Devri

Recherche 'po...' : 894 mots trouvés

Page 17 : de pourek (801) à pourvegn (850) :
  • pourek
    pourek

    adj. Abondant en poireaux, planté de poireaux.

    (1499) Ca 162b. ga. plain de porieaux. b. pourrec. ●(c.1500) Cb. g. plain de poureaux. b. pourrec. ●(1521) Cc. g. plein de poureaux. b. pourrec.

  • pourenn .1
    pourenn .1

    f. –où, pour Poireau.

    (1659) SCger 94b. porrette, tr. «pourren p. pourr.» ●165b. pouren, pl. pour, tr. «porée.» ●(1732) GReg 739b. Porreau, qu'on appelle à Paris, poireau, plante potagere, tr. «Pourenn. p. pour.» ●Certains porreaux, tr. «Pourennou.» ●(1738) GGreg 20. pourenn, ur bourenn, tr. «brin de poireau.» ●(1744) L'Arm 295a. Porreau ou Poireau, tr. «Pourrênn.. eu. f.»

    (1914) DFBP 252a. poireau, tr. «pouren.» ●(1934) BRUS 267. Un poireau, tr. «ur bouren, f., pl. pour.»

  • pourenn .2
    pourenn .2

    f. = (?).

    (1928) KANNkerzevod 19/11. Sed aze eur bourren avat, met ac'han disul, z'eus amzer c'hoaz.

  • pourennat
    pourennat

    v. intr. = (?).

    (1945) DWCZ 120. Dre c'hraz Doue, Penndu [ar vuoc'h], kavet ganti moarvat eur gaolenn vat, a oa ehanet da bourennat.

  • pourfilh
    pourfilh

    m. (pathologie) Tourniole.

    (1895) GMB 59-60. petit tréc[orois] pourfilh m., par l mouillé, sorte de mal au doigt, qui met en danger de perdre l'ongle, mais qui est moins dangereux que ar veskol, le panaris (du v. fr. porfil, poufil, profil, bordure) ?

  • pourlet
    pourlet

    adj. Du pays Pourlette.

    (1939) RIBA 80. kramailhoñneu pourlet.

  • Pourlet .1
    Pourlet .1

    n. de l. Bro Pourlet : pays Pourlette.

    (1925) SFKH 15. é parréz Bubri, ér vro pourlet.v●41. diforhet mat é doh er réral get goéh er Sar, goéh er Fretu, goéhieu ag e zisparti azé bro er Guernadeu doh er vro Pourlet. ●(1931) GUBI 197. En Eskob a Huéned / En des hou tavéet person d’er vro pourlet. ●(1995) LMBR 104. eus Bro-Bourled en tu all d’an Ele.

  • Pourlet .2
    Pourlet .2

    m. –ed Homme du pays Pourlette.

    (1) Pourlet.

    (1849) LLB 438. é bro er Bourleted. ●(1865) FHB 44/349a. Enn eur c’harter trouzuz, e bro ar Bourleted.

    (1912) PBHV 157. Nen des Pourlet na Pourleten / Hemb nen des tro én ou horden. ●(1947) BRMO 28. N'en dès Pourlet na Pourletten / Hemb ne vou tro en é gorden. ●(1953) BLBR 63/6. N'ez eus Pourlet na Pourletenn, / Na ve kant tro en o c’horden. ●(1966) LIMO 07 avril. Nén des pourlet na pourleten / Hemp n’en des tro en ou horden. ●(1972) LIMO 11 mars. Aveit skuihein Pourlet ha Pourleten a zansal é ma dau seuel éraog er iér ! ●(1974) COBR 411. Pourlet habitants du pays de Guémené-sur-Scorff; mode de ce pays.

    (2) Proverbe.

    (1912) PBHV 157/20. Nen des Pourlet na Pourleten / Hemb nen des tro én ou horden. ●(1947) BRMO 28. N'en dès Pourlet na Pourletten / Hemb ne vou tro en é gorden. ●(1953) BLBR 63/6. N'ez eus Pourlet na Pourletenn, / Na ve kant tro en o c'horden.

  • Pourletaj
    Pourletaj

    plur. Gens du pays Pourlette.

    (1) Pourletaj.

    (1911) DIHU 73/282. Ér Gemené er pourletaj hag er mil bouton. Treu aral e larér hoah diar er Pourlet, met ré zihusk int aveit bout mollet ! ●(1972) LIMO 11 mars. Pourletaj er Géméné.

    (2) Dicton.

    (1911) DIHU 73/282. Ér Gemené er pourletaj hag er mil bouton. Treu aral e larér hoah diar er Pourlet, met ré zihusk int aveit bout mollet !

  • Pourletenn
    Pourletenn

    f. –ed

    (1) Femme du pays Pourlette.

    (1912) PBHV 157. Nen des Pourlet na Pourleten / Hemb nen des tro én ou horden. ●(1947) BRMO 28. N'en dès Pourlet na Pourletten / Hemb ne vou tro en é gorden. ●(1953) BLBR 63/6. N'ez eus Pourlet na Pourletenn, / Na ve kant tro en o c’horden. ●(1966) LIMO 07 avril. Nén des pourlet na pourleten / Hemp n’en des tro en ou horden. ●(1972) LIMO 11 mars. Aveit skuihein Pourlet ha Pourleten a zansal é ma dau seuel éraog er iér ! ●(1975) YABA 12.07. Pourletenn a vorh Bubri / Nen des na toull na tarh enni.

    (2) Proverbe.

    (1912) PBHV 157/20. Nen des Pourlet na Pourleten / Hemb nen des tro én ou horden. ●(1947) BRMO 28. N'en dès Pourlet na Pourletten / Hemb ne vou tro en é gorden. ●(1953) BLBR 63/6. N'ez eus Pourlet na Pourletenn, / Na ve kant tro en o c'horden.

  • pourletenn
    pourletenn

    f. –où local. Chignon.

    (1919) DBFVsup 57b. pourleten bleù. f., tr. « chignon sans bourrelet. »

    (1957) DSGL 92. O ’fourletenn d’obér, tr. «Leur chignon est à faire.»

  • pourlezennet
    pourlezennet

    adj. (habillement) =

    (1908) FHAB Gwengolo 272. eur vestrezik pourlezennet c'hoas he bros kenta.

  • pourmen .1
    pourmen .1

    m.

    (1) Promenade.

    (1557) B I 456. Graet dezy gant storm un pourmen, tr. «promenez-la en la battant.»

    (2) Bezañ war ar pourmen : être en train de se promener.

    (1890) MOA 412a. emaoc'h war ar pourmen ?

    (1915) MMED 132. Rener bras theatr Milan a ioa var ar pourmen eun dervez. ●(1928) BFSA 82. Yann Parenti (...) a oa eun dervez war ar pourmen.

    (3) Mont war ar pourmen : aller se promener.

    (1915) MMED 387. ne greden ket mont var ar pourmen gant va fried ha va bugale.

  • pourmen / pourmeniñ .2
    pourmen / pourmeniñ .2

    v.

    I. V. intr. Se promener.

    (1659) SCger 95b. pourmener, tr. «pourmen.» ●(1732) GReg 759b. Se promener, tr. «pourmenn. pr. pourmennet.» ●(17--) VO 62. en dud é pourmen dré er ruieu. ●(17--) TE 9. Damb de bromén ar er mæzeu. ●38. ind e uélas a-ziabeèl Isaac é promén ér mæzeu.

    (1821) SST.ab vii. Ean e broménas dré d'hy a ganton de ganton. ●(1836) GBI I 438. Ma 'z aimp hon daou da bourmeni, tr. «Pour que nous allions nous promener tous les deux.»

    (1915) HBPR 119. Pourmen a ellent er jardinou.

    II. V. tr. d.

    (1) Promener.

    (1732) GReg 759b. Promener un cheval, tr. «Pourmenn ur marc'h. »

    (1936) IVGA 303. o pourmen he «moutig» en e wetur liter.

    (2) fam. Pourmen e galite : se promener.

    (1867) FHB 117/100a. o pourmen e galite hag he feneantis dre ruïou Paris ?

    (3) Faire aller et venir (ses doigts, son regard) sur qqc.

    (1910) MAKE 30. Moumoutig he doa pourmenet he c'hrabanou furch-difurch en arbel leaz.

    III. V. pron. réfl. En em bourmen : se promener.

    (14--) N 252. Na chomet gour na day de nem pourmen, tr. «Que personne ne reste sans aller se promener.»

    IV. Kas da bourmen : envoyer promener.

    (1867) MGK 56 (L) G. Milin. Evel ar re genta voent kaset da bourmen.

    (1908) KMAF 11 E. Crocq. Kerz da bourmen, pôtr koz ! ●53. Ha gant an aotrou-ze ez oun bet kaset da bourmen brao a-walc'h. ●(1910) BUJA 5 G. Helies. Eun eston eo e gwirionez n'hen deffe kon (lire : ket on) Tad kaset aneza da bourmen divar he dro.

  • pourmenad
    pourmenad

    m. –où Promenade.

    (1790) MG 122. pourménadeu deværrus.

  • pourmenadenn
    pourmenadenn

    f. –où

    (1) Promenade.

    (1732) GReg 759b. Promenade, tr. «pourmenadenn. p. pourmenadennou.» ●Faire une promenade, tr. «ober ur bourmenadenn

    (1834) SIM 178. ober ivez ur bourmenaden vrao. ●(1877) EKG I 5. pa vez oc'h ober pourmenadennou.

    (1915) HBPR 119. Ne ellent ober pourmenaden ebed. ●(1934) PONT 13. da ober eur bourmenadenn.

    (2) Promenoir.

    (1732) GReg 759b. Promenoir, lieu où se promener, tr. «Pourmenadenn. p. pourmenadennou

  • pourmener
    pourmener

    m. –ion Promeneur.

    (1907) BOBL 09 février 124/2f. e dier koz koz a lakee ar bourmenerien da chom boëmet diragê. ●(1926) FHAB Here 369. e paouezomp da veza pourmenerien evit beza pardounerien. ●(1942) HERV 129. an daou bourmener.

  • pourmeniñ
    pourmeniñ

    voir pourmen

  • pourmenouer
    pourmenouer

    m. Promenoir.

    (1633) Nom 131a. Ambulatio, ambulacrum : pourmenoir, galerie : pourmenouër, galery. ●Hypæthra ambulatio, paradromis : pourmenoir decouuert : pourmenoüer disolò. ●131a-b. Porticus, solarium : pourmenoir couuert, galerie : pourmenoüer goloet, galery.

  • pournean
    pournean

    (?) s. Plante de la famille des Ephredaceae.

    (1850) HHO 77. …cherchant quelques brins d’herbes épars parmi les ajoncs ou les Ephedra (Pournian) qu’ils foulent aux pieds.

  • pourpaj
    pourpaj

    voir pourpez

  • pourpez / pourpaj
    pourpez / pourpaj

    m. –où (architecture)

    (1) Édifice, construction.

    (1926) FHAB Mezheven 227. Devet lip e voe ar stal : pourpraj, marc'hadourez paper ha danvê.

    (2) Dépendances.

    (1926) FHAB Gouere 262. Ermêz, en tu all d'ar c'hleun-ze, e kaver ar pourprachou all, ar marchosi, ar c'hraou, ar sanailh, ar c'harrdi, ar forn da graza ed, ar veil, [ar vilin], ar govel, an ti-kalvez. ●(1942) VALLsup 50a. dépendances d'une ferme, tr. «pourpez (à Elliant, L. ar Fl.).»

  • pourpi
    pourpi

    s. (botanique) Pourpier Portulaca oleracea.

    (1464) Cms (d’après DEBm 356). pourpi. ●(1499) Ca 162b. Pourpy. g. idem. ●(c.1500) Cb. Pourpi. g. idem. est quedam herba.

    (1732) GReg 745a. Pourpier, plante, tr. «Pourpy

  • pourpr .1
    pourpr .1

    adj. Pourpre.

    (1633) Nom 68a. Mala sanguinea, rubelliana, rubella, purpurea : pomme de rouueau : aualou pourpr, ò tennaf voar an ruz. ●125a. Purpureus, ostrinus, Tyrius, conchyliatus, Sarranus, Thessalicus, blatteus : couleur de pourpre, mortel, couleur de fleur de peschier : liou pourpr, liou eguis bleuzu vn peschesen.

    (1659) SCger 95b. Pourpre, tr. «pourpr

  • pourpr .2
    pourpr .2

    m. Pourpre.

    (1576) Cath p. 9. onestant ez venn maguet en pourp hac instruet en ardou liberal : yuitce oll e meuxy dispriset, tr. «quoique j'ai été élevée dans la pourpre et instruite dans les arts libéraux, malgré cela je les ai tous méprisés.» ●(1633) Nom 109b-110a. Vestis purpurea, ostrina, Tyria, conchyliata, Sarrana, perfusa ostro, ardens murice : habillement de pourpre, ou de cramoisi : habillamant pourpr, cramouësy. ●113a. Toga prætexta : robbe longue, bordée d'vn bord de pourpre : sæ hir bordet gant vn bord pourpr. ●125a. Purpurissum : teinte de pourpre, croye de mine d'argent : liuet en pourpr, creiz á vn min archant.

  • pourprañ
    pourprañ

    v. tr. d. Empourprer.

    (1914) DFBP 116b. empourprer, tr. «Pourpra

  • pourpret
    pourpret

    adj. Pourpré.

    (1659) SCger 95b. pourpré, tr. «pourpret.» ●(1727) HB 608. O veza pourpret ha ruziet / Gant ur goad a so quer précius.

  • Pourpri
    Pourpri

    hydronyme (Monts d’Arée).

    (1929) SVBV 15. torgennou alaouret Menez Are, riblou flour glazennek richeriou Elorn, Pourpri ha Trearen.

  • pourraskl
    pourraskl

     voir bourlask

  • pourren
    pourren

    m. Mont e pourren.

    (1) (en plt des vaches) Moucher.

    (2) sens fig. (en plt de qqn) Aller plus vite que les autres (en matière de progrès, etc.).

    (1990) STBL 26. kavout a reer ivez darn all a zo aet e pourren.

  • pourrod
    pourrod

    m. –où

    I. Ornière.

    (1948) LLMM 8/69. Porod g. ou roud-karr. ●(1982) TIEZ I 216. les charrettes y ont laissé leurs traces (porojou karr). ●(1995) BRYV IV 116. (Milizag) porojou : roudou ar hirri e-barz ar strêd.

    II. par ext.

    (1) Fossé.

    (1659) SCger 59a-b. force (lire : fosse) ou tourne la meule du moulin, tr. «poul rot.» ●(1732) GReg 643a. La fosse, tr. «Ar pourod. ar poull-rod

    (1958) BLBR 115/4. Ar porrojou a zo doun. ●(1974) THBI 190. E gorv er pourrot, he zivisker harp ar c'hleuz, he benn ru-tan ; Yvonnik bleo-ru zo moredet gant eur horvad boeson. ●191. rika ra er pourrot. ●193. torimellet er pourrot.

    (2) Tranchée.

    (1869) FHB 240/247a. Evel ma zeo eun douaren stard, an dour ne da ket buhan dreizan hag e ves ret ober pourrosiou stang ha d'oun evit en dizec'hi.

    (3) (chemin de fer) =

    (1867) FHB 133/232a. Diou pe deir barren houarn a vanke en unan euz ar porrojou.

  • pourrouan
    pourrouan

    =

    (1981) ANTR 35. Pourrouan pa grog ar piked da ober o neiziou.

  • poursal
    poursal

    v. intr. Tousser.

    (1857) CBF 108. Pourzal a ra va marc'h, tr. «Mon cheval tousse.»

  • pourse .1
    pourse .1

    prép. Da bourse : vers.

    (c.1718) CHal.ms iii. païs occidental, tr. «brou doc cuh ehaul, de bourcé cuh ehaul.»

  • pourse .2
    pourse .2

    voir pourseiñ

  • pourseiñ / pourse
    pourseiñ / pourse

    v. tr. d. =

    (c.1718) CHal.ms iii. La nature enseigne a fuir le mal et chercher le bien, tr. «en natur' a Zesqu' demp, tehein doh er peh a so drouc, ha pourceein er peh a so mat.» ●(1732) GReg 161a. Chercher avec diligence & exactitude, tr. «Van[netois] pource. pr. pourcet. pourceeiñ. pr. pourceet

  • pourselen
    pourselen

    m. Porcelaine.

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 121. ou discoharn e zou goarnisset a voucleu feyance pé pourcelæn.

  • pourset
    pourset

    adj. Malade.

    (1936) IVGA 212. E-giz ma ne vijen ket pourset a-walc'h... ●266. Me n'on ket pourset, me...

  • poursevenn
    poursevenn

    f. Ober poursevenn vat : réussir (une entreprise).

    (1774) AC 158. Evit ober pourseven-vad ebars ar guilioud ma, tr. «Pour réussir dans cet accouchement.»

  • poursu .1
    poursu .1

    m., prép. & adv.

    I. M.

    (1) Poursuite.

    (1732) GReg 745b. Poursuite, tr. «Poursu. p. poursuou. pourchu. p. pourchuou

    (2) sens fig. Ober poursu war ub. : insister sur qqn.

    (1959) MVGK 35. ma ra pourchu warni eun disterra.

    (3) (droit) Poursuite (de procès).

    (1732) GReg 745b. Il est à Rennes à la poursuite d'un Procès, tr. «Ez ma ê Roazon èr poursu eus a ur Procès.»

    II. Loc. prép. Da boursu : à la suite.

    (1872) GAM 15. evel eun torrad ier bian da bourchu ho mam.

    (1921) PGAZ 68. e z'ea guella ma c'helle da bourzu ar re a ioa e penn. ●(1923) ADML 54. Kalz pesked na daolont ket evez da vont da burchu an dour. ●63. en evelep doare ma c'helle ar rod huela treï da bourchu an ael. ●(1978) BZNZ 59. (Lilia-Plougernev) Da buchur an tiez a doa great ur sitern deomp ie.

    ►[form. comb.]

    P3 d'o fourchu

    (1905) LZBl Mae 135. digass a reont d'ho furchu ho bugale.

    III. Loc. adv. Da boursu : à la suite.

    (1905) LZBl Mae 138. e teuont holl da burchu.

  • poursu .2
    poursu .2

    voir poursuiñ

  • poursuerezh
    poursuerezh

    m. Poursuite.

    (1710) IN I 256-257. ober (…) pourc'huerez (lire : pourchuerez) a bocouigou.

  • poursuilh
    poursuilh

    m. –ed (zoologie) Marsouin Phoconea phoconea.

    (1931) VALL 452a. Marsouin ; à ventre noir, tr. «poursuilh m pl. ed (à Pont-l'Abbé).» ●(1979) VSDZ 98. (Douarnenez) Aze zo c'hoazh ar poursi, zo deus ar memes familh, met bihanoc'h… Poursied vez lavaret… 'Labouront ket memes-tra pa'maint er mor. Ar poursi a neus dit ul lamm berroc'h kalz, tr. (p. 262) «Ainsi dans la même famille tu trouves le marsouin, mais il est plus petit. Ils ne travaillent pas de la même façon dans l'eau. Le marsouin à un bond beaucoup plus court.»

  • poursuiñ / poursu
    poursuiñ / poursu

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Suivre, poursuivre.

    (1659) SCger 95b. poursuivre, tr. «poursuiff.» ●(1732) GReg 745b. Poursuivre, tr. «Poursu. pr. poursuët. pourchu. pr. pourchuet

    (1872) ROU 104b. Suivre, tr. «pursu, eûlia.»

    ►sens fig.

    (1859) MMN 125. ar sonch eus e vreur er pursue e pep leac'h. ●(1899) BOL 9. Red eo pursu ar chañs, tr. «il faut tenter la chance.».

    (2) Entretenir (le feu).

    (1948) KROB 7/12. Epad pell, e chomas Soazig en ti, da lenn, da bourchu an tan, da renka pep tra evit lein.

    (3) Presser (qqn).

    (1867) GBI I 266. Ha me poursu ma marc'h, o sonjal bout abred, tr. «Et moi de presser mon cheval, pensant arriver de bonheur.»

    (4) Continuer.

    (1829) HBM 3. ec'h allit poursu ho hent. ●(1872) ROU 78b. Continuer, tr. «pursu.» ●(1872) GAM 10. Hen en deuz digoret ann ant, deomp d'e bourchu.

    (5) Poursu ub. d'ober udb. =

    (1846) BAZ 272. He c'herent (...) he foursuas da zimizi.

    II. V. tr. i. Poursu war ub. : insister auprès de qqn.

    (1894) BUZmornik 816. O kredi e teuje da jench gant ann amzer, he zad ne bourchuaz ket muioc'h varnhi.

    (1906) KANngalon Genver 17. Kaer e moa pourchu varn-han. ●(1908) FHAB Eost 252. Mez e wreg ne ehane da boursu warnan da vont en dro da welet sant Per. ●(1911) SKRS II 191. Jozpeh (…) a gendalc'has da bursu varnhan. ●(1911) KANNgwital 106/67. Ar gerent a dle pourchu varnho en dra c'hellint. ●(1914) KANNgwital 136/302. Mammou (...) pourchuit var ho tud. ●(1958) ADBr lxv 4/517. (An Ospital-Kammfroud) Poursu, Poursui : v. – Insister. Poursui war he merh da zimezi.

    III. V. intr.

    (1) Continuer.

    (1621) Mc 53. Quentaff ez lavaro. Benedicite Pater, ha goude se, Cofiteor deo & omnibus Sãctis, & tibi Pater, hep muy quen hac ez poursuo en stat man.

    (1931) KANNgwital 338/12. evit na vije ket leac'h d'an disterra douetans, e poursu : «An hini a zebro ac'hanon...

    (2) Insister.

    (1907) KANngalon Genver 306. an darn vuia euz eskipien Franz a bourchu evit ma kresko dillo niver ar Goazed a zo a vrema bleinet en eun Emgleo santel.

    IV. V. pron. réfl. En em boursuiñ.

    (1) Se poursuivre.

    (1847) MDM 325. pere a veler oc'h en em boursu gant ho binviaichou.

    (2) Se suivre.

    (1975) UVUD 99. (Plougerne) Maread a dud a doa oc'h en em buchur : nao-deg, trizeg-pemzeg tachadou, dac'h an eil ti d'egile.

    (3) S'efforcer.

    (1958) ADBr lxv 4/517. (An Ospital-Kammfroud) Poursu, Poursui : v. – Faire effort. Amzer 'zo, n'eo ket dao en em boursu(i) d'ober al labour.

    (4) =

    (1621) Mc 52. Dont à gra da vezaff vn aduerser cruel dezaff é hunan oz em porsuy continuellamant, hac oz dreccaff ambuchou, ha traisonou, dezaff é hunan.

  • poursuite
    poursuite

    f. =

    (1621) Mc 99-100. hoguen yuez an porsuite hac an importunite à nezaff.

  • poursuivañ
    poursuivañ

    v. tr. d. Poursuivre.

    (1557) B I 24. Ret eu astriff he poursuiuaff, tr. «il faut les pousser vaillamment.»

  • pourteil
    pourteil

    m. Compost.

    (1982) ENEU 40. (Eusa) ober toud ar c'hompost (ar pourteil reem-ni euz an dra-ze).

  • pourtrez
    pourtrez

    m. –où Portrait.

    (1732) GReg 741a. Portrait, tr. «pourtrez. p. pourtrezou

  • pourtreziñ
    pourtreziñ

    v. tr. d.

    (1) Faire le portrait de.

    (1659) SCger 96a. pourtraire, tr. «pourtrezi.» ●(1732) GReg 741a. Portraire, tr. «Pourtrezi. pr. pourtrezet.» ●809a. Representer quelqu'un au vif, tr. «Pourtrezi un dèn.»

    (2) Décrire.

    (1732) GReg 253a. Decrire, faire une description, par le pinceau, la plume, le discours, tr. «pourtrezi. pr. pourtrezet

    (3) Dire.

    (1839) BSI 171. diæz vé portrezi gand pebez ardor e reent oll açzamblès, mil benos da Zoue.

  • pourvegn
    pourvegn

    m. –où Provin.

    (1744) L'Arm 312a. Provin, tr. «Pourvaign.. neu m.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...