Recherche 'po...' : 894 mots trouvés
Page 15 : de poullann (701) à pounig (750) :- PoullannPoullann
n. de l. Poullan.
(1) Poullann.
●(1732) GReg 778a. Grosse raie, de l'ange, ou gros guillou. Travancq. raë bras. raë calet. (burlesquement, turbodenn lostecq. turbodenn Roscoou, turbodenn Poullan.
●(1865) FHB 5/38b. An Autrou, person Poullan. ●(1876) BJM 54. eus Douarnenez, Poullan, ha beteg eus ar Pont. ●(1879-1880) SVE 172. Poullan. ●(1890) MOA 25a. Poullann.
●(1905) ALMA 65. Poullan. ●(1910) MAKE 4. bugale skol Poullan. ●(1915) HBPR 82. bugale Pouldergat, Ploare ha re all o vond da Boullan evit ho fask. ●(1921) PGAZ 106. persoun e Poullan. ●(1924) ZAMA 102. pa zigouezin e bourc'h Poullan, e prenin eun all. ●(1931) FHAB Gouere/270. E bro ar C'hap c'hoaz e kaver listri kizellet er vein e iliz koz Goayen, e Goulien hag e Poullan.
(2) (blasons populaires) Voir keikenn, lantig.
- PoullaouenPoullaouen
n. de l. Poullaouën.
I. Poullaouen.
●(18--) PENgwerin9 96. en Poulaouen e man ma douc. ●(1876) BJM 157. Setu perac e reas missionou er bloaz-se e Gourin, e Conk-Kerne, e Melven, e Ploughernevel, e Poullaouen, e Roudouallec, e Plonevez-ar-Faou. ●(1890) MOA 25a. Poullaouenn.
●(1905) ALMA 28. Y. Berriet euz Poullaouen. ●(1905) KBSA 41. e mengleuziou an Huelgoad hag e re Boullaouen. ●(1907) FHAB Kerzu 310-311. Morse ne oue gwelet eun hevelep prosesion kemenerien. Beza e oa euz a bep leac'h : denved Pontivi, glaziked Kast, melaniked Elliant, pilhaouerien Poullaouën, juloded Gwiklan, ha zoken pennou sardin Douarnenez. ●(1913) PRPR 7. eur bourk hanvet Poullaouën. ●(1927) CONS 361. brema zo fin da virviken da vengleuziou Poullaouen. ●(19--) OLLI 93. Ar vot e Poullaouen.
II.
(1) Dicton.
●(1900-1901) MELU X 276-277. Le premier vers [cf. DDPB 246/1469], devrait rimer avec le suivant; c'est ce qui arrive dans la variante : Dic'hasta Poullaouen comme qui dirait : "Dégarcer Poullaouen". ●(1955) STBJ 9. Gouzout a ouie hon tud koz taolenni doare eur vro e berr-gomzou hag anavezet mat eo c'hoaz ar c'hrennlavar-mañ savet ganto : An tri dra na c'hell ket an Aotrou Doue ober a zo / Kompeza Brasparz, / Diradena Plouie / Ha d[ic'hast]a Poullaouen. ●(1997) PLVB 122. An tri zra na c'hell ket an Aotrou Doue ober a zo : / Kompezañ Brasparzh / Diradennañ Plouie / Ha dic'hastañ Poullaouenn.
(2) Rimailles.
●(1912) MELU XI 332. Dont a ret da c'houren ? / - Dimeus a belac'h ac'h oc'h ? – Dimeus a Boulaouen. / - N'an ket, laouen. / Dont a ret da c'houren ? / - Dimeus a belac'h ac'h oc'h ? / Dimeus a Logiwi. / - Ya, pa gari. ●(1974) TDBP III 386. – Eus pelec'h out-te ? – Eus Logivi / - Dond a rez da c'hourenn ? / - Ya, pa gari ! / - Eus pelec'h out-te ? – Euz Plougraz / - Dond a rez da c'hourenn ? / - N'an ket c'hoaz! / - Eus pelec'h out-te ? – Eus Poullaouen / - Dond a rez da c'hourenn ? / - N'an ket laouen !
- poullaspoullas
m. -i (?) Piège, collet, filet (?). cf. krouglas
●(17--) FG II 9. A baoué eur pennat amser áhalen e cavan er c’hoat groucklinci, poullinci, a mén a oar, mil diaouleres da zistrua ar zibier, tr. Ronan Calvez « Voici quelque temps que je trouve dans le bois des lacs, des filets, et que sais-je, mille diableries pour exterminer le gibier. » ●34. ini an ezo hoas ne dé en hem stlapet hem poullinci, tr. Ronan Calvez « aucun d’entre eux ne s’est encore jeté dans mes filets. »
- poulldro
- poulldroenn
- poullennpoullenn
f. –où
(1) Flaque, mare.
●(1732) GReg 602b. Mare, amas d’eau qui n’a point d’issuë, tr. «poullenn. p. poullennou.»
(2) Trou d’eau à marée basse.
●(1919) DBFVsup 57b. poulen, tr. « trou d’eau à mer basse. »
(3) Local. Zone de pêche (Groix).
●(1919) DBFVsup 57b. poulen, tr. « zone de pêche (Gr.). »
- poullenniñ
- poullerpouller
m. –ion Fossoyeur.
●(1921) FHAB Du 290. ar pouller (...) pe : touller-beziou. ●297. Pa zistroas ar pouller d'ar vered antronoz vintin.
- poulletpoullet
adj.
(1) Formé en flaque, en mare.
●(1829) CNG 100. Poullet oai er goêd édan d'ou.
●(1912) BUAZpermoal 704. pa oa poullet ar gwad kristen en holl lez-varniou.
(2) Dour poullet : eau stagnante, croupissante.
●(c.1718) CHal.ms i. croupissant eau croupissante, tr. «deur maruu' deur poullet.»
- poulligpoullig
m.
I. (botanique) Kraoñ-poullig =
●(1982) TKRH 153. greun paterennoù kement ha kraoñ-poullig !
II. (jeu)
(1) Fossette.
●(1659) SCger 59a. fossette, tr. «poullic.» ●(1732) GReg 427b. Fossette, petite fosse à joüer aux noix, aux noïaux, aux liards, tr. « Poullicq. p. poullouïgou, poulligou. »
●(1927) GERI.Ern 317. poullig, tr. « (jouer) à la fossette, aux noix, aux épingles. »
(2) C’hoari poullig : jouer à la fossette.
●(1659) SCger 165b. hoari poullic, tr. «iouer a la fossette.» ●(1716) PEll.ms 1083. C’hoari poullic, tr. « joüer à la fossette, comme font les petits garçons ». ●(1732) GReg 427b. Jouer à la fossètte, tr. « C'hoari poullicq. pr. c'hoaryet. Van. id. »
●(1876) TDE.BF 528a. C'hoari poullik, tr. « jouer aux noix, aux épingles, à la fossette. »
●(1974) TDBP III 104. Les jeux enfantins : (...) C'hoari poullig, tr. « jouer au trou avec des noix. »
(3) C'hoari toull-poullig : faire la culbute.
●(1896) GMB 703. pet[it] tréc[orois] c'hoari toul-pouliq faire la culbute.
- PoullilfinPoullilfin
n. de l. Poullilfin (ancien nom de l’étang de Lannenec, Guidel, Ploemeur).
●(1906) DIHU 12/210. É kosté er Pouldu e tas Ninnok ha hé zud de zoarein, ér léh e oé bet hanùet Poul Ilfin, diar leshanù Gourkentelu, hag e zou deit a houdé de vout stér Lann-Nenneg.
- poullkilata
- pouloudpouloud
coll.
I. Caillot.
●(1890) MOA 153b. Un caillot, tr. «pouloudenn, plur. pouloud.»
II. (cuisine)
(1) Grumeaux.
●(1732) GReg 476a. Grumeaux de boüillie mal délaiée, tr. «pouloud youd.»
(2) Boulettes de pâte pochées au lait ou au bouillon.
●(1877) FHB (3e série) 10/74a. da zrebi pouloudik. ●(1877) FHB (3e série) 28/221a. ar zouben, ar iod, an turkik, ar pouloudik, ar c'hik ha farz. ●(1890) MOA 147b. Boulette en pâte grossière cuite à l'eau ou au lait, tr. «pouloud, m. plur. irrég. de poulouden, f.» ●(1896) GMB 503. «des pouloud», espèces de pelotes de farine cuites et durcies dans le lait, aux environs de Lesneven, Habasque I, 310.
●(1903) MOAO 129. Pouloud en breton. – C'est une espèce de bouillie grossière, une pâte préparée que l'on jette par cuillérées dans du lait ou de la soupe bouillante. ●(1982) MABL II 83. (Lesneven) pouloud : boued graet gant pouloud gwinizh du poazhet e-barzh al laezh.
●(1982) TIEZ I 196. Parfois à ce repas sont servis des poulloud : ce sont des cuillerées de pâte de farine de blé noir cuites dans du lait.
- pouloudañpouloudañ
v. intr. Se former en pelotes, en grumeaux.
●(1883-85) RECe vi/499. Quand, dans l'âtre, la cendre forme des pelotes, la Mort sans tarder fera parler d'elle, et, si la femme chante en balayant la maison, il y a pour celle-ci grand danger, tr. «Pa bouloud al ludu en oaled, / Ar Maro prest a vo annonset, / Ha mar kan ar wreg 'n eur skuba 'nn ti, / E-z-euz danjet bras evit-ih (lire : evit-hi).»
- pouloudekpouloudek
adj.
(1) Grumeleux.
●(1924) ZAMA 82. ar chalboter a wask eun dornad leaz pouloudek.
(2) (habillement) Dilhad pouloudek : vêtement d’étoffe rustique.
●(1938) BRHI 89. le pantalon blanc d’étoffe poilue (bragou poulloudek). ●(1985) OUIS 220. Ce tissu pouloudek a la couleur sombre de la toison des moutons d’Ouessant dont la laine est filée et tissée sur l’île.
(3) sens fig. (Langage) (?) précieux, apprêté (?).
●(1987) BAPR 71. chakad galleg ledan ha polotek.
- pouloudennpouloudenn
f. –où, pouloud
(1) Boule.
●(17--) TE 292. Daniel e ras ur blodèn geut peèg, lard ha bleàu.
(2) Caillot.
●(1688) MD II 3. Ma red dan dôuar pouloudennou ho gôat. ●(1732) GReg 476a. Grumeau, partie caillée de choses liquides, tr. «pouloudenn. p. pouloudennou.» ●Les poumoniques crachent souvent des grumeaux de sang, tr. «Nep o deus droucq-sqevent a grainch alyès pouloudennou goad.»
●(1866) FHB 73/164b. ar pouloudennou goad etouez ar fanc. ●(1890) MOA 153b. Un caillot, tr. «pouloudenn, plur. pouloud.»
(3) Motte (de beurre).
●(1981) ANTR 23. eur bouloudenn amann melen…
(4) Boulette de pâte pochée au lait ou au bouillon.
●(1890) MOA 147b. Boulette en pâte grossière cuite à l'eau ou au lait, tr. «pouloud, m. plur. irrég. de poulouden, f.»
(5) Grumeaux.
●(1732) GReg 476a. Grumeaux de boüillie mal délaiée, tr. «pouloudennou yod.»
(6) Aspérité sur un tissu.
●(1985) OUIS 220note. La laine irrégulièrement filée forme au tissage des pouloudenn, ou aspérités.
- pouloudennañ / pouloudenniñpouloudennañ / pouloudenniñ
v. intr.
(1) Se grumeler.
●(1890) ARK 75. Ann douar, pa n'euz ket a zaour ganthan, a zo douar maro ha seac'h. Pouloudenna a ra.
●(1927) FHAB Meurzh 69a. ar bleud toueziet gand ar c'houezenn pe an troaz a deu da drenka, da ober yod, da bouloudenna.
(2) Cailler, s'engrumeler.
●(1732) GReg 129b. Cailler, parlant de sang, tr. «Pouloudenna. pr. pouloudennet.»
●(1877) EKG I 39. ar goad a rede var an douar hag a bouloudenne eun tamm larkoc'h enn ho c'hichenn. ●(1890) MOA 153b. Se former en caillot, tr. «pouloudenna, v. n.»
●(1922) FHAB Mezheven 172. ar goad deuet da bouloudenna.
(3) (cuisine) Se former en boulette.
●(1981) ANTR 28. Ar Pouloudig a zo toaz gwiniz du laked da boaza, loaiad dre loaiad, el lêz o virivi. Pouloudenni a ra pep loaiad en eur boaza. Setu greed ar pouloudig.
(4) Se former en pelote.
●(1792) CAg 53. Pè vou mem bleaü hirrisset, / Guet hùiss é plottennein.
- pouloudennetpouloudennet
adj.
(1) (en plt du sang) Caillé.
●(1732) GReg 129b. Sang caillé, tr. «Goad pouloudennet.»
●(1839) BESquil 574. er goaid-cé pelotennet. ●(1883) MIL 28. ne oa ket c'hoas pouloudennet ho goad.
●(1907) BSPD II 274. er goed-sé kaleteit ha pelotennet get en amzér.
(2) (en plt d'autres liquides) =
●(18--) SAQ II 85. ar glis pouloudennet ouzh ar brankou dero.
- pouloudenniñpouloudenniñ
voir pouloudennañ
- pouloudet
- pouloudigpouloudig
Coll. (cuisine) =
●(1877) FHB (3e série) 10/74a. da zrebi pouloudik. ●(1877) FHB (3e série) 28/221a. ar zouben, ar iod, an turkik, ar pouloudik, ar c'hik ha farz.
●(1903) MOAO 129. Pouloud en breton. – C'est une espèce de bouillie grossière, une pâte préparée que l'on jette par cuillérées dans du lait ou de la soupe bouillante. ●(1981) ANTR 28. Ar pouloudig a zo toaz gwiniz du laked da boaza, loaiad dre loaiad, el lêz o virivi. Pouloudenni a ra pep loaiad en eur boaza. Setu greed ar pouloudig.
- pouloudoufezpouloudoufez
interj. Onomatopée qui imite le bruit de la chute de qqn.
●(1910) MAKE 17. Emichanz e droad a risklas, e zaouarn ne oant ket krog mad awalc'h, ha... pouloudoufez ! setu Noun al Ludueg o vont war e benn d'an traou, dre douez an delioù. ●84. Pouloudefez ! setu Herve Stroalleg a stok-korf o vuzula an dachen.
- poulounezpoulounez
coll. Plis.
●(1732) GReg 440a. Froncis, ou fronçure, plis qu'on fait à une robe, à une chemise &c., tr. «poulounez. p. poulounezou.» ●731a. Pli dans une robe pour la racourcir, tr. «Poulounezen. p. poulounez.»
- poulounezañpoulounezañ
v. tr. d. Faire des plis à une robe pour la raccourcir.
●(1732) GReg 440a. Froncer une juppe trop longue, la racourcir par une coûture &c., tr. «Poulouneza ul lostenn.» ●731a. Faire des plis à une robe pour la racourcir, tr. «poulouneza. pr. poulounezet.»
- poulounezennpoulounezenn
f. –où, poulounez Pli.
●(1732) GReg 731a. Pli dans une robe pour la racourcir, tr. «Poulounezen. p. poulounez.»
- pouloutaatpouloutaat
v. intr. Se grumeler.
●(1996) VEXE 249. C'est ainsi, et également en ne ménageant pas le baz yod (bâton à bouille), que l'on obtient une bouillie bien homogène, bien «lisse». «Mesk ha mesk ! Pouloutad 'ra !» (Mélange, mélange ! Des grumeaux se forment !).
- poulrepoulre
m. –ioù (pêche) Guideau.
●(1744) L'Arm 180a. Guideau, tr. «Poull-ray.. yeu.» ●250b. Nasse, tr. «Poul-ray.. yeu.» ●292a. Pochette, petits filets, tr. «Poul-ré.. poul-réïeu. m.»
- poultrpoultr
m.
I.
(1) Poudre.
●(1499) Ca 162b. Poultr. gallice. pouldre. ●(1633) Nom 176b. Dentifricium : poudre pour frotter les dents : poultr da frottaff an dènt. ●250a-b. Nitratus puluis : poudre d'arquebuse : poultr arquebusen. ●277a. Sternutatorium, sternutamentum : poudre pour esternuer : poultr euit streuyat.
●(1659) SCger 95a. poudre, tr. «poultr.» ●99a. pulueriser, tr. «laquat e poultr.» ●165b. poultr, tr. «poudre.» ●(1732) GReg 743b. Poudre, terre menuë, préparation de poudre, tr. «Poultr. h[aute] Corn[ouaille] paut. Van[netois] peütr. paut.»
(2) Poudre pour arme à feu.
●(1732) GReg 743b. Poudre à canon, tr. «Poultr canol.»
●(1847) FVR 290. kemer Porz-Poliod ha krapa ar poultr hag an armou a oa er gearik-ma. ●(1866) BOM 26. C'houez ar poultr a zo c'hoaz gant-he. ●(1870) FHB 293/251b. poultr ha draje. ●(1878) EKG II 13. hor poultr hag hor boledou. ●(1894) BUZmornik 525. c'houez ar poultr ha trouz ann tennou.
●(1910) MAKE 36. poultr, draje ha boledou. ●(1912) MMPM 65. skiber ar poultr. ●(1915) HBPR 154. ar poultr a strakas hag ar bolodou a fic'has.
(3) Poussière.
●(1732) GReg 746a. Poussiere, tr. «Poultr. Van[netois] péüdr.»»
●(1824) BAM 373. ma vezo lamet ar poultr hac ar viltanç diouto ur veich an amser. ●(1831) MAI 20. evel podo pri rentet en poult. ●(1835) PHG 20. goloet a grachat, a boultr, a c'houësan ac a voad. ●(1849) LLB 1233. Goleit a huiz, a beudr, a hoed hag a chumen. ●(1864) SMM 78. ne doc'h nemet poultr ha ludu. ●(1867) BUE 130. du gant ar poultr hag ar fank.
●(1913) KZVr 29 - 21/09/13. ar poultr a ya en amzer, tr. «la poussière s'élève dans l'air.»
(4) Poultrigoù : atomes.
●(1659) SCger 165b. poultrigou, tr. «atomes.»
(5) Milin-boultr : poudrière.
●(1732) GReg 642b. Moulin à poudre, tr. «Milin boultr.»
●(1925) FHAB Mae 170. ar menez a weler diwarnan ar vilin-boultr. ●(1932) CDFi 24 décembre. Eno e kavi tri pe bevar gernevad, mignoned d'in-me, deut di da zeski penaos eman pegemend gand ar vilin-boultr.
II.
(1) Gwerzhañ brav poultr : attraper les nigauds.
●(1867) FHB 121/135a. Rag sonjal ha lavaret a rea outhan he unan en doa guerzet brao poultr d'an itron-ze. ●(1878) SVE 562. Gwerza brao poultr, tr. L.-F. Salvet «Vendre bellement sa poudre. (Attraper les nigauds à la façon des charlatans.)» ●(18--) MELU XI 331. Gwerza poultr brao, tr. E. Ernault «Faire la charlatan en attrapant les nigauds.» Cela signifie litt. : «vendre de belle poudre»
(2) Na vezañ poultr àr daoulagad ub. : ne pas avoir froid aux yeux, être effronté.
●(1969) LIMO 8 mars (G) *Raf Pondi. Er plah bleù melen, ne oé ket peut ar hé deulagad, na moan ar hé halon. ●Ne oè ket peut ar hé deulagad, elle n’avait pas froid aux yeux, littéralement : elle n’avait pas de poudre sur les yeux. ●(1972) LIMO 17 juin (G) *Raf Pondi. Nen des ket er plah peutr ar hé deulagad. ●N’he deus peutr ar he deulagad, tr. «elle n’a pas de poudre sur les yeux (pour. elle est effrontée).
(3) Lakaat poultr e soubenn ub. : causer du désagrément à qqun.
●(1912) RVUm 240 (Gu). Lakat deur é leah un al, tr. «Mettre de l'eau dans le lait d'un autre. Var. : Lakat peutr en é soubenn, causer du désagrément.»
(4) Bezañ vif evel ar poultr : vif comme la poudre.
●(1896) GMB 739 (T). pet[it] tréc[orois] vif vel ë poult, tr. Émile Ernault «vif comme la poudre.»
- poultrañpoultrañ
v. tr. d. Poudrer.
●(1499) Ca 162b. [poultr] Jtem puluerizo / as. g. pouldrer. b. poultraff.
●(1659) SCger 99a. pulueriser, tr. «poultra.» ●(1732) GReg 743b. Poudrer, tr. «Poultra. pr. poultret. Van[netois] peüdreiñ. pauto. pauteiñ.» ●(17--) ST 404. poultra da vleo, tr. «poudrer tes cheveux.»
●(1914) DFBP 255b. poudrer, tr. «Poultra.»
- poultrek
- poultrennpoultrenn
f.
(1) Poussière.
●(1857) CBF 81. Torchit an annez, goloet int a boultren, tr. «Essuyez les meubles, ils sont couverts de poussière.» ●(1860) BAL 11. evit na ve caillared diouz ar boultren. ●(1870) FHB 278/135a. poultren erc'h o c'hournijal. ●(1866) BOM 6. eur stroll verien, / O virvi er boultren. ●(1870) FHB 300/311b. goloet a c'hoad hag a boultren. ●(1894) BUZmornik 421. He benn, guenn evel eur sin, a ioa goloet a boultrenn. ●(18--) SAQ II 85. var boultren ar venojen.
●(1906) KANngalon C'hwevrer 45. goloet (...) a boultren an hent. ●(1911) SKRS II 166. An avel, pa c'houez, (…) a stlap ar boultren a bep tu. ●(1929) MANO 67. teurel ar boultrenn er maez.
(2) Poudre.
●(1849) LLB 406. Prenet ur beutren dû hanwet noir animal. ●(1963) LLMM 99/262. a-vec’h e flistre diouzh o c’horzennoù, e tarnije raktal an dour e giz ur boultrennig liesliv.
(3) =
●(1864) SMM 67. eur boultren divalo.
- poultrennañpoultrennañ
v. intr. Poudroyer, se couvrir de poussière.
●(1909) KTLR 98. Ne velan nemet an hent o poultrenna.
- poultrennek
- poultrennetpoultrennet
adj. Couvert de poussière.
●(18--) SAQ II 226. eskern noaz, poultrennet, hanter vruzunet.
- poultrennus
- poultrerpoultrer
m. –ion
(1) Ouvrier qui travaille dans une poudrerie.
●(1732) GReg 743b. Poudrier, qui fait, ou qui vend de la poudre, tr. «Poultrèr. p. poultréryen. Van[netois] peüdrér. p. yon, yan.»
●(1976) LLMM 174/19. bet micherour poultrer e Pont-ar-Veuzenn.
(2) Celui qui poudre, ou se poudre.
●(1732) GReg 743b. Celui qui met, ou qui se met de la poudre, tr. «Poultrèr. p. poultréryen.»
- poultrerezh .1
- poultrerezh .2poultrerezh .2
m. Poudrage.
●(1732) GReg 743b. L'action de poudrer, ou de se poudrer, tr. «Poultrérez. Van[netois] peütrereh.»
- poultret
- poultrierenn / pouldrierenn
- poulzpoulz
m. & adv. –où
I. M.
(1) Laps (de temps).
●(1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsicq. ur poulsicq amser.» ●Il y a déja un peu de tems, tr. «ur poulsicq so.»
(2) Pousse.
●(1920) AMJV 141. Evel ma teu poulzou iaouank ar vezen olivez da zevel tro var dro d'ar c'hef.
(3) (médecine) Pouls.
●(1732) GReg 746a. Pous, agitation du cœur, battement de l'artère, tr. «Pouls. ar pouls.» ●Tâter le pous, tr. «Teuta ar pouls.»
II. Coll. Pousse des arbres.
●(1732) GReg 746a. pousse, le menu bois que jettent les arbres, tr. «Pouls. ar pouls eus ar guëz.»
III. Loc. adv.
(1) A-boulz-penn : à tue-tête.
►[form. comb.]
S3m a-boulz e benn
●(1824) BAM 6. a lavare bepret, a bouls e benn : Me so Christen.
S3f a-boulz he fenn
●(1824) BAM 298. o crial a bouls e fenn.
L3 a-boulz o fenn
●(1824) BAM 63. pere a bompade a bouls o fenn o fec'hejou.
(2) A-boulz-korf : à corps perdu.
►[form. comb.]
S3m a-boulz e gorf
●(c.1718) CHal.ms iv. on s'est Ietté sur la fripperie a corps perdu, tr. «coüehet e uer arnehou, him daulet euer ar er fripperi' a bours e gorf, aboüis nerh, guet nerh bras, a oll nerh.»
- poulzadpoulzad
m. –où
(1) Poussée.
●(1732) GReg 746a. Poussée, tr. «Poulsad. p. poulsadou.»
(2) Laps de temps.
●(1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsad.»
●(1904) BMSB 21. eur poulzadik goude.
(3) Poulzad amzer : laps de temps.
●(1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsad amser.»
●(1904) BMSB 15. epad eur poulzad amzer.
►[au dimin.]
●(1732) GReg 718b. Un peu de tems, tr. «ur poulsadicq amser.»
(4) Bout (de chemin).
●(1732) GReg 295b. Il y a une fort grande distance d'ici là, tr. «ur poulsad bras a hend a so ac'halen dy.»
- poulzadennpoulzadenn
f. –où
(1) (horticulture) Pousse.
●(1936) BREI 445/1d. poulzadennou gouez hag a sun ar gwez.
(2) Effort, élan, poussée.
●(1902) MBKJ 12. dre eur boulzadenn euz he volontez. ●148. bep heur, bep mare, bep poulzadenn hor moumancher pe c'hwazienn hor meud. ●188. Eun deiz, daou lamm pe ziou boulzadenn euz kaloun Hor Zalver a skoas betek Santez Jertruda. ●(1906) BOBL 03 novembre 110 (stagadenn)/2f. zantout ar galon o lampout, zantout poulzadennou an ene… ●(1916) KZVr 184 - 10/09/16. en eur boulsaden a garante gristen.
- poulzañpoulzañ
v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Pousser.
●(c.1500) Cb. [lestr a mor] Jtem hic contus / ti. g. cest la perche pour bouter la nef. b. vn perchenn da poulsaff an lestr.
●(1732) GReg 746a. Pousser, tr. «Poulsa. pr. poulset.»
●(1911) SKRS II 252. An avel a boulze ar flammou var an tu-ze.
►absol.
●(1633) Nom 152b. Trudes : perche à pousser : vn perig da poulsoff.
(2) Poulzañ gwrizioù : prendre racine.
●(1870) FHB 299/297b. da boulza griziou dounoc'h en douar. ●(1877) MSA 183. mirit ouz ar fals credennou da boulza griziou e Breiz-Izel.
(3) Enfoncer.
●(1530) Pm 125. Quen na poulsas en gouly don / E bisyat beden calon, tr. «Tant qu'il n'eût poussé dans la plaie profonde / Ses doigts jusqu'au cœur.»
B. sens fig.
(1) Inspirer (qqc. à qqn).
●(14--) N 801. Pouls enhaf hoant de tourmantaff, tr. «Inspire-lui le désir de le tourmenter.»
(2) Pousser, inciter (qqn à faire qqc.).
●(1612) Cnf 11b. pa pouls an deuotion, da ober eualsé.
●(1872) GAM 78. evid he foulza da bec'hi.
●(1911) SKRS II 129. an diaoul a boulzas Simon da laerez anezhi.
(3) Bezañ poulzet gant : être poussé par (l'envie, etc.).
●(1869) HTC 5. Poulzet gant an ioul direiz da velet peseurt blaz o evoa. ●(1877) EKG I 42. Eb gouzout petra rea, poulzet gand ar c'hoant, lakeat gant Doue e kaloun peb den, da bellaat diouc'h ar maro.
II. V. intr. Pousser, croître.
●(1732) GReg 746a. Pousser, parlant des arbres, des fleurs, tr. «Poulsa. pr. poulset.»
●(1864) KLV 24. grisienna ha poulza. ●(18--) SAQ I 170. an iliao o poulza dre douez ar benerez kouezet d'an douar.
●(1921) PGAZ 61. eur fleuren gaer o poulza e kreiz ar strouez. ●(1923) FHAB Genver 32. gant ar c'houennat, an traou o poulza buan.
III. V. pron. réfl. En em boulzañ : s'élever (dans la hiérarchie).
●(1869) FHB 210/2b. da glask en em boulza en eur garg pe en eur vicher bennag.
- poulzennpoulzenn
f. –où
(1) (horticulture) Pousse.
●(1864) KLV 18. da gement poulzen a welomp o sevel.
●(1900) MSJO 169. eur boulzen a zo bet savet var kef ar vezen. ●196. Var ar c'hrisien-se e sao dalc'h mad poulzennou fall.
(2) sens fig. =
●(1915) MMED 208. Eur stereden a zavo euz Jacob, hag eur boulsen euz Israel.
- poulzer
- poulzerezh
- poulzikpoulzik
adv. Longtemps.
●(1659) SCger 116b. il y a long temps que ie n'ay estudie, tr. «pell so, pe poulsic so nemeus quet studiet.»
- poumpoum
interj.
(1) Onomatopée qui imite le bruit d'une détonation.
●(1955) STBJ 109. E-lec'h ober poum-poum gant o genou... ●184. Ober poum-poum gant ar genou, evit taneal an tennou...
(2) Onomatopée qui imite le son du tambour.
●(1974) YABA 27.07. Mès ne vehè ket bet pardon a féson hep muzig safarus er vugalé. Derhel e hrent de obér «oingn oingn» pe «hwi, hwi» pe «poum, poum» ar hent er gér doh er serr-noz.
- pounig