Devri

Recherche 'he...' : 568 mots trouvés

Page 2 : de hedledan (51) à hej-2 (100) :
  • hedledan
    hedledan

    m. Grand plantain Plantago major.

    (c. 900) MSvbrvcorn II f° 1 l. 15 (DGVB 286, DVBR 539, GMB 658). cum stlanæs hæntledan platan hoiarn. ●(c. 880-920) MSvbr XII 244 (ETCE 44 136). arno / glossa .i. henteleta.

    (1499) Ca 110b. Hetledan. g. plantain vne herbe. ●(1633) Nom 91a. Plantago, maior : plantain : an eth-ledan.

    (1659) SCger 154a. het ledan, tr. «plantain.» ●(1732) GReg 491b. L'herbe au crapeau, du plantin, tr. «Hed-ledan.» ●729a. Plantain, le grrand plantain, plante vulneraire, tr. «Hedledan. ethledan

    (1876) TDE.BF 283b. Hedledan, heledan, s. m., tr. «Herbe aux crapaux, plantain de la grande espèce.» ●(1879) BLE 314. Plantain. (Plantago. L.) Hédlédan.

  • hedorr
    hedorr

    adj. Qui se casse, se brise, facilement ; fragile.

    (1872) ROU 86a. Fragile, tr. «edor.» ●104b. sujet à se casser, tr. «edor.» ●(1879) ERNsup 156. hedorr, facile à rompre, fragile.

    (1921) LABR ii. haval e oè geton e oè ur merdéat tolet en ur vag hedorr. ●(1947) YBBK 444 § 852. hedorr evel gwer.

  • hedrec'h
    hedrec'h

    adj. Que l'on peut vaincre.

    (1931) VALL 770b. qu'on peut vaincre, tr. «hedrec'h

  • hedrec'hus
    hedrec'hus

    adj. Que l'on peut vaincre.

    (1931) VALL 770b. qu'on peut vaincre, tr. «hedrec'hus

  • hedro .1
    hedro .1

    adj.

    I.

    (1) Mobile.

    (1872) ROU 92a. Mobile, tr. «edro

    (1911) BUAZperrot 339. daoulagad lemm hag edro d'ezan.

    (2) Changeant, inconstant.

    (1530) Pm 242 (Mab Den). So ho coudet bepret hedro, tr. «Dont l'esprit est toujours changeant.» ●(1575) M 673. dre da pechet hedro, tr. «pour ton péché infidèle.» ●2070. Repos nodeues quet, goude pechet hedro, tr. «Il n'ont pas de repos, après le péché perfide.»

    (1710) IN I 78. scanv hac hedro. ●(1732) GReg 524b. Inconstant, ante, tr. «hedro. edro

    (1862) JKS.lam 13. kelennadurez ann dud, edro evel-d-ho. ●(1867) MGK 18. hag anez m'oa edro, / Anez ma e doa c'hoant mont da welet ar vro. ●(1872) ROU 60. Edro, tr. «variable.»

    (1911) BUAZperrot 145. ker bresk all ha m'eo kalon an den, ha ken edro all ha m'eo e spered. ●423. o veza m'her c'have re edro. ●461. Spered an den a zo ken edro. ●(1912) MMPM 17. hor spered edro. ●(1920) FHAB Gouere 402. evit entent outo ervat, arabad beza bervet nag hedro. ●(1921) FHAB Kerzu 318. pennou skanv hag edro.

    II. Hedro evel an avel : voir avel.

  • Hedro .2
    Hedro .2

    voir Here

  • heg
    heg

    m. & adv. –où

    I. M.

    A.

    (1) Chicane, querelle.

    (1867) BUE 27-28. hag a oa neuze tud a heg hag a gaojo. ●(1876) TDE.BF 283b. Heg, tr. «provocation, chicane.»

    (2) Tourment, désagrément.

    (1530) J p. 111b. chetu ann hec en e crom, tr. «voilà le supplice à son comble.»

    (1865) LZBt Gouere 4. N’euz nep seurt hego na ve deut an-he war ma c’hristenien.

    (1944) VKST Meurzh 75. hegou ha goaperez eun toullad kamaladed avius.

    B.

    (1) Ober an heg ouzh ub. : agacer qqun.

    (1882) BAR 196. guelloc’h e cavent chom d’en em hegal etrezho ha da ober an neg ouz ar Pab e Rom. ●(1888) LTU 19. koundaoni an Trede-Urs pe ober an heg outhan. ●20. da abegi an Trede-Urs, d’ober an heg outhan. ●(c.1894) IJB.ms i 35. he vreudeur ho divije plijadur oc’h ober nek outhan.

    (1914) FHAB Mezheven 169. Ne ehaner ket d’ober an heg ouzin. ●(1939) KTMT 141. Job an Touz ne gred ket re ober an heg ouz ar mestr-mevel.

    (2) Ober an heg da ub. : agacer qqun.

    (1943) HERV 102. Anton a rae an heg d’ezi dre m’oa emezañ, eun doare gleskerig atao o klask distrei d’he foull.

    (1732) GReg 204b. Contrarier, tr. « ober an hecq. »

    C. Brezel a hek :

    (1847) FVR 357. dre eur brezel a hek me am bije ho dismantret hep dale.

    II. Loc. adv.

    (1) Dre heg : de force.

    (1530) J p. 109b. Chetu vn curun bras a spern / Lequet hy dre hec oar e quern, tr. «Voici une grande couronne d'épine ; faites-la entrer de force dans son crâne.»

    (1949) ENRO 294. Ha, dre deir gwech, e voe digoret dezhi, dre heg, he daoulagad.

    (2) Dre gaer pe dre heg : de gré ou de force. Voir kaer .1

    (17--) EN 539. rac dre gair, pe dre ac, nin reinquou boud peed, tr. «car de gré ou de force, il faudra que nous soyons pays.»

    (3) (Ha) dre gaer ha dre heg : de gré ou de force. Voir kaer .1

    (1882) BAR 168. Caer en deuz Mahomet ha dre gaer ha dre hag clask derc'hel he dud, ne d'eo ket silaouet.

    (1911) BUAZperrot 260. Ar roue a glaskas, dre gaër ha dre heg, ober d'ezan dizrei var ar pez en devoa lavaret.

    (4) Hep bri na heg : impartialement.

    (1942) VALLsup 75. Juger sans faveur et sans prévenyion, tr. «barn hep bri na heg.»

  • hegaj
    hegaj

    m. Paroles désagréables.

    (1857) HTB 90. evit ma lavarje ar markiz he dezenou hag he hegach dira-z-han.

  • hegal
    hegal

    voir hegañ

  • hegañ / hegal / hegiñ
    hegañ / hegal / hegiñ

    v.

    I. V. tr.

    A. V. tr. d. Agacer, chicaner, tourmenter.

    (1612) Cnf 76a. na vezynt quet heget bizhuyquen dré tentation en beth.

    (1732) GReg 204b. Contrarier, tr. « hegal pr. heguet. »

    (1906-1907) EVENnot 9. (Priel) Ma mije gouveet e oa ken fall an toagenno ne vijent ket deut ganin d'ar ger d'ober hegi anon, tr. «Chicaner, moquer, tourner en dérision.» ●(1911) BUAZperrot 783. evit hegal e vreur. ●(1938) WDAP 1/23. Hega pe hêgal, verb, Heskina, hegasi. Skouer : Bepred e vez oc'h hêgal unan bennak.

    B. V. tr. i. Hegañ ouzh ub.

    (1) [sujet : qqn] Importuner, contrarier.

    (1710) IN I 281-282. Lacat unan da goueza, duaat eguile, picat un all, hegal ouz ur foll, quementse ne deo nemet ur boufonerez.

    (1869) FHB 216/51b. Tud euz an amezegez a deuas souden da hegal oc'h servicherien Doue. ●(1869) FHB 242/260a-b. Doue (...) a lezaz an drouk speret da hegal outhan. ●(1870) FHB 265/25b. ep ma teufe den da hegal outho. ●(1889) SFA 28. ne d'eo nemet evit hegal ouz he vap.

    (2) [sujet : qqc.] Tourmenter.

    (1870) FHB 259/399b. n'ema ket ar rem oc'h hegal ouzoc'h. ●(1889) ISV 176. Anna Franchet, a voa dalc'het gant eur c'hlenvet poanius, pe evit lavaret guell, meur a glenvet a voa oc'h hegal outhi.

    II. V. intr. =

    (1867) FHB 121/130a. Evel en amzer sant Per, ez eus cals traou oc'h hegal.

    III. V. pron. réci. En em hegañ : se chamailler.

    (1882) BAR 196. guelloc'h e cavent chom d'en em hegal etrezho ha da ober an neg ouz ar Pab e Rom. ●(1889) SFA 165. En em hegal a rea ar gristenien : n'oant ket evit en em glevet.

    (1907) KANngalon Ebrel 365. an dud (…) hag a dro muioc'h mui d'en em egal. ●(1911) BUAZperrot 217. Petra ho laka evelse d'en em hegal ? ●(1941) FHAB Du/Kerzu 96a. beza dalc'h mat oc'h en em hegal etre tud eun ti, etre amezeien, etre kenvroïz ?

  • hegar
    hegar

    adj. Aimable.

    (1530) Pm 78 (Tremenuan). Da try an abestel hegar, tr. «A trois des aimables apôtres.» ●(1557) B I 225. Ma merch clouar huec hegar à caraf, tr. «Ma douce fille, ma bien chère et aimable fille.» ●(1576) H 45. Coulm humbl hegar clouar mary, tr. « Dove humble, kindly, gentle Mary. » ●(1650) Nlou 34. An guerches gloar hegar Mary, tr. «la vierge plaisante, l'aimable Marie.»

  • hegaraat
    hegaraat

    v. tr. d. Calmer, rendre aimable.

    (1659) SCger 80a. mitiger, tr. «hegarat.» ●(1732) GReg 13b. Adoucir, appaiser, rendre moins fâcheux, tr. «Hegaraat. pr. hegaréet.» ●42a-b. Appaiser, calmer, adoucir, tr. «hegaraat. pr. hegaréet

  • hegarat
    hegarat

    adj.

    I. Attr./Épith.

    (1) Affable.

    (14--) N 1939. Heman a ioa goar hegarat, tr. «Il était doux aimable.» ●(1499) Ca 109b. Hegarat ha cuff. g. benigne / ou begnin. l. benignus / a / um. ●(1530) Pm 15 (Tremenuan). ma mam goar heg arat, tr. «ma mère douce et aimable.» ●50. Gant mam roe nouar hegarat, tr. «Envers l’aimable mère du Dieu de la terre.»

    (1659) SCger 14a. benin, tr. «hegarat.» ●153b. hegarat, tr. «doux.» ●(1732) GReg 15a. Affable, honnête à ses Inferieurs, tr. «hegarad.» ●246b. Debonnaire, tr. «Hegarad

    (2) Bezañ hegarat en andred ub. =

    (1864) SMM 49. Mar ho cavan e stad a c'hras, e vezin egarad en oc'h andret.

    II. Adv. Aimablement.

    (1530) Pm 123 (Tremenuan). Neuse thomas a goulennas / Oute clouar ha hegarat, tr. «Alors Thomas leur demanda / Doucement et aimablement.»

    III. [empl. comme subst.] Personne aimable.

    (c.1350) Io ms latin 14354 f°263v°. An vu heguen amlouenas annegarat anlaclas tr. « La ? souriante m'a réjoui, l'aimable à l'œil bleu… » ●f°144v°. An guen ęheguen amlouenas anegarat an lac [las ●f°247r°. An guen heguen amlouenas hanegarat anlac. tr. « La bénie souriante m'a réjoui, l'aimable à l'œil bleu… »

    IV. Hegarat evel ur bod linad : voir linad.

  • hegarated
    hegarated

    f. Affabilité.

    (1499) Ca 109b. galli. benignite. britonice hegaratdet pe cuffelez.

    (1732) GReg 15a. Affabilité, honnêteté avec laquelle un Superieur reçoit son Inferieur, &c., tr. «Hegaraded.» ●246b. Debonnaireté, tr. «Hegaradded

    (1914) DFBP 9a. affabilité, tr. «Hegaraded.» ●(1960) BAHE 25/13. eeunded hag hegarated an dud.

  • hegas
    hegas

    adj.

    (1) Odieux.

    (1575) M 547-548. vn marhec hegas, / A descueze drouc scuezr, tr. «un chevalier odieux / Qui montrait le mauvais exemple.»

    (2) Pa commode, qui a mauvais caractère.

    (1849) LLB 1271. lon hagas. ●(1872) ROU 89a. Incommode. En parl[ant] des personnes, tr. «egas.» ●(1876) TDE.BF 181a. Egas, hegas, adj., tr. «Aigre de caractère, incommode, bourru.»

  • hegaz
    hegaz

    m.

    (1) Agacement.

    (1824) BAM 254. Ne dleer quet eta castiza bugale dre humor, dre gassouni ha dre egas. ●(1876) TDE.BF 181a. Egas, hegas, s. m., tr. «Agacerie, provocation.»

    (2) Mont en hegaz ouzh ub. = bezañ hegazet gantañ.

    (1928) BFSA 157. E-lec'h mont en egas ouz tud ken dispont, ar roue a ziskouezas d'ezo merc'hed fichet pinvidik.

    (3) Kaout hegaz gant udb. : être agacé par qqc.

    (1947) YNVL 61. lavarout a rin dit krenn ha kras em eus hegas gant o latin nevez.

  • hegazer
    hegazer

    m. –ion Personne agaçante.

    (1732) GReg 18b. Celui qui agace, tr. «Hegazér. p. hegazéryen

  • hegaziñ / hegasiñ / hegaz
    hegaziñ / hegasiñ / hegaz

    v. tr. d. Agacer.

    (1659) SCger 68b. importuner, tr. «hegacç.» ●153b. hegacç, tr. «agacer.» ●(1732) GReg 18a-b. Agacer, provoquer, irriter, tr. «hegazi. pr. hegazet

    (1846) BAZ 76. e teufen d'ho hengazi ha d'ho insita va-unan. ●(1864) SMM 102. Diouallit da squiza, da hegassi an den clan. ●(1868) FHB 184/221a. ar zaout keiz, stennet hag hegazet gant ar c'helien, a goll ho fenn, a ia e breskin.

    ►absol.

    (18--) SAQ II 103. hegazi 'ra.

  • hegazus
    hegazus

    adj. Agaçant.

    (1659) SCger 30a. contentieux, tr. «hegazus.» ●65a. hargneux, tr. «legasus (lire : hegasus).» ●153b. hegazus, tr. «contentieux.» ●(1732) GReg 18b. Celui, ou celle qui est sujet à agacer les autres, tr. «Hegazus

    (18--) SAQ I 252. eun test hegazus. ●(18--) SAQ II 103. Traou hegazuz evel guespet.

    (1917) LZBt Gouere 37. An hini egazusan. ●(1923) KNOL 313. peseurt klenved egazus ! ●(1942) DRAN 143. Kalz re hegasus oant deut da veza, abaoe eur pennad.

  • hegedezet
    hegedezet

    adj. Remué, secoué violemment.

    (1942) VALLsup 149a. remué violemment, tr. «hegedezet (Perrot) : Hemañ 'zo hegedezet e gorf d'ezañ eus an eil tu d'egile.»

  • heget
    heget

    adj. Irrité, agacé.

    (1961) BAHE 27/24. Degemer un den heget ha klañv a reas din : «Gra 'vel a gari !» emezañ sec'h ha dic'hras.

  • hegeuz
    hegeuz

    adj.

    (1) (en plt de qqn) Sensible à la douleur.

    (c.1718) CHal.ms i. Dolant, tr. «dolant, heguée.» ●(c.1718) CHal.ms iii. passible, tr. «capabl' d'andur, hegué.» ●(1744) L'Arm 355b. Sensible (…) A la douleur, tr. «Heguai

    (c.1802-1825) APS 144. mar dé er mambreu hegué ha tiner. ●(1804) RPF 129. en hani e vou bet quen hègue ha quen tinér.

    (2) (en plt d'une épreuve, d'un mal) Pénible.

    (1787) BI 132. Quent peèl goudé Isidor ë hum gavass énn un approque forh tiner ha hegué.

    (1831) RDU 215. en drougueu-zé (…) é hoent quen hegué ha quer calet.

    (3) (en plt de qqn) Susceptible.

    (1921) LABR ii. un inean tenér, hegé ha kizedik dreist penn.

    (4) An touch hegeusañ : ce qui touche le plus.

    (1787) BI 85. Mæss er Myster à Bassion hac à Varhuë Jesuss-Chrouist ë ouai enn touche heguehan à galon Isidor.

  • hegiñ
    hegiñ

    voir hegañ

  • heglev .3
    heglev .3

    m. (botanique) Joubarbe.

    (1876) TDE.BF 284a. Hegleo, heglev, s. m., tr. «joubarbe, plante.» ●(1879) BLE 96. Joubarbe. (Sempervivul. L.) Hégléô.

    (1931) VALL 407b. Joubarbe, tr. «hegelo m.»

  • heglev / heklev .1
    heglev / heklev .1

    adj.

    (1) (en plt d’un édifice) Qui a une bonne acoustique, sonore.

    (1866) FHB 96/352b. evit guelet hag egleo oa ar chapel nevez. (...) ar chapel so egleo evel m’eo dlet. ●(1872) ROU 101a. L’église serait plus retentissante, tr. «An iliz a ve ecleooc’h.» ●103b. Sonore, tr. «Ecleo.» ●(1876) TDE.BF 284a. Hegleo, adj., tr. «Sonore.»

    (2) (en plt d’un être vivant) Audible, facile à entendre.

    (1862) BBR 156. [an alc’hueder] Seul-vui ma sao, seul-vui he vouez / A deu hekleo beteg an dunien, tr. «Plus elle s’élève et plus sa voix parvient, éclatante, jusqu’à la colline.» ●(1876) TDE.BF 284a. Hegleo, adj., tr. «intelligible, facile à comprendre.»

    (1908) FHAB C’hwevrer 39. ar pez n’eo ket egleo.

    (3) (en plt du temps qui fait) Calme.

    (1982) MABL i 82. (Lesneven) hag e kleves ’n dra-se dac’h a-bell pa veze heklev an amzer. ●(1982) MABL ii 76. (Lesneven) pa vez heglev an amzer : pa vez sioul an amzer e vez klevet an trouz eus a-bell.

    (4) =

    (1896) LZBt Meurzh 45. Maes an Aoraï a oa e gleo d’eul leo deuz an douar.

  • heglev / heklev .2
    heglev / heklev .2

    m. Écho.

    (1710) IN I 345. eleac’h ma zeus egleo ha trous.

    (1854) MMM 292. An Æles a laca an Evou da dreguerni gat an ecleo eus ho c’hanticou. ●(1867) FHB 151/372a. an encleo a lavare tro var dro : vive Marie.

    (1902) PIGO i 48. Dek hekleo a respontaz. ●224. mil hekleo a zistôn a bep tu.

    ►sens fig.

    (1846) DGG 381. ar maro ne deo nemet an eclêo eus ar vuez.

    (1936) IVGA 101. E-giz eun hegleo, unan eus ar vourc’hizien yaouank a oa o terc’hel kaoz ouz ar maer.

  • hegleviñ / hekleviñ
    hegleviñ / hekleviñ

    v. intr. Résonner.

    (1862) BBR 220. Eklevi 'ra ar c'hoat, tr. «le bois a retenti.»

  • hegoll
    hegoll

    adj.

    (1) Que l'on perd facilement.

    (1872) ROU 104b. sujet à se perdre, tr. «egoll.» ●(1879) ERNsup 156. hegoll, facile à perdre. ●(18--) SAQ I 88. ar c'hounidigez ne zell nemet ouz ar bed, a zo egoll. 211. madou egoll ar vuez-ma. ●(18--) SAQ II 377. Kalz promesaou egoll.

    (2) Labour hegoll : perte de temps.

    (18--) SAQ II 248. Labourad evid-ho [traou an douar], 'zo labour egoll.

  • hegomz
    hegomz

    adj. Qui cause volontiers.

    (1919) DBFVsup 21a. égonz, ingonz, adj., tr. «qui cause volontiers.»

  • hegomzapl
    hegomzapl

    adj. (Personne) avec qui il est agréable de converser.

    (1932) BRTG 16. person erbet égonzaploh doh en dén.

  • hegras
    hegras

    adj. Qui se déssèche facilement.

    (1962) EGRH I 108. hegras a., tr. « qui se dessèche facilement ; séché au soleil. »

  • hegredik
    hegredik

    adj. Crédule.

    (14--) N 1453-1455. Penaus dreist pep re ez dleaff / Bezaff bouzar ouz meur a re / Hep bout hegredic, tr. «Que plus que personne je dois / Etre sourd à plusieurs, / Sans être crédule.»

    (1866) FHB 58/41a. Ar medecin he unan ha ne deo ket eun den re egridic, a assur n'e deus gallet parea nemet dre viracl.

  • hegredoni
    hegredoni

    f. Crédulité.

    (1931) VALL 168b. Crédulité, tr. «hegredoni f.»

  • hegresk
    hegresk

    adj. Qui grandit vite.

    (1872) ROU 60. egresc, tr. «qui grandit vite.»

  • hegus
    hegus

    adj. Contrariant.

    (1732) GReg 204b. Contrariant, tr. «hegus

  • hei
    hei

    interj.

    (1) Onomatopée pour intimer l'ordre aux chevaux d'avancer.

    (1902) PIGO I 57. «Hei ! Dienez, kerzh, ma faotr !» ●(1935) NOME 45. (Youenn, d'e ebeul) Hei ! ●(1955) STBJ 107. Aiaou ! ma Doue, aiaou ! Grit deoñ chom reiz ha mont a-rôk, mar plij, Hei 'ta Tambour ! Hei 'ta !

    (2) =

    (1889) SKG 16. Hei ! Aotrou Rodallek, brema eun tam muzik, tr. «Allons ! Monsieur Rodallec, maintenant un peu de musique.» ●24. Hei ! lar Moris Bodet, touchant a eie d'an traon ! tr. «Allons ! dit Maurice Bodet, bientôt il sera à terre !»

    (1974) YABA 08.12. Ei ! me mouez ! Ei ! me merhed ! Groam landigedon !

  • heidi
    heidi

    interj. Hue !

    (1911) SPON 10. heidi ! houp ! ar é gein, hag arauk.

  • heido .1
    heido .1

    interj. Hue !

    (1908) PIGO II 118. Lezet ar c'hezeg war wrimen ar c'hoad... Eï do ! Eï do ! ●(1914) DFBP 170a. hue, tr. «Heido.» ●(1955) STBJ 160. Hei do ! Marc'h Hamoñ...

  • heido .2
    heido .2

    m. enfant. Cheval.

    (1955) STBJ 174. E lavar ar re vitous e oa (...) eul lôn-kezeg eun heido.

  • heik
    heik

    m. (argot des tailleurs vanetais)

    (1) Pain.

    (1912) KZVr 415 - 10/03/12. Heik, tr. «bara.»

    (2) Heik poutek : pain blanc.

    (1912) KZVr 415 - 10/03/12. Heik poutek, tr. «bara gwiniz.»

  • heilhen
    heilhen

    s. -où Mur de cabanne.

    (1982) PBLS 528. (Langoned) heilhen, tr. «mur de la cabane du sabotier, en général fait de deux lattis de branches remplis, au milieu, de feuilles sèches, heilhenoù

  • heiz
    heiz

    coll. & m. –où

    I.

    (1) (botanique) Coll. Orge.

    (1499) Ca 109b. Heiz. g. orge. ●(1633) Nom 57a. Panis hordeaceus : pain d'orge : bara eïz.

    (1659) SCger 86b. orge, tr. «heiz.» ●153b. heiz, tr. «orge.» ●(17--) TE 225. er blèd hac en hey.

    (1857) CBF 88. Ann heiz barvek ne ket bouron, toc'hor eo, tr. «L'orge barbue n'est pas bien nourrie ; elle est grèle.»

    (1929) FHAB 328. Ar c'herc'h, an heiz n'oant ket dïes da zourna. ●(1934) BRUS 266. De l'orge, tr. «hei

    (2) M. Farine d'orge.

    (1790) MG 3. bara hey.

    (1867) BUE 26. eunn tamm bara c'hei.

    (1913) AVIE 133. pemb baraen hei. ●(1925) BILZ 121. eur skolpennad bara hei.

    II. Kaout heiz : se faire rembarrer, essuyer un refus.

    (1984) LPPN 902 (K). (Poullaouen) Heñ 'na bet hei(z), tr. Francis Favereau «il avait eu une veste, ou avait été recalé, remballé…»

  • heiz-brenn
    heiz-brenn

    m. = (?).

    (1839) BESquil 136. ou bihuance e oé bara heï-brèn a ol, guet lezeu pe grouyad, darrihuet én deur guet un nebedicg blêd.

  • heizeg
    heizeg

    f. –i, –où, heizeier Champ d'orge.

    (1876) TDE.BF 284a. Heizek, s. f., tr. «Champ d'oroge, ensemencé d'orge.»

    (1931) VALL 517a. champ d'orge, tr. «heizeg f. pl. ou, i, –zeier

  • heizek
    heizek

    adj.

    (1) Abondant en orge.

    (1931) VALL 517a. abondant en orge, tr. «heizek

    (2) Hordéacé.

    (1931) VALL 364b. Hordéacé, tr. «heizek

  • heizenn
    heizenn

    f. –où, heiz

    (1) Grain d'orge.

    (1738) GGreg 43. heizenn, p. heizennou, tr. «grain d'orge.»

    (1931) VALL 517a. sg. heizenn, tr. «grain d'orge.»

    (2) Pied d'orge.

    (1931) VALL 517a. sg. heizenn, tr. «brin d'orge.»

  • heizez
    heizez

    f. –ed

    I.

    (1) (zoologie) Biche (qui n'a pas eu de faon).

    (14--) N 277. Bleiz ha heizes, tr. «Loup et biche.» ●(1499) Ca 109b. Heizes. g. cerue / biche. ●(1633) Nom 31a. Ceruus, cerua : cerf, & vne biche : cærf, caro, hac vn carues, vn eizec (lire : eizes).

    (1659) SCger 14b. biche, tr. «heizés.» ●153b. heizés, tr. «biche.» ●(c.1718) CHal.ms i. biche, tr. «herés, carués.» ●(1732) GReg 93a. Biche qui n'a pas eu de fan, tr. «Heyzès. p. heyzsed. heyès. p. heyesed.» ●835b. Les biches sont en rut, tr. «Ez ma an héyzesed ê rut, ou, ê ruch.» ●(1744) L'Arm 30a. Biche, tr. «Héyéss.. ézétt. f.» ●(17--) TE 194. hèmb contein un afin a garhuèt, a heyézèt, ar yér hac a gibér-raral.

    (1839) BESquil 538. En heyès, doh hum huélet postet, e ridas de gavouet er Sant. ●(1862) BBR 20. skan ével eunn héiez, tr. «légère comme une biche.» ●(1889) CDB 233. Le mot biche en breton, c'est karvez, ou heiez pour une biche qui n'est pas mère encore.

    (2) sans fig. Femme facile.

    (1732) GReg 521a. Impudique, qui a renoncé à la pudeur & à la chasteté, tr. «(Parlant d'une femme, par attribution : heyzès

    II.

    (1) Dous evel un heizez : très doux. Cf. dous evel un oan.

    (1970) BHAF 99 (T) E. ar Barzhig. E-touez e oll vugale, an hini a blije ar muia da Jarlez-Veur e oa Emma, eur veleganez daoulagad du, koant evel an deiz, dous evel eun heiez.

    (2) Skañv evel un heizez : très léger.

    (1928) Y.-V. Perrot FHAB Kerzu 449. Skanv evel eun heizez ha krenv evel eun eujenn.

    (3) Redek evel un heizez : courir vite, rapidement.

    (1962) (T) E. ar Barzhig BRUD 16/8. Wardro hanternoz e oa penherez an Ti-Houarn o redeg evel eun heiez e kreiz ar hoadeier teñval.

  • heizezig
    heizezig

    f. –ed Bichette.

    (1732) GReg 93a. Fan d'une biche, tr. «heyzesiq. p. heyzesigou

  • hej .1
    hej .1

    adj. Branlant.

    (1557) B I 303. Et, coz penn heig en drouc mechancc, tr. « Allez à la male heure, vieille tête branlante. »

  • hej .2
    hej .2

    m.

    (1) Secousse.

    (1876) TDE.BF 284b. Hej, s. m., tr. «Secousse, tremblement.»

    (1902) PIGO I 199. Herve a reaz adarre eun hij d'e vreur.

    (2) Secouement.

    (c.1718) CHal.ms vi. le secoüement des cheuaus de poste rompt les reins de ceus qui n'y sont pas accoustumés, tr. «abe n'ende un deen accourset, d'en heig', d'er boulg' den trot es er roncet post, torrein ara ol é gorf, é ziguestat.» ●(1732) GReg 312b. Ebranlement, tr. «Heg.» ●(1792) CAg 78. Er segousseu hag en heinge / E h'roeign hoah é oulieu.

    (1835) CAg 78. Er segousseu hac en heige / E ziguëor hoah é oulieu.

    (3) Hochement (de tête).

    (1732) GReg 496a-b. hochement de tête, mouvement dedaigneux de la tête, tr. «hech.» ●Il a fait un hochement de tête, tr. «Great èn deus bet un hech d'e benn.»

    (4) Hej penn : hochement de tête.

    (1903) MBJJ 202. Eun hij penn da laret nan.

    (5) Ober un hej d’e zivskoaz : faire un haussement d’épaule.

    (1957) BRUD 2/44. Med ar Pichon, c’hoant gantañ da ziskouez d’e hanter-diegez e oa eur pôtr dispont, a reas eun hij d’e ziouskoaz gand fê hag a laoskas eur skrignadenn leun a zismegañs.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...