Devri

Recherche 'po...' : 894 mots trouvés

Page 16 : de pounner-2 (751) à poureg (800) :
  • pounner .2
    pounner .2

    m.

    (1) Pounner a gleved : lourdeur d'oreille, surdité plus ou moins légère.

    (1633) Nom 258a. Auditus grauitas, tarditas aurium : difficulté de l'ouye : difficultè ves an cleufuet, pounner á cleufuet.

    (2) Pounner penn : lourdeur de tête.

    (1633) Nom 268b. Grauedinosus, vel grauidinosus, grauedini obnoxius : suiet d'auoir pesanteur de teste, morfondu : vn den á ve subiect da cahout pounner pen, vn paour quez mourfondet.

  • pounner / ponner .1
    pounner / ponner .1

    adj.

    I. Attr./Épith.

    A. [sujet matériel]

    (1) Lourd, pesant.

    (1499) Ca 157b. Pezz ponnher a metal vne masse ou grief poix. ●161b. Ponnher vide in poesant cest tout vng. ●(1530) J p. 185a. an men en menez / So ponnher glan, tr. «la pierre de la montagne (…) qui est très-lourde.»

    (1659) SCger 91b. pesant, tr. «ponner.» ●(c.1680) NG 1744-1745. Vr groes pren ar e souc / A oué ponner ha bras. ●1937. (e gro)es a oué poner. ●(1732) GReg 715b. Pesant, ante, tr. «pouner. Van[netois] ponér.» ●(1792) CAg 62. Jesus ë carg ar é ziscouai / Ur Groés rabottus ha ponnire.

    (1849) LLB 1257. ur bec'h ponner.

    (1907) VBFV.bf 62b. ponnér, ponér, adj., tr. «lourd, pesant.»

    (2) (en plt de la pluie) =

    (1949) KROB 20/15. Ma n'eo ket re bounner ar glao, e ray tro an tiegez hag an douarou.

    (3) (Eau) =

    (1869) FHB 237/218a. An dour er punsou a zo pounner dreist.

    (4) (Terrain) lourd.

    (1849) LLB 59. doar skan, pé doar ponner. ●(1864) KLV 9. enn douarou pounner.

    (5) Lourd, indigeste.

    (1907) VBFV.bf 62b. ponnér, ponér, adj., tr. «indigeste.»

    (6) Marc'h pounner : cheval de trait.

    (1920) FHAB C'hwevrer 233. unan evit ar c'hezeg pounner. ●234. eun eubeul pounner (...) hag ez eo an eubeul diwar marc'h ha kazeg pounner. ●Ar pez zo gwir evit ar c'hezeg pounner, a vefe ken gwir evit ar c'hezeg skanv pe hanter-bouez. ●(1921) FHAB Ebrel 89. kezeg Breiz a zo troet e diou ouenn nevez, hanver, unan pounner (race de trait), eun all hanter-bouez (race postière).

    (7) =

    (1877) FHB (3e série) 42/332a. Ann ezen avel e voa kre avoallac'h, hag ar mor ponner.

    (8) Important.

    (1659) SCger 68b. important, tr. «ponner

    (9) (météorologie) Très venteux.

    (1944) GWAL 163/165. (Ar Gelveneg) Pa vez an avel kreñv-meurbet dre an amzer fall, e komzer eus an amzer bounner : «chomet eo ar bagoù en aod, re bounner eo an amzer».

    (10) Lent, tardif.

    (1659) SCger 72b. lent, tr. «ponner.» ●115b. tardif, tr. «ponner

    B. [sujet immatériel]

    (1) (Sommeil) lourd.

    (1792) CAg 122. Dihousquet onn ag un huné ponnère.

    (2) (Goût, odeur) fort.

    (1870) MBR 156. ha c'houez pounner zo-ken, tr. «et même une forte odeur.» ●(1889) SFA 33. Eur c'houez euz ar re bounnerra a zo ive gant an dud lor.

    (1907) VBFV.bf 62b. ur vlaz ponnér, tr. «une odeur désagréable.» ●(1907) BSPD II 342. ur vlaz ker poñnér ha ker fal ma ne hellé dén chom tost. ●(1912) FHAB C'hwevrer 34-35. eur c'houez ken pounner a deue dioutan ma oa eun donjer beza var e dro. ●(1956) LLMM 55/37. gant ar c'hwez ponner a save eus restadoù ar Ramzez. ●(1959) BRUD 10/9. c'hwez pounner ar meskajou.

    (3) Taol pounner : coup dur.

    (1906) KPSA xix. pa gollaz e vam : an taol-ze a oue pounner evit e galoun. ●(1907) PERS 178. Eun taol pounner oa eta, rankout dilezel an ti karet-se. ●(1910) BUJA 28. O pebez maleur ! pebez taol pouner !

    (4) (Esprit) lourd.

    (1901) FHAB Mae 267. bete neuze en doa bet eur spered pouner avoualac'h. ●(1908) FHAB Even 178. ni koulskoude a vije bras ganeomp beza lakeat sperejou berr ha pounner.

    (5) Grave, important.

    (1732) GReg 470a. Grave, qui est de consequence, tr. «pouner.» ●Une matiere grave, tr. «Ur matery pouner.» ●518a. C'est le point le plus important de l'affaire, tr. «Eno ez ma ar pouënd ar pounéra, hac ar grevuçza eus an affer.»

    (1846) DGG 458. invanti a ra var e gompt traou ar re bounnerra.

    (1907) VBFV.bf 62b. ponnér, ponér, adj., tr. «grave, sérieux.» ●(1910) BUJA 35. rag na ve pounneroc'h darvoud, a sonj d'in, eget rankout divoeret eun tad evel ma'z eo hon hini-ni. ●(1915) MMED 135. Mes a benn eur pennad all e oue klevet eur c'helou pounneroc'h.

    (6) Mouezh pounner =

    (1866) FHB 59/51a. Mad a lavar eur vouez pounner.

    (7) Sourd.

    (1732) GReg 310a. Qui a l'oreille dure, tr. «Pouner a scouarn.»

    (1877) FHB (3e série) 35/276a. p'eguir eo ker pounner ho tiskouarn.

    (8) =

    (1907) AVKA 258. ar boblio a heuzo gan trouz pounner ar mor hag ar gwageno.

    (9) =

    (1958) BLBR 110/4. Grêt gantañ e zilez, n'oa ket pounner e labour. (d'après Kannadig Landi Meurz-Here 1957)

    (10) Dur, difficile.

    (1907) PERS 112. He gomzou a gavet pounner hag an oll ne blegent ket c'hoaz.

    (11) =

    (18--) SAQ I 38. ar brasa keus, ar pounnera disesper.

    (12) Qui donne une sensation de pesanteur.

    (1633) Nom 258b. Grauedo : distillation du cerueau, pesanteur de teste : distilation á ceruell, pa vez pounner pen vn dent (lire : den) gant humeuryou.

    (13) =

    (1856) GRD 14. er vuhé ponnér ha paressus.

    II. Adv.

    (1) Lourdement.

    (1838) CGK 21. An den samet pounner.

    (1907) VBFV.bf 62b. ponnér, ponér, adv., tr. «lourdement, à grand coups.»

    (2) Pinvidik pounner : très riche, fort riche.

    (1907) AVKA 225. Setu un den, e hano Zache, ar c'henta deus an Doktoret, ha pinvik pounner. ●(1913) LZBt Gwengolo 21. Pinvik pouner a oa.

    (3) Kerzhedet pounner : qui a la démarche pesante.

    (1977) EBZG 4. Ma oa kerzhedet ponner un tammig, e kavis e teree e gammedoù hir ouzh ar roue ma oa anezhañ.

    III.

    (1) Bezañ pounner e zorn : voir dorn.

    (2) Bezañ pounner he zroad : voir troad.

  • pounneraat
    pounneraat

    v.

    I. V. intr.

    A.

    (1) S'alourdir, s'appesantir.

    (1732) GReg 44a-b. s'appesantir, devenir plus pesant, plus lourd, tr. «Pounéraat. pr. pounéreet. Van[entois] Ponnérat. pr. et

    (1908) FHAB Even 177. Ar bern, eleac'h koaza, eo huelaat ha pounneraat a ra bepred. ●(1920) MVRO 51/1a. ar pez a laka o yalc'h da bounneraat. ●(1934) BRUS 44. s'alourdir, tr. «ponérat

    (2) (en plt d'un bruit) Mont war bounneraat =

    (1911) RIBR 71. A nebeudou, an trouz a yea war bounneraat ; diaoul ha kador-govez a ziskenne betek goueled «Ifern Plogô».

    (3) (en plt du vent) Forcir.

    (1944) GWAL 163/165. (Ar Gelveneg) «pounnerat a ra an amzer» a dalv kement ha «war greñvaat ez a an avel.»

    B. sens fig.

    (1) S'alourdir.

    (1767) ISpour 411. Mar commance ponnirrat é spéret, excuset-ean. ●(1787) BI 57. lod ë hum lausq de lourtat ha de ponnérat énn unn aroüaregueah lovre.

    (2) Devenir plus sérieux.

    (1860) BAL 229. Gant ar seurt sonjou-ze e teuas buan e fenn da bounnerat.

    (3) S'engourdir, s'appesantir.

    (1890) MOA 119a. L'âge nous appesantit, tr. «pounneraat a reomp dre gosaat.»

    II. V. tr. d. Alourdir, appesantir.

    (1732) GReg 44a-b. Appesantir, rendre, plus pesant, plus lourd, tr. «Pounéraat. pr. pounéreet. Van[entois] Ponnérat. pr. et.» ●(1744) L'Arm 14b. Appesantir, tr. «Ponératt.» ●(1790) MG 205. eit ponnérrad er péh e uèrhét dre bouïs.

    (1934) BRUS 44. Alourdir, tr. «ponérat

  • pounneraenn
    pounneraenn

    f. Alourdissement.

    (1914) DFBP 13b. alourdissement, tr. «Pouneraen

  • pounneraet
    pounneraet

    adj. (en plt des oreilles) Devenues un peu sourdes.

    (1904) ARPA 100. ho diouscouarn a zo pounnereet.

  • pounnerbenn .1
    pounnerbenn .1

    adj.

    (1) Pounnerbenn gant =

    (1839) BSI 36. Jamès ne vize cavet pounner-benn gand ar c'housqet.

    (2) Pounnerbenn da =

    (1839) BSI 39. beza qen digaz ha quer pounner-benn da zisqi eus o religion ar pez a zo necesser.

  • pounnerbenn .2
    pounnerbenn .2

    m. Pesanteur de tête.

    (1633) Nom 268b. Grauedinosus, vel grauidinosus, grauedini obnoxius : suiet d'auoir pesanteur de teste, morfondu : vn den á ve subiect da cahout pounner pen, vn paour quez mourfondet.

  • pounnerded
    pounnerded

    f.

    (1) Pesanteur, lourdeur.

    (1732) GReg 716a. Pesanteur, charge lourde, poids, tr. «Van[netois] Ponnerded

    (1854) PSA II 176. er govézion e zou ur yàu hag en dès hé fonnérdæt.

    (1934) BRUS 189. La lourdeur ; la pesanteur, tr. «er ponnérded, m.»

    (2) sens fig. Lourdeur.

    (c.1718) CHal.ms ii. Lenteur, tr. «hirdet, dalai, ponerdet.» ●(1732) GReg 716a. Pesanteur de tête, tr. «Pounerder a benn.» ●(1787) BI 7. lammet er ponnerdæd a hou speredeu. ●(1790) Ismar 406. er ponnérdæd a speret.

    (1838) OVD 8. ur fal bonnérdæt a inéan. ●(1857) GUG 3. A men drougueu, allas ! me sant er bonnérded.

  • pounnerder
    pounnerder

    m.

    I. Pesanteur, lourdeur.

    (1732) GReg 716a. Pesanteur, charge lourde, poids, tr. «Pounerder

    II. sens fig.

    (1) Lourdeur.

    (1839) BSI vi. Lamit (...) eus o c'halon ar bounerder-ze pehini o doug atau d'an douar. ●xii. eus a bounerder hor spered.

    (2) Gravité.

    (1859) MMN 239. pounnerder va c'hrimou.

    (1902) MBKJ 56. pounnerder pec'hejou ar bed.

  • pounnerezh
    pounnerezh

    s.

    (1) (?) Lourdeur d'esprit (?).

    (c.1718) CHal.ms iv. tardiuite, tr. «ponereh, dalemant.»

    (2) Importance.

    (1995) BRYV I 179. (Milizag) An dra a zo bet lakeet en on spered, pounnerez an overenn.

  • pounnerglev .1
    pounnerglev .1

    adj. Dur d'oreille.

    (1633) Nom 271a. Surdaster : quelque peu sourd : vn den pouner-cleu vn neubeut bouzar.

    (1659) SCger 165a. ponner cleo, tr. «qui entend dur.» ●(1732) GReg 310a. Qui a l'oreille dure, tr. «pouner-gléo.» ●351a. Entendre haut, ou dur, tr. «beza pouner-gléo.» ●678a. Qui a l'oreille pesante, l'ouïe dure, tr. «Pounér-gléau

    (1857) CBF 78. Breman ounn pounner-gleo, tr. «Maintenant, j'ai l'oreille paresseuse.»

    (1900) MSJO 155. meur a hini a jomo pounner-gleo. ●(1901) FHAB Meurzh 236. ne rit ket an eiz da veza bouzar, na zoken pounner glêo. ●(1911) BUAZperrot 294. an doueou a ioa pounner gleo. ●(1912) MMPM 69. hag an den a jom pounnergleo.

  • pounnerglev .2
    pounnerglev .2

    m. Surdité légère.

    (1633) Nom 258a. Surditas : sourdeté, sourdesse : bouzarerez, pounner cleu.

  • pounnergleved
    pounnergleved

    m. Surdité légère.

    (1927) AVZH I 25. pounner-glevet ho deuz ho diouskouarn.

  • pounnester
    pounnester

    = (?) coquille pour pounnerder (?).

    (1980) PLNN 5/39. (Kerlouan) N'eus ket a bonnester ar machin.

  • poup .1
    poup .1

    m. Bébé.

    (1936) BREI 444/3a. d'ar pardon-man e teu pep hini gant e boup. ●(1942) VALLsup 19b. Bébé, tr. «poup

  • poup .2
    poup .2

    s. (marine) Poupe.

    (1633) Nom 151a. Puppis : la poupe : an poup.

  • poupar
    poupar

    m. Gaillard.

    (1850) JAC 53. Ha lavarit deàn eo paquet ar poupar, tr. (GMB 508) «(dites à Putiphar) que le gaillard est en prison.»

  • poupegenn
    poupegenn

    f. –ed (ichtyonymie) Palourde.

    (1928) DIHU 203/73. Poupégen–ed, tr. «palourdes.»

  • poupelinenn
    poupelinenn

    f. –où Poupée.

    (1896) GMB 508. à Plounérin poñpinel, f., poupée, à Trévérec poupik, m.; poupelinen, f. id.; poupon m. chiffon qui entortille un doigt malade.

    (1910) EGBT 116. poupelinen, tr. «f. poupée.» ●(1931) VALL 580b. Poupée, tr. «poupelinenn f.»

  • poupelodenn
    poupelodenn

    f. Poupée.

    (1982) PBLS 72. (Sant-Servez-Kallag) poupelodenn, tr. «poupée.»

  • poupenn
    poupenn

    f.

    (1) Bébé, poupon.

    (1931) VALL 62b. Bébé, tr. «poupenn f. dim. poupennig, poupig T[régor].»

    (2) (entomologie) Chrysalide.

    (1931) VALL 122a. Chrysalide, tr. «poupenn (-valafenn).»

  • poupenniñ
    poupenniñ

    v. intr. Se chrysalider, se former en chrysalide.

    (1931) VALL 122a. devenir chrysalide, tr. «poupenni

  • poupig
    poupig

    m. –où

    (1) Poupée.

    (1896) GMB 508. poupée (…) à Trévérec poupik, m.

    (2) Bébé.

    (1920) LZBt Meurzh 6. Ar poupigou a zimeont nan hellont ket, alies, kerzet o-unan. ●(1931) VALL 62b. Bébé, tr. «poupenn f. dim. poupennig, poupig T[régor].» ●580b. Poupon, tr. «poupig m. pl. ou.» ●(1970) BHAF 70. pourvezi laez fresk d'ar poupig.

    (3) Poupig ar galon : enfant chéri.

    (1868) FHB 200/349b. héman a oa poupic ar galon.

  • poupigez
    poupigez

    f. –ed Poupée.

    (1903) MBJJ 234. Santa Bambina, da laret eo ar Boupigez Zantel.

  • poupin
    poupin

    adj. = (?) koant (?).

    (1557) B I 40. Creff a bleuin, poupin ha luminer, tr. «force et activité, soin et intelligence.»

    (1924) SBED 22. Me zou gaillart ha ken poupin.

  • poupinell .1
    poupinell .1

    f. –ed Mijaurée.

    (1907) VBFV.bf 63. pouponel, poupinel, f. pl. ed, tr. «mijaurée.»

  • poupinell .2
    poupinell .2

    f. –où Poupée.

    (1896) GMB 508. à Plounérin, poñpinel, f. poupée.

    (1900) LZBg 57 blezad-1 lodenn 50. Be vé èl loteri hoarieu bugalé, pepinelleu, brodaj, lueieu ha kant istrelogaj aral. ●(1907) VBFV.bf 63. pouponel, poupinel, f. pl. eu, tr. «poupée.» ●(1931) VALL 580b. Poupée, tr. «poupinell f.»

  • poupinellez
    poupinellez

    f. Poupée.

    (1982) PBLS 728. (Langoned) ar boupinelles-se faota dehi, tr. «c'est cette poupée-là quelle veut.»

  • poupon .1
    poupon .1

    adj. (en plt des joues) =

    (1909) BOBL 20 mars 221/2e. eur pez plac'h poupon he diouchod, ru he muzellou, bruched ha tailler d'ei !

  • poupon .2
    poupon .2

    m. –ed Bébé.

    (1887) SBI I 314. Ma ve poupon pe bouponès, tr. «S'il y a poupon ou pouponne.»

    (1908) PIGO II 69. Tavet, tavet, pouponig, ha me a gano d'ac'h !...

  • pouponaj
    pouponaj

    m. =

    (1792) BD 635. rac pouponag na songont quet, tr. «A cause de leurs futilités (?) ils ne pensent pas.»

  • pouponell .1
    pouponell .1

    f. –ed Mijaurée.

    (1907) VBFV.bf 63. pouponel, poupinel, f. pl. ed, tr. «mijaurée.»

  • pouponell .2
    pouponell .2

    f. –où Poupée.

    (1903) EGBV 96. pouponel, f. pl. leu, tr. «poupée.» ●(1907) VBFV.bf 63. pouponel, poupinel, f. pl. eu, tr. «poupée.» ●(1931) VALL 580b. Poupée, tr. «pouponell f.» ●(1934) BRUS 301. Une poupée, tr. «ur bouponel –leu

  • pouponiñ
    pouponiñ

    v. tr. d. Dorloter. cf. breboniñ

    (1907) VBFV.fb 15b. cajoler, tr. «bourbonein.» ●(1919) DBFVsup 9b. bourbonein, v. a. dorloter, cajoler. Ailleurs, pouponein.

  • poupou
    poupou

    m. enfant. Bébé.

    (1942) FHAB Meurzh/Ebrel 151. Poupon, lavaret evit eur bugel yaouank ; da skouer : Poupon en deus graet-se. ●(1942) FHAB Mae/Mezheven 171. Faziou E Feiz ha Breiz meurz-ebrel p. 151, e lec'h Poupon, lennit poupou.

  • pour
    pour

    coll.

    I.

    (1) (botanique) Poireaux.

    (1499) Ca 162b. Pourr. g. poureaux. ●(1633) Nom 80a. Beta : bette, porrée : beauttes, pourr. ●91b. Porrum capitatum, aricinum porreau : pourr.

    (1659) SCger 94b. porrette, tr. «pourren p. pourr.» ●165b. pouren, pl. pour, tr. «porée.» ●(1732) GReg 739b. Porreau, qu'on appelle à Paris, poireau, plante potagere, tr. «Pourenn. p. pour.» ●(1744) L'Arm 295b. Du porreau, le porreau, des porreaux, tr. «Pourre

    (1934) BRUS 267. Un poireau, tr. «ur bouren, f., pl. pour

    (2) (religion) Sul an had pour : dimanche du Quasimodo.

    (1942) FHAB Meurzh/Ebrel 150. (Plouarzhel) sul an had pour : sul ar C'hwasimodo.

    (3) Reiñ pour da ub. : flatter qqn.

    (1907) VBFV.fb 44a. flatter, tr. «rein pour

    (4) Zostères Zostera marina.

    (1960) GOGO 204. (Kerlouan, Brignogan) le pur (pour), Zosteria (lire : Zostera) marina. ●(1968) NOGO 211. Zostera marina. Fr. zostères. pu:r, «poireaux» (Karreg-Hir en Kerlouan, Meneham en Kerlouan).

    (5) (phycologie) Algues Ascophyllum nodosum.

    (1968) NOGO 213. Ascophyllum nodosum. pu:r, «poireaux» : Saint-Pabu, Landeda.

    II.

    (1) Plantañ pour gant ub. // Bountañ pour glas gant ub. : faire les louanges de qqun.

    (1910) DIHU 64/158 (G) Iouan Sant Ivi. Kaer em boé «boutein pour glas» get er vestréz ha laret ne oé ket hé far eit ober er gégin, n'hé des ket komprennet er péh e fallé d'ein. ●(1910) FHAB Meurzh 109 *Ioen an Tour Gwenn. Eo, eo avad, a respontas eur payan, ioul d'ezan douetus-bras da baka eur penn-pour digant an divroad. ●(1913) DIHU 94/246 (G). Izidor e vout geuiér get er brigadier hemb ankoéhat er «pour glas» aveit e huin, e chistr. ●(1940) DIHU 351/139 (G) L. Herrioù. En dé arlerh en doé bet «pourglas» me letanant, aveit é «rapport»! ●(1957) BRUD 2/46 (K) Y. ar Gow. «Yaouank eo, moarvad», eme Yann, c'hoant gantañ da houzoud hag hen ne glaske ket egile goapaad ha planta pour gantañ, «ha skañvig hoaz eun disterra marteze».

    (2) Tennañ pour :

    (1909) HBAL 48 (L) L. Helies. Ac'hanta, breur, petra e peuz-te da lavaret ? N'eo ket founnuz ar bourren e m'aoun o paouez tenna ?

    (3) Glas evel ar pour : très vert.

    (1744) L'Arm 399 (G). Très vert, tr. «Glas-poure

    (19--) RECe XXVI 65. Le van. glas-poure l'A. exprime la même comparaison que le vieux franç. «vert comme un porel» (God., Complément).

    (4) Na dalvezout ur penn pour : ne rien valoir.

    (1925) (L) Loeiz ar Floc'h FHAB Ebrel 136. War o meno n'eus nemeto o labourat, o gwragez ne dalvezont ket eur penn pour. Ha koulskoude !...

    (5) Dont an triñchin war-lerc'h ar pour : voir triñchin.

    (6) Kaout triñchin e-lec'h pour : voir triñchin.

  • pour-bran
    pour-bran

    coll. (botanique) Jacinthes sauvages Hyacinthoides non-scripta.

    (1904) DBFV 189a. pour bran, tr. «jacinthe des prés.» ●(1931) VALL 403a. Jacinthe, tr. «pour-bran col. sg. pourenn-vran V[annetais].» ●(1934) BRUS 265. La jacinthe sauvage, tr. «ur bouren-bran, pl. pour bran

    pourenn-vran f. Jacinthe sauvage.

    (1931) VALL 403a. Jacinthe, tr. «pour-bran col. sg. pourenn-vran V[annetais].» ●(1934) BRUS 265. La jacinthe sauvage, tr. «ur bouren-bran, pl. pour bran.»

  • pour-ki
    pour-ki

    coll. (botanique) (?) Asphodèles blancs (?).

    (1633) Nom 79b. Ampeloprassum, vineale porrum : poreau de chien : pourquy, ingnounetes.

  • pour-lili
    pour-lili

    coll. (botanique) =

    (1921) GRSA 320. D'en neùé-amzér, éh oeh un dé é park Tarsiz é tioal er seud. Ur meurh e oè. Deit e oeh de ziskuih ha de glask kloarizion étal ur bod roz. Kentih ma oeh azéet, hou poè guélet étaldoh ur bouren lili é bleu, kaer bras.

  • poura / pourat
    poura / pourat

    v. intr. Chercher des poireaux.

    I.

    (1919) DBFVsup 57b. pourat, v. n., tr. « chercher du poireau. » ●(1931) VALL 572b. chercher des poireaux, tr. «poura

    II. Kas da boura : envoyer promener.

    (1919) DBFVsup 57b. kas de bourat, tr. « ajourner un pénitent. » ●(1931) VALL 572 (G). Kas de boura(t) V[annetais], tr. F. Vallée «envoyer promener.»

  • pourañs
    pourañs

    voir bourlas

  • pourañsenn
    pourañsenn

    voir bourlasenn

  • pourat
    pourat

    voir poura

  • pourc'h
    pourc'h

    m. & adv. –où

    I. M. Vêtement.

    (1732) GReg 230a. Ce qui sert à couvrir un corps nud, tr. «pourc'h. ur pourc'h. p. pourc'hou. ce dernier mot est de la H[aute Cor[nouaille].» ●483a. Partie d'un habit, de quoi se couvrir, tr. «pourc'h. ur pourc'h

    II. Loc. adv.

    (1) Noazh-pourc'h : tout nu.

    (1732) GReg 663b. Nu comme on est sorti du sein de sa mere, tr. «noaz-pourc'h

    (2) Noazh-puilh-pourc'h : tout nu.

    (1732) GReg 663b. Nu comme on est sorti du sein de sa mere, tr. «noaz-puilh-pourc'h

  • pourc'hañ
    pourc'hañ

    v.

    (1) V. tr. d. Vêtir.

    (1732) GReg 230a. Couvrir, vêtir, tr. «pourc'ha. pr. pourc'het.» ●743b. Pouiller, vêtir un habit, tr. «pourc'ha. pr. pourc'het

    (2) V. pron. réfl. En em bourc'hañ : se vêtir.

    (1732) GReg 230a. Se couvrir, se vêtir, tr. «hem bourc'ho. pr. hem bourc'het

  • pourchas .1
    pourchas .1

    m. –où

    (1) Préparatif.

    (1864) SMM 32. Daou boursach so evit ar maro.

    (1931) VALL 587b. Préparatif, tr. «pourchas m.»

    (2) Ober pourchas : se préparer, prendre ses dispositions.

    (1864) SMM*** 33-34. ober a rer kement poursach so red evit eur veach. ●34***. dont a rin, grit ho poursach. ●53. n'ho pezo ket amzer d'ober ho poursach. ●(1867) FHB 112/ 57a. Da biou ar gueleou-ze a aozont, an oll bourchas-ze a reont ?

    (1914) MAEV 93. Grêt em eus pep pourchas evit, ma rankomp stourm, ma vezo start ar c'hoari.

    (3) Ober e bourchas : se préparer.

    (1874) FHB 505/276a. an diaoulou eta a rea ho fourchas. Pephini a spure he armou, hag a vele hag hi a ioa e ratre. ●(1889) ISV 410. lod all a rea ho foursach abenn antr noz.

    (4) Ober e bourchas eus udb. : se procurer qqc.

    (1869) HTC 224. an dervez ma tlie ar iuzevien ober ho fourchas euz an oan pascal.

    (5) E pourchas : prêt.

    (1864) SMM 24. sonjit petra a alfac'h da ober evit beza e poursach da vervel. 52. nag en em zerc'hel e poursach ! ●90. ha bez ema-ta pep tra ganeoc'h e poursach ? ●167. ar maro hor scofe pa ne vemp ket e poursach. ●(1869) FHB 234/194b. ar maro e deuz he gavet e pourchas.

  • pourchas / pourchasiñ .2
    pourchas / pourchasiñ .2

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Préparer.

    (1867) FHB 115/81b. emaer a brez o pourchas pep tra.

    (1900) MSJO 202. sikour he vam o pourchas ar pred, o kerc'het dour, o scuba an ti. ●232. e pourchase Doue en dinam sant Joseph da dec'het dious ar bed-ma. ●(1916) KANNgwital 166/159. da bourchas eun taol kaer d'ar Brusianed. ●(1926) FHAB Here 372. Eno ive e vez pourchaset gwella an amzer da zont.

    (2) Fournir.

    (1891) MAA 79. e rankit pourchas sikour dezo oll.

    (1936) BREI 458/2b. eur pôtrig yaouank (…) hennezik en deus pourchaset d'in kement a oa ret.

    (3) Se procurer.

    (1911) BUAZperrot 157. mizus ha kaseüs oa evit an ilizou pourchas kement a win offeren. ●(1925) FHAB Genver 12. Bep bloaz e pourchasen, eur pennad a-rôk, eun eteo Nedeleg eur reor gwezenn zero bennak pe eur pez fao-put, ar seurt-se na c'hell ket vouc'hal mont enno. ●(1957) AMAH 99. Kentañ tra pourchaset ganin e Varsovia e voe ur c’hant berr-loeroù hag a goustas din ugent real en holl d’an holl.

    (4) [devant un v.] Faire en sorte.

    (1557) B I 341-342. an Princet bras / Heb caux nac abec ha dre cas / A pourchaczas gant diblasdet / Ef fize seder quemeret, tr. «les grands princes, sans cause ni motif, firent en sorte, dans leur haine cruelle, / Qu'il fût saisi.»

    II. V. intr. Se préparer, se disposer.

    (1864) SMM 33. ha prest oun-me ? buan-ta ! poursachomp.

    III. V. pron. réfl. En em bourchas.

    (1) Se préparer, se disposer.

    (1866) FHB 83/246a. Pa voa deut en oad da ober he fasc kenta, en em bouchasas guella ma c'hellas.

    (1935) KANNgwital 390/60. Ret eo en em bourchas breman. ●(1945) GPRV 56. ar beleg en ho kichen, ar grusifi en ho torn evit en em bourchas d'ober an treiz diweza-se... ●(1953) BLBR 65/10. sant Herve a en em bourchase d'e dro da vervel.

    (2) Subvenir à ses besoins, se suffire.

    (1866) FHB 88/284a-b. diskennet oc'h izelloc'h eguet ar chatal, izelloc'h eguet al loanet mut ; rac ar re-ma da viana o deuz ato soursi euz ho re vihan, keït ha n'hellont ket en em bourchass ho-unan.

  • pourchaset
    pourchaset

    adj. (Être) prêt.

    (1864) SMM 52. Bezit pourchaset ! Bezit prest !

  • pourchasiñ
    pourchasiñ

    voir pourchas

  • poureg
    poureg

    f. –i, –où Pourrier, pourrière, lieu planté de poireaux.

    (1732) GReg 739b. Lieu planté de porreaux, tr. «Pourecg. p. pouregou

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...