Recherche 'te...' : 617 mots trouvés
Page 4 : de temzidigezh (151) à tennded (200) :- temzidigezhtemzidigezh
f. Assaisonement.
●(1732) GReg 55b. Assaisonnement, maniere de rpeparer les aliments, tr. «témpsidiguez.»
- temziñtemziñ
voir temzañ
- temzioùtemzioù
plur. Contes.
●(1879) ERNsup 167. temjo, pl., des contes, prob[ablement] de temzañ, assaisoner (une salade), (= tempza), fumer (une terre), Trév[érec].
●(1908) PIGO II 107. lonkan temziou skwiz deputeed. ●(1912) BUAZpermoal 382. Didrouz gant da demziou divalo, pe me a lako lazan ac'hanout hepdale.
- tenten
interj. Tiens.
●(1943) TRHS 55. Allo ! Ten ! N'eus ket bet morse echuet ur match hep taolioù dorn, tabut, divesker gloazet ha zoken tud varv !
- tenazi
- teñchezteñchez
s. –où Volupté.
●(1499) Ca 57a. tenchiez. ●195b. Tenchez charnel. g. delectation charnelle l. hec voluptas / tis. ●(c.1500) Cb 58b. g. delicier / deliter vide in tenchiez. b. friantaff lichezraff. ●(1575) M 352-353. Ouz guelet ez eux gloat, daz grat ha pompadou : / Bugale ha lignnez, ha pemdez tenchezou, tr. «Voyant que tu as fortune à ton gré, et grandeurs ; / Enfants et lignée, et voluptés chaque jour.» ●3339. Pez volupte na pebez tenchezou, tr. «Quelle volupté et quels transports.» ●3485. En deliçou ha tenchezou laouen, tr. «Dans les délices et transports heureux.»
- tenebreoùtenebreoù
plur. Ténèbres.
●(1633) Nom 222b. Tenebræ : tenebres : tenepreoun (lire : tenepreou), obscuriteou.
- tenegenn
- tenegenntenegenn
f. (ichtyonymie) Coquille saint-Jacques.
●(1942) VALLsup 40a. Coquille de Saint-Jacques, tr. «tenegenn («Kroaz ar V.», 1920).»
- tenegezenntenegezenn
f. (ichtyonymie) Coquille saint-Jacques.
●(1931) VALL 154a. Coquille de Saint-Jacques, tr. «tenegezenn f. T[regor].»
- tenell
- tener .1tener .1
adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqc.)
(1) Tendre, mou.
●(1499) Ca 195b. Tener. g. tendre. molle. ●(1530) J p. 76a. Ha gant quil e palu / A scoas hon saluer / Oar he guen tener, tr. «et il frappa notre sauveur du revers de la main, il le frappa sur sa bouche délicate.» ●(1633) Nom 14b. Membrana : petite peau taye : crochennic tano, crochen tener. ●75b. Faba fresa : febue tendre : fa tener, fa gouac. ●76b-77a. Cymæ, cymata : les cimes ou les tendrons des herbes : an quefrennou teneraff ves á lousou, an delyou guelaff.
●(1659) SCger 117a. fort tendre, tr. «tener.» ●174b. tener, tr. «tendre.»
(2) Délicat.
●(1787) BI 132. Quent peèl goudé Isidor ë hum gavass énn un approque forh tiner ha hegué.
●(1857) LVH 61. D'er honseil-é hoah hum garguein ag en affær tinér-men.
(3) (Âge) tendre.
●(1710) IN I 271. ar re a so c'hoaz en un oat tener.
●(1849) LLB 1326. ag en oed tineran. ●1958. é vugalé hoah én un oed tiner. ●(1888) LTU 17. enn oad ann tenerra.
B. (en plt de qqn)
(1) Tendre.
●(1849) LLB 1196. soursi ur mestr tiner. ●(1886) SAQ I 6. ar mignon tener. ●(18--) SBI II 324. teneric a galon, tr. «tendre de cœur.»
●(1907) PERS 142. ar vam denera. ●(1911) SKRS II 183. evel eur vamm dener. ●(1931) GUBI 130. un tad tinér. ●(1936) PRBD 205. Gwelloc'h kalon vad ha tener / Eget arc'hant leis ar baner.
(2) Bezañ tener ouzh ub., en andred ub. : être tendre avec qqn.
●(1854) MMM 420. Bezit ato tener, Mari, / Em andret. ●(1868) FHB 204/382a. ne voa tener nag outhan he unan nag ouz ar re all.
(3) Sensible à la douleur.
●(1850) JAC 135. Qementse zo sansipl d'eur galon qen tener. ●(1872) GAM 7. Tener eo ho taoulagad ?
●(1971) BAHE 69/24. gouli tener (oc'h ober poan, mar gwasker warnañ). ●(1977) LLMM 184/366. em skouarn deut da vezañ tener spontus.
(4) Tener ouzh : douillet à, sensible à.
●(1790) MG 298. Me zou tinèr doh er boèn.
●(1838) OVD 119. nag a hobér grime erbet e ellehé discoein é mant tinér doh en droug. ●(1890) MOA 463b. Sensible au froid, tr. «tener oc'h ann amzer ien.»
●(1996) GRVE 8. me eo a zo tener deuz an taoliou heol.
(5) =
●(1909) KTLR 64. Eun nebeut pastoret a gane, gant eur vouez ken tener, m'en em lakeaz Balthazar ha lenva ha da c'hoarzin var eun dro.
(6) =
●(1896) LZBt Meurzh 24. ar baotred-man n'int ket tener.
(7) Tener-glizh =
●(1732) GReg 22b. Aimer tendrement, tr. «Caret gand ur galon tener-gliz.»
(8) Très jeune.
●(1650) Nlou 276. An mybyen tener, tr. «les tendres enfants.»
●(1924) SBED 27. Pe oen get me mam ar hé bréh – p'oen tinér.
(9) =
●(1732) GReg 261a. Complexion délicate, tr. «corf tener.»
(10) Difficile.
●(1992) MDKA 66. me 'mije kemeret an hini vije manet, rag me n'on ket eur paotr tener.
(11) Sensible.
●(1838) OVD 135. rac er ré e zou quen delicat ha quen tiner a zivout ou inour.
●(1922) EOVD 139. rak er re e zou ken tiner a zivout ou inour.
C. (en plt de plantes)
(1) =
●(1838) OVD 100. er fréh tinerran. ●(1849) LLB 963. grefein gué iouank ha tiner. ●1240. iaud tiner. ●1298. ozilh tiner.
●(1907) VROJ 59. Pa vez takennet ar ieot tener.
(2) Bezañ tener ouzh : craindre.
●(1882) BAR 56. eur boked caer eo, mez tener ouz ar scourn hag eaz da c'hoenvi.
●(1907) VBFV.fb 24b. craindre, tr. «bout tinér doh (er skorn).»
D. (cuisine) Vi tener : œuf mollet.
●(c.1718) CHal.ms iii. œufs mollets, tr. «uieu tinir.»
II. Attr. N'eo ket tener : ce n'est pas grave.
●(1935) BREI 435/2c. O ! n'eo ket tener. ●(1971) BAHE 69/24. «n'eo ket tener» = ingal 'zo, dister-dra eo. ●(1996) GRVE 76. O ! n'eo ket tener, ma kollez-te, me a c'hounezo.
III. Adv.
(1) =
●(1838) OVD 275. Ur hroaidur e ouilou tinér mar gùéle toullein bréh é vam eit hé goadein.
(2) Tendrement.
●(1659) SCger 117a. tendrement, tr. «tener.» ●(1710) IN I 410-411. e vriata tener.
●(1867) FHB 117/101a. an hini a labour ar muia, a zend ar guella, hag a gar Doue an tenera. ●(1879) GDI 329. Un tad, hâg ean e gârehé tuêm ha tinér (...) ur hroaidur.
●(1902) MBKJ 38. Pa gomser tener ouz-in.
- tener .2tener .2
m. Partie tendre de qqc.
●(1732) GReg 673a. Le lobe de l'oreille, sa partie inferieure, tr. «tener an scoüarn.»
- teneraatteneraat
v.
I. V. tr. d.
(1) Attendrir.
●(1732) GReg 60a. Attendrir, rendre tendre, tr. «Teneraat. p. teneréet. Van[etois] Tinérat. tenérat. ppr. eët.» ●453a. La gelée n'est bonne que pour les choux, tr. «Ne deo mad ar réau nemed evit teneraat ar c'haul.» ●(1744) L'Arm 12b. Amolir, tr. «Tinératt.» ●19b. Attendrir, tr. «Tinératt.»
●(1824) BAM 208. evit teneraat o c'halon. ●(1850) MOY 203. tenerrât e galon. ●(1866) HSH 151. da deneraat calon ar prinç. ●(1880) SAB 108. teneraat, digriza ar galon-ma ! ●(1883) MIL 249. Doue a deneraas kalon Barilia. ●(1883) SAQ I 31. he buez santel, he daelou diglemm, he dousder a deneraio kaloun pried ha bugale.
►absol.
●(1633) Nom 275b. Med emolliens : medecine pour attendrir & mollifier : medicinerez euit tenerahat ha gouacahat.
(2) =
●(1857) LVH 23. eit ne gaveint nitra diæs én hent ag er baraouis ; hag er péh e dinerra er rustoni a nehou, e zou m'en dé quen aviset er règl-men ma tégass hi-memb doussadur.
(3) Affiler.
●(1897) EST 8. Jaméz neoah falhour n'en da ar dro é foen / Hemb n'en dès ag é falh tinéreit er varwen.
II. V. intr. S'attendrir.
●(1732) GReg 60a. Attendrir, devenir tendre, tr. «Teneraat. p. teneréet. Van[etois] Tinérat. tenérat. ppr. eët.» ●(1792) BD 1345-1346. ar mondian vit se a so quer calledet / na denerao quet quen aveso goasquet, tr. «Le richard pour cela est si endurci / qu'il ne s'attendrira pas tant qu'il ne sera pas opprimé.»
●(1847) MDM 148. kalon an den pinvidik a deu da denerraad en eur ober vad.
●(1911) BUAZperrot 639. va c'halon a deu da denerât.
III. V. pron. réfl. En em deneraat.
(1) S'attendrir.
●(1847) MDM 122. a laka ar c'halonou ar re galeta da en em denerraat ha da ranna.
(2) (?) autre verbe (?).
●(1829) CNG 106. Hum dinerret ahoel dr'er honzeu truhéus / A lar demb ar er Groéz hun Salvér, hun Jesus.
- teneradur
- tenerañtenerañ
voir teneriñ
- tenerdedtenerded
f.
(1) Tendresse.
●(1732) GReg 913a. Tendresse, tr. «Van[netois] tenérded. tinerded.»
●(1821) SST 210. douster ha tinirdet. ●(1838) OVD 135. un dinérdæt quer buic e rante hé dén requin. ●273. en dinérdæt ag en devotion. ●(1856) GRD 225. Ean en dès aveid oh tinérdæt un tad.
(2) Kaout tenerded ouzh ub. : avoir de la tendresse pour qqn.
●(1839) BESquil 382. èl m'hé doé un dinérdæt bras doh hé mab.
(3) Tendreté.
●(1732) GReg 913a. Tendreté de la pierre, du bois, tr. «Tenerded ar mæn, tenerded ar c'hoad.» ●Tendreté, ou tendreur de la viande, des fruits, tr. «Tenerded ar c'hicq, ar froüez.»
- tenerder
- tenergan
- teneridigezhteneridigezh
f.
(1) Tendresse.
●(1625) Bel 80. hoguen dre carantez, ha teneridiguez à vn mam, pehiny he deueux da quehela pep vnan.
●(1732) GReg 913a. Tendresse, tr. «teneridiguez. Van[netois] tineridigueah»
●(1867) MGK 8. C'hoarzin-ouela a ra gant teneridigez. ●(1868) KMM 160. gant un deneridigez a roe Doue dezi.
●(1902) PIGO I 14. eur vousc'hoarz leun a deneridigez. ●(1911) BUAZperrot 635. teneredigez eur vamm. ●(1957) AMAH 139. met kement a dan, a denerigezh, a boan, a gendruez a dreuzluc'he war e zremm, en e selloù.
(2) Attendrissement.
●(1732) GReg 60a. Attendrissement, tr. «Teneridiguez. Van[netois] Tinéredigueah.»
- teneriñ / tenerañ
- tenerus
- tenintenin
m. –où
(1) Partie haute d'un pré.
●(1904) DBFV 223a. tenin, m., tr. «partie haute d'un pré, d'un champ.» ●(1907) VBFV.bf 75b. tenin, m., tr. «partie haute d'un champ.» ●(1930) DIHU 230/124. En Tanineu é borh Plenùer. ●(19--) RVUm . P'arriù gouil St Albin / E ma ret stankein er prad hag en tanin.
(2) Prad tenin : pré sec.
●(1907) VBFV.bf 75b. tenin, m., tr. «(pré) sec.» ●(1930) DIHU 230/124. ér pradeniér (lire : pradeuiér) dous, ér pradeuiér tanin. (...) Tanin, Tenin Prad tanin, pré sec.
(3) Foenn tenin : foin menu, sans jonc.
●(1744) L'Arm 160a. Foin (…) sans jonc, tr. «Foênn tenine. m.»
●(1904) DBFV 223a. foen tenin, tr. «foin menu, sans jonc (l'A.).»
- tenn .1tenn .1
adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqc.)
(1) Tendu.
●(1903) MBJJ 18. drapoio bihan (…) a c'houe an avel enne. Chom a reont tenn, hag eun dudi eo gwelet 'nê o finval skanv hag o c'hlevet o trouzan seder.
(2) Rigide, raide, dur, solide.
●(1557) B I 460. Ha neruou tenn a egennet, tr. «de durs nerfs de bœufs.» ●569. gant querdenn tenn, tr. «avec des cordes solides.»
●(c.1718) G 95 / 154 - H 155 / 191 - I/J 191 / 271 - K 271 - L 272/325 - M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms ii. Inflexible, tr. «ten, ha n'ouffet quet er soublein er pleguein, calet, cri.»
(3) Pénible, rude.
●(1659) SCger 174b. tenn, tr. «rude.»
●(1857) CBF 19. Me grede ann hent a oa tenn, tr. «Je croyais le chemin pénible.» ●(1868) KMM 51. Tenn oa ar bale, ha diez an ent. ●76. Ur veach tenn. ●(1872) ROU 108a. La vie est difficile, tr. «ar beva a zo tenn.» ●(1876) TDE.BF 611a. Tenn, adj., tr. «pénible, rude.» ●(1882) BAR 5. en amzer denn-ma.
●(1911) BUAZperrot 229. Goude eur c'hlenved hir ha tenn. ●(1915) MMED 369. Pa gavit tenn ar boan, kalet ar vuez. ●(1928) BFSA 131. dre eun hent ken tenn. ●152. Tenn e voe an abadenn, war a lavarer, etrezan hag an Doktored-se.
(4) (travail) Ardu.
●(1876) TDE.BF 611a. Tenn, adj., tr. «fatigant.» ●(1876) BJM 210. creiz al labouriou goassa ha tenna. ●(18--) SAQ II 194. kueza a ra var-n-han labour denn.
●(1907) PERS 27. daoust ma vije alies tenn al labour. ●(1911) BUAZperrot 127. e labouriou tenn hag e binijennou garo. ●188. labour denn evit gwir. ●(1921) PGAZ 76. Eul labour diez ha tenn.
(5) Grave.
●(1575) M 2055. Ha dre se pan leaff, ez caffaff am haual, / Try abec tenn enhy, so deffry special, tr. «Et c'est pourquoi, comme je le jure, je trouve, me semble-t-il, / Trois raisons graves en lui qui sont tout à fait spéciales.»
(6) Rigoureux.
●(1580) G 391. Pydyf Doe guyr Roe an glenn gant credenn so dleat tenn, tr. «Prier Dieu le vrai roi du monde, avec foi, est rigoureusement dû.»
(7) Dur, sévère.
●(1575) M 778. da gouzaff poannyou tenn, tr. «pour souffrir de dures peines.»
B. (en plt de qqn)
(1) (en plt de qqn) Dur, sévère.
●(1732) GReg 702a. Il aura de la peine à se tirer des pates de ce procureur, tr. «Poan èn devezo oud èn hem dilaçza eus a grabanou ar proculer tenn hont.»
(2) Bezañ tenn war ub. : avoir beaucoup de mal à gagner sa vie.
●(1869) FHB 205/388a. Eno, coulz ac el leac'h all, ez eus tud ac a zo tenn varnezo, a c'houned o boed dre galz a boan.
(3) (en plt des animaux) Intraitable,
●(1876) TDE.BF 611a. Tenn, adj., tr. «intraitable, parlant des bêtes.»
II. Attr. Difficile.
●(1911) BUAZperrot 817. Tenn eo en em damall.
III. Adv.
(1) Beaucoup.
●(14--) N 1790. Ha maz duy tenn goazretdennou ha feuntenyou a dinouo, tr. «Qu'il vienne beaucoup de ruisseaux, et des fontaines couleront.»
(2) En tenn : tendu.
●(1633) Nom 172a. Tibicines : bastons qui soutiennent la toile : an goulinner (lire : goualinnier) en tenn, pere so da souten an lien.
(3) Durement.
●(1862) JKS 79. poania tenn da gaout ar gwir santelez.
(4) Leun-tenn : très plein.
●(1882) CDFi 150-25 novembre p 3. Leun-tenn. ●(1890) MOA 70. Très plein, tr. «leun-tenn.»
●(1907) PERS 220. leun tenn e vije bep sul a dud. ●(1921) LZBl Du 194. an iliz 'oa leun-tenn.
III. Lakaat tenn war e vegel : voir begel.
- tenn .2tenn .2
adv.
(1) En tenn : en train.
●(1906-1907) EVENnot 14. (Priel) Ar ferrerez a zo daro da wilioudi – Ya e man an treo en tenn ganti, tr. «en train.» ●(1920) KZVr 363 - 15/02/20. en tenn, tr. «en train.» ●ar foennadeg a zo en tenn, tr. «on est en train de faire le foin.» ●pa oan en tenn da zoroc'hal, tr. «quand j'étais en train de ronfler.»
(2) Chom en tenn : rester en plan.
●(1899) HZB 16. Evit petra e chômas al labour en tenn ?
- tenn .3tenn .3
adv. & m.
(1) Loc. adv. Tenn-da-denn = (?) en tiraillant (?).
●(1792) CAg 71. Ind en hargeaud, er stuhele : / Éma guet t'ai ten-de-denn : / E plante à taulleu cruele / Er gouronn spern en é benn. ●77. Ur rum guet divergondiss / E-zehuesque ten-de-denn / É zillad.
(2) M. (?) Tiraillement (?).
●(1792) HS 127. hui eèl credein é hoai bet brut, ha temalereah, ha tènn de dènn.
- tenn .4tenn .4
f. –où
(1) Attelage.
●(1863) GBI I 258. Reï a reur ur c'harr hag ann denn, tr. «On donne une charrette avec son attelage.» ●(1876) TDE.BF 611a. Tenn, s. m., tr. «Attelage ; pl. ou.» ●(18--) SAQ II 204. starna mad an denn.
(2) [au plur.] Traits d'attelage.
●(1934) BRUS 281. Les traits, tr. «en tenneu.»
- tenn .5tenn .5
m. & adv. –où
I. M.
A.
(1) Trait, flèche.
●(1499) Ca 195b. Tenn. g. traict. ●(1633) Nom 185a-b. Sagitta, calamus, arundo, spiculum : flesches : sæz, tenn. ●185b. Pharetra : trousse ou carquois de flesches : vn bouelstr coat pe leezr da douguen an sezyou pe tennou.
●(1659) SCger 174b. ten, tr. «trait.»
●(1839) BESquil 44. er staguein doh troèd ur huèn hac el lahein a denneu bire.
(2) Tir (de fusil, etc.).
●(1659) SCger 33a. coup de canon, tr. «tenn canol.»
●(1849) LLB 1046. teneu é kornal. ●(1878) EKG II 2. an tennou fuzil hag an tennou kanol. ●90. Ne skoen tenn e bed abiou. ●91. Ne rean tenn guenn ebed. ●(1876) TDE.BF 611a. Tenn, adj., tr. «Coup, parlant des armes à feu ; p. ou.» ●(1894) BUZmornik 287. e oue laosket eunn tenn varnhan.
●(1908) PIGO II 178. Pakan rejont digante eur barrad tennou. ●(1925) BUAZmadeg 290. unan a laoskaz var al loan eun tenn bir. ●(1963) LLMM 99/266. en tailh e veze, hep koll amzer da gouchañ, d’ober gant pep tenn pistolenn un toull e kreizig-kreiz ar bihanañ pezh moneiz. ●(1973) LIMO 14 avril. ur goahad tenneu.
(3) par ext. Balle, munition.
●(1903) MBJJ 221. pa glevaz leuskel eun tenn war hed taul d'ean. ●(1910) MAKE 43. eur bistolen, pemp tenn ebarz.
(4) Coup (de tonnerre).
●(1876) TDE.BF 611a. Tenn, s. m., tr. «Coup, parlant du tonnerre ; pl. ou.»
B.
(1) Tirage.
●(1907) PERS 39. ne oa ket eat da zoudard gant re he denn.
(2) Sevel, ober an tenn : procéder au tirage au sort.
●(1915) HBPR 151. an hini a oa deuet da lakaat sevel an tenn. ●153. e vije diez brao ober an tenn en ho farrez.
C. =
●(1924) LZMR 28. ha gouest, hirio, da doulla eun tenn falc'h kerkouls hag ar reuta.
II. Loc. adv.
A. (en plt des armes)
(1) A-zindan-tenn : à portée de tir.
●(1877) EKG I 272. hag ac'hano e tennent var ar zoudarded, pa en em gavent azindan tenn. ●276. Pa deuche ar zoudarded azindan tenn d'eomp.
(2) War-bouez-tenn : à portée de tir.
●(1908) PIGO II 158. ni 'yei da guzan war bouez tenn.
(3) War-hed-tenn : à portée de tir.
B. War-eeun-tenn : directement.
●(1847) BDJ 48. Jusas (...) / Da Jerusalem a ya war heün tenn. ●(1879) BMN 54. ma'z eas var eün-tenn d'ho c'hass da Vichel. ●217. ma iea var eün-tenn bete goueled calonou ar re he zilaoue. ●(1883) MIL 17. Sant Viliau a ziskenne var eün-tenn eus lignez roueet koz Breiz-Izel.
●(1910) MAKE 76. Hag o daou ez ejont warr eün-tenn d'ar Baradoz. ●(1910) FHAB Meurzh 81. An henchou-ze great gant tri wiskad mein, a skoe var eün-tenn eus an eil kear d'eben. ●(1910) BUJA 27. e teuomp ac'hano brema var eün tenn.
III.
(1) (Redek, sevel, tremen) evel un tenn : très rapide.
●(1889) ISV 390 (L) G. Morvan. Sevel a reaz evel eun tenn en he za.
●(1910) YPAG 7 (T) E. ar Moal. Souden, o sevel 'vel eun tenn. ●(1913) FHAB Juin 1924).">HIGO 7 (T) E. ar Moal. Me, o klevet, kement-ze, a zavas evel eun tenn ha d'an nor ! ●(1933) ALBR 27 (T). Erwan dioustu a redas, evel eun tenn, da glask ar gordenn-garr. ●(1958) BRUD 3/36 (K) Y. ar Gow. Med ken braz e oe ar horvad aon a dapas eno, ma redas kuit evel eun tenn. ●(1970) BHAF 77 (T) E. ar Barzhig. Aliez e tremene evel eun tenn pe eun daredenn dirag ar person koz. ●379. Jobig a sav neuze evel un tenn, a lak prim-ha-prim e soutanenn endro dezañ hag eñ gant ar foeltr ruz etrezeg ti dister e dud.
(2) Buan evel un tenn : très rapide.
●(1924) LZMR 36 (Ki) J. Riou. Gwelet a rejont ar vouc'hal o lugerni en aer hag o vont da skoi war eun targos buan evel eun tenn.
(3) Mervel evel un tenn : mourir brutalement.
●(18--) MILg 35. Red eo mervel evel eun tenn / Mont dirak ar barner souveren.
(4) Eeun evel un tenn : très droit.
●(1910) MAKE 82 E. Crocq. Elec'h ar wenojen eün-tenn a droc'h kalz berroc'h. ●(1939) DIHU 340/354 (G) L. Herrioù. Goudé bout heuliet henteu kamdroiek, é tégoéhamb ar hent-pras Soissons, éañn èl un tén. ●(1973) SKVT II 56 (Ki) Y. Drezen. Ur vali ledan, eeun evel un tenn.
(5) ... evit un tenn : pour rien.
●(1924) LZMR 34 (Ki) J. Riou. Met ne vije ket chomet hep dont evid eun tenn.
(6) Mont an tenn da fall : manquer son coup.
●(1868) SBI I 244 (T). Me iello da ermit, en forest ar Markiz, / Hac a stigno ma lasso war benn eun envnic all, / P'ê achapet ma fichon hac êt ma zenn da fall, tr. F.-V. an Uhel «...puisque ma colombe s'est échapée et que mon coup à manqué.»
(7) Mont an tenn er c'hleuz : échouer.
●(1869) FHB 210/4b (L) *Lan an Dall. Poan a ra din e ve eat an tenn er c'hleuz gant ho ten paour. ●(1890) MOA 228 (L). Il a échoué, tr. J. Moal «eat eo ann tenn er c'hleuz gant-han.» ●480. L'affaire n'a pas eu de suites, tr. J. Moal «eat eo an tenn er c'hleuz. (Fam.)»
●(1908) FHAB Genver 32. Marteze e c'hellfe an tenn mont er c'hleuz. ●(1931) VALL 237. Il a échoué, tr. F. Vallée «aet eo an tenn er c'hleuz gantañ.» ●447. Coup manqué, tr. «aet an tenn er c'hleuz ! (popul. s'emploie au fig.)» ●624. L'affaire est ratée, tr. «aet eo an tenn er c'hleuz.»
(8) Mont an tenn hebiou : échouer.
●(1989) LARA 222. ma ne vez ket lakaet urzh ennañ ez aio an tenn e-biou.
- tenn .6
- tenn-analtenn-anal
m. Respiration.
●(1860) BAL 51. Peb cammed, peb tenn-alan a ra un den. ●(1868) KMM 112. bep tenn alan ne c'houlenne nemet e Mab. ●(1876) TDE.BF 611a. Tenn-alan, s. m., tr. «Repos, pause.»
●(1908) PIGO II 11. e chomas d'ober eun ten-alan. ●(1981) ANTR 46. Eun tammig tenn-alan e porz ar vered.
- tenn-askelltenn-askell
m. Vol d'une seule traite.
●(1932) ALMA 58. Klask a reant mont d'ar Japon en eun tenn-askell.
- tenn-foñs
- tenn-gwele
- tenn-gwrac'h
- tenn-kroaztenn-kroaz
m.
(1) Carrefour.
●(1925) SFKH 23. étal en tén-kroéz groeit get hént bras Sant-Karadeg de Verné.
(2) (architecture) Croisée de transept.
●(1732) GReg 236b. Croisée d'une Eglise, tr. «Tenn croas un Ilis.» ●326a. La croisée d'une Eglise, tr. «Tenn-croaz an Ilis.»
●(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 92. un ilis a den-croéz. ●(1876) TDE.BF 611b. Tenn-kroaz, s. f., tr. «Croisée ou la partie d'une église qui forme la croix.»
●(1919) DBFV.Sup 43. ten kroéz, tr. « s. transept. ». ●(1927) GERI.Ern 613. tenn-kroaz, tr. «croisée d'une église (endroit où se croisent la nef et le transept).» ●(1931) VALL 752a. l'endroit où se croisent la nef et le transept, tr. «tenn-kroaz m.»
- tenn-petenn-pe
m. = (?).
●(1905) LZBg Gwengolo 233. Peb unan én é di e lausk é denneu-pé de goéh. Mes, memb hep tenneu-pé, é hes tu d'hum gleuet.
- tenn-stevon
- tenn-stouv
- tenn-tachoù
- tennadtennad
m. –où
(1) Traite (de chemin).
●(1732) GReg 923b. Tire, traite de chemin faite sans reposer, tr. «Un ténnad hend. p. tennadou hend.»
(2) En un tennad : d'une traite, d'une tirade, d'un seul jet, en une seule étape.
●(1732) GReg 923b. Tout d'une tire, tr. «En un ténnad.»
(3) (agriculture) Grand champ de labour à plusieurs propriétaires.
●(1930) DIHU 230/124. Tennad. Grand champ de labour à plusieurs propriétaires. ●(1932) DIHU 257/162. me zad e oè é tivoem ér Peh-Bras é tennad er Mañnéieu. ●(1934) BRUS 279. Un grand champ, tr. «un tennad.»
(4) (sport) Lancer de boules pour former les équipes.
●(2004) LBBCA 92. Il faudra tirer pour savoir qui jouera ensemble, tr. «Tennad zo da ober da c'houzout piv vo gant piv.»
- tennadegtennadeg
f. –où
(1) Tirs.
●(1910) EGBT 184a. tennadeg, tr. «série de tirs.» ●(1967) BAHE 51/18. Tennadeg a glever : fuzuilh, fuzuilh-mindrailher ha mitrailhetenn alaman.
(2) spécial. Tir à la cible, au but.
●(1879) ERNsup 146. tennadek, tir à la cible, Gommenec'h.
●(1920) KZVr 363 - 15/02/20. tennadeg, tr. «tir à la cible.»
(3) (agriculture) Arrachage (de pommes de terre, etc.).
●(1876) TDE.BF 611a. Tennadek, s. f., tr. «Opération ou travail qui consiste à arracher, à tirer de terre les tiges de chanvre et de lin.»
●(1910) EGBT 184a. tennadeg, tr. «arrachage fait par plusieurs à la fois.» ●(1987) DBHB 159-160. Tennadeg patatez a zo ganto.
(4) Tirerie.
●(1659) SCger 118b. tirerie de chanvre, tr. «tennadec canap.» ●174b. tennadec lin, tr. «tirerie de lin.»
(5) Tennadeg d'ar sort : tirage au sort.
●(1866) FHB 60/58a. Pa deu an tennadec d'ar zort.
●(1915) HBPR 152. An tennadek d'ar zort oa deiziadet.
- tennadeg-harztennadeg-harz
f. -où-harz Tirs de barrage défensif.
●(1942) DRAN 78. da dizout traoñ tor an dorgenn 344, kent ma tirollo tennadeg-harz an enebourien.
- tennadeg-ruilhtennadeg-ruilh
f. -où-ruilh Tirs de barrage roulant.
●(1942) DRAN 78. Loc’het eo an argadourien : tennadeg-ruilh ar 75 oc’h ogedi en o raok, e treuzont an draonienn d’ar red.
- tennadur
- tennaektennaek
f. Ober tennaeg ouzh ub. : fâcher qqn.
●(1876) TDE.BF 611a. Tennaek, s. m., tr. «Ober tennaek ouz eunn den, tr. fâcher quelqu'un.»
- tennaj
- tennañ / tenniñ / tennotennañ / tenniñ / tenno
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Tirer (qqc. d'un endroit).
●(1499) Ca 195b. Tennaff. g. traire. ●g. fortraire. b. tennaff en maes. ●(1557) B I 332. Eff a deuz quen prest oar estoe / Do tennaff a scrap dre apoe / Da pechiff ouz Doe an roe pur, tr. «Il vint à bout, à force d'efforts, de les amener à pécher contre Dieu, le saint roi.» ●(1575) M 1945. Ahane ho tenno, tr. «De là il les tirera.»
●(1827-1829) VSA 1305. tenan arhand dives ar vours, tr. «tirer l'argent de sa bourse.» ●(1849) LLB 701. ou huenat, tenein ol el lezeu. ●(1877) EKG I 254-255. ha tenna, divar bouez he zillad, an Aoutrou Cloarec er meaz.
(2) Soustraire, ôter.
●(1659) SCger 113b. soustraire, tr. «tenna.»
(3) Tirer, tracter.
●(1633) Nom 32a. Equus helcyarius ; cheual qui tire nauire ou autre chose : vn march tennaff, da tennaff listry pe traezou all.
►absol.
●(c.1500) Cb [yeu]. g. qui est mis soubz ioug : comme beuff ou vache. b. loezn starnet da tennaff.
(4) Attirer, entraîner.
●(1575) M 1546. Maz queux da tennaff den, bizhuicquen da penet, tr. «Qu'il s'efforce d'attirer l'homme à jamais au châtiment.»
(5) Arracher, extraire.
●(1633) Nom 176a-b. Forfex, odontagra, dentiducus, dentarpaga : pincette ou tenaille pour tirer vne dent : pincedou, tanail pe turques da tennaff an dent.
●(1744) L'Arm 17a. Arracher, tr. «Teennein.»
►absol. Arracher (des pommes de terre, etc.).
●(1964) KTMR 36. edom on-daou endro d'ar patatez, unan o tenna hag egile o tibab.
(6) (en plt d'un liquide) Tirer, puiser.
●(1633) Nom 159b-160a. Haustrum : seau à puiser l'eau : saill da tennaff dour. ●161a. Epistomium : robinet : vn tuellen, vr canel da tennaff guin. ●161b. Haustrum : dequoy on tire le vin : ep gant hiny ez tenner an guin.
(7) Tennañ gantañ : tirer ver soi.
●(1633) Nom 221a. Cæcias : Ventus inter Caurum & Septentrionem flans : Northouëst : Noruoüest, vn auel á tenn gantaff an coüabrennou.
(8) Tendre.
●(1650) Nlou 213. Staguet voe outraig gant, tachaou, / Tennet maz contet é Ioentaou, / d'ren oll mempraou en en-claouat, tr. «Il fut outrageusement attaché par des clous, / si tendu qu'on comptait ses jointures, / par tous les membres on le ferra.»
(9) Faire venir.
●(1938) DIHU 323/74. tennein (v. a.) faire venir : Tennet em eus el lévr-man a Bariz.
(10) Tennañ an neudenn : filer.
●(1922) EOVD 225. mes e ouié neoah kemér hé hegil ha tennein en neden.
B.
(1) Tennañ an anal : respirer.
●(1633) Nom 62a. Amystus : le boire sans respirer ou reprendre son haleine : an effaff ep respiraff, ep tennaff an halan. ●259a. Asthma, suspirium : difficulté d'haleine vehemente : difficultè bras á halan, pa na hell vn den tennaff è halan nenet (lire : nemet) gant poan bras.
(2) Tennañ ur c’hrogad : assurer un temps de travail.
●(1910) MAKE 36. goude beza tennet eun hevelep krogad.
(3) Tennañ soñjoù : se faire des idées.
●(1911) DIHU 68/203. Hag en diù voéreb de dennein chonjeu.
(4) Tennañ bro : faire de la route.
●(1710) IN I (prefaç) iii. evit ma c'hallo eurussoc'h a se tenna bro hacc avanç en hent eus ar vuez devot.
●(1936) CDFi 14 Mars. ne vezan ket pell evit tenna bro gant va divesker hir.
(5) Tennañ droug àr ub. : (?) causer des ennuis à qqn (?).
●(1910) ISBR 95. Aktar, eskob Nañned, drestol, e glaské tennein droug ar er Vreihiz.
(6) Tennañ anv : mentionner.
●(1943) VKST Du 388. peogwir ec'h eus tennet ano eus an atant-se. ●389. c'houec'h miz a oa abaoe m'o (lire : m'eo) bet tennet ano evit ar wech kenta.
(7) Tennañ tan : faire une étincelle (pour allumer, tirer, etc).
●(1633) Nom 164b. Igniarium, ignitabulum : fusil : ur fusill, vnan da tennaf tan. ●Rapere in fomite ignem : exciter le feu : tennaff tan.
●(1878) EKG II 51. tenna tan hag elumi va fennad goulou koar.
(8) Tennañ un dro da ub. : jouer un tour à qqn.
●(1919) BSUF 6. tennein un dro de Uisant ha gobér bourd geton.
(9) Tennañ un taol fin da ub. : jouer un bon tour à.
●(1894) BUZmornik 300. eunn heretik a reaz ann neuz da veza klanv evit tenna eunn taol fin d'ar Zant.
(10) Tennañ e daol : réussir son coup.
●(1910) MAKE 20. easoc'h e vefe d'in tenna va zaol ma vije ledet eun dra bennak dindan ar wezenn evit souplât va lamm.
(11) Tennañ un taoliad da ub. : jouer un tour à qqn.
●(1889) ISV 394. list ac'hanon, ha me ia da denna eun taoliat d'ar goas-se.
(12) Tennañ penn : quitter.
●(1894) BUZmornik 85. Ann intanvez-ma a ioa oajet a bevar bloaz ha pevar-ugent, ha ne denne penn euz an templ.
●(1908) FHAB Even 178-179. ne denne penn divar dro ar c'hadoriou-kovez.
(13) Tennañ dour : faire eau, prendre l'eau.
●(1890) MOA 227a. Mes souliers font eau, tr. «va boutou a denn dour.»
●(1905) HFBI 552. ar vatimant a dénné dour. ●(1960) BAHE 24/19. ur vag kozh, laosk he framm hag o tennañ dour a bep tu.
(14) (marine) Tennañ ar roeñvoù : tirer sur les rames.
●(1633) Nom 155a. Remum agere, remis incumbere, impellere remum : gascher, tirer à l'auiron, ramer, voguer : reuyat, roueuat, vogaff, tennaff an roueu.
(15) Tennañ ar gwenn : tirer au but.
●(1633) Nom 185b. Collimare, collineares : tirer ou toucher au blanc : tennaff pe squeiff an guen.
(16) Tennañ heg ouzh ub. : fâcher qqn.
●(1659) SCger 174b. ober tennaëc ouz e dat, tr. «fascher son pere.»
(17) Tennañ war ub. : tirer sur qqn.
●(1963) LLMM 99/264. Tec’h alese, emezañ, penn bastard a zo ac’hanout ; anez-se e tennin warnout.
C. Loc. verb. Tennañ-didennañ : tirer de côté et d'autre.
●(1927) GERI.Ern 99. tenna-didenna, tr. «tirer de côté et d'autre.»
D. [emploi comme subst.] Éviction, expulsion.
●(1847) FRV 73. Ann tenna a oa e Landreger enn dek a viz Gwengolo, hag a dlie beza great enn Iliz Itroun Varia Koat Kolvezou, e lec’h e ma hirio ar c’hoc’hi. Pa oa arru an heur tenna, Fransez Arzur, euz ar Vinic’hi, en em lekeaz da brezek ne dlie den hen ober (…) hag a oat o vont da vrevi mistri ann tenna, pa nevet ma kavjont eunn or guzet evit tec’het kuit. (…) evit mirout ivez ouc’h ann tenna.
II. V. tr. i.
(1) Tennañ d’e hent, d’ar gêr... prendre la route, aller à la maison.
●(1910) DIHU 60/87. «Difréet tennein d'hou hent, arlerh er skol, ma n'hou pou ket droug é pont-er-Lé.» (...) Doujet e oé Diaul pont-er-Lé. Er fin, dén ne horté de dennein d'er gér ma vezé deit é gourz de labourat. ●(1939) RIBA 103. Hag ean tennein d'en Arvor.
(2) Tennañ diouti : souffrir.
●(1908) DIHU 35/74. Tri miz e oé bet Job é ten dohti. Donet e hras endro de vout iah.
(3) Tennañ ouzh ar marv, d'ar marv : être à l'agonie.
●(c.1718) M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms i. agoniser, tr. « bout en é bassion, e verüel é tremen, tennein d'er maruu'. » ●(1732) GReg 20a. Il est à l'agonie, tr. «Van[netois] Bout e ma e ténnein doh er marv.» ●(1744) L'Arm 245b. Moribond, de, tr. «A zou é tennein d'er marhuë.» ●(1790) MG 312. un dén é tennein doh er marhue. ●(1790) MG 312. un dén é tennein doh er marhue.
●(1829) CNG 123. A pe dosteï en termén-garhue, / Ma vein é tennein doh er marhue. ●(1891) CLM 48. Épad ma oé é tennein doh er marv.
●(1909) DIHU 54/374. Pel a zoh Breih en ur ganprig iein ha tioél, astennet ar ur gulé kalet groeit get plouz, ur voéz iouank-flam e denné doh er marù... ●(1913) THJE 44. ur hroèdurig a dri blé hantér e oé ker klan ma tenné déjà d'er marù.
(4) Tennañ ouzh : être en train de souffrir de.
●(1941) DIHU 358/245. goude en devout sellet doh é vab é ten doh é gohad.
(5) Tennañ ouzh = bezañ o lavarout udb.
●(1911) DIHU 68/204. santigeu en overen bred ne huéleint ket nitra é tennein doh ou fedenneu. ●(1932) BRTG 22. dihoal e hrè a gavet er person é tennein doh é bedenneu aveit dihoal doh é chabouteu.
(6) Tennañ gant e hent : aller son chemin.
●(1909) DIHU 52/348. Tennet pelloh get hou hent.
(7) Tennañ war-zu : se diriger vers.
●(1902) PIGO I 194. hag e tennjont o-daou (...) war-zu eur warem vihan. ●(1907) AVKA 140. evid tenna wardu Lenn ar Galile. ●290. evid tenna war du mene an Olivet.
(8) Tennañ da fall, da vraz, da zroug : tirer à conséquence.
●(1868) KMM 110. Un dra eo ac a denn da vraz.
●(1905) IMJK 292. Er sort divizeu-zé e den liés de zroug. ●(1911) BUAZperrot 388. Eun dra vihan hag a denn da vras ! ●(1913) THJE 42-43. én treuigeu distér èl én treu hag e denn de vras. ●(1921) GRSA 223. ne uélé ket é hellè kement-sé tennein de zroug dehon. ●(1936) LVPR 87. Met deus an dansou a rear, hirio, ne c'heller lavaret netra nemet e tennont, atao, da fall. ●(1949) LLMM 17/22. Un dra bennak ac'h eus da ziskleriañ, un dra hag a denn da vras hag a rankan gouzout hepdale.
(9) Tennañ da beoc'h : faire la paix.
●(1939) RIBA 153. Tennamb de beuh, emé er melinér !
(10) Tennañ d'ar sort : tirer au sort.
●(1878) EKG II 154. stourmadek an dud iaouank a dlie tenna d'ar zort.
►absol.
●(1868) FHB 175/152a. an drederen euz an dud iaouank so bet o tenna.
(11) Tirer (au fusil).
●(1866) FHB 74/175b. ha ma chome ar c'hi eus ho fuzil en antervant sounnet pa zeant da glasc tenna. ●(1878) EKG II 183. Red eo d'eoc'h divergla ho fuziliou en eur denna var ar c'houeriad-man.
●(1908) PIGO II 168. e vantas e fuzuilh da dennan. ●(1909) KTLR 228-229. An den iaouank a vantaz he bistolen hag a dennaz var ar c'hrac'h koz.
(12) Tennañ d'ar gwenn, er gwenn : tirer au but.
●(1732) GReg 126a. Donner dans le but, tirer dans le but, tr. «Tenna èr güeñ.»
●(1877) EKG I 285. n'en doa nemet tenna varnomp evel tenna d'ar guenn.
(13) Tennañ d'an armoù : (?) s'entraîner au maniement des armes (?).
●(1633) Nom 132b. Catadromus, decursorium, Troiam ludere : lieu pour iouster : læch pe plaçc euit stourm, euit tennaff dan armou. ●206a. Brauium : pris de la iouste : an pris á gounezer ò tennaff dan armou pe ò gouren.
(14) Tennañ war : tirer sur, ressembler à.
●(1633) Nom 68a. Mala sanguinea, rubelliana, rubella, purpurea : pomme de rouueau : aualou pourpr, ò tennaf voar an ruz. ●124a. Rubidus : rougeastre : ruzic, ô tennaff voar an ruz. ●278b. Acidum : aigre, sur, tirant sur l'aigre : ius ò tennaff voar an ægr.
(15) Tennañ da : viser à, tendre à.
●(1659) SCger 117a. le tout tend a cela, tr. «pep tra a vis, ha den da quement-se.»
III. V. intr.
(1) Tennañ da ober diouzh ub. =
●(1868) KMM 266. n'euz guir devosion ebed da Vari, nemet pa denner da ober diouti ac evelti.
(2) Aller.
●(1939) RIBA 162. Tennet pelloh ha hujet ardran de zichistra.
(3) Tennañ gant : tirer à.
●(17--) TE 34. é tènnein guet un arbalastr.
●(1838) OVD 209. En hanni e denne guet un arbalastre.
(4) Aboutir.
●(1906-1907) EVENnot 26. (Kamlez) N'ouzon da bara a denno an traou man reuz awalc'h e lakaont er vro bopred, tr. «aboutiront.»
(5) Tennañ àr-dreñv : reculer.
●(1849) LLB 1397. er mor e den ardran. ●1529-1530. er meud kalonekan / E grein ar é ziwhar, e den ardran.
●(1906) HIVL 112-113. Mes goap e oé get hé tennein ardran. ●(1942) DHKN 16. hirisein ha tennein ardran.
(6) Tennañ àr-dreñv : tirer au flanc.
●(1926) DIHU 177/43. Un digaré vat e gavè peb unan aveit tennein ardran.
IV. V. pron. réfl. En em dennañ.
A. Aller dans un lieu.
(1) Se retirer.
●(1575) M 566. Ha da muy Pinigenn, á crenn en emdennas, tr. «Et se retira pour mieux faire pénitence.»
●(1763) SE 42. an dut a gommanças guisq guasq d'en em denna. ●(1792) BD 481. enem dennomp ahan, tr. «Retirons-nous d'ici.» ●1222. enem den avesq tut doue, tr. «Retire-toi de parmi les gens de Dieu.»
●(1878) EKG II 180. poent oa en em denna d'ar gear. ●(1889) ISV 120. ar bars coz (…) en em dennaz a douez ar ganfarted.
●(1915) HBPR 70. ar zoudardet hag ho belek en em dennas ker lostok ha tra.
►[empl. comme subst.]
●(1911) BUAZperrot 76. N'eo ket ar stad eo a ra ar zantelez / An en em denna enni, an hini eo !
(2) Se retirer (dans un lieu).
●(1868) FHB 191/273a. en em denna en eur gouent chartreuzed. ●(1894) BUZmornik 204. en em denna ez-veo enn eur garrek kleuz, evel enn eur bez. ●(18--) SAQ I 199. Ha Jonas (...) en em dennaz var eur menez, ha sevel eno eun disheolien evithan.
●(1911) BUAZperrot 660. ec'h en em dennas en eur manati. ●(1934) PONT 20. Ar bugel 'en em dennas e kichen an Aoter, e tu an aviel.
(3) Sortir (d'un lieu).
●(1889) ISV 384. abouez poan avoalc'h oc'h en em denna er meas dre an toull prenestr.
(4) En em dennañ d'e hent =
●(1857) LVH 60. hag en douguein d'hum dennein a nehou é hunan d'é hent.
B. Se tirer d'une situation.
(1) S'en tirer, s'en sortir, se débrouiller.
●(1869) FHB 248/310a. eur c'haozeour a oa, ha gouzout a ree en em denna.
●(1907) FHAB Ebrel 34. D'ar re-ma, an aot. Pap a roio peadra da len ha da zeski, a lavaro dez'ho penaoz en em gemeret da sevel kement emgleo a zo mad d'an oll labourerien ober evit en em denna essoc'h e kreiz emmolc'h ar bed. ●(1911) BUAZperrot 857. Gellet en divije en em denna brao bras er bed. ●(1914) MAEV 188. lez da gas, emon-me, mar gellan en em denna kempen ac'halen, m'em bezo traou da gonta divezatoc'h ! ●(1949) KROB 17/5. Eun tieg a zo ret dezañ en em denna e unan gant al ludueier a bep seurt.
(2) En em dennañ diviz : (?) s'en tirer à bon marché (?).
●(1744) L'Arm 24b. Je me suis retiré bague-sauve, tr. «Mé méss um deennétt divahin ou diviss ha divahein.»
(3) En em dennañ divac'hagn : s'en tirer indemne.
●(1908) PIGO II 180. Ar re oa 'n em dennet divahagn eus an tol trap-man, o devoa kerc'het kolo hag a glaske peadra da vont da zikour o c'hensorted manet war an dachen.
C. Se tirer un coup de fusil (pour se suicider).
●(1971) BAHE 68/25. En em dennañ = en em lazhañ gant un tenn (fuzuilh).
V.
(1) Tennañ hebiou : se tromper, échouer...
●(1958) LLMM 69/258 (T) *Jarl Priel. Ur wech ouzhpenn, Aotrou, hoc'h eus tennet e-biou.
(2) Na vezañ eus an tennañ kentañ : ne pas être bien malin.
●(1978) PBPP 2.2/515 (T-Plougouskant). N’eo ket eus an tennañ kentañ, tr. J. le Du «il n’est pas de la première tirée /il n’est pas bien malin/»
(3) Tennañ c'hwibez : voir c'hwibez.
(4) Tennañ flugez da ub. : voir flugez.
(5) Tennañ preñved diouzh fri ub. : voir preñved.
(6) Tennañ ur c'haer a zraen eus a droad ub. : voir draen.
(7) Tennañ plouzenn(ig) : voir plouzenn.
(8) Tennañ plouz berr : voir plouz.
(9) Tennañ pizenn : voir pizenn.
(10) Tennañ / Tenno ar vrochenn : voir brochenn.
(11) Tennañ e galon eus ar vizer : voir kalon.
(12) Tennañ e galon eus an dienez : voir kalon.
(13) Tennañ ar galon diouzh ar baourentez : voir kalon.
(14) Tennañ an dreuflezenn da : voir treuflezenn.
(15) Tennañ un dro louarn : voir louarn.
(16) Tennañ e dreid : voir treid.
(17) tennañ ar c'hezeg war e dreid : voir kezeg.
(18) Tennañ e daol : voir taol.
(19) Tennañ taolioù kamm : voir taol.
(20) Tennañ un taol : voir taol.
(21) Tennañ e bleg : voir pleg.
(22) Tennañ e demproù gant ub. : voir temproù.
(23) Tennañ an dour diwar brad un all : voir dour.
(24) Tennañ e spilhenn : voir spilhenn.
(25) Tennañ begig e spilhenn : voir spilhenn.
(26) Tennañ e spilhenn eus ar c'hoari : voir spilhenn.
(27) Tennañ karotez : voir karotez.
(28) Tennañ ur silienn : voir silienn.
(29) Tennañ ar skeul er solier : voir skeul.
(30) Tennañ tan àr e gein : voir tan.
(31) Tennañ tan : voir tan.
(32) Tennañ gwad eus dent ub. : voir dent.
(33) Tennañ dour eus dent ub. : voir dent.
(34) Tennañ ar c'hazh a-zindan ar gwele : voir kazh.
(35) Tennañ mat d'e damm : voir tamm.
(36) Tennañ laezh digant un tarv : voir laezh.
(37) Tennañ un dant da ub. : voir dant.
(38) Start ar foenn da dennañ : voir diaoul.
- tennata
- tennataer
- tenndedtennded
f. Difficulté.
●(1909) BOBL 04 décembre 258/1b. Evit an neb ac'h anavez tennded eur veaj el lec'h-ze, n'eo tam souezus ebed.