Devri

Recherche 'te...' : 617 mots trouvés

Page 11 : de teurek (501) à teuz-4 (550) :
  • teurek
    teurek

    adj. Ventru.

    (1896) GMB 700. celui qui a une grosse bedaine (…) pet[it] tréc[orois] teurek.

    (1931) VALL 777a. Ventru, tr. «teurek

  • teurel / teulen / teuler / teul / taol / taoler
    teurel / teulen / teuler / teul / taol / taoler

    v. cf. taeliñ, teliñ

    I. V. tr. d.

    A. (en plt de qqc. de concret)

    (1) Jeter.

    (1499) Ca 197a. Teurell. g. getter. ●(1575) M 2011-2014. Er an tan an bet man, an tra man so haznat, / A guell bezaff lazet, ha steuzet á pret mat, / Ouz lamet credet glan, tiz ha buhan an coat, / Pe teurell enhaff dour, neguell muy labourat tr. «Car le feu de ce monde, cette chose est évidente, / Peut être éteint et étouffé bientôt / En enlevant, croyez bien, vite et promptement le bois / Ou en jetant de l'eau dessus, il ne peut plus opérer.» ●(1612) Cnf 33a. an heny pe-heny à laz è tat pé è mam (…) à dlé bezaff (…) eréet ha gryet en vn sach bras græt à lezr, gant vn qui, vn cog, vn serpant, hac vn marmous, laquet ha gryet assambles gantaff, ha goudé sé tollet en mor. ●(1633) Nom 198a. Lustrica, aspergillum, aspersorium : l'asperget ou gupillon : an aspergouër, an hiny á vez da teureul an dour binniguet.

    (1659) SCger 174b. teurl p. taulet, tr. «ietter.»

    (1846) BAZ 157. teul a reas ar gueleou e meas dre ar prenestrou. ●(1857) HTB 48. da daol en tan.

    (1907) LZBt Genver 5. teulen n'ê mez.

    (2) Lancer, propulser.

    (c.1500) Cb 49a. ga. la coroye pour getter la darde. b. correenn da teurell dart. ●(1621) Mc 64. teurel voar tu'n autraou Doue, vn dard a charantez.

    (1846) BAZ 315. da deul mein var ho lerc'h.

    (3) Rejeter.

    (1633) Nom 245a-b. Maris eiectamentum : ce que la mer iette à bord : an pez á taul an mor da bord an douar.

    (4) Teurel kuit : jeter.

    (1959) TGPB 79. kerkent ha debret ganin ur graouenn e taolan kuit ar bluskenn.

    (5) Teurel udb. gant ub. : jeter qqc. à qqn.

    (1913) AVIE 170. Nezen é kemerant mein de durel getou.

    (6) Teurel (gwin, etc.) gant ub. : servir (un coup à boire) à qqn.

    (1903) JOZO 31. Taul ur huéh guin genemb, mallin-rous !

    (7) (en plt de terres, d'animaux, d'arbres, etc.) Donner, produire.

    (1580) G 199. hep teuleur yt, tr. «sans produire de blé.»

    (1752) BS 558. o velet e taule o douarou muy a id evid na oant custum.

    (1982) PBLS 634. (Langoned) taol, tr. «produire (arbre fruitier…).» ●634-635. ar wezenn-se ne daolo ket netra ar bloaz-mañ, tr. «cet arbre ne produira rien cette année.»

    ►absol.

    (1901) LZBg 59 blezad-4e lodenn 204. er bléad e gresk hag e daul éleih.

    ►absol. Mettre bas.

    (c.1718) CHal.ms i. Cette Iument a mis bas, tr. «er gasec cé endes taulet, a so troeit.»

    (8) Teurel diàr ar galon : vomir.

    (1790) MG 126. ne rant quet huizein, na teurel diar er galon. ●(17--) VO 48. hoand de durel a ziar hé halon.

    (1914) LZBt Du 16. ar riz corean a ra da gen liez a visioner iaouank teurel diwar he galon ha bean klanv !

    ►absol.

    (1659) SCger 126a. vomir, tr. «teurl p. taulet

    (1860) BAL 172. Unan o velet n'oa mui evit taoler, a lavaras : – Guall-boaniet e tleit beza.

    (1907) PERS 201. ma kouezaz klanv hag e rankaz teuler.

    (9) Teurel kresk : vomir.

    (1909) BLYA 113. Ha teul eun tammig kresk kentoc'h evit mouga… ●(1931) GWAL 136-137/425. (kornbro Perroz, Treger-Vras) Kresk : teurel kresk : dislonka (vomir e galleg).

    (10) absol. Teurel diouzh = (?) gaspiller (?).

    (1870) FHB 275/105a. tud hag a ell teleur dioutho rak ma c'houzenont arc'hant.

    (11) Teurel hed : essaimer.

    (1732) GReg 368a. Essaimer, jeter un essain, faire un essain, tr. «teurel un hed.» ●Nos abeilles ont essaimé, tr. «hon guënan o deus taulet o hed

    ►absol.

    (1732) GReg 368a. Nos abeilles ont essaimé, tr. «Taulet o deus hon guënan.»

    (1990) TTRK 100. en tu-hont d'ar gwenan a daole diwar hor re.

    (12) Donner (de la lumière).

    (1907) BSPD I 142. Er goleu biù-sé e daul sklerdér.

    (13) Teurel e dan : refroidir (en plt d'un mets chaud).

    (1990) TTRK 74. yod-kerc'h, rak hemañ a veze pell o teuler e dan.

    (14) Teurel kemblac'h war al lodennoù : tirer au sort les lots d'un héritage.

    (1869) TDE.FB 834b. Tirer au sort pour le partage d'un héritage, tr. «teurel kablac'h, M ; teurel kablac'h war al lodennou.» ●(1876) TDE.BF 312a. kablac'h. J'ignore la signification de ce mot ; mais on dit teurel kablac'h, tirer au sort les lots d'un héritage.

    (15) (dans les ventes) absol. Teurel war ub. : enchérir.

    (1659) SCger 49b. mettre a l'enchere, tr. «teurl voar.» ●(1732) GReg 338b. Mettre l'enchère, tr. «Teureul var un all

    (1896) GMB 598. mettre l'enchère pet[it] tréc[orois] tôl oar eun all, tr. «en fr. du pays «jeter sur qqn.»

    ►Teurel war udb. : faire une offre d'achat de qqc.

    (1877) EKG I 2. ne gavet ket kals a dud da deuler var al leveou-ze.

    ►absol.

    (1942) LANB 37. Jean-Louis le Gall, eus bourc'h Lanber, a embanne ar priziou. Kalz tud a zeuas hag a daolas.

    (16) Teurel gwaskedenn : donner de l'ombrage, de l'abri du soleil.

    (1849) LLB 678. Ne dauleint goeskeden nameid ar hun nied. ●853-854. plantet gué nehué, / Eid turul goeskeden ar hou mabig Rene.

    B. (en plt de qqc. d'abstrait)

    (1) Porter (son attention).

    (1767) ISpour 427. Int e zeli turul mé de pep tra. ●(1787) BI 47. Sel-mui ma taullai-mé dehou, mui enn er havai d'é chonge. ●(1790) MG 165. en dud e daul mé de guemènt-ce.

    (1849) LLB 492. Taulet ehueh d'en heol. ●(1878) EKG II 185. Taoler a rea evez ouc'h pep tra. ●(1894) BUZmornik 527. enn eur c'hourc'hemenn stard teuler evez mad anezhan. ●(18--) SAQ II 365. Mez da daol evez a zo.

    (1911) SKRS II 112. Taol evez mad, va mignoun. ●(1924) BILZbubr 38/844. tôler evez d'ar re vihan. ●(1925) BILZ 118. Taolit evez d'ei, diwallit na errufe droug ganti. ●(1925) BUAZmadeg 859. taoler evez var lavarou eun hanterzod. ●(1943) SAV 27/88. teurel evez mat en he breur. ●(1955) STBJ 57. ne c'helled ket beza dalc'hmat o teurel evez ennon. ●(1959) TGPB 146. ha taolet am eus fed war un draig.

    (2) Teurel huanadoù : pousser des soupirs.

    (1728) Resurrection 2310. Eman ebars en tour o teurl huanado.

    (3) Teurel ar spont : semer la terreur.

    (1911) BUAZperrot 187. eul loan all a ioa en enezen, a daole ar spount dre ar vro.

    (4) Teurel (ar) brall war ub. : blâmer.

    (1792) BD 5081. tolet voar nese bral, tr. «blâmez-les.»

    (1879) GDI 254. Ur fæçon criminel aral hoah de haol-gonz ag en nessan e gonsist é turul er vrell ar ur gompagnoneah abéh.

    (1904) DBFV 29b. turul er vrel, tr. «rejeter la faute.» ●(1935) BREI 438/2c. nemet e stagent abred da deurel ar brall war ar re all.

    (5) Teurel e vrall war : jeter son dévolu sur.

    (1935) BREI 436/3c. Hirie, e c'hellomp lavaret penôs sant Yann Bosco en deus taolet e vrall war Vreiz-Izel.

    (6) Teurel labour gant ub. : donner du travail à qqn.

    (1917) LILH 27 a viz Gouhere. Lausket enta a kosté hou piz, hou ariko ha rah er bobioñnaj-sé e daul labour genoh.

    (7) Teurel kred war : donner, accorder crédit à, croire à.

    (1910) MAKE 56. ma ranker da vihana teuler kred war lavarou ar C'haperien.

    (8) Teurel brud war e anv : s'illustrer.

    (1925) FHAB Mae 165. An Aotrou Euzénou Kersalaün en doa gwechall taolet brud war e ano dre m'en doa difennet kalonek gwiriou Breiz.

    C. (en plt de qqn)

    (1) Jeter (qqn) en prison.

    (1933) MMPA 144. Sant Per ha Sant Yann a zo teulet er prizon.

    (2) Teurel ub. er-maez : jeter qqn dehors.

    (1872) GAM 6. hent teleur er meaz euz ann ti-kear.

    (3) Teurel ub. a garg : démettre qqn de ses fonctions.

    (1857) LVH 39. canderhel pé turul a garg er Priol.

    (1907) BSPD I 658. gourhemenein e hré en anpereur (...) turel a garg ol er gristenion. ●(1910) ISBR 94. Er Pab (…) e lakas er gaou doh en eskobed fal-sé ou zaulas a garg. (…) en eskobet taulet a garg.

    (4) Teurel er-maez a : évincer, écarter de.

    (1904) BOBL 03 décembre 11/3c. Ar Rouz, taolet er meaz a vaer hevlene. ●(1906) BOBL 25 août 101/1b. mez setu Bietry oc'h arruout, eun dispac'her gwechall, hag a neuz tolet Lanoir mez a Brezidant ar re Velen evit kemer e blas.

    II. V. intr.

    (1) Teurel war : influer sur.

    (1868) KMM 22. Ar pez a santer neuze er galon, a dôl var ar vuez penn da benn. ●124. buez santel Mari-Christina a dôlas calz var buez e fried.

    (2) Teurel da (+ v.) : contribuer à.

    (1872) ROU 79a. Les riches, les principaux habitant d'une paroisse, contribu[ent] beaucoup à rendre les autres sages, tr. «ar re benvidig, ar pennou kenta en ur barrez da dôl calz da lacaat ar re-all fur.»

    (3) Teurel d'ub. : ressembler à qqn.

    (1896) GMB 691. pet[it] Trég[uier] tôl d'i dad ressembler à son père.

    (4) Teurel war-zu : se diriger vers.

    (1954) VAZA 98. Eus Kuba e taoljomp war du ar Vera Kruz.

    (5) (en plt du regard) Porter.

    (1990) TTRK 135. peogwir e taole ar sell, dreist da wez fav uhel ar vered.

    (6) Teurel a-vras : abonder, être abondant, fructeux.

    (1910) ISBR 17. Pe daul er pisked a vras, nezen e vent lakeit é bouisteu aveit ou miret.

    III. V. pron. réfl. En em deurel.

    A. (en plt de qqn)

    (1) Se jeter.

    (c.1500) Cb 42a. g. soy getter a terre. bri. enem teurell dan douar.

    (2) En em deurel war : se jeter sur.

    (1792) BD 2340. ha comadin dedut enem deurl voar nese, tr. «et de comander à ses gens de se jeter sur eux.»

    (1911) SKRS II 197. eur c'hristen ne dle ket en em deuler var ar boued.

    (3) En em deurel d'udb. : s'adonner à qqc., se plonger dans qqc.

    (1860) BAL 224. ricled divar an ent mad, ac en em daoled d'an ebatou. ●(1861) BSJ 307. de gùittat er mad eit hum durel d'en droug. ●(1872) ROU 71b. S'abandonner au désordre, tr. «En em dôler d'an dizurz.» ●(1894) BUZmornik 304. En em daolet oa d'ar binijenn azalek he vugaleach. ●313. En em daolet oa d'al libertinach.

    ►En em deurel dezhi : s'adonner à la paresse.

    (1896) GMB 691. pet[it] Trég[uier] 'n im dôl d'ei, tr. «se laisser aller à la paresse.»

    (4) En em deurel d'ober udb. : s'adonner, se mettre à faire (qqc.).

    (1872) ROU 71a. Tud iaouanc a vezo dibreder en em dôlo da voalober, tr. «les jeunes gens qui sont oisifs s'abandonnent au mal.» ●(1876) TIM 80. Goudé ou disparti, en dud en hum daulas mui eit jamæs d’où goal inclinationeu ha d’er brassan torfæteu.

    (1982) TKRH 106. Va zad a oa nul da zerc'hel ti e-unan ha 'n em daol a raje adarre da evañ.

    (5) En em deurel d'ub. : se dévouer à qqn.

    (1896) GMB 691. pet[it] Trég[uier] 'n im dôl d'i bugel se dévouer à son enfant, ne vivre que pour lui, en parl. d'une mère.

    B. (en plt du bois) Se déjeter.

    (c.1718) CHal.ms i. se dejetter, tr. «him daulein.» ●voila du bois qui s'est beaucoup dejetté, tr. «chetu coet endes him daulet a hioh a yoh, ul lot vat.» ●(1732) GReg 131b. Cambrer, se dejetter, parlant du bois, tr. «En em deurel. pr. en em daulet.» ●Ce bois, cette porte s'est cambrée, tr. «En em daulet eo ar c'hoad-mâ, an or-mâ.» ●(1744) L'Arm 43a. Cambrer (parlant du bois de menuiserie), tr. «Um durul.» ●97a. Se déjeter, parlant d'une planche, tr. «Um durull

    IV.

    (1) Teurel troad e : voir troad.

    (2) Na vezañ mat da deurel d'ar c'hi : voir ki.

    (3) Teurel war ar plouz : voir plouz.

    (4) Na gaout daou wenneg da deurel ouzh toull ur c'hi : voir gwenneg.

    (5) Teurel mein ouzh kement ki a harzh : voir mein.

    (6) Teurel e vrall : voir brall.

    (7) Teurel an digarez war ub. : voir digarez.

    (8) Na deurel en e votoù : voir botoù.

    (9) Teurel e viz war ub. : voir biz.

  • teurenn .1
    teurenn .1

    f. –où Bedaine.

    (1732) GReg 87b. Bedaine, gros ventre, tr. «Teurenn. p. teurénnou

    (1876) TDE.BF 615b. teurenn, s. f., tr. «bedaine, panse.»

    (1931) VALL 62b. Bedaine, tr. «teurenn f.»

  • teurenn .2
    teurenn .2

    s. Homme lourdaud.

    (1915) KZVr 125 - 25/07/15. Teuren, tr. «homme lourdaud, lent. (Léon) Loeiz ar Floc'h.»

  • teurennad
    teurennad

    f. –où

    (1) Ventrée.

    (1876) TDE.BF 615b. teurennad, s. f., tr. «Plain la bedaine, ventrée de gourmand.»

    (1931) VALL 62b. plein la bedaine, tr. «teurennad f.» ●777a. Ventrée, tr. «teurennad f.»

    (2) fam. Tennañ un deurennad : prendre une cuite.

    (1958) BRUD 3/26. Evitañ da veza tennet meur a deurennad en e vuhez.

  • teurenneg
    teurenneg

    m. –ed, –eion Homme bedonnant.

    (1732) GReg 87b. Celui qui a un gros ventre, tr. «teurennecq. p. teurénnegued. teurennéyen

    (1876) TDE.BF 615b. teurennek, s. m., tr. «Pansard, qui a une grosse bedaine.»

  • teurennek
    teurennek

    adj. Bedonnant.

    (1732) GReg 87b. Celui qui a un gros ventre, tr. «teurennecq

    (1876) TDE.BF 615b. teurennek, adj., tr. «Pansard, qui a une grosse bedaine.»

    (1931) VALL 62b. qui a une bedaine, tr. «teurennek.» ●777a. Ventru, tr. «teurennek

  • teureug .1
    teureug .1

    coll. & m.

    (1) Coll. (zoologie) Tiques.

    (1732) GReg 921a-b. Ticque, insecte noirâtre qui s'engendre dans la chair en été, & qui ronge les oreilles des chiens, des beufs, &c., tr. «Teureuguenn. p. teureug. taraguenn. p. taraguenned. taracg. Van[netois] tarracg. p. tarragued.»

    (1868) FHB 177/166b. tenna an teurk a guein an ejen. ●(1879) ERNsup 168. teurk ; tique ; par métaphore, insectes, poux, Trév[érec].

    (1907) VBFV.bf 74b. tarag, m. pl. ed, tr. «tique.» ●(1982) HYZH 147/39. (Treboull) Gwechall vie lavaret gwez-teleked eus ar raden, ya, gwez teleked darpenn vie kavet na pet deus ar re-se barzh ar raden ha teleked eo an amprevaned bihan, du (…) pa vie sachet warno da denn anezho kuit, teue ken ar penn… ar c'horf ganeoc'h hag ar penn a chome atav en ho kroc'hen. ●(1983) PABE 106. (Berrien) teureug, tr. «tique.»

    (2) M. (pathologie animale) Maladie de peau.

    (1857) CBF 98. Teurk zo war hon denved, tr. «Nos brebis ont la maladie de la peau.» ●109. ann teurk a laz ann denved, tr. «les maladies de peau tuent les brebis.»

  • teureug .2
    teureug .2

    coll. (ichtyonymie) Oursins.

    (1924) BILZbubr 38/840. Teureug, col. oursins (sg. –enn).

  • teureug-mor
    teureug-mor

    m. teureuged-mor (ichtyonymie) Oursin.

    (1931) VALL 520b. Oursin, tr. «teureug(-mor) m. pl. ed

  • teureugenn .1
    teureugenn .1

    f. –ed, teureug (zoologie) Tique.

    (1499) Ca 193b. Taraguenn. g. tique.

    (1732) GReg 921a-b. Ticque, insecte noirâtre qui s'engendre dans la chair en été, & qui ronge les oreilles des chiens, des beufs, &c., tr. «Teureuguenn. p. teureug. taraguenn. p. taraguenned. taracg. Van[netois] tarracg. p. tarragued.»

  • teureugenn .2
    teureugenn .2

    f. –où, teureug (ichtyonymie) Oursin.

    (1924) BILZbubr 38/840. Teureug, col. oursins (sg. –enn).

  • teureuka
    teureuka

    v. intr. Pêcher des oursins.

    (1924) BILZbubr 38/840. pa vo mareou bras, da ormela ha da deureuka. ●ibid. teureuga, tr. «chercher des oursins.»

  • teureuketa
    teureuketa

    v. intr. Pêcher des oursins.

    (1931) VALL 520b. chercher des oursins, tr. «teuroketa

  • teurgellek
    teurgellek

    voir teurbellek

  • teurgenner
    teurgenner

    m. –ion Lambin.

    (1927) GERI.Ern 620. T[régor] teurgenner, tr. «Lambin.» ●(1931) VALL 416a. Lambin, tr. «teurgenner

  • teurgennet
    teurgennet

    adj. Maladroit.

    (1879) ERNsup 168. teurgen(n)et, t[erme] d'inj[ure] : maladroit ! Lanr[odec].

  • teurgenniñ
    teurgenniñ

    v. intr. Lambiner, être lent.

    (1927) GERI.Ern 620. T[régor] teurgenni(ñ), tr. «être lent.» ●(1931) VALL 416a. Lambiner, tr. «teurgenni

  • Teurgn
    Teurgn

    n. de l. Tours.

    (1612) Cnf 7. ha gant an Concil Prouincial à Tour (alias Theurn). ●158 [60]. En Concilou à Tranta, ha Teurgn (alias) Tour.

  • teurk
    teurk

    s. (phycologie) = (?).

    (1942) VALLsup 87b. Goémon (…) Autres noms : morspern, koltoz, skandilh, kerruz, teurk, teurkaj, korre (pour L, algue verte).

  • teurkaj
    teurkaj

    s. (phycologie) = (?).

    (1942) VALLsup 87b. Goémon (…) Autres noms : morspern, koltoz, skandilh, kerruz, teurk, teurkaj, korre (pour L, algue verte).

  • teurkañ
    teurkañ

    voir terkañ

  • teurout
    teurout

    v. Daigner.

    (1727) HB 61. Teuret, pe dispriget.

  • teurt-
    teurt-

    voir tort-

  • teurvezout
    teurvezout

    v. cf. deurout, deurvout

    (1) Daigner, consentir.

    (1557) B I 379. An bet a calet ez rede / (…) / Na dale muy ne deuruihe, tr. «elle courait vite le pays (…) et sans consentir à s'arrêter.» ●(1576) Gk II 124. An librer rac mys n'en deuex deuruezet taillafu diphtongou, ha cal a lizerennou aral. ●(1612) Cnf 10a. oz deuruezet suppleiff (…) d'an holl defautou. ●30. Bremã ma hon deuzrffé ny bellegyẽ consideriff en mat an fardell. ●33. Noz deuzruezet quet reiff an traezou santel dan Chacc, na teureull ho perles dirac an Moch.

    (1732) GReg 242a. Daigner, vouloir bien, avoir la bonté de, tr. «deurvezout. pr. deurvezet.» ●Il ne daigne pas faire cela, tr. «ne deurvez qet, ober an dra-ze.»

    (1831) MAI 9. rac n'en deus quet deurveet rein bonheur an env, na d'an dud na d'an æle memes, quen ho dije hen goneet. ●(1884) BUR I 11. Teurveet hoc'h euz goulenn digan-en va zesteni.

    (1933) MMPA 102. Pa deurve an Otrou Doue komz ouzin.

    (2) Vouloir.

    (1575) M 1705. Han fur nen deuruoe quet, é bout aeth en heder, tr. «Et le sage ne voulut pas qu'il fût allé en perdition.» ●(1612) Cnf 17a. deuruezout em pinuizicat gant pauuaentez an paour. ●20b. oz deuruezout douetiff, da lauaret eo pa quemerer pligiadur oz douetiff.

    (1659) SCger 126a. vouloir, tr. «teuruezout.» ●ne veillez (lire : veuillez) pas, tr. «ne deuruezit quet

  • teurvoudegezh
    teurvoudegezh

    f. Condescendance.

    (1982) LLMM 211-212/130. ur stouadennig a deurvoudegezh. ●137. e galleg : condescendance (ger nevez).

  • teusk
    teusk

    adj.

    I. (en plt de qqn)

    (1) Avare.

    (1907) AVKA 228. rak c'houi a zo un den teusk, a gemerfe ar pez n'oc'h eus ket roet, hag a vedfe elec'h n'oc'h eus ket hadet. ●(1920) KZVr 363 - 15/02/20. teusk, tr. «avare.» ●(1931) VALL 119b. Chiche, tr. «teusk.» ●439b. teusk, tr. «avare.»

    (2) Bezañ teusk e c'henoù : inquiet, honteux, penaud.

    (1971) BAHE 68/25. Hennezh a oa teusk e c'henou : mezhek, nec'het. ●(1982) TKRH 84. Echu Marlarjez, krog ar C'horaiz, teusk o genoù gant an dud.

    (3) Pas bien riche, modeste.

    (1866) BOM 88. potret teuskoc'h, tr. «des parties médiocres.» ●(1876) TDE.BF 616a. Teuskoc'h, adj., tr. «De médiocre qualité, parlant des personnes.»

    (4) Bezañ teusk an traoù gant ub. : disposer de peu de ressources, avoir des moyens insuffisants.

    (1933) ALBR 72. Abalamour m'o deus aon na vefe lavaret eo teusk an treou gante ha n'int ket evit skoulma an daou benn.

    II. (en plt de qqc.)

    (1) De peu d'intérêt.

    (1935) BREI 392/1a. keloiou-all, ivez, eun darn anezo teuskoc'h, marteze.

    (2) Médiocre.

    (1931) VALL 457a. Médiocre, tr. «teusk.» ●(1935) BREI 417/1c. Bodadeg ar «Front Populaire», e Pariz, a zo bet teusk, daoust d'an niver a dud a oa enni : (...).

    (3) Peu abondant, insuffisant, chétif.

    (1931) VALL 165a. Court ; insuffisant, tr. «teusk.» ●279a. Étriqué, tr. «teusk T[régor].» ●439b. Maigre ; en parl. des choses au fig., tr. «teusk T[régor].» ●teusk, tr. «chétif.»

    (1935) BREI 390/3a. eur vêreri deusk ha douar dizampled, n'on 'vit kât man ebet ennê.

    III. Teusk evel adverenn ur c'hi : voir adverenn.

  • teusk-noz
    teusk-noz

    m. Appartion nocturne, fantômatique.

    (1924) BILZbubr 37/807. an Teusk noz a sponte ar geazed war mêzou Boc'h. ●(1924) BILZbubr 41/947. spontet e ver dre-holl gant an Teuskou-noz, ar wrac'hed, ar gornandoned, ha karrigell an Ankou.

    ►absol.

    (1925) BILZ 135. eur c'hornandon pe eun teusk bennak.

  • teuskaat
    teuskaat

    v.

    (1) V. intr. S'étriquer, devenir insuffisant.

    (1931) VALL 279a. s'étriquer, tr. «teuskaat.» ●439b. devenir ainsi [maigre ; en parl. des choses au fig.], tr. «teuskaat

    (2) V. tr. d. Étriquer, rendre insuffisant.

    (1931) VALL 279a. Étriquer, tr. «teuskaat.» ●439b. rendre ainsi [maigre ; en parl. des choses au fig.], tr. «teuskaat

  • teuskenn
    teuskenn

    f. –où

    (1) =

    (1929) CDFi 5 janvier. E pe-lec'h emaoc'h, teuskennou brein !

    (2) C'hoari an deuskenn : faire la fête.

    (1914) KZVr 57 - 05/04/14. Hag ho poa c'hoariet an deusken ho-taou ! Klevet em boa ! ●(1982) TKRH 125. c'hoariet gantañ lapavan : c'hoariet gantañ an deuskenn.

  • teust
    teust

    adj. cf. teusk.

    (1934) OALD 47/11. eun davarn, teustik awalc'h an doare anezi.

  • teusteukat
    teusteukat

    v. tr.

    (1) V. tr. d. Bricoler.

    (1939) WDAP 3/193. (Pleiben, Gwezeg) Teusteuka, teusteukat, verb. E galleg, bricoler (...) Skouer : Ne vez Yann en e blijadur nemet pa vez o teusteuka eun dra bennak. ●(1958) BRUD 3/106. Teusteukad : E galleg : bricoler. ●(1964) ABRO 60. Daoust din da vezañ mat da deusteukat, e voen pell-bras a-raok fardañ un dra bennak hag a denne d'un disheolier.

    (2) V. tr. i. Teusteukat war-dro udb. =

    (1957) BRUD 2/44. petra emede o teusteukat war-dro e rikou-chase.

  • teusteuker
    teusteuker

    m. –ion Bricoleur.

    (1939) WDAP 3/193. (Pleiben, Gwezeg) Teusteuker, ano gourel. An hini a zo troet da deusteukat.

  • Teut
    Teut

    m. –ed Teuton.

    (1732) GReg 27a. Allemand, qui est d'Allemagne, tr. «teut. p. teuted

  • teut .1
    teut .1

    interj. Ta ! ta !

    (1910) MAKE 99. «Teut, teut, teut ! C'houi gav d'eoc'h an dra-ze ? eme Yan. ●(1924) ZAMA 25. Teut ! teut ! eme ar c'hofek. Evit Jistr n'eo ket pec'hed eva, pegwir e ve lavaret ez eo mat ar jistr da barea droug-sant-Urlou.

  • teut .2
    teut .2

    m. Dre an teut : à tâtons.

    (1972) LLMM 151/155. Ha zoken dre an teut.

  • teut .3
    teut .3

    adj. Teuton.

    (1732) GReg 27a. Allemand, langue, tr. «langaich teut

  • teutal / teutañ / teutiñ
    teutal / teutañ / teutiñ

    v. tr. d. Tâter.

    (1659) SCger 116a. aller a tastons, tr. «teuta.» ●(c.1718) CHal.ms iv. aller a tastons, tr. «teutein.» ●(1732) GReg 702b. Patiner, manier, tater, tr. «Teuta. pr. teutet.» ●746a. Tâter le pous, tr. «Teuta ar pouls.» ●907b. Tater, ou taster, toucher avec la main, tr. «Teuta. pr. teutet.» ●Tâter le pouls à quelqu'un, tr. «Teuta ar pouls da ur re-bennac. teuta goazyen da ur re.» ●A tâtons, en tâtonnant, tr. «o teuta

    (1943) SAV 27/86. goude beza teutet ar c'hlañvour. ●(1955) STBJ 57. p'en devoe teutet ha tastornet ma gar. 225. teuta : talmeta, meudika. ●(1958) ADBr lxv 4/531. (An Ospital-Kammfroud) Teutal : v. – Tâter : N'eo ket en eur deutal o bronnou deo e vez goroet ar zaout !

  • teutañ
    teutañ

    voir teutal

  • teute
    teute

    m. Homme de nature hésitante.

    (1931) VALL 359b. Hésitant ; par nature, tr. «teute L[éon].»

  • teuter
    teuter

    m. –ion Tâteur.

    (1732) GReg 703a. Patineur, celui qui manie indiscrettement, tr. «Teuter. p. teutéryen.» ●907b. Tateur, tr. «Teuter. p. teutéryen

  • teuteu
    teuteu

    adj. (argot de La Roche-Derrien) Soûl.

    (1975) BAHE 87/9. Kement ha ken bihan ma veze teuteu e jez bep taol ma 'z ae Huonig da guzh a-drek tosenn Penitik. ●14. Teuteu : mezv.

  • teuteunat
    teuteunat

    v. intr. Bricoler.

    (1982) PBLS 46. (Langoned) teuteunat, tr. «bricoler, perdre son temps.»

  • teuteut
    teuteut

    m. –où enfant. Trompette.

    (1955) STBJ 105. c'hoariellou evit ar vugale, teuteutou, meilhou-avel...

  • teutik
    teutik

    adj. Maladroit.

    (1958) ADBr lxv 4/531. (An Ospital-Kammfroud) teutig (maladroit) : eun teutig a zen ; – Da lakaad an neud en nadoz, n'eus ket teudikoh evidon.

  • teutiñ
    teutiñ

    voir teutal

  • teuz .1
    teuz .1

    adj. Fondu.

    (1499) Ca 121a. [lardaff] Jtez hoc sagimen inis. g. oynt saing b. lart teuz. ●(1633) Nom 55a. Liquamen : graisse, ou sein fondu : bloanec, pe lard teuz.

    (1732) GReg 425a. De l'or fondu, tr. «Aour teuz.» ●Fonte, métail fondu, tr. «metal teuz

    (1876) TDE.BF 616a. Teuz, adj., tr. «Fondu.» ●Lart teuz, tr. «saindoux.» ●Houarn teuz, tr. «fonte de fer, fer fondu.»

  • teuz .2
    teuz .2

    m.

    I.

    A.

    (1) Fonte.

    (1744) L'Arm 160b. Fonte, tr. «Taye. m.»

    (1911) BUAZperrot 416. aour o tont eus an teuz.

    (2) Kas d'an teuz : porter à la fonte.

    (1915) HBPR 122. ma vo dastumet kleier an ilizou ha kaset d'an teuz d'ober kanoliou. ●(1933) FHAB Gwengolo 387. ar c'hleier kaset d'an teuz.

    (3) Ober udb. dre deuz : fabriquer par fusion.

    (1834) KKK 48. a veur a bez kanol gréat dre deuz. ●(1871) FHB 310/387a. Ar c'hloc'h-ze (...) n'oa ket bet great avad dre deuz, mes a daoliou morzol.

    B. sens fig.

    (1) Kaerat teuz =

    (1732) GReg 11b. O la belle action ! tr. «caërà teuz ! ! (de teuz, fonte.).»

    (2) Mont e teuz : disparaître.

    (18--) SAQ I 88-89. Ar vuez a ia e teuz evel an hent great er mor gant liven ar vag o tremen. ●143. Ho desirou a ia e teuz. ●166. ho c'holl beadra eat e teuz.

    C. Fonte (métal).

    (1732) GReg 425a. Fonte, métail fondu, tr. «Teuz.» ●Cloche de fonte, tr. «Cloc'h teuz.» ●Marmite de fonte, tr. «Pod teuz

    (1867) FHB 143/306a. Ar skeuden-ze zo great e teuz.

    II. Un teuz : un délice.

    (1947) YNVL 97. Gast ! Mat eo, un teuz ! Ha c'hwek, ha saourus, ha tomm ! ●(1974) SKVT III 85. Un teuz, pa lavaran dit !

    III. (volcanologie) Maen-teuz : lave, magma.

    (1951) BLBR 34/22. derc'hel a ra ar menez-tan-se da zisteurel maen-teuz.

  • teuz .3
    teuz .3

    m. –ed, –ioù, –où

    (1) Fantôme.

    (1633) Nom 280a. Spectrum, visum : phantosme, vision : teuz, lutin, buguel-nos, vision.

    (1732) GReg 367b. Esprit folet, lutin, tr. «Teuz. p. teuzyou.» ●(1799) CAm 40. Dans les cantons environ­nant Morlaix, on craint des génies nom­més Teuss. ●248. Le Teus ou le Buguel-nos est un démon, un esprit bien­faisant, vêtu de blanc, d'une taille gigan­tesque qui croît encore quand on l'ap­proche.

    (1732) GReg 367b. Esprit folet, lutin, tr. «Teuz. p. teuzyou

    (1834) SIM 92. Bremâ so meur a vloavez e clêvet un teuz a rede an nôs dre K… ●(1847) FVR 123. Evel ma tostae bepred ann Teuz, e loskaz ar c'hemener eur griaden. ●(1866) BOM 32. Ne gred ket, tamm, d'ann Diaoulou, / D'ar Bugel Noz, na d'an Teuzou. ●(1872) ROU 104a. Spectre, tr. «Teuz.» ●(1877) EKG I 132. heman a zo eun teuz pe eur spontail bennag. ●133. den n'en deuz c'hoant da veza sammet gand an teuz.

    (1900) KAKE 261. N'euz diaoul e'n ifern, na Teuz var an douar. ●(1905) BOBL Kerzu (d’après KBSA 161). hep aon rak ar gornandoned, na rak an teuzed. ●(1908) FHAB Gwengolo 277. pellât an teuzed, ar c'horriganed hag an ankou. ●(1908) PIGO II 126. Tud, evel teuziou, a zavas prim 'n o zav. ●(1909) FHAB Kerzu 381. en dro d'an tanteziou, tud pe teuziou... ●(1925) FHAB Mezheven 212. Ar re a baee daspren a deue er maez hanter-varo, henvel ouz teuzou euzus.

    (2) Intersigne.

    (1932) BSTR 172. an teuz (assaouer e Kerne, intersigne e Gallek) ne reas van.

    (3) Teuz-ar-poulied

    (1799) CAm 40. Le Teusarpouliet se présente sous la forme d'un chien, d'une vache, ou d'un autre animal domestique. Tout l'ou­vrage de la maison est exécuté par eux comme par nos folets.

  • teuz .4
    teuz .4

    m. = (?).

    (1896) LZBt Mae 20. Ar sklav barnet a ve astenet, he gein deuz an douar, eun teuz koad a ve laket a dreuz war he c'houg : hag ar bourrev, he c'hoafr plantet, evid diwal da helpen, a nem zalc'h zon en he zav, eun troad dehan war bep penn deuz an teuz koad.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...