Devri

Recherche 'po...' : 894 mots trouvés

Page 15 : de poullann (701) à pounig (750) :
  • Poullann
    Poullann

    n. de l. Poullan.

    (1) Poullann.

    (1732) GReg 778a. Grosse raie, de l'ange, ou gros guillou. Travancq. raë bras. raë calet. (burlesquement, turbodenn lostecq. turbodenn Roscoou, turbodenn Poullan.

    (1865) FHB 5/38b. An Autrou, person Poullan. ●(1876) BJM 54. eus Douarnenez, Poullan, ha beteg eus ar Pont. ●(1879-1880) SVE 172. Poullan. ●(1890) MOA 25a. Poullann.

    (1905) ALMA 65. Poullan. ●(1910) MAKE 4. bugale skol Poullan. ●(1915) HBPR 82. bugale Pouldergat, Ploare ha re all o vond da Boullan evit ho fask. ●(1921) PGAZ 106. persoun e Poullan. ●(1924) ZAMA 102. pa zigouezin e bourc'h Poullan, e prenin eun all. ●(1931) FHAB Gouere/270. E bro ar C'hap c'hoaz e kaver listri kizellet er vein e iliz koz Goayen, e Goulien hag e Poullan.

    (2) (blasons populaires) Voir keikenn, lantig.

  • Poullaouen
    Poullaouen

    n. de l. Poullaouën.

    I. Poullaouen.

    (18--) PENgwerin9 96. en Poulaouen e man ma douc. ●(1876) BJM 157. Setu perac e reas missionou er bloaz-se e Gourin, e Conk-Kerne, e Melven, e Ploughernevel, e Poullaouen, e Roudouallec, e Plonevez-ar-Faou. ●(1890) MOA 25a. Poullaouenn.

    (1905) ALMA 28. Y. Berriet euz Poullaouen. ●(1905) KBSA 41. e mengleuziou an Huelgoad hag e re Boullaouen. ●(1907) FHAB Kerzu 310-311. Morse ne oue gwelet eun hevelep prosesion kemenerien. Beza e oa euz a bep leac'h : denved Pontivi, glaziked Kast, melaniked Elliant, pilhaouerien Poullaouën, juloded Gwiklan, ha zoken pennou sardin Douarnenez. ●(1913) PRPR 7. eur bourk hanvet Poullaouën. ●(1927) CONS 361. brema zo fin da virviken da vengleuziou Poullaouen. ●(19--) OLLI 93. Ar vot e Poullaouen.

    II.

    (1) Dicton.

    (1900-1901) MELU X 276-277. Le premier vers [cf. DDPB 246/1469], devrait rimer avec le suivant; c'est ce qui arrive dans la variante : Dic'hasta Poullaouen comme qui dirait : "Dégarcer Poullaouen". ●(1955) STBJ 9. Gouzout a ouie hon tud koz taolenni doare eur vro e berr-gomzou hag anavezet mat eo c'hoaz ar c'hrennlavar-mañ savet ganto : An tri dra na c'hell ket an Aotrou Doue ober a zo / Kompeza Brasparz, / Diradena Plouie / Ha d[ic'hast]a Poullaouen. ●(1997) PLVB 122. An tri zra na c'hell ket an Aotrou Doue ober a zo : / Kompezañ Brasparzh / Diradennañ Plouie / Ha dic'hastañ Poullaouenn.

    (2) Rimailles.

    (1912) MELU XI 332. Dont a ret da c'houren ? / - Dimeus a belac'h ac'h oc'h ? – Dimeus a Boulaouen. / - N'an ket, laouen. / Dont a ret da c'houren ? / - Dimeus a belac'h ac'h oc'h ? / Dimeus a Logiwi. / - Ya, pa gari. ●(1974) TDBP III 386. – Eus pelec'h out-te ? – Eus Logivi / - Dond a rez da c'hourenn ? / - Ya, pa gari ! / - Eus pelec'h out-te ? – Euz Plougraz / - Dond a rez da c'hourenn ? / - N'an ket c'hoaz! / - Eus pelec'h out-te ? – Eus Poullaouen / - Dond a rez da c'hourenn ? / - N'an ket laouen !

  • poullas
    poullas

    m. -i (?) Piège, collet, filet (?). cf. krouglas

    (17--) FG II 9. A baoué eur pennat amser áhalen e cavan er c’hoat groucklinci, poullinci, a mén a oar, mil diaouleres da zistrua ar zibier, tr. Ronan Calvez « Voici quelque temps que je trouve dans le bois des lacs, des filets, et que sais-je, mille diableries pour exterminer le gibier. » ●34. ini an ezo hoas ne dé en hem stlapet hem poullinci, tr. Ronan Calvez « aucun d’entre eux ne s’est encore jeté dans mes filets. »

  • poulldro
    poulldro

    m. Tourbillon.

    (1659) SCger 165b. poul dro, tr. «eau qui tourne.»

  • poulldroenn
    poulldroenn

    f. –où Remous, tourbillon.

    (1732) GReg 463b. Gouffre, abîme dans une rivière, ou dans la mer, tr. «Poulldroënn. p. pouldroennou

    (1872) ROU 100a. Remole, tr. «Poull-droenn

    (1935) ANTO 136. e-kreiz eur boulldroenn (tourbillon).

  • poullenn
    poullenn

    f. –où

    (1) Flaque, mare.

    (1732) GReg 602b. Mare, amas d’eau qui n’a point d’issuë, tr. «poullenn. p. poullennou

    (2) Trou d’eau à marée basse.

    (1919) DBFVsup 57b. poulen, tr. « trou d’eau à mer basse. »

    (3) Local. Zone de pêche (Groix).

    (1919) DBFVsup 57b. poulen, tr. « zone de pêche (Gr.). »

  • poullenniñ
    poullenniñ

    v. intr. Former une flaque, une mare.

    (1744) L'Arm 455b. Faire mare, tr. «poullænnein

    (1879) BMN 285. an dour hag ar goad a boulenne a zindanhan.

  • pouller
    pouller

    m. –ion Fossoyeur.

    (1921) FHAB Du 290. ar pouller (...) pe : touller-beziou. ●297. Pa zistroas ar pouller d'ar vered antronoz vintin.

  • poullet
    poullet

    adj.

    (1) Formé en flaque, en mare.

    (1829) CNG 100. Poullet oai er goêd édan d'ou.

    (1912) BUAZpermoal 704. pa oa poullet ar gwad kristen en holl lez-varniou.

    (2) Dour poullet : eau stagnante, croupissante.

    (c.1718) CHal.ms i. croupissant eau croupissante, tr. «deur maruu' deur poullet

  • poullig
    poullig

    m.

    I. (botanique) Kraoñ-poullig =

    (1982) TKRH 153. greun paterennoù kement ha kraoñ-poullig !

    II. (jeu)

    (1) Fossette.

    (1659) SCger 59a. fossette, tr. «poullic.» ●(1732) GReg 427b. Fossette, petite fosse à joüer aux noix, aux noïaux, aux liards, tr. « Poullicq. p. poullouïgou, poulligou. »

    (1927) GERI.Ern 317. poullig, tr. « (jouer) à la fossette, aux noix, aux épingles. »

    (2) C’hoari poullig : jouer à la fossette.

    (1659) SCger 165b. hoari poullic, tr. «iouer a la fossette.» ●(1716) PEll.ms 1083. C’hoari poullic, tr. « joüer à la fossette, comme font les petits garçons ». ●(1732) GReg 427b. Jouer à la fossètte, tr. « C'hoari poullicq. pr. c'hoaryet. Van. id. »

    (1876) TDE.BF 528a. C'hoari poullik, tr. « jouer aux noix, aux épingles, à la fossette. »

    (1974) TDBP III 104. Les jeux enfantins : (...) C'hoari poullig, tr. « jouer au trou avec des noix. »

    (3) C'hoari toull-poullig : faire la culbute.

    (1896) GMB 703. pet[it] tréc[orois] c'hoari toul-pouliq faire la culbute.

  • Poullilfin
    Poullilfin

    n. de l. Poullilfin (ancien nom de l’étang de Lannenec, Guidel, Ploemeur).

    (1906) DIHU 12/210. É kosté er Pouldu e tas Ninnok ha hé zud de zoarein, ér léh e oé bet hanùet Poul Ilfin, diar leshanù Gourkentelu, hag e zou deit a houdé de vout stér Lann-Nenneg.

  • poullkilata
    poullkilata

    v. tr. d. Frapper à la nuque.

    (1939) RIBA 166. Liés é mant bet doh me foulkilata.

  • pouloud
    pouloud

    coll.

    I. Caillot.

    (1890) MOA 153b. Un caillot, tr. «pouloudenn, plur. pouloud

    II. (cuisine)

    (1) Grumeaux.

    (1732) GReg 476a. Grumeaux de boüillie mal délaiée, tr. «pouloud youd.»

    (2) Boulettes de pâte pochées au lait ou au bouillon.

    (1877) FHB (3e série) 10/74a. da zrebi pouloudik. ●(1877) FHB (3e série) 28/221a. ar zouben, ar iod, an turkik, ar pouloudik, ar c'hik ha farz. ●(1890) MOA 147b. Boulette en pâte grossière cuite à l'eau ou au lait, tr. «pouloud, m. plur. irrég. de poulouden, f.» ●(1896) GMB 503. «des pouloud», espèces de pelotes de farine cuites et durcies dans le lait, aux environs de Lesneven, Habasque I, 310.

    (1903) MOAO 129. Pouloud en breton. – C'est une espèce de bouillie grossière, une pâte préparée que l'on jette par cuillérées dans du lait ou de la soupe bouillante. ●(1982) MABL II 83. (Lesneven) pouloud : boued graet gant pouloud gwinizh du poazhet e-barzh al laezh.

    (1982) TIEZ I 196. Parfois à ce repas sont servis des poulloud : ce sont des cuillerées de pâte de farine de blé noir cuites dans du lait.

  • pouloudañ
    pouloudañ

    v. intr. Se former en pelotes, en grumeaux.

    (1883-85) RECe vi/499. Quand, dans l'âtre, la cendre forme des pelotes, la Mort sans tarder fera parler d'elle, et, si la femme chante en balayant la maison, il y a pour celle-ci grand danger, tr. «Pa bouloud al ludu en oaled, / Ar Maro prest a vo annonset, / Ha mar kan ar wreg 'n eur skuba 'nn ti, / E-z-euz danjet bras evit-ih (lire : evit-hi)

  • pouloudek
    pouloudek

    adj.

    (1) Grumeleux.

    (1924) ZAMA 82. ar chalboter a wask eun dornad leaz pouloudek.

    (2) (habillement) Dilhad pouloudek : vêtement d’étoffe rustique.

    (1938) BRHI 89. le pantalon blanc d’étoffe poilue (bragou poulloudek). ●(1985) OUIS 220. Ce tissu pouloudek a la couleur sombre de la toison des moutons d’Ouessant dont la laine est filée et tissée sur l’île.

    (3) sens fig. (Langage) (?) précieux, apprêté (?).

    (1987) BAPR 71. chakad galleg ledan ha polotek.

  • pouloudenn
    pouloudenn

    f. –où, pouloud

    (1) Boule.

    (17--) TE 292. Daniel e ras ur blodèn geut peèg, lard ha bleàu.

    (2) Caillot.

    (1688) MD II 3. Ma red dan dôuar pouloudennou ho gôat. ●(1732) GReg 476a. Grumeau, partie caillée de choses liquides, tr. «pouloudenn. p. pouloudennou.» ●Les poumoniques crachent souvent des grumeaux de sang, tr. «Nep o deus droucq-sqevent a grainch alyès pouloudennou goad.»

    (1866) FHB 73/164b. ar pouloudennou goad etouez ar fanc. ●(1890) MOA 153b. Un caillot, tr. «pouloudenn, plur. pouloud.»

    (3) Motte (de beurre).

    (1981) ANTR 23. eur bouloudenn amann melen…

    (4) Boulette de pâte pochée au lait ou au bouillon.

    (1890) MOA 147b. Boulette en pâte grossière cuite à l'eau ou au lait, tr. «pouloud, m. plur. irrég. de poulouden, f.»

    (5) Grumeaux.

    (1732) GReg 476a. Grumeaux de boüillie mal délaiée, tr. «pouloudennou yod.»

    (6) Aspérité sur un tissu.

    (1985) OUIS 220note. La laine irrégulièrement filée forme au tissage des pouloudenn, ou aspérités.

  • pouloudennañ / pouloudenniñ
    pouloudennañ / pouloudenniñ

    v. intr.

    (1) Se grumeler.

    (1890) ARK 75. Ann douar, pa n'euz ket a zaour ganthan, a zo douar maro ha seac'h. Pouloudenna a ra.

    (1927) FHAB Meurzh 69a. ar bleud toueziet gand ar c'houezenn pe an troaz a deu da drenka, da ober yod, da bouloudenna.

    (2) Cailler, s'engrumeler.

    (1732) GReg 129b. Cailler, parlant de sang, tr. «Pouloudenna. pr. pouloudennet

    (1877) EKG I 39. ar goad a rede var an douar hag a bouloudenne eun tamm larkoc'h enn ho c'hichenn. ●(1890) MOA 153b. Se former en caillot, tr. «pouloudenna, v. n.»

    (1922) FHAB Mezheven 172. ar goad deuet da bouloudenna.

    (3) (cuisine) Se former en boulette.

    (1981) ANTR 28. Ar Pouloudig a zo toaz gwiniz du laked da boaza, loaiad dre loaiad, el lêz o virivi. Pouloudenni a ra pep loaiad en eur boaza. Setu greed ar pouloudig.

    (4) Se former en pelote.

    (1792) CAg 53. Pè vou mem bleaü hirrisset, / Guet hùiss é plottennein.

  • pouloudennet
    pouloudennet

    adj.

    (1) (en plt du sang) Caillé.

    (1732) GReg 129b. Sang caillé, tr. «Goad pouloudennet

    (1839) BESquil 574. er goaid-cé pelotennet. ●(1883) MIL 28. ne oa ket c'hoas pouloudennet ho goad.

    (1907) BSPD II 274. er goed-sé kaleteit ha pelotennet get en amzér.

    (2) (en plt d'autres liquides) =

    (18--) SAQ II 85. ar glis pouloudennet ouzh ar brankou dero.

  • pouloudenniñ
    pouloudenniñ

    voir pouloudennañ

  • pouloudet
    pouloudet

    adj. Qui a formé des grumeaux.

    (1925) FHAB Mae 198. eur c'hartoron houpez (...) gand aon e vijent pouloudet em eus o glec'het hag o c'hemmesket en eur volenn. ●(1977) PBDZ 715. (Douarnenez) yod pouloudet, tr. «de la bouillie qui a fait des grumeaux.»

  • pouloudig
    pouloudig

    Coll. (cuisine) =

    (1877) FHB (3e série) 10/74a. da zrebi pouloudik. ●(1877) FHB (3e série) 28/221a. ar zouben, ar iod, an turkik, ar pouloudik, ar c'hik ha farz.

    (1903) MOAO 129. Pouloud en breton. – C'est une espèce de bouillie grossière, une pâte préparée que l'on jette par cuillérées dans du lait ou de la soupe bouillante. ●(1981) ANTR 28. Ar pouloudig a zo toaz gwiniz du laked da boaza, loaiad dre loaiad, el lêz o virivi. Pouloudenni a ra pep loaiad en eur boaza. Setu greed ar pouloudig.

  • pouloudoufez
    pouloudoufez

    interj. Onomatopée qui imite le bruit de la chute de qqn.

    (1910) MAKE 17. Emichanz e droad a risklas, e zaouarn ne oant ket krog mad awalc'h, ha... pouloudoufez ! setu Noun al Ludueg o vont war e benn d'an traou, dre douez an delioù. ●84. Pouloudefez ! setu Herve Stroalleg a stok-korf o vuzula an dachen.

  • poulounez
    poulounez

    coll. Plis.

    (1732) GReg 440a. Froncis, ou fronçure, plis qu'on fait à une robe, à une chemise &c., tr. «poulounez. p. poulounezou.» ●731a. Pli dans une robe pour la racourcir, tr. «Poulounezen. p. poulounez

  • poulounezañ
    poulounezañ

    v. tr. d. Faire des plis à une robe pour la raccourcir.

    (1732) GReg 440a. Froncer une juppe trop longue, la racourcir par une coûture &c., tr. «Poulouneza ul lostenn.» ●731a. Faire des plis à une robe pour la racourcir, tr. «poulouneza. pr. poulounezet

  • poulounezenn
    poulounezenn

    f. –où, poulounez Pli.

    (1732) GReg 731a. Pli dans une robe pour la racourcir, tr. «Poulounezen. p. poulounez.»

  • pouloutaat
    pouloutaat

    v. intr. Se grumeler.

    (1996) VEXE 249. C'est ainsi, et également en ne ménageant pas le baz yod (bâton à bouille), que l'on obtient une bouillie bien homogène, bien «lisse». «Mesk ha mesk ! Pouloutad 'ra !» (Mélange, mélange ! Des grumeaux se forment !).

  • poulre
    poulre

    m. –ioù (pêche) Guideau.

    (1744) L'Arm 180a. Guideau, tr. «Poull-ray.. yeu.» ●250b. Nasse, tr. «Poul-ray.. yeu.» ●292a. Pochette, petits filets, tr. «Poul-ré.. poul-réïeu. m.»

  • poultr
    poultr

    m.

    I.

    (1) Poudre.

    (1499) Ca 162b. Poultr. gallice. pouldre. ●(1633) Nom 176b. Dentifricium : poudre pour frotter les dents : poultr da frottaff an dènt. ●250a-b. Nitratus puluis : poudre d'arquebuse : poultr arquebusen. ●277a. Sternutatorium, sternutamentum : poudre pour esternuer : poultr euit streuyat.

    (1659) SCger 95a. poudre, tr. «poultr.» ●99a. pulueriser, tr. «laquat e poultr.» ●165b. poultr, tr. «poudre.» ●(1732) GReg 743b. Poudre, terre menuë, préparation de poudre, tr. «Poultr. h[aute] Corn[ouaille] paut. Van[netois] peütr. paut

    (2) Poudre pour arme à feu.

    (1732) GReg 743b. Poudre à canon, tr. «Poultr canol.»

    (1847) FVR 290. kemer Porz-Poliod ha krapa ar poultr hag an armou a oa er gearik-ma. ●(1866) BOM 26. C'houez ar poultr a zo c'hoaz gant-he. ●(1870) FHB 293/251b. poultr ha draje. ●(1878) EKG II 13. hor poultr hag hor boledou. ●(1894) BUZmornik 525. c'houez ar poultr ha trouz ann tennou.

    (1910) MAKE 36. poultr, draje ha boledou. ●(1912) MMPM 65. skiber ar poultr. ●(1915) HBPR 154. ar poultr a strakas hag ar bolodou a fic'has.

    (3) Poussière.

    (1732) GReg 746a. Poussiere, tr. «Poultr. Van[netois] péüdr.»»

    (1824) BAM 373. ma vezo lamet ar poultr hac ar viltanç diouto ur veich an amser. ●(1831) MAI 20. evel podo pri rentet en poult. ●(1835) PHG 20. goloet a grachat, a boultr, a c'houësan ac a voad. ●(1849) LLB 1233. Goleit a huiz, a beudr, a hoed hag a chumen. ●(1864) SMM 78. ne doc'h nemet poultr ha ludu. ●(1867) BUE 130. du gant ar poultr hag ar fank.

    (1913) KZVr 29 - 21/09/13. ar poultr a ya en amzer, tr. «la poussière s'élève dans l'air.»

    (4) Poultrigoù : atomes.

    (1659) SCger 165b. poultrigou, tr. «atomes.»

    (5) Milin-boultr : poudrière.

    (1732) GReg 642b. Moulin à poudre, tr. «Milin boultr

    (1925) FHAB Mae 170. ar menez a weler diwarnan ar vilin-boultr. ●(1932) CDFi 24 décembre. Eno e kavi tri pe bevar gernevad, mignoned d'in-me, deut di da zeski penaos eman pegemend gand ar vilin-boultr.

    II.

    (1) Gwerzhañ brav poultr : attraper les nigauds.

    (1867) FHB 121/135a. Rag sonjal ha lavaret a rea outhan he unan en doa guerzet brao poultr d'an itron-ze. ●(1878) SVE 562. Gwerza brao poultr, tr. L.-F. Salvet «Vendre bellement sa poudre. (Attraper les nigauds à la façon des charlatans.)» ●(18--) MELU XI 331. Gwerza poultr brao, tr. E. Ernault «Faire la charlatan en attrapant les nigauds.» Cela signifie litt. : «vendre de belle poudre»

    (2) Na vezañ poultr àr daoulagad ub. : ne pas avoir froid aux yeux, être effronté.

    (1969) LIMO 8 mars (G) *Raf Pondi. Er plah bleù melen, ne oé ket peut ar hé deulagad, na moan ar hé halon. ●Ne oè ket peut ar hé deulagad, elle n’avait pas froid aux yeux, littéralement : elle n’avait pas de poudre sur les yeux. ●(1972) LIMO 17 juin (G) *Raf Pondi. Nen des ket er plah peutr ar hé deulagad. ●N’he deus peutr ar he deulagad, tr. «elle n’a pas de poudre sur les yeux (pour. elle est effrontée).

    (3) Lakaat poultr e soubenn ub. : causer du désagrément à qqun.

    (1912) RVUm 240 (Gu). Lakat deur é leah un al, tr. «Mettre de l'eau dans le lait d'un autre. Var. : Lakat peutr en é soubenn, causer du désagrément.»

    (4) Bezañ vif evel ar poultr : vif comme la poudre.

    (1896) GMB 739 (T). pet[it] tréc[orois] vif vel ë poult, tr. Émile Ernault «vif comme la poudre.»

  • poultrañ
    poultrañ

    v. tr. d. Poudrer.

    (1499) Ca 162b. [poultr] Jtem puluerizo / as. g. pouldrer. b. poultraff.

    (1659) SCger 99a. pulueriser, tr. «poultra.» ●(1732) GReg 743b. Poudrer, tr. «Poultra. pr. poultret. Van[netois] peüdreiñ. pauto. pauteiñ.» ●(17--) ST 404. poultra da vleo, tr. «poudrer tes cheveux.»

    (1914) DFBP 255b. poudrer, tr. «Poultra

  • poultrek
    poultrek

    adj. Poudreux.

    (1732) GReg 743b. Poudreux, euse, tr. «Poultrecq

  • poultrenn
    poultrenn

    f.

    (1) Poussière.

    (1857) CBF 81. Torchit an annez, goloet int a boultren, tr. «Essuyez les meubles, ils sont couverts de poussière.» ●(1860) BAL 11. evit na ve caillared diouz ar boultren. ●(1870) FHB 278/135a. poultren erc'h o c'hournijal. ●(1866) BOM 6. eur stroll verien, / O virvi er boultren. ●(1870) FHB 300/311b. goloet a c'hoad hag a boultren. ●(1894) BUZmornik 421. He benn, guenn evel eur sin, a ioa goloet a boultrenn. ●(18--) SAQ II 85. var boultren ar venojen.

    (1906) KANngalon C'hwevrer 45. goloet (...) a boultren an hent. ●(1911) SKRS II 166. An avel, pa c'houez, (…) a stlap ar boultren a bep tu. ●(1929) MANO 67. teurel ar boultrenn er maez.

    (2) Poudre.

    (1849) LLB 406. Prenet ur beutren dû hanwet noir animal. ●(1963) LLMM 99/262. a-vec’h e flistre diouzh o c’horzennoù, e tarnije raktal an dour e giz ur boultrennig liesliv.

    (3) =

    (1864) SMM 67. eur boultren divalo.

  • poultrennañ
    poultrennañ

    v. intr. Poudroyer, se couvrir de poussière.

    (1909) KTLR 98. Ne velan nemet an hent o poultrenna.

  • poultrennek
    poultrennek

    adj.

    (1) Poussiéreux.

    (1968) BAHE 58/25. ar c'hozh traoù poultrennek-se.

    (2) Poudreux.

    (1914) DFBP 255b. poudreux, tr. «Poultrennek

  • poultrennet
    poultrennet

    adj. Couvert de poussière.

    (18--) SAQ II 226. eskern noaz, poultrennet, hanter vruzunet.

  • poultrennus
    poultrennus

    adj. Qui fait de la poussière.

    (1922) FHAB Mae 142. re boultrennus e gammejou.

  • poultrer
    poultrer

    m. –ion

    (1) Ouvrier qui travaille dans une poudrerie.

    (1732) GReg 743b. Poudrier, qui fait, ou qui vend de la poudre, tr. «Poultrèr. p. poultréryen. Van[netois] peüdrér. p. yon, yan

    (1976) LLMM 174/19. bet micherour poultrer e Pont-ar-Veuzenn.

    (2) Celui qui poudre, ou se poudre.

    (1732) GReg 743b. Celui qui met, ou qui se met de la poudre, tr. «Poultrèr. p. poultréryen

  • poultrerezh .1
    poultrerezh .1

    f. –ioù Poudrerie (local).

    (1914) DFBP 255b. poudrerie, tr. «Poultrërez.» ●(1938) WDAP 2/162. mont da labourat da boultrerez Pont-ar-Veuzenn. ●(1960) PETO 8. poultrerez Pont-ar-Veuzenn.

  • poultrerezh .2
    poultrerezh .2

    m. Poudrage.

    (1732) GReg 743b. L'action de poudrer, ou de se poudrer, tr. «Poultrérez. Van[netois] peütrereh

  • poultret
    poultret

    adj. Poudré.

    (1659) SCger 95a. poudreux, tr. «poultret.» ●(1732) GReg 743b. Cjeveux poudrez, tr. «Bléau poultret

    (1838) CGK 12. Ar berruquen poultret.

  • poultrierenn / pouldrierenn
    poultrierenn / pouldrierenn

    f. Poudrière.

    (1925) FHAB Mae 165. Milin pouldrierenn Pont ar Veuzenn.

  • poulz
    poulz

    m. & adv. –où

    I. M.

    (1) Laps (de temps).

    (1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsicq. ur poulsicq amser.» ●Il y a déja un peu de tems, tr. «ur poulsicq so.»

    (2) Pousse.

    (1920) AMJV 141. Evel ma teu poulzou iaouank ar vezen olivez da zevel tro var dro d'ar c'hef.

    (3) (médecine) Pouls.

    (1732) GReg 746a. Pous, agitation du cœur, battement de l'artère, tr. «Pouls. ar pouls.» ●Tâter le pous, tr. «Teuta ar pouls

    II. Coll. Pousse des arbres.

    (1732) GReg 746a. pousse, le menu bois que jettent les arbres, tr. «Pouls. ar pouls eus ar guëz.»

    III. Loc. adv.

    (1) A-boulz-penn : à tue-tête.

    ►[form. comb.]

    S3m a-boulz e benn

    (1824) BAM 6. a lavare bepret, a bouls e benn : Me so Christen.

    S3f a-boulz he fenn

    (1824) BAM 298. o crial a bouls e fenn.

    L3 a-boulz o fenn

    (1824) BAM 63. pere a bompade a bouls o fenn o fec'hejou.

    (2) A-boulz-korf : à corps perdu.

    ►[form. comb.]

    S3m a-boulz e gorf

    (c.1718) CHal.ms iv. on s'est Ietté sur la fripperie a corps perdu, tr. «coüehet e uer arnehou, him daulet euer ar er fripperi' a bours e gorf, aboüis nerh, guet nerh bras, a oll nerh.»

  • poulzad
    poulzad

    m. –

    (1) Poussée.

    (1732) GReg 746a. Poussée, tr. «Poulsad. p. poulsadou

    (2) Laps de temps.

    (1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsad

    (1904) BMSB 21. eur poulzadik goude.

    (3) Poulzad amzer : laps de temps.

    (1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsad amser

    (1904) BMSB 15. epad eur poulzad amzer.

    ►[au dimin.]

    (1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsadicq amser.»

    (4) Bout (de chemin).

    (1732) GReg 295b. Il y a une fort grande distance d'ici là, tr. «ur poulsad bras a hend a so ac'halen dy.»

  • poulzadenn
    poulzadenn

    f. –où

    (1) (horticulture) Pousse.

    (1936) BREI 445/1d. poulzadennou gouez hag a sun ar gwez.

    (2) Effort, élan, poussée.

    (1902) MBKJ 12. dre eur boulzadenn euz he volontez. ●148. bep heur, bep mare, bep poulzadenn hor moumancher pe c'hwazienn hor meud. ●188. Eun deiz, daou lamm pe ziou boulzadenn euz kaloun Hor Zalver a skoas betek Santez Jertruda. ●(1906) BOBL 03 novembre 110 (stagadenn)/2f. zantout ar galon o lampout, zantout poulzadennou an ene… ●(1916) KZVr 184 - 10/09/16. en eur boulsaden a garante gristen.

  • poulzañ
    poulzañ

    v.

    I. V. tr. d.

    A.

    (1) Pousser.

    (c.1500) Cb. [lestr a mor] Jtem hic contus / ti. g. cest la perche pour bouter la nef. b. vn perchenn da poulsaff an lestr.

    (1732) GReg 746a. Pousser, tr. «Poulsa. pr. poulset

    (1911) SKRS II 252. An avel a boulze ar flammou var an tu-ze.

    ►absol.

    (1633) Nom 152b. Trudes : perche à pousser : vn perig da poulsoff.

    (2) Poulzañ gwrizioù : prendre racine.

    (1870) FHB 299/297b. da boulza griziou dounoc'h en douar. ●(1877) MSA 183. mirit ouz ar fals credennou da boulza griziou e Breiz-Izel.

    (3) Enfoncer.

    (1530) Pm 125. Quen na poulsas en gouly don / E bisyat beden calon, tr. «Tant qu'il n'eût poussé dans la plaie profonde / Ses doigts jusqu'au cœur.»

    B. sens fig.

    (1) Inspirer (qqc. à qqn).

    (14--) N 801. Pouls enhaf hoant de tourmantaff, tr. «Inspire-lui le désir de le tourmenter.»

    (2) Pousser, inciter (qqn à faire qqc.).

    (1612) Cnf 11b. pa pouls an deuotion, da ober eualsé.

    (1872) GAM 78. evid he foulza da bec'hi.

    (1911) SKRS II 129. an diaoul a boulzas Simon da laerez anezhi.

    (3) Bezañ poulzet gant : être poussé par (l'envie, etc.).

    (1869) HTC 5. Poulzet gant an ioul direiz da velet peseurt blaz o evoa. ●(1877) EKG I 42. Eb gouzout petra rea, poulzet gand ar c'hoant, lakeat gant Doue e kaloun peb den, da bellaat diouc'h ar maro.

    II. V. intr. Pousser, croître.

    (1732) GReg 746a. Pousser, parlant des arbres, des fleurs, tr. «Poulsa. pr. poulset

    (1864) KLV 24. grisienna ha poulza. ●(18--) SAQ I 170. an iliao o poulza dre douez ar benerez kouezet d'an douar.

    (1921) PGAZ 61. eur fleuren gaer o poulza e kreiz ar strouez. ●(1923) FHAB Genver 32. gant ar c'houennat, an traou o poulza buan.

    III. V. pron. réfl. En em boulzañ : s'élever (dans la hiérarchie).

    (1869) FHB 210/2b. da glask en em boulza en eur garg pe en eur vicher bennag.

  • poulzenn
    poulzenn

    f. –où

    (1) (horticulture) Pousse.

    (1864) KLV 18. da gement poulzen a welomp o sevel.

    (1900) MSJO 169. eur boulzen a zo bet savet var kef ar vezen. 196. Var ar c'hrisien-se e sao dalc'h mad poulzennou fall.

    (2) sens fig. =

    (1915) MMED 208. Eur stereden a zavo euz Jacob, hag eur boulsen euz Israel.

  • poulzer
    poulzer

    m. –ion

    (1) Pousseur.

    (1732) GReg 746a. Pousseur, celui qui pousse, tr. «Poulser. p. poulséryen

    (2) Moteur.

    (1902) MBKJ 81. Daoust hag Hen [Jezus-Krist] eo ar poulzer ha ne c'hell netra finval heb-d'Han ?

  • poulzerezh
    poulzerezh

    m. Action de pousser.

    (1732) GReg 746a. L'action de pousser, tr. «Poulserez

  • poulzik
    poulzik

    adv. Longtemps.

    (1659) SCger 116b. il y a long temps que ie n'ay estudie, tr. «pell so, pe poulsic so nemeus quet studiet.»

  • poum
    poum

    interj.

    (1) Onomatopée qui imite le bruit d'une détonation.

    (1955) STBJ 109. E-lec'h ober poum-poum gant o genou... ●184. Ober poum-poum gant ar genou, evit taneal an tennou...

    (2) Onomatopée qui imite le son du tambour.

    (1974) YABA 27.07. Mès ne vehè ket bet pardon a féson hep muzig safarus er vugalé. Derhel e hrent de obér «oingn oingn» pe «hwi, hwi» pe «poum, poum» ar hent er gér doh er serr-noz.

  • pounig
    pounig

    m. Bébé.

    (1982) PBLS 113. (Langoned) pounig, tr. «bébé (hypoc. ou moqueur).»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...