Recherche 'tre...' : 673 mots trouvés
Page 12 : de treuzkomz-2 (551) à treuzvorek (600) :- treuzkomz .2treuzkomz .2
v. intr. Divaguer.
●(1860) BAL 154. lod a lavare e treuz comze ac e altere dre nerz e dersien a-bars mervel. (…) Penaoz credi en devize treuz comzed ur spered evel Abostol braz an Indez !
●(1909) BOBL 12 juin 233/1d. ar glanvourez a dreuz-komze. ●(1922) BUBR 13/18. troc'h kuit, a dreuzkomze St-Kevin. ●(1931) VALL 225a. Divaguer, tr. «treuskomz.»
- treuzkorfad
- treuzkredenn
- treuzkredenner
- treuzkredennus
- treuzkroaztreuzkroaz
f. –ioù (architecture) Croisillon.
●(1732) GReg 236b. Croison, ou croisillon, le bras, le travers de la croix, tr. «An treuz-kroaz. p. treuz-kroazyou.»
- treuzlavarout
- treuzlec'hiadur
- treuzlec'hiañtreuzlec'hiañ
v. tr. d. Transposer.
●(1925) GWAL 1/2b. Perak e klaskfe al lennegez kentelia, p'he deus trawalc'h d'ober o treuzlec'hi ar vuhez war un dachenn all. ●(1931) VALL 753a. Transposer, tr. «treuzlec'hia.» ●(1970) BRUD 35-36/145. Araog lakaad ar pez-c’hoari war al leurenn, dao eo treuzlehia da genta meur a dra.
- treuzlec'hier
- treuzlestrañ
- treuzlinenn
- treuzlinennadurtreuzlinennadur
m. Décalquage, décalque.
●(1931) VALL 185b. Décalquage, décalque, tr. «treulinennadur.»
- treuzlinennañ
- treuzlonkañtreuzlonkañ
v. tr. d. Engouer.
●(1920) KZVr 362 - 08/02/20. treazlonka, tr. «s'emploie pour tarlonka, engouer.»
- treuzluc'hañtreuzluc'hañ
v. Transparaître (?).
●(1957) AMAH 139. met kement a dan, a denerigezh, a boan, a gendruez a dreuzluc'he war e zremm, en e selloù.
- treuzneuziadur
- treuzneuziañ
- treuzober
- treuzoùtreuzoù
plur.
I.
(1) (architecture) Seuil.
●(1499) Ca 202a. Treusou. g. seul. ●(c.1500) Cb. Treusou. g. seul. ●g. partenant a seul. b. apparchant ouch treusou. ●(1521) Cc. Treusou. g. seul dhuis. ●g. partenant a seul dhuis. bri. apparchant ouz treusou. ●(1633) Nom 145b. Hypothyrum, limen : le sueil de l'huys : treusou an nor.
●(1659) SCger 110b. seuil de la porte, tr. «treuzou.» ●175a. treusou, tr. «le seuil de la porte.» ●(1792) HS 99. enn trezeu ag é zor.
●(1834-1840) BBZcarn I 119a. met e Janedik voar i streujou, tr.HB « Janedik était sur le seuil de sa porte » ●(1849) LLB 1544. hag é koeh marw mik ar en trezeu. ●(1878) EKG ii 76. e kichenn an treujou.
●(1902) PIGO I 199. Ar mestr a oa o c'hortoz ane war dreujo an nor. ●(1908) PIGO II 8. Koulskoude, e droad a daleas eun tam war an treujou. ●(1911) BUAZperrot 7. var dreujou iliz an Itron Varia. ●(1920) KZVr 364 - 22/02/20. Treuziou, treujou, tr. «seuil.» ●na deut ken war ma zreujou, tr. «ne venez plus chez moi.» ●ne deuin ket an deiou-man da denvalât ho treujou, tr. «je ne suis pas à la veille d'aller chez vous.»
►[empl. après art. ind.] Un treuzoù : un seuil.
●(1932) BSTR 162. E dor an iliz ez eus eun treujou.
(2) par anal. Limite.
●(1912) FHAB Du 322. en tu all da dreuzou ar bed-man.
(3) sens fig. War dreuzoù : aux portes de.
●(1911) BUAZperrot 7. Doue her roio d'eomp var dreujou ar baradoz (…) var dreujou ar bed all ! ●(1912) BUAZpermoal 907. Setu ni var dreujou ar bla neve. ●(1935) FHAB Gwengolo 264. war dreujou an nevez amzer. ●(1957) BLBR 99/1. Emaom war dreuzou an hañv.
II.
(1) Na vezañ treuzoù (ebet) war e zor, e toull e zor : ne pas avoir de secret, parler (trop) franchement.
●(1912) RVUm 315 (Gu). Nen des ket a drezeu é toul hé dor, tr. P. ar Gov «Il n'y a pas de seuil à sa porte.» ●(1962) TDBP II 541 (T). Honnez n'he-deus treuzou ebed war he dor, tr. J. Gros «celle-là n'a pas de seuil à sa porte (elle n'a pas de secret, elle dit franchement ( ou : trop franchement) tout ce qu'elle pense.» ●(1978) PBPP 2.2/532 (T-Plougouskant). Eñ ne vez ket a dreuzoù war e dor, tr. J. le Du «il dit tout ce qu'il pense /lit. il n'y a pas de seuil sur sa porte/»
(2) Bezañ disheol he zreuzoù ganti : elle est ménopausée.
●(1958) ADBr LXV-4 534 (K-An Ospital-Kammfroud). Une manière polie, non offensante ( ou sybilline, au cas ou l'on parlerait devant des enfants) pour signifier qu'une femme a franchi la ménopause est de dire : disheol eo he zreujou ganti.
(3) Mont dreist an treuzoù : passer les bornes.
●(1872) ROU 76a (L). Il passe les bornes, tr. V. Roudaut «dreist an treuzou.»
- treuzpas
- treuzpennegtreuzpenneg
m. –où Traversin.
●(1818) HJC 153. Jésus, i pen er vague, e gousquai tranquil ar un trespennec.
- treuzperc'hennadurtreuzperc'hennadur
m. –ioù Transfert de propriété.
●(1931) VALL 752a. Transfert de propriété, tr. «treusperc'hennadur m.»
- treuzperc'hennañtreuzperc'hennañ
v. tr. d. Transférer la propriété.
●(1931) VALL 752a. Transférer la propriété, tr. «treusperc'henna.»
- treuzpeuriñ
- treuzplant
- treuzplantadur
- treuzplantañ / treuzplantiñtreuzplantañ / treuzplantiñ
v. tr. d. Transplanter.
●(1732) GReg 935a. Transplanter, tr. «Treuzplanti. pr. treuzplantet.» ●(1744) L'Arm 388b. Transplanter, tr. «Tresplantein.»
●(1848) GBI II 440. ur boked louzou-finn / A d-eûs treuzplantet en ho jardinn, tr. «un bouquet de fines fleurs, / Qu'elle a transplanté dans votre jardin.» ●(1849) LLB 673. mar ou zresplanter. ●(1860) BAL 12. Ur vezen torret gat an avel ne dalv netra da dresplanta eleac'h all. (…) An nep a fell deza lacaat ur vezen da veva o tresplanta anizi, a dle, gouestadic, dispega ar griziou dious an douar. ●(1872) ROU 106b. Transplanter, tr. «Tresplanta.»
●(1907) VBFV.bf 78a. tresplantein, v. a., tr. «transplanter.»
- treuzplantettreuzplantet
adj. Transplanté.
●(1933) ALBR 21. an nitrat a ve laket pa o deve ar plant hed ar biz, peotramant pa biker an ougnoun treusplantet.
- treuzpluñvegtreuzpluñveg
m. –où Traversin.
●(1499) Ca 204a. Truspluffec et pluffec idem ibi vide Jdem hoc transumsorium / rii. ●(1521) Cc. Treuspluffec vide in Pluffec. ●(1633) Nom 167a. Pluteus : le cheuet du lict : vn pen guelè, treuspluet (lire : treuspluec).
●(1659) SCger 32b. coucin, tr. «treus plûnec.» ●86b. oreiller, tr. «treus pleûnec.» ●120a. trauersin, tr. «treus pleunec.» ●175a. treusplûnec, tr. «trauersier.» ●(c.1718) CHal.ms i. cheuet, tr. «pen gulé, tresplec, trespluec a sarz[eau].» ●(c.1718) CHal.ms iii. oreiller, tr. «oriller goupener. tresplec, bon põ trauersier.» ●(1732) GReg 162b. Chevet, traversin de lit, tr. «treuz-pluvecq. p. treuz-pluvegou.»
●(1839) BESquil 311. nen doé eit tresplêg nameit ur mein pe ur scod. ●(1856) GRD 213. un très-plég eit repos é bèn.
●(1907) BSPD I 120. En doar e oé é hulé ; ur mén, é drespleg. ●(1913) AVIE 114. é oé ean ataù kousket, é ben ar un tresplueg. ●(1913) THJE 27. hag e laka hé zrespleg releg en Hoér Teréz.
- treuzportiñ
- treuzskrivadur
- treuzskrivañ
- treuzskriver
- treuzskuilhadurtreuzskuilhadur
m. –ioù Transfusion, action de transfuser.
●(1931) VALL 752b. Transfusion, tr. «treus-skuilhadur m.»
- treuzskuilhañ
- treuzskuilherezhtreuzskuilherezh
m. Pratique de la transfusion.
●(1931) VALL 752b. Transfusion, tr. «treus-skuilhadur m.»
- treuztec'hiadtreuztec'hiad
m. –ed, treuztec'hidi Transfuge.
●(1931) VALL 752b. Transfuge, tr. «treuztec'hiad pl. ed, –c'hidi.»
- treuztedtreuzted
s. Port, portée d'un navire.
●(c.1718) CHal.ms iii. La portée d'un vaisseau, tr. «en trestet es ul lestr', er vrazedet es ul lestr'.»
- treuztremen
- treuzvarc'had
- treuzvarc'hata
- treuzvarn
- treuzvevadur
- treuzvevañ
- treuzviezadenntreuzviezadenn
f. -où
(1) Contrepèterie, contrepet.
●(1982) TREU 5. penaoz lavaret contrepet ? Ne heller ket en or yez keltieg, siwaz ! Red eo bet din ober gand ar ger treuzveziadenn hag a dalvez e gwirionez kement ha lapsus. (…) Gwir eo, paotred ar hultur populer ne roont plas ebed d’an treuzviezadennou. Bez’ ez eus aze eun tamm-labour yezoniel diêz, sofistiket zoken. E galleg avad ema an treuzviezadennou en o haerra bleuñv abaoe dibenn ar Grennamzer, anavezet mad int gand ar Zaozon hag anvet ganto spoonerisms pe slips, an Italianed a zo ampart dreist war ar poent-ze.
(2) Lapsus.
●(1982) TREU 5. Red eo bet din ober gand ar ger treuzveziadenn hag a dalvez e gwirionez kement ha lapsus.
- treuzviezadennertreuzviezadenner
m. -ien Celui qui compose des contrepèteries.
●(1982) TREU 6. Rag evid beza eun treuzviezadenner mad e ranker kaoud eur spered lemm ha lijer.
- treuzvieziñ
- treuzvor
- treuzvorektreuzvorek
adj. (marine) Transmaritime.
●(1944) EURW I 174. Eno emañ pennlinenn al listri treuz-morek a ra ar vulzun etre Breiz-Veur hag Eire.