Devri

Recherche 'e...' : 2032 mots trouvés

Page 12 : de elien (551) à eman (600) :
  • elien
    elien

    coll. Étincelles.

  • elienenn
    elienenn

    f. –où Étincelle.

    (1659) SCger 15a. bluette, tr. «elienen.» ●(1732) GReg 374b. Étincelle, tr. «Elyenenn. p. elyenennou

    (1834) APD 75. Un elyenen scanv eo pehini a zo penn-caus d'ar brassa tan-goal.

    (1924) BILZbubr 42/951. Kant mil elienenn a strinkas en e zaoulagad. ●(1927) GERI.Ern 130. elienenn f., tr. «Etincelle.»

  • elienenniñ
    elienenniñ

    v. intr. Étinceler.

    (1732) GReg 374b. Étinceler, tr. «Elyenenni. p. elyennet

    (1927) GERI.Ern 130. elienenni, tr. «étinceler.»

  • elienennus
    elienennus

    adj. Étincelant.

    (1732) GReg 374b. Étincelant, tr. «Elyenennus

  • Elizabed
    Elizabed

    n. pr. Élisabeth.

    (1499) Ca 75a. Elizabeth per oenus casus fe[m]. generis. fut la mere de sainct iehan baptiste.

  • elkennañ
    elkennañ

    voir alkennañ

  • ell
    ell

    m. –où

    I.

    (1) Ergot.

    (1732) GReg 364a. Ergot, petit morceau de corne en forme de croche, qui est derriere le pié du coq, tr. «Ell. p. ellou

    (1857) CBF 100. he ellou zo hirr, tr. «ses ergots sont longs.»

    (2) sens fig. Jambes.

    (1870) MBR 166. beac'h o choum war he ellou. ●(18--) SAQ I 140. ni (…) a garfe gueled hor bro baour stard var he hellou.

    (1932) ALMA 131. sav dres var da ellou. ●155. izel war e ellou. ●(1949) KROB 13/12. Un den start war e ellou.

    (3) Sellout ouzh ub. diwar e elloù : regarder qqn de haut.

    (1903) CDFi août-septembre (d'après KBSA 61-62). Ni a c'hello ivez eta mont d'an oferenn en eur charbañ, kerkoulz ha kement-all a dud hag a selle ouzomp diwar o hellou.

    II. [pl.] Elloù.

    (1) Bezañ start war e elloù : être très solide, ferme.

    (18--) SAQ I 140 (L) J. Quéré. Oh ! a dra zur, ni ho peleien, a garfe gueled hor bro baour stard var e hellou ha sounn he fenn evel gueach all.

    (2) Bezañ aes war e elloù : être à l’aise sur ses jambes.

    (1924) NFLO. Je ne suis pas à l'aise sur mes jambes, tr. «n'oun ket eas war va ellou

    (3) Sevel war e elloù : se mettre en colère.

    (1732) GReg 336b. S'emporter, se mettre en colere, tr. G. Rostrenenn «sevel var e ellou

    (1862) JKS 296 (L) Troude/Milin. arabad eo d'e-hoc'h sevel war hoc'h ellou.

    (1910) FHAB 311 *An Tour Guen. Ar Vreiziz, divadaouet varlerc'h ar c'henta reuz, a zavas var o ellou hag a en em unanas etrezo startoc'h eget biskoaz. ●(1931) VALL 269. Se dresser sur ses ergots, tr. F. Vallée «sevel war e ellou.» ●(1949) KROB 11/11 (L) *Ab Sulio. An ozac'h, o klevet ar ger diweza o tont diouz genou e wreg, a zavas war e ellou diwar ar flipadenn.

  • ellek
    ellek

    adj. Pourvu de forts ergots.

    (1732) GReg 364a. Ergote, ée, qui a des ergots, tr. «Ellecq. elleucq

    (1927) GERI.Ern 130. ellek., tr. «qui a de forts ergots.»

  • elloù
    elloù

    plur. ell

  • elokañs
    elokañs

    f. Éloquence.

    (17--) SP I 44. mam be an eloqans.

  • elokant
    elokant

    adj. Éloquent.

    (1848) SBI I 248. Ar c'homjo elocant, tr. «Les paroles éloquentes.»

  • Elorn
    Elorn

    hydronyme Élorn (source à Commana, embouchure dans le goulet de Brest).

    (1867) BBZ III 121. Adalek krec’h sant Mikel tre-beteg traon Elorn. ●(1869) FHB 224/116b. Pont an Arriagon, var ganol Elorn. ●(1870) FHB 279/155a. er ster Elorn. ●(1893) IBR 27. ar steir zo hanvet Steir-Elorn.

    (1903) BTAH 119. traonien an Elorn. ●(1904) DDKB 210. Eman war ribl ster an Elorn, / Kleze Artur lufrus ’n e zorn. ●(1907) MVET 1. ster an Elorn a ruilh he doureier siouik. ●(1908) KMAF 76. pa gavas ar ster Elorn. ●(1910) ISBR 7. E morlen Brest é tinèu en Elorn. ●(1911) BUAZperrot 513. Treuzi a reas mulgul Brest ha diskenn a eure ster an Elorn. ●(1911) BUAZmadeg 477. evit mont da zouara en eul leac'h gouez, e traon ster Elorn.792. doun er ster Elorn. ●(1914) ARVG Mae 79. An Elorn, en eus he mammen en Kommana, hag a dizouc’h en morlen Brest goude bean dispartiet Leon eus Kerne ha tremenet dre Landerne. ●(1929) SVBV 15. torgennou alaouret Menez Are, riblou flour glazennek richeriou Elorn, Pourpri ha Trearen. ●(1952) BLBR Here-Du 53/11. E traoñ menez Are, war ribl ar richeriou Elorn, ar Stenn ha Trearenn, e savas un ilizig ha meur a chapel. ●(1974) ISHV 28. Kalz a zo bet skrivet diwar-benn an Elorn emañ e andon e Kernev.

  • eltrisa .1
    eltrisa .1

    v. intr. (argot de la Roche-Derrien) Chercher du pain.

    (1885) ARN 32. Pain. – Br. Bara. Arg[ot] : Eltriz. De là, le verbe eltrisa, manger son pain, chercher son pain, mendier. ●(1899) ZCP II 383. argot de la Roche-Derrien eltrisa chercher du pain.

  • eltrisa .2
    eltrisa .2

    voir eltrizañ

  • eltriz
    eltriz

    m. (argot de La Roche-Derrien)

    (1) Pain, larton, lartif.

    (1885) ARN 32. Pain. – Br. Bara. Arg[ot] : Eltriz.

    (1969) BAHE 59/35. «C'hwel ac'he eur goukou da vasonat lanteoz war hentriz da jech !» (Sed aze ur gountell da ledañ amann war da vara). ●(1975) BAHE 87/4. un tamm eltriz tev-tev. ●13. Eltriz, entriz : bara.

    (2) Eltriz rog perier : pain qui déchire le derrière.

    (1885) ARN 33. Pain d'orge. – Br. Bara c'hei. Arg[ot] : 1. Morse. 2. Bara-rog (dirog)-perier, ou, bara-rog-rêr, mot à mot, du pain qui déchire le derrière. Rarement : eltriz-rog-perier, avec deux mots d'argot dans le même nom composé. ●(1893) RECe xiv 271. bara perier, pain noir (...) répond au breton bara reor, bara rog he reor, pain fait avec de la farine dont on n'a pas extrait le son, cf. bara-rog-perier, eltriz-rog-perier, pain d'orge.

  • eltrizañ / eltrisa
    eltrizañ / eltrisa

    v. Manger son pain.

    (1885) ARN 32. Pain. – Br. Bara. Arg[ot] : Eltriz. De là, le verbe eltrisa, manger son pain, chercher son pain, mendier.

  • eltrizenn
    eltrizenn

    s. (argot de La Roche-Derrien) Pain.

    (1893) RECe xiv 268. o deus eltresen grin pez eloñt da c'housañ. ●271. eltresen grin, pain blanc.

  • eltrizoù
    eltrizoù

    s. (argot de La Roche-Derrien) Pain.

    (1893) RECe xiv 271. eltreso reo, pain noir (...) eltresen reo est peut-être pour eltreso reor.

  • elum .2
    elum .2

    adv.

    (1) War elum : allumé.

    (1727) HB 260. Goulaou pe Biledou var-elum.

    (1866) FHB 94/332b. diou rencad goulou var elum. ●(1868) KMM 100. ar vroïs a zalc'he ur c'hleuzer (ul lamp) var-elum. ●(1869) HTC 62. ar goulaou a dlie chom var elumm epad an noz-pad. ●(1877) BSA 54. o velet ar goulaou-man ganeomp var elum. ●(1894) BUZmornik 69. goulou var elum gantho.

    (1905) HFBI 88. ar goulou roussin à voa var élum ébars ar chiminal. ●(1907) PERS 184. Goulou a zo var elum. ●(1909) KTLR 178. eva petrol var alum. ●(1909) NOAR 40. al letern war elum ganti en he dourn.

    (2) En elum : allumé.

    (1879) MGZ 244. al lamp a zo noz-deiz en alum.

  • elum .3
    elum .3

    voir elumiñ

  • elum / alum.1
    elum / alum.1

    adj. & adv.

    (1) Adj. Allumé.

    (1790) Ismar 273. Er oleuèn ihuellan e lausquér alum beèd er fin ag en Office. ●(17--) EN après 1648. eur groais eur golo alum a bep a du dey, tr. «une croix, une chandelle allumée de chaque côté d'elle.» ●1741. eur flambos alum, tr. «un flambeau allumé.»

    (c.1825-1830) AJC 5016. dou flambos alum. ●(1831) MAI 67. ma c'hoeler an ifern allum.

    (1910) MBJL 183. eur c’houlaouen elum. ●(1916) FBBF 109 (30 janvier). An goulou ato elum. ●(1933) MMPA 158. gant peb a c’houlou elum. ●(1970) GSBG 251 (Groix). iulew zo a:lym [= e c’houloù zo alum], tr. «Sa lumière est allumée.»

    (2) Loc. adv. Timat alum : bien vite.

    (1530) Pm 229e (Mab Den). Tizmat a lum (lire : alum) ha dastumet tr. « Bien vite et enveloppé. »

  • elum-tan / alum-tan
    elum-tan / alum-tan

    m. Boute-feu.

    (1904) DBFV 5b. alum-tan, m., tr. «boute-feu.»

  • elumaj / alumaj
    elumaj / alumaj

    m. –où

    (1) (?) Illumination (?).

    (1869) FHB 205/389a. un elumach ken dudiuz.

    (2) Cierges.

    (1659) SCger 75a. luminaire, tr. «allumaich.» ●128b. Allumaich, tr. «luminaire.»

    (1869) FHB 205/388b. ac eo bet eaz d'an elumachou, d'ar goulaouennou brao (...) dispaca, en em leda, flaminenna.

    (1904) DBFV 5b. alumaj, s., tr. «luminaire.»

    (3) Alumaj-tan : foyer.

    (1969) BAHE 62/43. Daou alumaj-tan.

  • elumañ
    elumañ

    voir elumiñ

  • elumer
    elumer

    m. –ion Allumeur.

    (1869) FHB 241/254a. beza e vezoc'h elumerez goulou.

  • elumet / alumet
    elumet / alumet

    adj. Allumé.

    (1557) B I 573. Peuar flambes so alumet, tr. «Voilà quatre torches allumées.» ●(1621) Mc 114. oz derchel entre da daou dorn vn goulaouen alumet. ●(1633) Nom 164b. Torris : tison allumé : quef tan allummet.

    (c.1660-1670) VEach 17. Ar Roué memes à impligeas é daou dourn Royal euit remui ar mein diuar ar cauarnse, pe en hini, euel mauoé digoret é guelsont vr scleryen bras, dré moyen vr lamp ardant allumet dirac ar Relegou sacrsé, antrasé à crescas meürbet an eston ames an oll assistantet. ●(c.1680) NG 892. en ol tan ennéé ol alumet. ●(1790) Ismar 273. er goleu alumét.

    (1857) LVH 86. pilletteu allumet. ●(1889) SFA 291. pilejou elumet enn ho daouarn.

    (1906) HIVL 23. Ur pilet alumet.

  • elumetez
    elumetez

    voir alumetez

  • elumiñ / elumañ / elum / alumiñ / alum
    elumiñ / elumañ / elum / alumiñ / alum

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Allumer.

    (1499) Ca 6b. Alumiff. g. alumer. ou embrasser. ●96b. Golou. g. lumiere. l. hoc lumen / is Jdem hec lux / is vide in alumaff. et in gueleuif. ●(c.1500) Cb 12a-b. g. embraseur boutefeu / ou qui par male signification duyt aultrui a mal faire. b. nep a alum tan / pe a lequa dissention entre tut.

    (1732) GReg 29b. Allumer, tr. «Ellumi. pr. ellumet.» ●150a. Allumer une chandelle, tr. «Élumi ur c'hoülaoüenn.» ●(1744) L'Arm 1a. Allumer, tr. «Alumein.» ●(1790) MG 73. é halum en tan de vitin.

    (1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 90. un aral e sàu tan guet é aquebut hag e alume er goleu eid en overen. ●(1856) VNA 102. Allumez une autre chandelle, tr. «Alumet ur holeuen aral.» ●(1857) HTB 227. elumi pilejou koar. ●(1877) EKG I 112. mont a ran da alumi ar goulou. ●(1877) BSA 220. elumi eur c'houlaouen. ●294. elum a reont goulou benniget. ●(1878) EKG II 51. elumi va fennad goulou koar. ●(1880) SAB 58. elumi ar goulou.

    (1904) DBFV 5b. alum, alumein, v. a., tr. «allumer.» ●(1957) ADBr lxiv 4/458. (An Ospital-Kammfroud) Elumi : v. – Allumer : elumi an tan.

    (2) Amorcer.

    (1957) ADBr lxiv 4/458. Elumi Amorcer, en parlant d'un siphon : elumi ar gorzenn.

    (3) Elumiñ kuit : faire prendre feu.

    (17--) TE 241-242. ur vuhé quen dirollét e allumas quit é golèr.

    II. V. intr. (en plt du feu) Prendre.

    (1838) OVD 8. a pe za en tan-zé d'allume ha de flammein.

  • eluzen
    eluzen

    voir aluzen

  • elvad
    elvad

    plur. de elvenn .1

  • elvaj
    elvaj

    voir elvenn .1

  • elvaj .1
    elvaj .1

    plur. Nerfs.

    (18--) MSLp x 326. petit trécorois elvach : droug elvach «mal de nerfs».

    (1906-1907) EVENnot 20. (Landreger) N'euz ken nemet hec'h elwaj a gement a dalc'h anei war droad, pa ve sawet hec'h elwaj e gav d'ei e ve kre. ●(1927) LZBt Genver 17. e vuzellou a chom klozet hag e elvaj reudet. ●(1928) BREI 56/1c. S. Briak a vez pedet ouz an drouk-penn, an drouk-elvaj, an drouk-sant. ●(1931) GWAL 136-137/427. (kornbro Perroz, Treger-Vras) Elwach (elvaj pe elvach) er yez unvan) : an nervennou, ar stagellou-kigennou. (...) Elwach a zo eur strollder. A-wechou, met e gaou moarvat, e vez distaget ewlach. ●(1935) BREI 391/3c. skwiz-divi (...) klanv e elvaj. ●(1955) VBRU 191. elvaj : nervennoù, pe gentoc'h ar c'henstrollad anezho. ●(1964) BAHE 38/75. un den iskis ha digempouez, un den klañv e elvaj.

  • elvek
    elvek

    adj. Nerveux.

    (1876) TDE.BF 184a. Elfek, adj. C[ornouaille], tr. «Nerveux.»

    (1925) BILZ 124. Ha Bilzig, elfek (1), e zaoulagad hag e ziouskouarn gantan digor-frank, stignet, bantet etrezeg ar Roc'h. ●(1) Elfek, tr. «nerveux.»

  • Elven
    Elven

    n. de l. (An) Elven : Elven.

    (1) Elven.

    (1748) CI.pou 48. élhuann.

    (1847) FVR 289. Kouedlo euz a Elven.

    (1909) KTLR 192. En hent, ar c'houmt Arez, a glevaz edo Nominoe oc'h ober un dro jase e koajou Elven. ●192. daou c’hart leo deuz bourg Elven. ●(1910-1920) K*** []. curi Ilvienne.

    (2) An Elven

    (1902) LZBg Mae 100. En Elven. ●(1934) BRUS 295. en Elùen.

    (3) [Toponymie locale]

    (1909) KTLR 192. Kastel an Argoat, e leac'h ma chome an duk Nominoe pa vije o chaseal, a zo daou c'hart leo deuz bourg Elven.

  • elvenn .1
    elvenn .1

    f. elvad, elvaj

    (1) Ais, planche.

    (1752) PEll 270. Elwach, ou Elvach par Ch. François se dit en Cornwaille pour le primitif Elf, et son Plur. Elfennou, du bardeau, du merrain.

    (1927) GERI.Ern 131. elvenn f., col. elvach, tr. «Petite planche, ais.» ●(1962) EGRH I 74. elvach coll. pl., tr. « ais, petites planches. »

    (2) Aube, palette, jantille de roue de moulin.

    (c.1718) CHal.ms i. ailerons petites planches qu'on met au tour de la roüe d'un moulin a eau, tr. «Eluen pl. Eluat.» ●(1744) L'Arm 10a. Aileron d'une rouë de moulin à eau, tr. «Alvenn.. vatt f.» ●190a. Jantille, palette au-tour des jantes de la roue d'un moulin pour recevoir l'eau, tr. «Alveenn ou Elvenn.. vatt. f.»

    (1904) DBFV 6a. alven, elven, f. pl. –vad tr. «jantille de moulin.» ●(1927) GERI.Ern 131. elvenn, alvenn V[annetais] pl. elvad, tr. «jantille de moulin.» ●(1962) EGRH I 74. elvad coll. plur., tr. « jantilles de moulin (Ern.). »

    (3) Ailette de ventilateur.

    (1919) KZVr 355 - 21/12/19. Elvach ou bannou ar wenterez, tr. «ailettes du ventilateur.»

  • elvenn .2
    elvenn .2

    f. -où Jantille de moulin.

    (1962) EGRH I 74. elvenn f. -où, tr. « jantille de moulin. »

  • elvenn .3
    elvenn .3

    f. –où, elvoù (anatomie) Nerf. cf. elvaj .1

    (1903) MBJJ 350. epad ma kren holl elvo hon c’horf. ●(1910) MBJL 98. elvo an daouarn. ●(1912) GMGE 126. da zantout eur grinien a levenez o redek dre ma elvou ! ●(1926) FHAB Meurzh 96. en eur zerri e zaou zorn ken ma strakas e elvennou. ●(1933) OALD 45/194. nammet gant klenved an elvou.

  • elvennek
    elvennek

    adj. Rod elvennek : roue à aubes.

    (1931) VALL 46a. roue à aubes, tr. «rod elvennek ou alvennek

  • elvezenn
    elvezenn

    voir alc'hwezenn

  • Elvinieg
    Elvinieg

    n. de l. Aubigné.

    (1971) LLMM 147/276. aotrounez Gouion, Tintenieg, Elvinieg, ha ganto re Vonforzh, Kastell-Jiron, Gwizhurieg, h.a.

  • Elzasiz
    Elzasiz

    pl. Alsaciens.

    (1928) FHAB Mae 187. An A. Poincare a gave d’ezan edo, en hent-se, o vont da lakaat Elzasiz, da rei o moueziou, d’ar voterez, evit tud eus e gostezenn.

  • em .1
    em .1

    prép. Dans ma, dans mon, dans mes.

    (1580) G 61. Allas ! em spy un gouly so, tr. «Hélas, en mon cœur est une blessure.» ●153. em hol sper, tr. «dans tout mon espoir.» ●(1612) Cnf 78a-b. an em corff hac em membrou.

    (1732) GReg 245a. Dans ma maison, tr. «Em zy.»

    (1821) GON 42a. Droug em eûz em bîz, tr. « j’ai mal au doigt. » ●(1860) BAL 22. ur c'heuz braz am euz em c'halon. ●(1876) TDE.BF 432b. em c'hraou.

    (1943) HERV 157. hag am lezo da vont da redek ar gwaremeier, pa droio em fenn. ●(1955) VBRU 126. Na pegen kaer e vez ar gwez avaloù en o bleuñv da goulz pardon sant Erwan em Bro-Dreger !

  • em .2
    em .2

    pr. & part. v.

    (1) Me.

    (14--) Jer.ms 42. Hep comps gaou na saouzan // Peur derch em herberchet / Moz pet mar queffet span // Me meux aour ha pechun., tr. « Sans dire mensonge ni fausseté, / Très noblement vous me logerez, je vous prie, si vous (en) trouvez le temps. / J’ai or et argent » ●(1575) M 282. Gant é claou dan douar, hep mar em disquaras, tr. «De son arme, à terre, elle m’abattit.»

    (1688) DOctrinal 140/10. Adiu eta, adiu, va tat. / Mont à ra d'an tan gant hunat, / En Infern é vizin cernet, / Bemdez, bemnos, da veza losquet, / An drouc-speret am goall tretto, / Quicq ha croc'hen em dispenno.

    (1869) BEN 914b. h mar hon euz chans, hep dale em gwelot o tistrei.

    (1904) DBFV 196a. en dason em reskond, tr. « l’écho me répond. »

    (2) Élément de formation du pronominal.

    S1 am em / ma em

    (14--) Jer.ms 229. Ret eu meruell pa em em sellaff / Em em lazyff ne fyllyff quet, tr. «Il faut mourir, quand je me considère, / Je me tuerai, je n’(y) manquerai pas.» ●(14--) N 1921-1922. Me mem caffo dirac hoz drem / Ne souyt quet, tr. «Je me trouverai devant vous / Ne reculez pas.» ●(1530) J p. 100a. ma em crougaf, tr. «m’étrangler.» ●(1557) B I 731. Pa em em songiaff, tr. «quand je songe.» ●(1576) Cath p. 9. ne deo quet euit ma em v[a]ntaff : hoguen ma em humiliaff, tr. «ce n’est pas pour me vanter, mais m’humilier.»

    S2 az em / ez em / da em / es em (cf. S3f & P3)

    (14--) N 835-836. Ganteuy (lire : Gant Deuy) esem quifi sot / Languis an cnot hac an stroton, tr. «Tu te trouveras sot à côté de David ; / Tu seras le jouet de ce misérable.» ●(1530) Pm 238. Quent ez duy an yc, da em sycour, tr. «Avant que vienne le râle, aide-toi.» ●(1530) J p. 69a. Dahem dihuz, tr. « console-toi.» ●(1557) B I 736. Sisternn infernal ha calet / Da hem igor mar dout goret, tr. «Abîme infernal ouvre-toi, si tu est chauffé.» ●(1575) M 749. mez pet haz em preder, tr. «je te prie, réfléchis.» ●1643-1644. mez pet da em preder / Oar penn an dezuez man, peaban ez caner, tr. «je te prie, réfléchis, / Pour ce jour au sujet duquel on chante (ici).» ●(1576) Cath p. 6. da hem maruaillaff a grez en bras, tr. «Tu t’émerveilles grandement.» ●10. na hem les quet da vezaff fezet gard (lire : gand) da furor, tr. «ne te laisse pas vaincre par ta colère.» ●23. marquerez da hem repenty, tr. «si tu veux te repentir.»

    S3f hes em

    (14--) N 200. Perseuerant sal hesem contanto, tr. Fleuriot (GVB 262) « … elle se contentera » ●(1576) Cath 4 f° 3 r°. eual maz ententas ez comeras darn he tut he pales hac ez sem gouarnissas gant sign an croas, tr. « Quand elle le sut, elle prit une partie de ses gens, de son palais, et se munit du signe de la croix » ●13 f° 6 v°. pan ententas an guerhes an combat a yoa eminant dizy, he sem recomandas en oll dan autrou doue, tr. « Quand la vierge apprit que la lutte allait commencer pour elle, elle se recommanda entièrement au seigneur Dieu »

    S3m en em

    (1557) B I 12. Hep dale enn em retreas, tr. «celui-ci se retira aussitôt.» ●(1575) M 572-573. Penaux couffat an maru, peheny so garuhaff : / A ra da pep heny, en em humiliaff, tr. «Comme quoi le souvenir de la mort, qui est très dure / Fait à chacun s'humilier.»

    (1985) OUIS 34. le souvenir des seigneurs avec la devise ouessantine : Ma kouez en am saff, tr. « s’il tombe, il se relève ». ●49. il ne subsiste que la fière devise des Heussaf qui administraient l’île : Ma kouez en am saff, tr. « s’il tombe, il se relève ».

    P1 hon em

    (1575) M 429-430. Ha dre Contrytion hon em abandonaff / Da doen net en bet man lyes poan hac anaff, tr. «Et par contrition, à nous résigner / A bien souffrir en ce monde mainte peine et douleur.» ●(1576) Cath p. 15. ez fell deomp hon em conuertissaff ouz christ, tr. «nous voulons nous convertir au Christ.» ●(1576) Gk I 212. Ouz hon em accomodifu muyhaf maz ellomp, tr. «nous accomodant le plus que nous pouvons.»

    P2 ho em

    (1576) Cath p. 15. hoz em goarniset mat gand sign an croyx, tr. «munissez-vous bien du signe de la croix.» ●(1580) G 474. ha huy hoz em spyet, tr. «vous aussi, regardez-vous.»

    P3 o em / os em

    (1530) Pm 265. Eynn guenn ho em astenn quentrat, tr. «De blancs agneaux s’étendent prématurément.» ●(1650) Nlou § 428c. Rouanez try diouz Orient, / En vn hent à ententaff, / Ho sem caffas na fallas pez, / Gant pep à rouuez dezaff, tr. « Des rois, trois venus d’Orient, / sur une route, j’entends, / se trouvèrent, et ils n’y manquèrent pas, / ayant chacun un don pour lui » ●573. Ha treuier ho gra ho nem sauo, tr. «et les vallées se soulèveront de leur abîme.»

  • em .3
    em .3

    Élément de formation première personne du verbe « avoir ».

  • em .4
    em .4

    Forme de la préposition en. Cf. e .2 & en .5

    (1575) M 534. An madou á tizsemp, her drez visemp en ploe (rime en emp), tr. « Des biens que nous aurions atteints tant que nous étions au monde » ●982. Eno dirac an drem, ez chancher lem en poan (rime en em), tr. Herve Bihan « Là, droit devant, elles seront changées vivement en peine. » ●2533. Ha hep mar maz quarsemp, bet ne visemp en poan (rime en emp), tr. « Et sans doute si nous avions voulu nous n’aurions point été en peine. »

  • em- .1
    em- .1

    Part. verb. et préverbe indiquant la réciprocité. cf. en em & em .4

    (14--) N 18. Entent, Keritic beniguet // pasout cousquet da embreguer : // Ha da emmolc hep sy hac ez // quiffj tost dan reuier / Ha caro ha // pesquet mat, tr. « Écoute Keritic béni, active-toi ! / Va chasser sans faute, et tu trouveras près de la rivière / Et un cerf et de bons poissons »

    (1732) GReg 355b. S’entre-toucher des mains, tr. «em vanea. pr. em vaneët.»

  • em- .2
    em- .2

    Part. servant à former des substantifs. cf. em .3

    (c.1500) Cb 15b. [appellaff] g. appeler commouer prouocquer / et appartient aux combateurs. b. appellaff a emgann.

    (1772) KI (abrege). en em dacq a savete etre an daou canfart. ●116. en em dacq so savet.

    (1931) VALL 670b. sacrifice de soi-même, tr. «emaberz m.»

  • ema / emañ
    ema / emañ

    voir bezañ .1

  • emaberzh
    emaberzh

    m. –où Sacrifice de soi-même.

    (1931) VALL 670b. sacrifice de soi-même, tr. «emaberz m.»

  • emañ
    emañ

    voir ema

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...