Devri

Recherche 'm...' : 3749 mots trouvés

Page 14 : de manifestan-manifestin (651) à mannouzer (700) :
  • manifestañ / manifestiñ
    manifestañ / manifestiñ

    v. tr. d. Manifester, révéler.

    (1499) Ca 131a. Manifestaff. g. manifester. ●(1612) Cnf 50b. Manifestiff an pechet maruel ves an nessaff pe-heny à yoa secret ha cuz, so pechet maruel.

  • manifester
    manifester

    m. –ion Manifestant.

    (1907) BOBL 15 juin 142/2e. manifesterien Montpellier.

  • manifestiñ
    manifestiñ

    v. intr. Manifester, participer à une manifestation.

    (1907) BOBL 15 juin 142/1a. an niver a dud a zeu da «vanifesti» d'ar c'heariou.

  • manifik
    manifik

    adj.

    I. Attr./Épith.

    (1) Magnifique.

    (1633) Nom 54a-b. Cœna genialis, dapalis, pontificalis, opipara, opima, adipalis, adipata, dubia, saliaris, Persicus apparatus : vn banquet magnifique : vr bancquet caezr, ha magnific. ●126b. Domus augusta, augustale, basilica, prætorium, palatium : palais, maison royale & magnifique : palæs, ty royal ha magnificq.

    (2) Parfait.

    (1633) Nom 285b. Heros, semideus : homme ayant quelque vertu plus que de l'homme, demy dieu : vn den pehiny en deffe vn vertuz bennac muy euit na apparchant ouz vn den, un den magnificq, vn anter douè.

    (1659) SCger 54b. excellant, tr. «magniuic.» ●158a. magnivic, tr. «excellent.»

    II. Adv. Très bien.

    (1633) Nom 54b. Saliarem in modum epulari : banqueter magnifiquement & richement : banquegaff magnific ha pinuidic.

    (1856) VNA 168. se vêtir superbement, tr. «hum husquein manific.» ●(1859) MMN 129. pini a oar manivic e ra fall o sacreal. ●(1869) SAG 22. Guelet a ran manifig n'ententit netra var ben an dud hag an traou koz.

    (1919) FHAB Kerzu 184. gout a oui manifik chom war eur marc'h.

  • manifikad
    manifikad

    m. Magnificat.

    (1499) Ca 130a. Magnificat. g. idem.

  • manifisañs
    manifisañs

    f. Magnificence.

    (1499) Ca 130a. Magnificance. g. idem.

  • Manikean
    Manikean

    m. –ed (religion) Manichéen.

    (1911) BUAZperrot 311. e gerent a oa manicheaned. Hogen ar vanicheaned a oa en amzer-ze ar pez m'eo ar Frank-Masoned en amzer-man.

  • manikin
    manikin

    m./f. –où

    (1) Mannequin.

    (1633) Nom 157a. Panarium & panariolum : vne corbeille où l'on remet le pain : vn maniquin, pe paner bras ma lecquær an bara.

    (1732) GReg 598a. Manequin, sorte de panier, tr. «Mannquein. p. mannouquein. manneqin. p. manneqinou.» ●(17--) EN 445. seier, maniquinou, tr. «des sacs, des mannequins.»

    (1834) SIM 9. sammet eus a zaou vaniqin carguet a varc'hadourez. ●(1866) FHB 92/320a. daou valikin carguet a c'hedon. ●(1889) ISV 313. eur pez malikin. ●(1922) EMAR 70. Me a zammo arc'hoaz vintin / War va marc'h diou vaninkin.

    (1954) VAZA 51. Leun kouch e veze he mannekin, ha dougen a rae ar bec’h-se kempouez-mat war he fenn. ●(1987) GOEM 146. La hotte, ar manikin.

    (2) (?) Tamis (?).

    (c.1825-1830) AJC 285-287. a nin pa gemergomb dour evid ober souben / e voa red esilan dre eur vaniquen / leun a gontron ru a hues fal gantan, tr. «Mais nous, quand nous voulûmes prendre de l'eau pour faire de la soupe, / Nous fûmes obligés de la passer à travers un tamis : Elle était plein de vers rouges et sentait mauvais.»

  • manikinad
    manikinad

    m./f. –où Contenu d'un mannequin.

    (1732) GReg 598a. Plein un mannequin, tr. «Manneqinad. p. manneqinadou

  • manikl
    manikl

    m. –où

    (1) Menotte.

    (c.1718) CHal.ms ii. menottes, tr. «manegueu hoarn', – manicleu.» ●(1744) L'Arm 49b. Ceps de prisonniers, tr. «Manicqle.. eu ; mantiqle.. eu. m.» ●228b. Manicles, tr. «Mantiqle.. qleu. m.»

    (1907) VBFV.fb 42b. fer (…) chaînes, menottes, tr. «mantikl m. (pl. eu).» ●(1934) BRUS 305. Les menottes, tr. «er manikleu

    (2) Fer à pieds.

    (1857) LVH 335. Laqueit e hoès er manticleu ar me zreid.

  • manikliñ
    manikliñ

    v. tr. d. Menotter.

    (1744) L'Arm 128b. Emmenotter, tr. «Mantiqlein enn deournn.»

  • maniok
    maniok

    m. (botanique) Manioc.

    (1896) LZBt Mae 24. hada manioc.

    (1912) LZBl Genver 335. Ar maniok a zo breinet en douar. ●(1917) LZBt Gouere 21. Tapet an evoa ma manioc. ●(1920) AMJV 72. hada pez, manioc, riz, maïs. ●(1929) SVBV 116. Ar maniog, anavezet-mat gant kement gounideg a zo er vro. ●(1935) LZBl Gwengolo/Here 175. hervez giz ar vro : maniok, banan, viou, yer. ●(1964) ABRO 47. Karet am bije kavout maniok.

  • manipul
    manipul

    m. (religion) Manipule.

    (1911) BUAZperrot 295. Ar manipul hag ar stol a zo eur skeuden eus ar chadennou.

  • mañj-karo
    mañj-karo

    = (?).

    (1868) KTB.ms 14 p 199. Na vanke na manj-pain na manj-karo.

  • mañjer
    mañjer

    m. –ioù

    (1) par iron. Mets.

    (1954) VAZA 168. Sed aze 'vat ur manje !

    (2) Repas.

    (1958) BRUD 5/97. goude ar mañjer. ●(1959) BRUD 7/81. eur mañjer mad a rejont. ●(1976) HYZH 108/56. (Douarnenez) Daou vañjar a vie. Ha setu goude ar mañjar kentañ, a teue an eured adarre var droad. ●(1977) VWMZ 73. (Treboull) da zebriñ o mañjer. ●(1997) CHVI 170. Debret e oa ar mañjer. ●(1982) HYZH 147/59. (Treboull) ur mañjer er gêr, ur banne pe zaou ha mat pell zo !

    (3) Mañjer echu : repas de fin de construction de maison.

    (1988) TIEZ II 110. Dans le Cap-Sizun et le nord-ouest du Pays bigouden, on dit ar manjer-achu. Seuls y prennent part les maçons, parfois les charpentiers, jamais les couvreurs.

  • mañjouer .1
    mañjouer .1

    m. (anatomie) Mâchoire.

    (1499) Ca 131a. Manchouer. g. manchouere. ●(1633) Nom 19b. Mandibula, maxilla : machoire : mangoüer.

    (17--) CBet 1956. o cafet manjouer un asen, tr. «il trouva une mâchoire d'âne.» ●(1896) GMB 388. On dit en pet[it] Tréc[orois] mañjour m. mâchoire, sans aucune idée de plaisanterie. ●(1899) HZB 56. en e vañchour. 57. eur mañjour azen.

  • mañjouer .2
    mañjouer .2

    m. Mangeoire.

    (1633) Nom 133a. Præsepe, præsepium : la creiche, auge d'vne estable, mangeoire : an creig, laoüer vn craou, mangouër.

    (1727) HB 252. Eno er mangeouer en lequeas da repos.

    (1869) SAG 230. a loan a zebr foen euz he rastel, pe kerc'h euz he vanjouer. ●(1870) FHB 257/378b. eur manjouer da rei dezhan da gavel. ●(1894) BUZmornik 410. he rastell leun a foenn hag he vanjouer leun a gerc'h.

  • mañjourenn
    mañjourenn

    f. mañjourioù (anatomie) Mâchoire.

    (1910) EGBT 173a. manjouren, tr. «f. pl. rio, mâchoire.»

  • mank .1
    mank .1

    adj.

    (1) (en plt d'un endroit) Mal aéré.

    (1957) BRUD 2/37. war al leur striz ha mank. ●(1958) BRUD 3/105. Mank : heb êr, diêz tenna an alan ennañ.

    (2) (en plt de qqn) Estropié, manchot.

    (14--) Jer.ms A 87. Manc ha fall ha dygalloet, tr. «Estropié et faible et impuissant.» ●(1499) Ca 131a. Manc. g. deffaict de main. ●(1530) Pm 178. An map se manc quet ne vihe, tr. «Ce fils ne serait pas estropié.» ●(1647) Am 778(a). Deja ouf scuys stang a mang, tr. « Déjà je suis complètement fatigué et estropié »

    (1744) L'Arm 225b. Qui n'a pas l'usage de la main ou qui ne l'a point du-tout, tr. «Manque

    (1948) KROB 2/6. goût a ran n'eo ket mank ar re all a gari... pa gari !

    (3) (en plt des jambes) Affaibli par la fatigue.

    (1857) GUG 57. É déad e zou foénhuet, é sèl e zou béhus, / É zivar e zou manq.

    (1925) SFKH 33. men diùhar e zou mank, me hanal ne gerh ket.

    (4) (en plt de la main) Mutilé.

    (1633) Nom 272b. Mancus : manchot : vnan en deffe vn dorn mancq, pe nammet.

  • mank .2
    mank .2

    m. –ed Manchot (homme).

    (1732) GReg 597b. Manchot, ote, qui n'a qu'une main dont il se puisse aider, tr. «mancq. p. mancqed.» ●(1744) L'Arm 228a. Manchot, tr. «Mancq

    (1907) AVKA 72. Jesus (…) a laras d'ar mank : (…).

  • mank .3
    mank .3

    m., prép., adj. & conj. –où

    I. M.

    (1) Manque, défaut.

    (1792-1815) CHCH 48. Ean en des kavet pemzek mank ag é varteloded, tr. « Il a trouvé qu’il manquait quinze parmi ses matelots. »

    (1877) BSA 268. N'e ket manc a labour a zo en eun tiegez.

    (2) Manque.

    (1647) Am 778(b). Livirit a na vezit mang, tr. « Dites et ne manquez pas »

    (17--) CT Acte II 462. ne vezout quet avanq, tr. «sans manque.»

    (1846) BAZ 102. o velet oa mank en ho denvet.

    (3) Hep mank : sans faute.

    (1870) FHB 270/66a. Mar tolan eur mean en ear, e coezo d'an douar ep mank.

    (4) Manquement, faute.

    (1732) GReg 599b. Manquement, faute, tr. «Mancq. p. mancqou

    (1860) BAL viii. goulenn pardon eus ho mancou.

    (1900) MSJO 81. An Aviel ne lavar ket en dije bet ar fals pinvidik eur mank all ouspenn.

    (5) Défaut.

    (1921) PGAZ 56-57. n'en doa ken mank nemet ma loske Jarneou pa n'e zea ket he labour ervez he c'hoant. ●64. Diez braz eo kaout var an douar eun den ha na ve mank ebet enn'han.

    (6) Lacune dans une plantation.

    (1942) VALLsup 136a. la pluie qui tombe les huit derniers jours de mai et les huit premiers jours de juin glao ar wenn-gaouenn. Elle passe (à Plougerneau) pour être favorable à la végétation : Mankou a zo en avalou-douar : glao ar wenn-gaouen a ray vad d'ezo (Perrot).

    II. Prép.

    (1) Faute de.

    (1790) MG 75. manq a éhuéhad doh er péh e rét.

    (1896) HIS 104. mès er geliren e séh mañk a zoustér.

    (2) Dre vank a, da : faute de.

    (1860) BAL 14. ar re a zo en Ifern a zo eat tout da goll dre vanc da bedi.

    (1910) MBJL 175. hag an oll a dle santout ec'h ê koueet ar gouarnamant er luiasen-man dre vank a sans vat. ●(1980) LIMO 19 avril. kollet dre vank a ziwall.

    III. Loc. conj. Mank na =

    (1839) BEScrom 55. manque n'ou dou reit dehai un desquemant santel.

    IV. Attr. Bezañ mank en ub. = bezañ faziet.

    (1906) KANngalon C'hwevrer 38. Merc'hed Lourd, lem a spered, a velaz dioc'htu, e pe du ez oa mank er gardian.

  • mankadell
    mankadell

    f.

    (1) (botanique) Cigüe.

    (1909) SPON 25. Get boketeu brulu, lakeit er vankadel (1). (Cigüe). ●(1919) DBFVsup 47b. mankadel, f., tr. «plante des marais qui fait maigrir le bétail.»

    (2) sens fig. Défaut d'une chose.

    (1919) DBFVsup 47b. mankadel, f., tr. «fig. défaut d'une chose.»

  • mankadenn
    mankadenn

    f. –où

    (1) Faute, erreur.

    (1947) YNVL 63. Techet eo an holl d'ober mankadennoù. ●(1974) YABA 23.02. er mem mankadenneu.

    (2) Absence.

    (1972) SKVT I 61. evit e vankadenn er skol. ●69. e vankadennoù er skol.

  • mankamant
    mankamant

    m./f. –où Manquement.

    (1710) IN I 184. ur mancamant a gouraich hac a generusdet. ●(1732) GReg 599b. Manquement, faute, tr. «mancqamand. p. mancqamanc'hou (lire : mancqamanchou).» ●(1790) PEdenneu 116. me ol manquemanteu a respét.

    (c.1802-1825) APS 48. en ol manquemanteu a respect hac a zevotion. ●(1824) BAM 292. Dre vancamant da ober ar pez so ordrenet. ●(1864) SMM 205. pec'het em eus (...) dre vancamant. ●(1888) LTU 66. n'euz pec'hed ebed er mankamanchou a rafet d'ar reolenn, gat na vezo netra a hent all er vankamant-ze a enep gourc'hemennou Doue.

  • mankard
    mankard

    m. –ed Manchot.

    (1744) L'Arm 228a. Manchot, tr. «Mancartt. m.»

  • mankart
    mankart

    adj. Manchot.

    (1913) AVIE 213. guel é d'is bout mankart.

  • manked
    manked

    m. –ed Manchot.

    (1732) GReg 597b. Manchot, ote, qui n'a qu'une main dont il se puisse aider, tr. «Van[netois] mancqed. p. mancqeded

  • mankell
    mankell

    f. –ed Manchote.

    (c.1718) CHal.ms ii. une manchotte, tr. «ur vanquell'

  • mankenn
    mankenn

    f. –où

    (1) Endroit vide, lacune, solution de continuité.

    (1872) ROU 90a. Lacune, tr. «Mankenn.» ●108a. Il y a des vides, tr. «mankennou a zo, (d'un sillon semé, planté, etc.).» ●(1890) MOA 516b. Il y a des vides (des lacunes), tr. «mankennou a zo (parlant d'un sillon semé, ou d'un lieu planté.).»

    (2) par antiphr. Complément, supplément.

    (1890) MOA 177a. Complément, tr. «Mankenn, f.» ●481b. Supplément, tr. «Mankenn, f.»

  • manket .1
    manket .1

    adj.

    (1) (Femme) qui a fauté.

    (1848) SBI I 282. Margodic ar C'helennec a zo eur plac'h manquet, tr. «Margodic le Quélennec est une fille faillie.»

    (2) Manchot de la main.

    (1659) SCger 76a. manchot, tr. «manquet.» ●(1744) L'Arm 225b. Qui n'a pas l'usage de la main ou qui ne l'a point du-tout, tr. «Manquætt

  • manket .2
    manket .2

    voir mankout

  • mankiñ
    mankiñ

    voir mankout

  • mankout / manket / mankiñ
    mankout / manket / mankiñ

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Manquer.

    (1972) SKVT I 117. diwall da vankout da glas !

    (2) Devoir.

    (1860) BAL 53. Pa vanc unan bennac arc'hant deomp. ●(1880) SAB 224. da baea ar pez a vancan deoc'h.

    II. V. tr. i.

    (1) Mankout gant ub. : mal se comporter avec qqn.

    (1790) MG 88. pe yehènt ha manquein guet-hi.

    (2) Mankout da : manquer à.

    (1821) SST 15. er vugalé surtout ne zeliant jamæs manquein de guement-cé.

    (3) Mankout d'ober udb. = chom hep e ober.

    (1732) GReg 69b. Ne pas avoüer, manquer d'avoüer, tr. «Manqout da anzao.»

    (1824) BAM 123. piou eo an hini a credo mancout da senti ? ●(1846) BAZ 109. hac a c'hourdrouzas he laza mar mankje de ober.

    (4) Mankout d'e c'her : manquer à sa parole.

    (18--) SAQ I 314. hag en desped d'ho bolontez vad, e rankont mankout d'ho ger.

    (5) Mankout d'e zever : manquer à son devoir.

    (1900) MSJO 59. eb mankout d'ho dever a hent-all.

    (6) Mankout war : faillir à.

    (1921) PGAZ 74. Ar c'huruzt a vankaz var he zever.

    III. V. intr.

    A.

    (1) =

    (1687) MArtin 5. Ma dorn dam pluen so manquet.

    (2) =

    (1870) FHB 270/66a. Mar tolan eur mean en ear, e coezo d'an douar ep mank. Hoguen va eost-me a vank avechou. ●(18--) SAQ I 120. Pa vank an ael e torr ar c'harr.

    (3) Mourir.

    (1900) KZVr 105 - 18/02/00. (Lannuon) mankout, a ve kemeret a-wechou da laret mervel. ●(1902) MBKJ 177. O veza bet kroget eur gwall glenved enn-han, e kredas edo o vont da vankout hag e krene o sonjal e barnedigez Doue.

    (4) Manquer, faire défaut.

    (1907) AVKA 34. Ar gwin a deuas da vanket.

    (5) Oublier.

    (17--) VO 136. deit oai chonge dehou en en doai manquét a alhuéein ar é dresor.

    B. Loc. adv.

    (1) Meur a vank : il s'en faut de beaucoup.

    (1732) GReg 396a. Il s'en faut beaucoup, tr. «meur a vancq

    (2) Kalz a vank : il s'en faut.

    (1834) SIM 37. ha mad e za ar bed ganêc'h er bloa-mâ ? – Calz a vanq, eme ar pautr-côs. ●(1870) FHB 258/386b. rak va c'houstians-me n'ema ket e peoc'h, calz a vank.

    IV. V. pron. réfl. En em vankout : se tromper.

    V. V. impers. Mankout da ub.

    (1) Avoir besoin de.

    (17--) EN 456. mar doc'h [hu] disam, me vanc din o feurmin, tr. «si vous êtes sans charge, j'ai besoin de vous louer.»

    (2) Na vankout da ub. = arabat da ub.

    (1908) PIGO II 169. Ne vank ket d'ac'h laret nan, emei.

    (3) Vouloir.

    (1902) PIGO I 7. Petra 'vank da heman gant e laer ? 43. eul lamp a vankas d'ean ober er-maez.

    (4) Devoir, falloir.

    (1933) ALBR 52. beuet a zo unan ac'hanomp ! Mankout a ra d'imp klask anean !

    (5) Devoir, être obliger.

    (1900) ANDP 10. Ar paour a vank d'ean mala munud.

    V.

    (1) Bezañ gwelloc'h eget an eost da vankout : voir eost.

    (2) Mankout ul loaiad da : voir loaiad.

    (3) Mankout ur berv da : voir berv.

    (4) Mankout ur c'hreunenn en e chapeled : voir greunenn.

  • mann .1
    mann .1

    f., pron. ind. & adv.

    I. F.

    A.

    (1) Ur vann : un rien, une quantité négligeable.

    (1907) AVKA 125. pemp bara heiz ha daou besk : ur vann evid kement-ze a dud !

    (2) En ur vann a amzer : en un rien de temps.

    (1907) AVKA 128. hag en ur vann a amzer e tigouejont elec'h m'ho devoa da vont.

    (3) Mont da vann : disparaître.

    (1910) MBJL 124. 'Benn neuze e oa êt da vann ar re a gave gante bean sielet warni men he be.

    (4) Rien.

    (1902) PIGO I 5. man a gaer da laret d'ac'h. ●(1969) BAHE 62/35. Re a vann ne dalv mann.

    (5) A vann : de rien.

    (1907) AVKA 168. Nan eus nemed tudigo a vânn.

    B. par antiph. Quelque chose.

    (1854) GBI II 102. M' arru mann, ma digemenet, tr. «Et si quelque chose arrive, avertissez-moi.»

    C. Mann ebet.

    (1) Mann ebet : rien du tout.

    (1925) SFKH 38. ne lénér mui nitra : na galleg na brehoneg... – na malichtou mann erbet.

    (2) N'ober mann ebet : n'avoir aucune importance.

    (1889) ISV 448a. Pe a voa cablus pe na voa ket / Kement se ne rea mann ebet.

    II. Pron. ind.

    (1) E nep mann : en aucune façon.

    (1850) JAC 51. Ne rê câs e nep mann demeus a guementse, tr. (GMB 390) «en aucune façon.»

    (2) An disterañ mann : le moindrement.

    (1847) BDJ 330. kerzhit hep haoun war ar goagou eus ar bed-man, ha mar gherhu gheneoc'h treanti an disterha man, galvit ker buan hevel sand Pêr Jesus d'ho skora, tr. (GMB 390) «s'il vous arrive d'enfoncer le moindrement dans la mer.»

    (3) Pas du tout.

    (1834) SIM 18. Presanç an autrou mêr (...) na gene mann an dud vad-se.

    (4) Rien.

    (17--) EN 3624. ne meus man da lared, tr. «je n'ai rien à dire.»

    (1829) HBM 14. Ho courdrous na ra mann din. ●(1872) ROU 78b. S'il se connaissait, il verrait qu'il n'est rien auprès de son frère, tr. «mar en em c'houzfe e velfe ne d-eo man e kichen e vreur.» ●101a. Cela ne me fait rien, tr. «An dra-ze ne ra man d'in-me, (h[aut] L[éon].» ●Il ne vous coûtera rien, tr. «ne gousto man deoc'h (Méné-Bré).» ●(1895) GMB 47. tréc[orois] ne del mañn, il ne vaut rien. ●(18--) SBI II 130. Me n'on 'wit dibri nac eva mon, / Nann, gant ar glac'har 'zo em c'halon, tr. «Je ne puis rien manger, ni rien boire, / Non, tant j'ai de chagrin ai cœur.»

    III. Loc. adv. A-vann-da-vann : petit à petit.

    (1962) TDBP ia 95. a-van-da-van e ya merenn da goan.

  • mann .2
    mann .2

    m. (religion) Manne.

    (1499) Ca 131a. Mann cest viande du ciel. ●(1530) Pm 47. Gant an mann he blas (lire : heblas) de pastur, tr. Herve Bihan « Avec la manne de bon goût pour l’alimenter »

    (1732) GReg 599b. Manne, viande miraculeuse du Desert, tr. «Mann. ar mann eus an Deserz.»

    (1821) SST 202. er mane e gouéhas én deserh. ●(1869) HTC 56. Gant ar bara-ze, a c'halvjont Mann, eo e kendalc'has Doue d'ho maga.

    (1921) GRSA 244. Maget é bet Israeliz, én dezerh, get mann.

  • mann .3
    mann .3

    m. –où Manne, panier.

    (1732) GReg 599b. Manne, panier, tr. «Mann. p. mannou.» ●681a. Panier d'osier, tr. «Ur mann ausilh.» ●689b. Panier, tr. «mann. p. mannou

    (1987) GOEM 146. la hotte (appelée ar mann à Plounéour-Trez).

  • mann .4
    mann .4

    m. –où

    (1) Amandement ramassé sur les chemins.

    (1752) PEll 573. Man, Selon M. Roussel, est en Breton, tout ce qui ne coûte que la peine de le ramasser. Je ne l'ai jamais entendu en ce sens ; mais bien Mannou, pluriel de Mann, panier, qui se dit du fumier qui est sur les chemins, feuilles et bouës mêlées ensemble.

    (2) Marne.

    (1732) GReg 604b. Marne, engrais, tr. «man. p. manou

    (3) Mann gwenn : marne blanche.

    (1732) GReg 604b. Marne, engrais, tr. «man-güenn. p. manou güenn

    (1857) CBF 104. Man-gwenn, m., tr. «Marne.»

    (1924) NFLO. marne [amendement], tr. «man-gevenn

  • mannañ
    mannañ

    v. tr. d. (agriculture) Amender, fumer.

    (1931) VALL 323a. Fumer la terre, tr. «manna

  • manndraezh
    manndraezh

    m. Amendement composé de fumier et de sable. cf. mailhdraezh

    (1857) CBF 104. Man-dreaz, m., tr. «Mélange de sable et de fumier.»

    (1931) VALL 323b. mélange de fumier et de sable, tr. «manndraez

  • manniad
    manniad

    m./f. –où Contenu d'une hotte, d'une manne.

    (1889) SFA 81. eur maniad pesked paket er ganol. ●123. eur manniad pesked euz ar c'houer a red enn draonienn. ●(18--) SBI I 8. eur vanniad bara draillet, tr. «une panerée de pain en morceaux.»

  • mannoù
    mannoù

    plur. Amendement ramassé sur les chemins.

    (1732) GReg 346b. Engrais, amendement des terres, tr. «manou.» ●442b. Menu fumier, tr. «Manou.» ●(1752) PEll 573. Man, Selon M. Roussel, est en Breton, tout ce qui ne coûte que la peine de le ramasser. Je ne l'ai jamais entendu en ce sens ; mais bien Mannou, pluriel de Mann, panier, qui se dit du fumier qui est sur les chemins, feuilles et bouës mêlées ensemble.

    (1847) MDM 295. ez int talvoudek d'ar baëzanded evid ober mannou. ●(1857) CBF 104. Mannou, m., tr. «Boue des rues, des mares, des chemins.»

    (1908) FHAB Mae 143. An teil moulet grêt er park gant eur c'hemmesk lann ha mannou. ●(1921) FHAB Eost 214. Ouspenn an teil, emae c'hoaz ar mannou dastumet war an hentchou bras, al ludu ha kant tra-all a gaver en dro d'an tiez. ●(1924) BILZbubr 41/948. da glask mannou war an hent. ●(1927) FHAB Meurzh 67. Koulskoude an douarou skanv a zo eun dra vat o feustrempa gant mannou an hentchou.

  • mannouer
    mannouer

    m. –ion Fabricant de mannes.

    (1982) PBLS 328. (Sant-Servez-Kallag) mannouerien, tr. «fabricants de corbeilles d'osier.»

  • mannous
    mannous

    adj.

    (1) Nasillard.

    (c.1718) CHal.ms iii. nazar, nazillar, tr. «mannous, moncl.» ●13. Il parle du nez, tr. «manous é, manousein ara monclein ara.» ●(1744) L'Arm 250b. Nasilleur ou Nasillard, tr. «Mannouss

    (1907) VBFV.fb 67a. nasillard, tr. «mañnouz

    (2) Mouezh vannous : voix nasillarde.

    (1954) VAZA 132. ma kroge da gomz gant ur vouezh raouiet ha manous.

    (3) Empêché de parler

    (1964) KTMR 37. sevel a rê ennañ a-wechou kovadou imor-fall, ha neuze ne veze ket na moñs na manouz.

  • mannouz .1
    mannouz .1

    m. Crasse.

    (1935) NOME 17. Ma ! diskenn gant kramenn hag all. Manous eur Breizad n'eo ket reketus da welout.

  • mannouz .2
    mannouz .2

    m. –ed Homme nasillard.

    (1732) GReg 649b-650a. Nasilleur, tr. «Van[netois] mannous. p. ed.» ●(1744) L'Arm 250b. Nasilleur ou nasillard, tr. «Mannouss.. ouzétt

  • mannouzañ
    mannouzañ

    v. tr. d.

    (1) Maculer.

    (1958) ADBr lxv 4/509. Mannouza, Manouzenni : v. – Maculer, salir par des traces de doigts.

    (2) sens fig. =

    (1958) ADBr lxv 4/509. (An Ospital-Kammfroud) Mannouza, Manouzenni : v. – au figuré, recouvrir une tranche de pain d'un soupçon de beurre, de confiture, de moutarde, etc. À un enfant que l'on ne parvient pas à rassasier on dit : deus amañ 'ta, toull-go, ma vo mannouzet dit eun tamm bara !

  • mannouzat / mannouziñ
    mannouzat / mannouziñ

    v.

    (1) V. intr. Nasiller.

    (c.1718) CHal.ms iii. naziller, tr. «manouzein, monclein.» ●13. Il parle du nez, tr. «manous é, manousein ara monclein ara.» ●(1732) GReg 649b. Nasiller, tr. «mannouseiñ.» ●(1744) L'Arm 250b. Nasiller, tr. «Manouzein.. zétt

    (1914) DFBP 220a. nasiller, tr. «mantouzi

    (2) V. tr. d. =

    (1957) AMAH 91. o selaou ar gogez dirazon o vannouzat hep dianaliñ an hevelep rannell.

  • mannouzenn
    mannouzenn

    f. –où Tache grasse, poisseuse.

    (1942) FHAB Meurzh/Ebrel 149. (Plouarzhel) Mannouzenn (gg) = druzoni war an dilhad. ●(1958) ADBr lxv 4/510. Mannouzenn (An Ospital-Kammfroud) n. f. – Taches poisseuses, souillures. D'un enfant qui a la figure barbouillée de confitures ou de chocolat, on dit : Eur vannouzenn a zo doh e veg gwasoh evid doh rêr eur pimoh !

  • mannouzennet
    mannouzennet

    adj. =

    (1942) FHAB Meurzh/Ebrel 149. (Plouarzhel) mannouzennet.

  • mannouzer
    mannouzer

    m. –ion Nasillard.

    (1914) DFBP 220b. nasilleur, tr. «Mantouzer

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...