Devri

Recherche 'a...' : 5083 mots trouvés

Page 18 : de a-van-da-van (851) à a-viziez (900) :
  • a-van-da-van
    a-van-da-van

    adv. Peu à peu.

    (1857) HTB 16. hag evel-ze, a van-da-van a c'hoarvez ha na ve servichet nemet ar bed.

    (1903) MBJJ 8. an noz, a-van da-van, a goue war ar mæzio. ●186. Setu perak, a van da van, ec'h eaz en kreden ar Judevien. ●(1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-van-da-van, tr. «peu-à-peu.» ●(1962) TDBP ia 95. a-van-da-van e ya merenn da goan.

  • a-vandenn
    a-vandenn

    adv. En bande.

    (1838-1866) PRO.tj 190. Pa vez Tregueris a vanden. ●(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 129. A vanden é hant, a vanden ! ●(1847) FVR 84. ho c'has holl gant-he a vanden. ●(1857) GUG 95. ridamp a vanden. ●(1866) BOM 26. Ni a ielo, holl, a vanden. ●(1867) FHB 129/1195a. Bale a reant a vanden. ●(1879) BMN 213. mignoned a vanden, a zruill. ●(1868) FHB 164/58b. Ar beorien a ieaz a vanden d'an ti kær.

    (1911) SKRS II 139. mont a rejont a vanden d'he diambroug. ●(1912) BUAZpermoal 689. loened goue a vanden o redek dreze. ●(1912) MMKE 110. diredet a vanden. ●(1922) EMAR 90. ar brini a vandenn (…) a weler o tremen. ●(1924) FHAB Meurzh 101. pa vezont a vandenn er poull-kanna o walc'hi an dilhad.

  • a-vandennad
    a-vandennad

    adv. En bande.

    (1893) LZBg 51vet blezad-4e lodenn 184. ind e za a vandennad d'en iliz.

  • a-vandennadoù
    a-vandennadoù

    adv. Par bandes.

    (1894) BUZmornik 195. Ann dud a zirede a vandennadou. ●515. e veler tud o tiredet a vandennadou.

  • a-vandennoù
    a-vandennoù

    adv. Par bandes.

    (1659) SCger 1b. par bande, tr. «a vandennou.» ●(1744) L'Arm 25b. A-bande, tr. «A-vandenneu

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 90. é ridec a vandenneu. ●(1849) LLB 336. brindi a vandeneu. ●(1889) SFA 156. o tont gand an hent, avechou a hiniennou, avechou a vandennou.

    (1913) FHAB Mae 156. ez aï ar Vretoned, a vandennou. ●(1915) HBPR 101. Tud goueled Leon oa diredet, a vandennou, d'ho diambroug. ●(1929) MKRN 18. tud o vont a vandennou, tr. «du monde, allant par bandes.»

  • a-vann
    a-vann

    adv. Qui n'est pas en équilibre.

    (1744) L'Arm 140a. Qui n'est pas en équilibre, tr. «A vann

  • a-varc'h
    a-varc'h

    adv. À cheval.

    (1924) SBED 10. D'er hours-sé é hent a varh. (…) Ne basér liés meit a varh.

  • a-varc'had-mat
    a-varc'had-mat

     adv. À bon marché.

    (1621) Mc 51. Il baille à fort vil prix le rachat si precieux faict de son ame par nostre Seigneur, tr. «Reiff à gra à marchat mat, an rachat quen precieux, gret é ves é eneuff gand hon saluer.»

    (1710) IN I 326. Guerza quer a fell deomp, ha prena a varc'hat mad. ●(1732) GReg 2a. A bon marché, tr. «A varc'had mad.» ●10b. Acheter à bon marché, tr. «Préna a varc'had mad

  • a-vare
    a-vare

    adv. De temps en temps.

    (1925) FHAB Mae 185. A vare e rae eur bedennig verr. ●(1940) LZBl Gouere/Eost 340. A vare e koll e anaoudegez ; a vare e teu adarre ennan e-unan.

  • a-vare-da-vare
    a-vare-da-vare

    adv. De temps en temps.

    (1879) BMN 280. evithan gouscoude da gaout a-vare da-vare eur scleraen-bennag.

  • a-vareadoù
    a-vareadoù

    adv.

    (1) Périodiquement.

    (1659) SCger 10b. aucune fois, tr. «a vareadou.» ●127b. A vareadou, tr. «de fois a autre.»

    (1860) BAL 6. ne reont nemet tevalaat, a vareadou, ar vali-ze. ●(1872) ROU 72a. Qui vient par accès, tr. «A vareadou.» ●90a. Intermittent, tr. «A vareadou.» ●Par intervalles, tr. «A vareadou.» ●(1880) SAB 136. trist a vareadou.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-vareadou, tr. «périodique, périodiquement.»

    (2) En nombreuses quantités.

    (1879) BMN 313. Di eo e tirede a vareadou, a vagadou, tud a bep seurt broiou.

  • a-vareoù
    a-vareoù

    adv. Périodiquement.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. a-vareou, tr. «périodique, périodiquement.» ●(1935) BREI 414/3b. er gêr ive, a vareou.

  • a-varr
    a-varr

    prép. Du haut de.

    (1836) FLF 29. Taulet a-varr an ee.

  • a-varv
    a-varv

    adv.

    (1) Stagañ a-varv : attacher, fixer de manière à ce que ça ne bouge plus.

    (1911) BUAZperrot 70. tremen e zaouarn er c'hreier houarn evit o staga a varo. ●(1935) FHAB Ebrel 146. er XVIe kantved hepken eo e teuas ar c'hiz da staga a-varo tabernaklou ha diri ouz an aoteriou.

    (2) Stouvañ a-varv : boucher de telle manière que l'on ne puisse déboucher.

    (1911) BUAZperrot 650. Ar goad-ze a zalc'her en eur vured stoufet a varo.

    (3) (Lever, tirer qqc.) sans secousses.

    (1942) FHAB Du/Kerzu 224. Eur wech all c'hoaz e sao [ar berchenn], a-varo : «deuet eo gantan».(1943) FHAB Gwengolo/Here 350. (Kleder) A-varo : hep stroñs na frapad : sevel eur pouez a-varo. ●(1953) BLBR 60/8. Eur pennad e chachont a varo. ●(1957) ADBr lxiv 4/446. A-varo : adv. – Modérément, sans secousse : sacha a-varo war eur gordenn.

    (4) Fixement.

    (1959) BRUD 10/44. Va daoulagad a jomas adarre da bara a-varo, eun tammig beuzet an taol-mañ.

  • a-vat
    a-vat

    adv.

    I. Adv.

    (1) Gratuitement.

    (1900) BUSF 10. Un dé, épad ma oé é ti ur juj, é tegassér d'hénen a vad ul lei-bihan. ●10-11. eañ e gampèné get é goutèl kroézieu-koèd ; ha goude, é kér, eañ e gavé forh éz saù dehé, rag a vad en ou ré d'en dud eit ou lakat de chonjal é passion er Salvér. ●(1936) DIHU 304/158. Obér e hrant tan ér burèu ha rein e hrant goleu dein a vad. ●(1937) DIHU 310/241. Kaset e vo dehè nivérenneu a vad, aveit guélet. ●(1943) DIHU 380/203. de gas en dastumaden a vad d'er ré e vehè berrek en treu getè.

    (2) Pour de bon.

    (1877) EKG I 293. ec'h en em lakechont d'en em ganna a vad a enep ar zoudarded. ●(1890) MOA 145a. Tout de bon, tr. «a-vad

    (1904) DBFV 14b. a vat, loc., tr. «tout de bon.» ●(1907) BSPD I 253. hag arhoah vitin me lakei avat en dén-sé étré hou tehorn.

    II. Adj.

    (1) (en plt du vent) Favorable.

    (1896) LZBt Meurzh 37. al loar a oa skler hag an avel a-vad.

    (2) Treiñ war an tu a-vat : tourner du bon côté, dans le bon sens, bien tourner.

    (1911) BUAZperrot 338. en eun nebeut miziou, an traou a oa troët var an tu a vat, ar vro he devoa kavet he buez, he brasder, he douar.

  • a-veban
    a-veban

    voir a-beban

  • a-vec'h
    a-vec'h

    adv. & con.

    I. Adv.

    (1) À peine.

    (1866) LZBt Du 202. Eul leo a vec'h a oa eet gan-in.

    (1907) PERS 207. A veac'h digouezet. ●(1957) AMAH 243. A-vec’h diskuizh diouzh he beaj e stagas Janed, (…), da blediñ gant an ti. ●(1963) LLMM 99/262. a-vec’h e flistre diouzh o c’horzennoù, e tarnije raktal an dour e giz ur boultrennig liesliv.

    (2) Bezañ a-vec'h da ub. ober udb. : c'est tout juste si, à peine si.

    (1949) KROB 10/13. A vec'h eo deo zoken / gellout golei o c'hroc'hen.

    (3) Bezañ a-vec'h da : être sur le point de.

    (1866) FHB 96/349b. Eur beleg santel braz, person Ars, peini e maer a vec'h e Rom da ganoniza.

    II. Loc. conj. A-vec'h ma : à peine si.

    (1939) KTMT 76. louzeier noazus hag a deu da vragezi a-nevez a vec'h ma 'z int troc'het. ●(1943) FATI 26. A-vec'h ma kleve seni m'en em lakae da zañsigellat. ●(1943) HERV 115. Hizio ez oa louet an deiz : a-vec’h ma weled an tevinier en tu all d’ar C’hernig.

  • a-veg
    a-veg

    adv. Oralement.

    (1821) SST 75. er pedenneu (…) e rer a vêg. ●93. hum abuse de bedein a vêg. ●(1838) OVD 292. me vrudou a vêg hag a galon (...). ●(1855) BDE viii. Er bobl-zé em inour a vêg, mæs ou haloneu ezou pêl doh-on. ●126. Red-é pedein a vêg (...) en oræson a vêg. ●(1876) TIM 443. larèt a vêg er pedenneu ordrénet. ●(1879) GDI 35. Er bobl-cé m'inour a vêg, mæs é galon e zou pêl doh-ein. ●84. Ne vern quet mar vé laret er honzeu-cé a vêg hemb quin.

    ►Épith.

    (1821) SST 91. er beden a vêg hac er beden a galon. ●(1855) BDE 126. en oræson a vêg. ●(1857) LVH 116. er beden a vêg.

    (1922) EOVD 65. laret pedenneu a veg.

  • a-vegad
    a-vegad

    adv.

    (1) À pleine bouche.

    (1861) BSJ 14. goleit ag ur scop vil e dauleint a vêgad ar é face.

    (1906) DIHU 18/301. Ni ivou ou goèd a végad. ●(1907) DIHU 30/473. é tébrein foén a végad. ●(1918) LILH 3 a Veurzh. A végad é vokan d'oh.

    (2) C'hoarzhin a-vegad : rire à pleine bouche, à gorge déployé.

    (1934) BRUS 82. Rire (aux éclats), tr. «hoaret a végad.» ●(1937) DIHU 310/254. Hag er ré dichonj, é sellet dohtè, e hoarh a végad.

    (3) Kregiñ a-vegad e : mordre à pleine bouche dans.

    (1905) KDBA 36. Gunél e ra dehon un tam bara, er hroèdur peur e grog énnon a végad.

    (4) sens fig. =

    (1936) DIHU 295/12. chetu er hanoñneu bras é rebours a végad.

  • a-veltadoù
    a-veltadoù

    adv. Par bonbonnes.

    (1931) VALL 72a. (vendre) par bonbonnes, tr. «a veltadou

  • a-vemor
    a-vemor

    adv. Par cœur.

    (1834) SIM 172. o repeti a vemor ar Reglamant ar Furnes.

  • a-ven
    a-ven

    adv. & pron.

    I. Adv. de lieu.

    (1) [interrog. dir.] D'où, de quel endroit ?

    (1913) DIHU 92/223. A ven é oh hui deit nameit ag ur hoarem ?

    (2) [interrog. indir.] D'où, de quel endroit ?

    (1855) BDE 805. ne houyed a vèn éta, na men é ha.

    (1924) SBED 39. Hañni ne houi aven é tan, / Émen pasan m'amzér vrasan, / Na d'émen é han pe kuitan. ●42. Rak più e zou eit gout, più e zou eit laret / Aven é ta hou son, émen é hoh kuhet ?

    II. [empl. comme pron. relat.] Là où, à l'endroit où.

    (1910) ISBR 250. argand e oé ret dehon kavet ha tennein e hré anehé a ven é hellé hag el ma hellé. ●(1932) GUTO 27. ha skoein e hrent arnehè get kement a nerh ma ou diskarent de zan er puns, a ven é vezent kleuet é harmal skontus.

  • a-venefiañs
    a-venefiañs

    adv.

    (1) De confiance..

    (1974) YABA 12.10. hep bout dehi hed hé amzér dén erbet a vénéfians. ●(1975) YABA 22.11. gobér eiton ur bank a vénéfians.

    (2) A-venefiañs-kaer : exprès.

    (1977) LIMO 16 avril. e nem lakad e hrant d'obér er strabouilladeu, a vénéfians kaer. ●(1982) LIMO 24 septembre. panevè dehon boud téchet d'en droug a vénéfians kaer.

  • a-vent
    a-vent

    adv. & prép.

    I. Adv. De taille, pour ce qui est de la taille.

    (1872) ROU 71a. A-vent, a oad, a zanvez, e peb ent e erruont mad, tr. «pour la taille, l'âge, la fortune, sous tous les rapports ils vont bien ensemble.» ●(1890) MOA 129b. Aussi grand l'un que l'autre, tr. «a-vent

    II. Loc. prép.

    (1) A-vent diouzh : de la taille de.

    (17--) CCn 726. sellet ag y a so a vent dious o troat.

    (2) A-vent gant : de la même taille que.

    (1874) POG 17. hen trugarekaad enn eur stumm a vent gand he zonezonou.

    (1933) ALBR 73. An Danmark 'zo a vent gant Breiz.

  • a-vepred
    a-vepred

    adv.

    (1) De tous temps.

    (1857) CBF 119. enn ho darempredou pemdeziek, ar brezonek a vezo hag a choumo ho iez a-vepred, tr. «dans leurs rapports de tous les moments, le breton demeurera le langage usuel.» ●(1862) JKS 388. gant he zrougiez a-vepred. ●407. Na c'houi zo mad a-vepred hag atao. ●(1866) SEV 192. setu a zo he vennoz a-vepred.

    (1939) RIBA 162. a vepred e hues kavet rè hir overen hou person.

    (2) Hent a-vepred : passage, chemin de servitude.

    (1732) GReg 699b. Passage, chemin de servitude, tr. «hend a-vepred

  • a-ver
    a-ver

    adv. En coulant goutte à goutte.

    (1872) ROU 71a. a ver, tr. «goutte à goutte.» ●(1890) MOA 98b. goutte à goutte, tr. «a-ver

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-ver, tr. «en coulant, goutte-à-goutte.»

  • a-veradoù
    a-veradoù

    adv. Goutte à goutte.

    (1906) KANngalon Eost 184. kig beo a deue anezhan goad a veradou.

  • a-vern
    a-vern

    adv. & pron.

    I. Adv.

    (1) (en plt de qqc.) En tas, en quantité.

    (1650) Nlou 569. An tan glaou en effaou à dezraouo, / Han douar sor hac an mor à deuoro, / Dan Ifern à bern en em cerno, / He perzet du à remuo, tr. «Le feu de braise commencera aux cieux, / et il dévorera la terre desséchée et la mer ; / il s'enroulera en tas dans l'enfer, / dont il ébranlera les portes noires.»

    (1868) FHB 177/164b. lazet marteze gant an traou a gouezo a vern en dro deoc'h, var ho kein, var ho pen.

    (1906-1907) EVENnot 3. (Porzh-Gwenn) Gwaskedi ar park a rei ar gwe ze ; ze ne rei ket a drouk d'ean rak douar fall e ha red e ve rei temz a-vern d'ean arok kât mann ennan, tr. «en quantité.» ●(1909) KTLR 159. Ian a velaz en eun ti bara mouchen a vern. ●(1912) MMKE xvi-xvii. banniellou a vern hag a bep liou. ●(1933) ALBR 36. Eun nebeut kaouenned a c'hall laza muloded, razed, logod a-vern

    (2) (en plt de personnes) En foule.

    (1872) ROU 73b. Ils s'amassent dans les cabarets, tr. «a-vern ez eont en tavarniou.» ●85b. A foison, tr. «a vern

    (1907) AVKA 104. A vern e tirede an dud en dro dehan. ●(1911) SKRS II 18. Al loden vrassa en em daolas a-vern en dereziou. ●(1915) HBPR 76. An dud a ia a vern d'ar chapeliou.

    ►[empl. comme épith.] En grande quantité.

    (18--) SAQ II 144. per melen a vern.

    (1924) ARVG Here 225. Grasou a-vern a zo deut. ●(1934) PONT 27. hag an avalou a savo, yac'h hag a vern, er gwez hag e douar ar parkeier. ●(1935) BREI 419/3d. gouleier a-vern.

    II. Pron. ind.

    (1) Beaucoup (de gens, etc.).

    (1732) GReg 86b. Beaucoup, plusieurs, tr. «Van[netois] averreiñ.» ●(1744) L'Arm 28b. Beaucoup, tr. «A-verrein

    (1919) DBFVsup 4b. avern (Gr[oix]), tr. «plus d'un, plusieurs.» ●(1925) DIHU 172/348. (Groe) Meit avern marsé / En des gellet téh kuit.

    (2) A-vern a : beaucoup de.

    (1915) LIKA 5. (Groe) Avern a dachadeu zo alsay borman.

  • a-vernadoù
    a-vernadoù

    adv. En grande quantité.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-vernadou, tr. «en tas, en masse.» ●(1924) ZAMA 182. Piz bihan a-vernadou a deu pep bloaz.

  • a-vernioù / a-vernoù
    a-vernioù / a-vernoù

    adv.

    I. En tas.

    (1530) Pm 273 (Mab Den). Nepso en iffernn a bernou / So ho desyr stir ho guyriou / (…) Chom bizhuyquen a huen eno, tr. « Ceux qui sont en enfer, en tas, / Leur désir est, de toute la force de leurs paroles, / (…) De rester à jamais (étendus) sur le dos, là.» ●(1580) G 202. corfou esquern so a bernou, tr. «Des corps, des ossements sont par tas.» ●(1650) Nlou 181. Certes hep espern, en Iffern, à bergnaou, / Ho quaccet en poan, ha queynuoan dan tan Glaou, tr. «Certes, sans pitié, en enfer, en tas, / on les envoyait dans la douleur et le gémissement au feu de charbon.»

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. a-vernou, tr. «en tas, en masse.»

    II. par ext.

    (1) (en plt de qqc.) En grandes quantités.

    (1868) FHB 198/332a. arc'hant a verniou.

    (2) (en plt de personnes) En foule, en masse.

    (c.1680) NG 58-59. Quemen a zo gannet er bet-man / A day er-mes a berigneu, tr. « All those who have been born / Shall come out of thier graves. »

    (1906) KANngalon Meurzh 64. Lojet oant a verniou e koz toullou kambr. ●(1911) BUAZperrot 73. an dud a veze a verniou en iliz. ●378. an dudchentil a oue lazet a verniou. ●(1942) DHKN 94. Flankadeu stank en doè tarhet, korveu lahet ér gognelleu e saùè a verneu, bet lein er magoérieu.

  • a-vesk
    a-vesk

    prép.

    (1) [avec un v. de mouvement ou apparenté] D'entre.

    (1787) BI 145. Isidor ë-hum deènnass à-vesque er-ré-ral. ●(1792) BD 1222. enem den avesq tut doue, tr. «Retire-toi de parmi les gens de Dieu.» ●(17--) EN 658. priued vid biquen a uesc ma hoaresed, tr. «privée à jamais du milieu de mes sœurs.»

    (1831) MAI 199. Tennet gant an æle, / A vesq an dud repouvet. ●(1857) HTB 13. ho lemet a vesk ar baganed. ●148. Ar c'hoaziou-ze (lire : c'haoziou) a dremenas euz a vesk ar bobl e toez an noblans. ●(1868) FHB 163/51b. a gasser kuit a vesk ann dud all. ●(1888) SBI II 62. O tibab piz deuz a vesc fao, tr. «En triant des pois d'entre des fèves.» ●(1896) HIS 135. lakeit en doé én é choñj penaus Jésus en devehé hum zilouiet a vesk en dud fal.

    (1902) PIGO I 55. A-vesk an tân e save youc'hadennou. ●(1908) PIGO II 116. Ar vouez a oa deut eus a vesk an dud.

    (2) Parmi.

    (17--) EN 194. eur fripon, me saon, a vesc ar sorserien, tr. «un fripon, je le crains, parmi les sorciers.»

    (1821) SST 17. Men en en douai Jesus-Christ choeset é apostolet ? Er ranteleah aJerusalem, a visq er boble izellan.

    (3) A-vesk gant = (?) en même temps que, ensemble (?).

    (1921) GRSA 245. Hui e iei kuit a vesk gete, èl un oén a vesk er bleidi.

    (4) De (marquant l'origine).

    (1792) HS 180. Hi e oai à vésque enn Israëlitèt.

    (5) (Bible) Ar re gozh a-vesk ar bobl : les anciens du peuple.

    (1854) PSA I 295. princèd er vélean hag er ré gouh a visq er bobl hum assamblas. ●297. Er Bélêg-bras, en Doctorêd ag el lézen hag er ré gouh a visq er bobl en devoé hum dolpet a nehué.

    ►[form. comb.]

    P3 ag o mesk

    (1792) HS 65. er merhet à hou mésque. ●150. Ean e hum dennai ag hou mésque. ●(17--) TE 244. ou forbannein a ou mésq.

    (1844) LZBg 2l blezad-1 lodenn 136. forbannet ag ou mesq.

  • a-veskell
    a-veskell

    adv. & prép.

    I. Adv.

    (1) De biais.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-veskell, tr. «de biais.» ●(1968) BAHE 57/23. Troc'het e oa bet ar beg anezhan a-veskell.

    (2) Incliné.

    (1942) VALLsup 96b. Incliné, tr. «a-veskell

    II. Loc. prép. A-veskell war : incliné sur.

    (1942) VALLsup 96b. Incliné, tr. «a-veskell (war).»

  • a-vestu
    a-vestu

    adv. & prép.

    I. Adv.

    (1) Du mauvais côté.

    (1931) GUBI 49-50. En tu mat ag en Nean (…) Me mab, e lar é vam dohtu, / Er péh e huélet a drest-oh / N'en dé meit en Nean a véz-tu ; / En tu mat e zou kalz braùoh.

    (2) À l'envers, à rebours.

    (1909) SPON 23. ré [sorserion] hoah hag e zistan d'en droug get tèr huéhaden ; tèr hroèz a véz tu en ur laret patérieu a bep sord ha treu aral, kuit a lezeu. ●(1928) DIHU 201/45. Lein-lor (s.f.) haut d'un bas tricoté en deux points unis et deux points de couture (deu graù a du ha deu graù a véz-tu). ●(1934) BRUS 92. A l'envers, tr. «a véz tu

    II. Loc. prép. A-vestu da : (du côté) opposé à.

    (1908) DIHU 32/21. En troh e zeli bout groeit en tostan ma hellér d'el lagad hag en dinèu (pente) anehon bout a véz-tu (opposé) d'el lagad. ●(1932) BRTG 128. seùel e hra aveit kerhet ar gerl, a véz tu d'en héaul.

  • a-veure
    a-veure

    adv.

    (1) Aujourd'hui.

    (1732) GReg 66b. Aujourd'hui, tr. «S[aint] Br[ieuc] havre. avre.» ●(1752) PEll 28. Avre, Aujourd'hui. C'est du mauvais Breton que l'on parle encore un peu dans un coin du Diocèse de S. Brieu, ainsi que me l'a appris le R. P. Gregoire, qui croit que c'est pour a-beure, de matin.

    (1895) GMB 46. Avre, havre Ce mot se dit encore à Lannebert, en Goello ; il vient de a'vre, *a-veure.

    (1906-1907) EVENnot 1. (Ar Veuzid) Ma buoc'h a oa n'hi c'hraou avre pad an de, tr. «aujourd'hui.» ●(c.1930) VALLtreg 1128. (H)avre : aujourd'hui (à Lannebert d'après Mr Ernault) ; ce mot doit être rare, car Even ne le connait pas. (Gal. Yfory)

    (2) De bon matin, le matin.

    (1962) EGRH I 10. a-veure adv., tr. « de bon matin, le matin. »

  • a-viez
    a-viez

    adv.& prép.

    I. Adv. En biais.

    (1732) GReg 92b. Biais, en terme d'arpentage, qui est oblique, qui n'est pas à angle droit, où il y a du guingois, tr. «aso a viés.» ●217a. De côté, en biais, tr. «A-viés

    (1877) FHB (3e série) 18/145b. eun trouc'h a viez.

    (1982) TKRH 89. A-viez hag a-weñv evel pater Jann o vont d'an neñv.

    II. Loc. prép.

    (1) A-viez da : obliquement à.

    (1774) AC 145. aviez da antré orifice ar vatrice, tr. «obliquement à l'entrée de l'orifice de la matrice.»

    (2) A-viez ouzh : en oblique à partir de.

    (1903) MBJJ 236. eun eskerb a goue a-viez deuz o skoa deo.

  • a-vihan / a-vihanik
    a-vihan / a-vihanik

    adv. Dès l’enfance.

    (1659) SCger 127b. A vihanic, tr. «des que s’estois petit.» ●(1716) PEll.ms 89. J’ai lu dans un Diction. A bihannic, tr. « dès le jeune âge, dès l’enfance. » ●(c.1718) CHal.ms i. dés l’enfance, tr. «a vihan, a vihanic, es en oet a groadur’.» ●(c.1718) CHal.ms ii. dés son Ieune age, tr. «a vihanic, a groidur.» ●(1732) GReg 341b. Dès l’enfance, tr. «A vihanicq.» ●511b. Dès son jeune âge, tr. « A vihanicq. » ●(1744) L'Arm 132b. Dès l'enfance, tr. « A-vihanic : A-groaidurr. » ●191a. Dès son jeune âge, tr. « A-vihanic. » ●(1790) MG 19. Me grèd ol en treu-ze, rac désquét-int bet teign a vihan.

    (1807) LED.gou 11-12. Custumet voa a vianig / Da ober abstinanç a gig. ●(1821) GON 40a. A vihanik, tr. « dès l’enfance. » ●(1857) GUG 58. Bèh réglet a vihan. ●(1867) MGK v. Marvaillou ann tad-koz hag ar vamm-goz a gavent brao a-vihanik. ●(1868) KMM 22. ar re a dro a vianic ouz Doue ! ●(1872) DJL 5. A vianik a vefe Jakez divar goust Per ha Pôl. ●(1876) TDE.BF 29a. a-vihanik, adv. Dès l'enfance. A, dès; bihanik, diminutif de bihan, petit; à la lettre, dès très-petit. ●(1896) HIS 82. A vihanik, er Huierhiéz hum hloestras de Zoué.

    (1904) SKRS i 184. A vihanik emeuz desket ez eo Doue leun a furnez. ●(1904) DBFV 14b. a vihan, a vihañnig, loc., tr. «dès l’enfance.» ●(1919) BSUF 4. Desaùet mat a vihañnig. ●(1931) VALL 13b. dès son jeune âge, tr. «a-vihanik.» ●(1927) GERI.Ern 33. a vihan, tr. « dès l'enfance. » ●(1996) FLDH 22. N'ouzon ket penaos ez on bet savet a-vihanik.

  • a-vihan-tra
    a-vihan-tra

    adv. =

    (1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 78. mæs en histoër e zislar a vihan tra er rebreiche-zé.

  • a-vihanik
    a-vihanik

    voir a-vihan

  • a-vihanoc'h
    a-vihanoc'h

    prép., adv. & conj.

    I. Prép.

    (1) [devant un subst.] À moins de.

    (1792) HS 171. é houent collet à vihannoh ur secour pront à berh Doué. ●319. n'eèllér quet labourat à vihannoh ur vacacion benac.

    (2) [devant un v.] Sauf à, à moins de.

    (1821) SST 143. a vihannoh hen dout dispense a berh en Ilis. ●(1839) BEScrom 1. hag a vihannoh bout passet doh tud ingrat, n'ellet quet refuse a garein Jésus-Chrouist. ●(1861) BSJ 64. Dén erbet n'end é aveit gobér er miracleu e hret-hui, a vihannoh en devout Doué eit-hou.

    (1913) AVIE 42. a vihañnoh bout gañnet a neùé, hañni ne hel guélet ranteleh Doé.

    II. Adv.

    (1) Sans cela.

    (c.1718) CHal.ms i. Ie ne saurois le faire amoins, tr. «n'hellan quet er gober a vihanoh.» ●(1787) PT 39. A vihañnoh n'ou pou na proheu na lonnét.

    (1879) GDI 34-35. a vihannoh Doué e larehé guet ræson er péh e laré gùéharal d'er bobl juif : «Er bobl-ce m'inour a vêg, mæs é galon e zou pêl doh-ein.

    (1913) AVIE 83. a vihañnoh n'hou pou digol erbet.

    (1879) GDI 48. A vihannoh, péhèd-é hum durul d'er pratiqueu-cé.

    (2) À moins.

    (1906-1907) EVENnot 28. (Landreger) 700 l[ur] avalo a zo eom ewid ober jistr hep dour. – Ya n'eller ket ober a-viannoc'h, tr. «à moins.»

    III. Loc. conj.

    (2) A-vihanoc'h ma : à moins que.

    (1790) MG 300. ne falai quet dehou rein deh en assolvèn, a vihannoh n'hi devezai renonciet d'hé galand. ●(1792) HS 58. à vihannoh ne vehai oueit hou brér youancan guet-tai.

    (1856) VNA 183. à moins qu'il ne verse à boire, tr. «a vihannoh ne zinneu d'ivèt.» ●(1857) LVH 61-62. Anfin, a vihannoh ne vehé press, ha dangér é hortos.

    (1907) VBFV.bf 6b. a vihañnoh ne, conj. tr. «à moins que.» ●(1913) AVIE 299. rak, a vihañnoh ma hein kuit, er Spered Santél ne zei ket devat oh.

  • a-viken
    a-viken

    adv.

    (1) Désormais. cf. a-viziken

    (17--) SP ii 798. Da barlant a viqen en propoh termenio.

    (2) Pour toujours, à jamais.

    (1792) BD 2584. ha cridin aviquen d’an ottro nantecrist, tr. «et croire à jamais au Seigneur l’Antéchrist.» ●2590. na gomset a viquen dimeus achapelet, tr. «Ne parlez plus jamais de chapelet.» ●(17--) SP i 309-310. pegement a respet / On bezo a viqen en ho andret, tr. «combien de respect / nous aurons à jamais à votre endroit.»

  • a-vil
    a-vil

    adv. Vilement.

    (1575) M 2415-2416. Ha tan grizias hastiff ouz ho lesquiff dimat, / Auyl dre'n ysily, tr. «Et le feu ardent, en hâte les brûlant cruellement, / Terrible par les membres.»

  • a-vil-bell
    a-vil-bell

    adv. Depuis très longtemps.

    (1911) BUAZperrot 188. a dud a oa a vil bell a oa ar ouenn anezo er vro.

  • a-vil-vern
    a-vil-vern

    adv. Par milliers.

    (1908) PIGO II 17. kijer a vil-vern war e hent. ●(1911) BUAZperrot 46. e barr an nenv ar stered a vil vern a lugerne. ●100. ar reuziou a goueze a vil-vern var ar vro. ●(1925) BILZ 111. Dont a reont warnomp a vil vern. ●(1958) LLMM 67/91. en ur sellout pizh ouzh ar mor, heñvel ouzh ur voulouzenn deñval ma treluc'he warni a-vil-vern spilhennoù aour, skeud-diskeud ar stered diniver.

  • a-vilieroù
    a-vilieroù

    adv. Par milliers.

    (1894) BUZmornik 374. n'e ket hebken a ganchou, mes a villerou hag a vilionou.

    (1905) KANngalon Genver 308. Tud a oa eno a villerou. ●(1906) KANngalon Eost 188. dizale e vezimp a villerou.

  • a-vilionoù
    a-vilionoù

    adv. Par millions.

    (1894) BUZmornik 374. n'e ket hebken a ganchou, mes a villerou hag a vilionou. ●537. a vilionou eo e c'heller kounta ann dud.

  • a-viloù
    a-viloù

    adv. Par mille, par paquet de mille.

    (1942) VALLsup 116a. par milles (sic), tr. «a-vilou

  • a-vintin
    a-vintin

    adv. Dès le matin.

    (1787) BI 58. hac ë ouai à vitin quenn irrauquet el er-ré-ral...

    (1821) SST iv. Ne rer meit blasphemein a vitin bet en nos. ●(1849) LLB 490. A vitin bet en noz.

    (1939) RIBA 45. Divernet ha lédet e oè dehè a vitin, un dé, danùé diù pé tér karg, d'obér ur hrazad araok bout dastumet.

  • a-vintin-mat
    a-vintin-mat

    adv. Très tôt, de bon matin.

    (1787) BI 224. Pier (...) ë-yass à vitin matt de gavouét ur Hovezour.

    (1838) OVD .189 seuel en trenos a vitin mad.

    (1913) AVIE 281. Ha rah er bobl e zé, a vitin mat, d'en tanpl aveit er cheleuet. ●(1921) BUFA 194. A vitin mat, en trenoz.

  • a-viskoazh
    a-viskoazh

    adv. De tout temps.

    (1580) G 213-214. Goude an coroll han follez / so guenemp pemdez a bezcoaez, tr. «Après la danse et la folie / Qui sont avec nous quotidiennement depuis toujours.»

    (1659) SC 44. Pegueit so ab (lire : aba) idi Doue ; a viscoaz. ●(17--) EN 2205. lared e a viscoais gand an autro Doue, tr. «il est dit de tout temps par le seigneur Dieu.»

    (1834) KKK 38. A viskoaz hoc'h euz bed ar brud da garoud ho pro. ●(1862) JKS 100. Doue hep-ken a zo a viskoaz hag a vezo da viken.

    (1904) DBFV 14b. a viskoah, loc., tr. «de tout temps.» ●(1927) GERI.Ern 32. a-viskoaz adv., tr. «De tout temps.» ●(1955) STBJ 133. A-viskoaz he devoa bet an atapi-se.

  • a-viziez
    a-viziez

    adv. En biais.

    (1867) MGK 12. Da zellet a-vichez, ha da zispourbella / Oc'h faziou hon nesa. ●(1872) ROU 76a. En biais, tr. «a-viziez.» ●(1867) FHB 147/340a. kerzed a viziez. ●(1870) FHB 287/201b. a dreuz hag a vichas. ●(1878) EKG II 94. He gleze a ioa gant-han enn he zourn ; kas ha digas a rea anezhan, a gleiz hag a zeou, a eeun hag a viziez. ●(1893) IAI 16. E Patras e voe staget var eur groaz a viches.

    (1913) KZVr 25 - 24/08/13. A-vizies, a-vies, tr. «de biais.» ●(1936) CDFi 8 fevrier. Treuzi a rejont ar brouskoad, a vichez.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...