-ér. p. penn-éred

    (18--) KTB.ms 14 p 25. n'hen defoa nemet ur mab, ur penher.

    (1921) PGAZ 16. Ton Eucat a ioa penn-her hag he-unan euz he gostez.

    ►[empl. comme épith.]

    (1876) TDE.BF 507a. Aujourd'hui on l'emploie au sens de fils unique, eur map penn-her.

    (1907) AVKA 12. hag e lakaas er bed he Mab penher. ●(1912) MMPM 117. mab penner Hermez. ●(1938) GWAL 110-111/7. Lan Ofret, mab pennhêr Kerunkun.

  • pennhêrez
    pennhêrez

    [brpm pennerés < pennhêr + -ez]

    f. –ed Seule héritière.

    (1659) SCger 57b. fille aisnée, tr. «pennerés.» ●163b. penneres, tr. «heritiere.» ●(1732) GReg 492b. Seule heritiere, tr. «Penn-hærès. p. pennærès. pp. pennæresed

    (1838) CGK 14. ar c'hoanteguès da gaout yalc'h ar benherés. ●(1845) GBI I 474. D'ober al lez d'ar benherez, tr. «Pour faire la cour à l'hétitière.» ●(1857) HTB 145. eur bennerez hanvet Julia. ●(1869) FHB 232/183a. ar benneres a dlie e unan kaout ar susit eus daou rum dud asembles.

    (1902) PIGO I 166. pennherezed ha pinvik holl. ●(1921) PGAZ 23. Houma a ioa penn-herez hag, evel just, savet kamambre gant he zud.

    ►[empl. comme épith.]

    (1834) SIM 170. Ur verc'h pennerez en devoa.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...