Devri

Recherche 'po...' : 894 mots trouvés

Page 2 : de poazhet (51) à pod (100) :
  • poazhet
    poazhet

    adj.

    I.

    (1) Cuit.

    (1633) Nom 139a. Later coctus, laterculus coctilis, testa, later igni excoctus : bricque cuite : bricquen poazet. ●64b. Sapa : vin cuit : guin paret, guin poazet.

    (1870) FHB 297/285b. no deus gouet morze nemet dibri bara poaët.

    (2) Laezh-poazhet : lait préparé par la cuisson.

    (1931) VALL 415b. Lait préparé par la cuisson, tr. «laez poazet

    II. sens fig.

    (1) Cuit (par la boisson).

    (1947) BIKA 31. eun aotrou lip-e-werenn, poazet gant al lambig ?

    (2) Brûlant d'envie.

    (1861) BSJ 298. poahet m'en dé guet er chonge d'hobér droug.

  • poazhezon
    poazhezon

    f. = (?) Chaleur, brûlure (?).

    (1825) COSp 221. Tuemmoh hilleih eveit er boahæson a hou coal-daicheu, en tan-zé e ambrasou hou volanté.

  • poazhidigezh
    poazhidigezh

    f.

    (1) Très forte chaleur, fournaise.

    (c.1718) CHal.ms i. Ie sents une grande ardeur un grand feu, tr. «ur boedigueh uras a so guenin, a so enon, a santan.»

    (1880) SAB 53. Pa ve re a domder, sec'hor iskiz, poazedigez, scarnil.

    (1903) MBJJ 40. Hag eun domder ! Eur boac'hidigez, 'vit laret ar wirione.

    (2) Action de brûler.

    (1732) GReg 123b. L'action de brûler, tr. «Poazidiguez

    (3) Cuisson.

    (1931) VALL 175b. Cuisson, tr. «poazidigez f.»

  • poazhidik
    poazhidik

    adj. Brûlant.

    (1824) BAM 59. un avel poazidic pehini a deu da zizec'ha ar funteun.

  • poazhiñ
    poazhiñ

    voir poazhañ

  • poazhoni
    poazhoni

    f.

    (1) Cuisson.

    (1878) BAY 14. poahoni, tr. «cuisson.»

    (2) Forte soif.

    (1913) DIHU 100/352. Goulen e hras get er sant ur banig deur de zistan é boahoni.

  • poazhus
    poazhus

    adj. Brûlant.

    (1732) GReg 239b. Cuisant, ante, tr. «Poazus.» ●(17--) TE 207. ur séhour pouahus.

    (1824) BAM 57. poazussoc'h evit quement a eller da anduri. ●388. un tan quer poazus ha quel lesquidic. ●(1855) BDE 198. un tan poahus e losq men digroésel. ●204. un hiaul poahus. ●(1849) LLB 1278. é dan un heol poehus. ●(1854) PSA I 260. Ind e ya de ivèt guet ur séhedigueah poahus d'en deur ag ur hoah ampouisonnet. ●(1857) GUG 41. nan ha séhèd poahus. ●141. un tan poéhus. ●(1866) FHB 79/212a. eun heol poazuz.

    (1907) VBFV.bf 62a. poèhus, adj., tr. «ardent, cuisant, brûlant.» ●(1922) BUPU 13. ranjenneu poahus er purgatoér. ●(1932) GUTO 17. lan a dan poèhus.

  • pob
    pob

    voir pobat

  • pobadur
    pobadur

    m. Cuisson.

    (1744) L'Arm 87b. Cuisson, tr. «Pobadur

  • pobat / pobiñ / pob / pibiñ
    pobat / pobiñ / pob / pibiñ

    v. tr. d. Cuire au four.

    (1659) SCger 35b. cuire, tr. «pibi p. pobet.» ●164a. pibi p. pobet, tr. «cuire.» ●(1723) CHal 135. Pobein, ou pobat, tr. «cuire du pain, des pommes, des navets &c.» ●(1732) GReg 239b. Cuire, tr. «Poba. pibi. pr. pobet. (Van[netois] pobeiñ. pobat. ppr. pobet.» ●(1744) L'Arm 87a. Cuire (…) Du pain, des pomes, tr. « Pobein ou pobatt.» ●(17--) TE 208. de bobad dehou ur varaèn.

    (1831) RDU 193. de glasq seul ha pri d'obér ha de bobat er gantité vras a divl. ●(1856) VNA 49. Cuire, tr. «Pobad.» ●51. Cuire un Pâté, tr. «Pobat ur pasté.» ●(1891) CLM 9. avaleu douar pobet idan el ludu. ●15. un ulèd ar béhani é pobér er biuanç. ●(1895) FOV 236. Na kas er bled nakèt d'er boulanjér de bob. ●(1896) HIS 54. pobet ur varaen d'ein !

    (1912) BUBU 70. Jeneveu hum lakas hi-memb de bobat er bara.

    ►absol.

    (c.1718) CHal.ms i. ce n'est pas pour uous que le four chauffe, tr. «n'endequet eit ech, e pob' er fourn'.» ●(1767) ISpour 278. malein, pobat, &c. ●(1790) Ismar 182. malein, pobad, &c. ●(1792) HS 321. e laquai é gô, hac e bobai.

    (1903) EGBV 83. pe fautou d'oh pobat. ●(1935) DIHU 285/240. ur forn de bobein.

  • pobelan
    pobelan

    voir bobelan

  • pober
    pober

    m. –ion local. Boulanger.

    (1732) GReg 109a. Boulanger, celui qui fait du pain, tr. «Van[netois] pobér. p. pobéryon.» ●(1744) L'Arm 35a. Boulanger, celui qui fait du pain, tr. «Pobér.. erion. m.»

    (1907) VBFV.bf 62a. pober, m. pl. –erion, tr. «boulanger.» ●(1925) SFKH 8. de glah ur blankad bara de di er pobér. ●(1934) BRUS 269. Un boulanger, tr. «ur pobér –ion.» ●(1939) RIBA 94. a pe oè er pobour é tennein er gleu ag er forn.

  • poberezh
    poberezh

    f. –ioù Boulangerie.

    (1939) RIBA 93. Lakeit é ér bobereh de dolpein koed.

  • pobigellenn
    pobigellenn

    f. (botanique) Ombilic.

    (1896) GMB 487. à Sarzeau pobedjialenn cotylet, ombilic (...) de *pobigellenn.

  • pobiñ
    pobiñ

    voir pobat

  • pobl
    pobl

    f. –où [note : le mot peut parfois avoir des marques du masculin]

    I. Plur.

    A. Peuple (entité).

    (1499) Ca 160b. Pobl. g. peuple. ●(1575) M 2504. Ny so pobl milliguet, condafnet á het stur, tr. «Nous sommes un peuple maudit, condamné absolument.»

    (1659) SCger 91b. peuple, tr. «pobl.» ●165a. pobl, tr. «peuple.» ●(1689) DOctrinal 194. Exterminet ar monstr-se gant ar Sant, é voe accompaignunequeat gant ar Comt hac an oll pobl, pere en trugarequeas, hac à roas mil benediction dezo, en aznaoudeguez eux ar couraig, an hardizdet hac en assuranç eux an den gentil iaoüancq-se. ●(1732) GReg 718b. Peuple, habitans d'un païs, ou d'une Ville, tr. «Pobl. p. poblyou. Van[netois] pobl. p. poblëu.» ●Le peuple d'Israël ; le peuple de Dieu, tr. «Ar bobl a Israël ; ar bobl muya caret gand Douë»

    (1847) FVR 154. Klask bepred eur-vad da bobl, ha gra d’ezhan pep mad. ●(1849) LLB 601. ol er pobleu énep de Frans e saw. ●(1877) MSA 68. deuet a benn euz ar boblou gouez-se. ●(1867) BUE 208. Pa baouezaz Breiz da vean eur bobl distag.

    (1937) TBBN 62. de bellat peb atahin doh en Iliz ha doh pobl Breih.

    B.

    (1) Le peuple, les gens (avec sens pluriel).

    (1612) Cnf 2a. en queffren brassaff eues an pobl.

    (c.1680) NG 517. poblë er bet-man. ●(1732) GReg 573b. La lie du peuple, tr. «ar bopl displet.» ●(1783) BV 3635. Mes ar bopl sou grossier na ententont quet se.

    (1849) LLB 595. er bobl e chueh.

    (1906) KANngalon Meurzh 64. Oll dud ar barrez a zirede d'an ti-ze hanvet Ti ar bobl (Maison du peuple).

    (2) Ar bobl vunut : les petites gens.

    (1732) GReg 718b. Le petit peuple, la populace, tr. «Van[netois] er bobl munud

    (1926) FHAB Here 365. ar bobl munut, d'o zro, a garfe kalz muioc'h o fenn-renerien.

    (3) Gens.

    (c.1718) CHal.ms i. affluence, tr. «un nombr bras a bopl'» ●(1744) L'Arm 200a. Une infinité de peuples, tr. «Unn anfin à dud ou à boble

    II. F.

    (1) Ur bobl a dud, ur bobl tud : une foule.

    (1869) SAG 125. Tremenet int bet ive dirag eur bobl-tud.

    (1907) KORN [5]. hag eur bobl tud a zired eus a-dro-war-dro. ●(1911) BUAZperrot 67. eur bobl tud ouz o heul. ●(1924) KANNgwital 255/124. Eur bobl vras a dud a heuilhas ar c'horf. ●(1933) FHAB 227. Enni breman e tired poblou-tud.

    ►par ellips.

    (1818) HJC 68. ur boble bras en hum laquas ar i lèrh. ●(1867) BUE 62. diredet e oa eur bobl ar vrasan a bep tu. ●(1893) IAI 24. eur bobl dreist kount a rentas ho uanad diveza.

    (2) Pobl tud : une foule importante.

    (1862) JKS 406. Pe leac'h ema e gwirionez war ann douar ar bobl tud a ve par d'ar Gristenien ?

    (1925) DLFI n° 6/2c. N'eo ked evid silaou rimodellou an eleksion, mechans, e oa eet eur bobl tud evel-se da Quimper ?

  • poblad
    poblad

    f. –où

    (1) Peuplade.

    (1732) GReg 718b. Peuplade, tr. «Poblad. p. pobladou.» ●(1744) L'Arm 282b. Peuplade, tr. «Poblatt.. adeu

    (2) Foule.

    (1896) HIS 100. tolpet e oé ur boblad tud ar en aud. ●119. Ur boblad tud e hélié en interramañt.

    (1900) MSJO x. ar boblad tud a zo aze dirazout ! ●(1908) NIKO 52. Ur boblad tud é tont. ●(1913) AVIE 58. er pobladeu tud e glaské ar é lerh.

  • pobladur
    pobladur

    m. –ioù Population, action de peupler.

    (1931) VALL 575b. Population, tr. «pobladur m.»

  • poblañ / pobliñ
    poblañ / pobliñ

    v.

    (1) V. tr. d. Peupler.

    (1732) GReg 718b. Peupler, tr. «Pobla. pr. poblet. Van[netois] pobleiñ.» ●Adam & Eve ont peuplé le monde, tr. «Advam hac Eva, hon tadou qentâ, o deus poblet an oll bed.» ●(17--) TE 15. poblein er béd a nehué.

    (1838) OVD 239. poblein er bed a rum-de-rum. ●240. poblein en doar. ●(1849) LLB 1079. eid poplein hag en doar hag en né. ●1131. eid poblein hou kreuier. ●(1866) HSH 8. evit popli an êe. ●21. popli a nevez ar bed.

    (1911) BUAZperrot 82-83. eur ouenn heretiked a boble kreiz deiz ar Frans. ●(1921) GRSA 206. éh an mé de vroieu er Holern, e ven Doué ma ou fobleemb get hor bugalé. ●(1926) FHAB Meurzh 99. Gradlon hag e dud a boblas ar vro.

    (2) V. intr. Proliférer, se multiplier.

    (1867) FHB 145/324a. Lakaat a rinn ar vouenn ac'hanoc'h da bobla ker stank ha stered ann Env.

    (3) V. pron. réfl. En em boblañ : se peupler.

    (1792) HS 28. Goudé enn deluge enn douar e hum boblass arré à nebédigueu.

  • poblañs
    poblañs

    f. Population, ensemble des gens.

    (1931) VALL 575b. Population, tr. «poblañs f.» ●(1958) BAHE 16/9. kresk ha koazh ar boblañs abaoe 1801.

  • poblegezh
    poblegezh

    f. Popularité.

    (1744) L'Arm 462b. Popularité, tr. «Pobliguiah. f.»

  • poblek
    poblek

    adj. Populaire.

    (1931) VALL 575b. Populaire, du peuple, tr. «poblek.» ●(1957) BAHE 12/9. traoù poblek, betek re marteze. ●(1976) BAHE 90/45. Geriennoù all poblek, met damziseven.

  • poblel
    poblel

    adj. Populaire.

    (1931) VALL 575b. Populaire, du peuple, tr. «poblel

  • poblet
    poblet

    adj. Peuplé.

    (1732) GReg 719a. Une Ville fort peuplée, tr. «Ur guear poblet caër.»

    (1903) LZBg Gwengolo 206. Én ur vro ker bras ha ker poblet. ●(1907) FHAB Here 229. An holl astrou eta, pell dioc'h eno, ne c'hellont ket beza poblet. ●(1921) GRSA 284. Rè bel oh hui aman doh er broieu poblet. ●(1922) FHAB Mezheven 191. Hon bro vihan a zo poblet kenan. ●(1959) BAHE 19/15. Gwechall ez eo ar maezioù eo a oa ar pobletañ.

  • pobliñ
    pobliñ

    voir poblañ

  • poc'han
    poc'han

    f. –ed (ornithologie) Macareux moine Fratercula arctica.

    (1633) Nom 40a. Mergus : plonget, plongeon : pochan, ploummericq. ●41a. Phalacrocorax : plongeon : ploummer, pochan.

    (1659) SCger 93b. plongeon, tr. «poc'han.» ●165a. poc'han, tr. «plongeon.» ●(1732) GReg 731b. Plongeon, oiseau aquatique, tr. «Poc'han. p. poc'haned

    (1979) VSDZ 137. (Douarnenez) A-raok weles ket morse ur boc'hanik e bae Douarnenez. Ar boc'haniked vez atav a-vaez an Enez Seun, tr. (p. 300) «Avant tu ne voyais jamais un macareux dans la baie de Douarnenez. Les macareux sont toujours au large de l'île de Sein.»

  • Poc'hêr
    Poc'hêr

    n. de l. Poher (ancien pagus).

    (1) Poc’hêr.

    (1905-1906) KBSA 167. Roue Poher en devoa eur mab. ●(1910) BRK 63. a oe rannet e pemp prinselez : Gwened, Roazon, Poher, Leon ha Treger. ●(1927) CONS 359. Me gav d’in bea ho tredeek d’ac’h holl, tud ar Poher. ●(1955) STBJ 8. azalek Kelern ha Meilh-ar-Wern betek kêr-benn ar Poc’her. ●(1995) LMBR 28. en e barrez c’henidik hag er Poc’her.

    (2) Noms de famille.

    (1970) NFBT 221 N° 1719. Poher. ●225 N° 1754. Pouhaër.

  • poc'hon
    poc'hon

    m. –ed

    I. Vantard.

    (1919) DBFVsup 57a. pohon (Cl[éguérec]), m. pl. ed, tr. «vantard, fanfaron.» ●(1934) BRUS 200. Un vantard, tr. «ur pohon –ed.» ●(1938) DIHU 324/111. Ur pohon é ha n’en des istim erbet aveit Breihiz nag aveit en tadeu a famill.

    II. Blasons populaires.

    (1) Poc’honed Noal-Pondi : les vantards de Noyal-Pontivy.

    (1911) DIHU 72/272. Ré Noal e zou Pohañned (foeùerion) nen dint ket ou unan! Farauded e vé groeit anehé eùé. Laret e vé hoah : Tud Noal é monet én un davarn é Pondi, dé er marhad : ur porsion mar plij !

    (2) Poc’honed Pleheneg : les vantrds de Plouhinec (56).

    (1911) DIHU 773/282. Pléhenegiz e hrér penneu avaleu doar anehé ha pehoñned. Laret e hrér eùé Malorded Pléhenneg. Gueharal é vezé laret en devoé er malorded goed du : rak ma tiskennent ag er ré en devoé lakeit Jézuz ar er groéz, ha tud er parrézieu aral ne vennent ket diméein dehé !

  • poc'honaj
    poc'honaj

    m. Vantardise.

    (1856) GRD 109. groeit e vou goap a me fohonage.

  • poc'honer
    poc'honer

    m. –ion Vantard.

    (1919) DBFVsup 57a. pohonér (Baud), m.,tr. «vantard, fanfaron.» ●(1921) GRSA 340. Krudel e sel kemenneu er roué èl ré ur pohonour.

  • poc'honerezh
    poc'honerezh

    m. Action de se vanter.

    (1934) MAAZ 128. gouiet e hra é ta er bohonereh get er halantiz.

  • poc'honiñ
    poc'honiñ

    v. intr.

    (1) Se vanter.

    (1919) DBFVsup 57a. pohonein (Arv[or]), tr. «se vanter, faire le beau.» ●(1921) GRSA 292. Abalamor da se é pohonè. ●(1934) MAAZ 128. deusto ma seblant bout téchet de bohonein a dréz hag a dal. ●(1934) BRUS 87. Vanter – se, tr. «pohonein.» ●(1935) DIHU 292/240. gellout e hran laret, hep pohonein.

    (2) poc'honiñ gant udb., en arbenn ag udb. : se vanter de qqc.

    (1921) GRSA 268. é veh é pohonein get houh abilted ! ●(1939) ANNI 29. Bout e zo léh dein de bohonein én arben anehon.

    (3) Poc'honiñ da (+ v.) =

    (1934) MAAZ 127. Ha Iannig, de bep begad mél e vè trohet geton e bohon de laret : « Mé é en des bet er pobet, er groeit !»

  • poch .1
    poch .1

    adv.

    (1) Dall-poch : complètement aveugle.

    (1790/94) PC I 208. Dall poch ouh ma na velit parfet.

    (1867) MGK 12. Dall-poch evel gozed.

    (2) Heñvel-poch : tout à fait semblable.

    (1866) FHB 66/111b. henvel poch an eil ous eguile. ●(1889) SFA 73. henvel poch oa out-han. ●(1890) MOA 71. henvel-poch, tr. «très ressemblant (portrait craché).»

    (1921) DAVR. an hevelep darvoudou, henvel poch, alies, an eil re ouz ar re all. ●(1960) BLBR 128/19. Méd n'oa ket heñvel poch an istor.

    (3) Mezv-poch / mezv-dall-poch : complètement soûl.

    (1978) DZPA 131. Méo poch («poch», complètement). On dit aussi «méo dall poche».

  • poch .2
    poch .2

    m. & interj. –où

    I. M.

    A. (habillement)

    (1) Poche.

    (c.1718) CHal.ms iii. poche d'habits, tr. «sah, sacot, fichet, poch' a sarz[eau].» ●(1744) L'Arm 292a. Poche, tr. «Poche.. eu. m.» ●(1787) PT 50. im pocheu. ●(1790) MG 179. Er sort affærieu-ze e grahue poche ur heah gounidec. ●215. payein diar me foche. ●(17--) VO 135. é zeourn én é bocheu.

    (1891) CLM 57. peb-unan e glasquas én é boch.

    (1907) VBFV.bf 62a. poch, m. pl. eu, tr. «poche.»

    (2) Poch flak : coiffe de Kérity-Penmarc'h.

    (1996) AVGO 4/5. les Bigoudènes, tout aussi naturellement, appellent «Poch Fleg» (sac mou) leurs voisines de Kérity-Penmarc'h.

    (2013) COSBI 109. Kérity Penmarc'h se distingue par sa mode particulière, la poch flak ou flek.

    B. (en plt de qqn)

    (1) Poch mezv : ivrogne.

    (1944) ARVR 168/3c. ar pochoù mezv.

    (2) Poch ruz : homme politiquement de gauche.

    (2005) SEBEJ 152. (Ar Yeuc'h) Le Bail, ar poch ru disait-on, fut élu député.

    C. pop. (anatomie) Scrotum.

    (1986) DPSB 73. (Rieg) hennezh 'ma koeñvet e boch, tr. «il est de mauvaise humeur (litt. il a les testicules enflées).»

    II.

    (1) (blason populaire) Pochoù avel : vantards (surnom des habitants de Moréac).

    (1911) DIHU 72/271. Pochadeu kerù Mourieg e zou anaùet mat é kosté Loguneh. Reit é er morhanù-sé dehé e larér a gaust d'ou lavregér e saù betag ou diùgazal. Foèuerion int eùé un tammig péchans p'en-dé-guir é hrér Pocheu aùél anehé eùé.

    (2) (habillement) Pochoù flek : coiffe de Kérity-Penmarc’h.

    (1953) PNNB nouvelle série N°1/29. La coiffe de Kerity, la "poche fleg", comme on l'appelle communément en breton, est constituée d'un bonnet à fond plat dont le tissu a varié au cours des temps, d'un bandeau entourant la tête et sur le devant duquel des brides viennent se nouer en rosette.

    (3) (blason populaire) Pochoù gwinizh : surnom des habitants de Cléden et de Beuzec-Cap-Sizun.

    (1986) HYZH 169/130. pochoù-gwinizh : les gens de Cleden et de Beuzec (Plouked et Brugerien).

    (4) (blason populaire) Poch(ad)où kerc’h : surnom des habitants de Moréac.

    (1911) DIHU 72/271. Pochadeu kerù Mourieg e zou anaùet mat é kosté Loguneh. Reit é er morhanù-sé dehé e larér a gaust d'ou lavregér e saù betag ou diùgazal. Foèuerion int eùé un tammig péchans p'en-dé-guir é hrér Pocheu aùél anehé eùé. ●(1947) BRMO 32. ceux [= habitants] de Moréac, Pocheu Kerh (sacs d'avoine).

    (5) (blason populaire) Pochoù kouarc’h : surnom des habitants de Locqueltas.

    (1947) BRMO 31. ceux [= paysans] de Locqueltas, Pocheu Koarh (sacs de chanvre).

    (6) (blason populaire) Pochoù kouarc’h : surnom des habitants de Saint-Avé.

    (1911) DIHU 73/282. Perak é hrér pocheu koah a dud Sentevé ? Ne houian ket. ●(1947) BRMO 31. ceux [= paysans] de SaintAvé, Laeron Bras (grands voleurs) et Pocheu Koarh également.

    (7) (blason populaire) Pochoù kranked : surnoms des habitants de Plogoff.

    (1986) HYZH 169/130. pochoù-kranked : les gens de Plogoff.

    (8) (blason populaire) Poch lien : surnom des habitants de Plescop.

    (1911) DIHU 78/356. Pleskobiz, Pocheu lién.

    (9) (blason populaire) Poch laou : miséreux.

    (1968) PENM 142. Un vieux couplet que chantaient les gens de Saint-Pierre, pourtant misérables, nous instruit de la condition des pêcheurs de Kerity : / Paotred Kerity pochou laou / Ya dar mor da zou da zaou / Kernou hir war o fenn / Evel Koll Kerguern, tr. « De Kerity les hommes pouilleux / S'en vont en mer deux par deux / De longues cornes sur la tête / Comme le taureau de Kerguern »

    III. Loc. interj. Poch an tachoù ! : sac à clous !

    (1965) KATR 44. Poch-an-tachou ! e soñjis ennon va-unan, me a rank ijina eun dra bennag.

    IV.

    (1) Treiñ ar poch : chercher sa nourriture.

    (1913) BUKE 8 (G) L. Herrioù. É honn é hobér me zro, ha béh erhoalh arnein, me hroèdur peur, rak kohat e hran hag a dural nen dé ket braù bout é troien er poch én amzér-men.

    (2) Ront evel ur poch binioù : voir binioù.

  • poch-binioù
    poch-binioù

    m. (musique) Sac du biniou.

    (1905) DIHU 2/32. er stronk a boch-binieu. ●(1905) DIHU 5/89. Chetu ean aben e stardein koedaj er poch-binieu.

  • poch-drag
    poch-drag

    m. (pêche) Chalut.

    (1977) PBDZ 265. (Douarnenez) ar pochoù-drag, tr. «les chaluts.» ●(1986) GEVU v 116. (Pouldahu) hag ign a lak o fochoù drag da vont d'an dondez m'o deus c'hoant, tr. «les chalutiers règlent leurs filets à la profondeur des bancs.»

  • poch-paper
    poch-paper

    m. péjor. (en plt de qqn) Impuissant.

    (2005) SEBEJ 144. (Ar Yeuc'h) Le fait d'être reconnu apte pour le service était alors très important. À part les malheureux atteints d'une infirmité apparente, qui ne se faisaient aucune illusion, chacun y tenait. Je me souviens bien du ton méprisant avec lequel on traitait l'ajourné ou le réformé de «Poch paper», épithète qui peut être traduite par «sac en papier» et qui le suivait longtemps après. ●250. Poch paper : sac a ici un sens particulier. L'expression désigne un homme (?) qui n'en a pas !

  • poch-toull
    poch-toull

    m. fam. Personne indiscrète.

    (1942) FHAB Mae/Mezheven 171. Poch-toull (en bigoudennie) = indiscret.

  • pochad
    pochad

    m. –où

    (1) Contenu d'une poche.

    (1744) L'Arm 292a. Pochée, tr. «Pochatt. m.»

    (1907) VBFV.bf 62a. pochad, m. pl. eu, tr. «pochée.» ●(1972) LIMO 02 septembre. ur pochad argant.

    (2) Contenu d'un sac.

    (1912) DIHU 87/130. de glah ur pochadig bled d'er velin. ●(1941) FHAB Gwengolo/Here 81b. daou bochadig bihan a winiz ganto. ●(1972) SKVT I 60. ur pochad avaloù.

    (3) Pochad c'hoarzh : partie de rire.

    (1992) HYZH 189/63. (Treboull) An dra-se oa pochadoù c'hoarzh ! Oa ket permetet memes.

  • pochadenn
    pochadenn

    f. –où (argot de Pont-l'Abbé) Paie, salaire.

    (1974) SKVT III 52. Grifou zo bet. Pochadenn ur miz, fraiez vihan.

  • pochañ / pochiñ
    pochañ / pochiñ

    v. tr. d.

    (1) Pocher (les yeux).

    (1659) SCger 34b. creuer les yeux, tr. «pocha.» ●(1732) GReg 233b. Crever les yeux à quelqu'un, tr. «Pocha an daoulagad èn e benn da ur re.» ●733b. Pocher, crever les yeux à quelqu'un, tr. «Pocha daulagad ur re-bennac. pocha e zaulagad èn e benn da ur re-bennac. pr. pochet. Van[netois] pocheiñ

    (2) (argot de Pont-l'Abbé) Payer.

    (1936) IVGA 66. Eur «fistolenn» a vo «pochet» d'it. ●(1947) YNVL 65. Piv a «bocho» ? ●(1960) LLMM 82/311. Langaj-chon ar vilajenn gran. Pocha = Paeañ. ●(1974) SKVT III 78. Peadra 'z eus gant ar chon en e fouilhez da bochañ fistolennoù d'e frai, ken[t] an teoñ. ●82. cherchañ grifoù da bochañ char.

  • pochard
    pochard

    m. –ed Ivrogne.

    (1856) GRD 149. ma pêllehé doh en tavarneu, doh compagnoneah er bochardèd.

  • pochenn
    pochenn

    f. –où

    (1) Sac.

    (1941) ARVR 3/4b. er bochenn daonet-se.

    (2) Tête, bol (de pipe).

    (1929) MKRN 20. E gorn pochen-ridet, tr. «Sa pipe à tête ridée.»

  • pochet .1
    pochet .1

    adj. (cuisine) Poché.

    (1633) Nom 61a. Ouum frixum : œuf poché : vy pochet.

  • pochet .2
    pochet .2

    adj. Bezañ pochet-naet da : être très ressemblant à.

    (1924) NFLO. ressemblance. r[essemblance] parfaite avec son père, tr. «pochet-neat eo d'e dad.»

  • pochikod
    pochikod

    m. –ed (religion) Enfant de chœur.

    (1957) PLBR 75. A Plozévet, F, machikod, «enfant de chœur» – empr. f. massicot, machicot (cf. ALBB c. 419) a été compris comme un composé de mab et transformé en pochikod (substitution à mab de paotr, pr. pot, pod, ou po).

  • pochimel
    pochimel

    m. Coffin.

    (1967) LIMO 17 juin. kemér hoah er mén e oè soubet ér guinégr ér pochimel é pign doh er houris. ●Pochimel, corne où se met la pierre.

  • pochon
    pochon

    m. –ioù Sac.

    (1974) YABA 09.11. Séblantein e hras bout lan er pochon !

  • pochonad
    pochonad

    m. –où

    (1) Contenu d'un sac.

    (1974) YABA 21.09. er pochonnad pèr. ●(1974) YABA 09.11. ur pochonnad argant.

    (2) fam. Sein plein de lait.

    (1974) YABA 12.10. Mari e gavè geti e chomé ré a bochonnad geti.

  • pod
    pod

    m. & interj. –où

    I. M.

    A. (en plt de qqc.)

    (1) Pot, ustensile de cuisson, etc.

    (1499) Ca 162a. Pot. g. idem / ou olle. ●(c.1500) Cb 17a. cest pot a eaue percie dessoubz pour arrouser. b. vn pot toullet da arrousaff iardinou. ●(c.1500) Cb. g. vesseau a pisser / ou a chier : quon appelle official. p. pot pe bacin da den da ober eassemant. ●(1633) Nom 228b-229a. Terra figularis, argilla figularia, creta figularis : argille : argill, an douar á so mat da vn poder pry euit ober podou.

    (1659) SCger 95a. Pot, tr. «pot, p. podou.» ●(1732) GReg 742b. Pot, vaisseau de terre, ou de métal, tr. «Pod. p. podou. Van[netois] pod. p. podëu.» ●Petit pot, tr. «Podicg. p. podouigou. Van[netois] podicg. p. podiguëu

    (1878) EKG II 283. pod ar iod (...) pod ar soubenn. ●(1889) ISV 485. Mont a ran e kær da verza va fodou ha va fodezou.

    (2) Urne (pour voter).

    (1847) MDM 377. skrutatourien (...) evid diouall ar pod, e pehini e vez taolet ar billejou.

    (1905) HFBI 262. lakat ébars ar pod, eur billet en hano eur Républikan. ●(1906) KANngalon Mae 116. va (lire : ma) vije deuet an 2 vilioun n'o deuz ket votet ha zigaz ho billet er pot. ●(1914) KANNgwital 137/404. lakaat va billed er pod. ●(1915) HBPR 31. votet evit lakaat eun eskob. Ar pod oa var an aoter vraz. ●32. pa oa digoret ar pod evit ar veach diveza. Ki ar skolaj hen doa diou vouez. ●(1924) BILZbubr 42/965. Plantit holl er pod al Listenn Welloc'h. ●(1981) ANTR 82. Leun eo pod ar moueziou gand billetennou ar voterien.

    (3) Mont er pod : coller (au jeu).

    (1935) CDFi 28 septembre. ec'h anzavas ouz e vamm ez edont bet, hen, e ziou c'hoar hag e vreudeur o c'hoari bara'mann hag, evel ma oa en em gavet gant Lizig mont er pod, ez eas ar seiz all da guzat.

    (4) Cagnotte.

    (1926) BIVE 19. Me ne blij ket d'in c'hoari diwar netra ! Petra lakez te 'barz ar pod ?

    (5) (botanique) Cupule (de gland, etc.).

    (1906) GWEN 11. eur podik mez deuz pehini eo kouezet ar frouezen.

    (6) Pod un tog : calotte d'un chapeau.

    (1907) i BSPD 506. grouiet int é pod me zok. ●(1942) VALLsup 28a. Calotte d'un chapeau, tr. «pod m.»

    (7) Pod an dorn : creux de la main.

    (1744) L'Arm 85a. Creux de la main, tr. «Pod enn dourne m.» ●(1790) Ismar 437. e pod ou deourn joéntét. ●(17--) TE 125. ur banniq e pod ou dourn.

    (8) (marine) Reiñ pod d'al lien =

    (1978) BZNZ 105. (Lilia-Plougernev) Al lec'hid vez lakeat da ziskenn a-neubeudoù atav ie, hag amañ neuze e veze lakeat un tamm bihan da echuiñ neuze. Ablamor da reiñ pod d'al lien muioc'h.

    (9) Sevel war e bod =

    (1959) BRUD 7/29. Koulskoude, war an taol o-doa en em zalhet, savet e oant war o fod, goustadig, ha prest da vond d'ober ar hlask.

    (10) Pod al loa : cuilleron.

    (1744) L'Arm 431b. Cueilleron, tr. «Pod el loay.. deu el loay m.»

    B. (en plt de qqn)

    (1) Podigoù : imbéciles.

    (1974) GAME 24. An dud zo poudigou dre voneur evitom. ●(1978) MOFO 82. An dud a zo poudigou, tr. «Les gens sont des imbéciles.»

    (2) Ur podig a zen : un petit homme trapu.

    (1954) VAZA 110. ur podig a zen anezhañ.

    II. [au plur. en apposition] (en plt des langues) Brezhoneg, galleg... podoù : mal parlé, mal maîtrisé.

    (1908) PIGO ii 31. distreset gant ar galleg podou. ●(1913) FHAB Juin 1924).">HIGO 12. Meskailhez galleg saout ha brezoneg podou. ●(1965) KATR 15. gand e zaozneg-poudou. ●(1993) MARV xii 15. (Kawan) Galleg podou, me 'lavar deoh, med galleg bepred. ●(2015) TBISN 62. bredoneg poudou ar re all, tr. « le mauvais breton des autres. »

    III. Loc. interj. Pod an dienn ! : pot de crème !

    (1908) KMAF 7. Ha koulskoude petra ? Pod an dien ! ●8. Setu aze ! Pod an dienn ! Debret eo ganit neuze 'ta ! ●58. Pod an dien ! Da loden zo ivez, me gav d'in !... ●(1910) MAKE 45. «O, Bouchadin, c'hwi zo eul labous a varver. Penôz ? Pod an dien ! echu eo ganeoc'h ? ●79. «Mat ! Mat eo ! Pod an dien

    IV.

    (1) Kuzhat ar pod : cacher sa véritable intention.

    (1923) FHAB 1922 – légérs changements de langue – Pièce inspirée de Molière, M. de Pourceaugnac)">AAKL 6 (L) Y.-V. Perrot. Ha c'houi, aotrou Sane, arabad d'eoc'h ankounac'hât ar pez ho peus da ober, hag evit kuzat gwell ar pod, grit an neuz da veza atao laouen bras eus ar pez a fell d'ho tad.

    (2) Dizeleiñ ar pod : découvrir le pot aux roses.

    (1874) FHB 516/376a *Mab ar Bae. Unan bennag a dra zur en doa dizoloet ar pod hag ho avertisset.

    (1920) FHAB Gwengolo 448. Aze ez a da veza breman souden eun diskrapadeg hag a vo fentus, pa vo dizoloet ar pod. ●(1958) BLBR 110/4 *Saïg Santeg (d’après Kannadig Landi Meurz-Here 1957). O ! n'eo ket ar re-mañ a zizoloas ar pod.

    (3) Na lakaat brasoc'h pod war an tan evit se : ne pas se tracasser, être indifférent.

    (1900) KRL 23 (Ku-Sant Trifin). Na lakin ket brasoc’h pod var an tan evit-se, tr. «Cela ne me tracasse pas ; cela me laisse indifférent.»

    (4) Fier evel ur pod difoñset : fier à en crever.

    (1912) MELU XI 330. Fier 'vel eur poud difonset, tr. E. Ernault «Fier comme un pot défoncé. (Coad[out]) Cf. Fier ken e prest da difonsan. Si fier qu'il est près de défoncer (d'en crever).»

    (5) Bouzar evel ur pod : sourd comme un pot.

    (1933) FHAB Eost 343. Dre va bouchig, bouzar eo 'vel eur pod !...

    (6) Bezañ du evel en ur pod : être très noir.

    (1659) SCger 83b. noir, tr. «du pot.» ●(1732) GReg 653a. Noir à l'excès, tr. G. Rostrenenn «Du-pod.» ●(17--) (G) I. Marion TE 460(2). En heaul e zas de vout du èl ur pod.

    (1866) FHB 94/336a (L) G. Morvan. Eur vran du pod.

    (1936) TKAL II 43 (Ki) J. Riou. Mignon faos, ha traitour, ha du-pod e galon. ●(1934) ALMA 106. Glaz evel kaol, ha neket kaol eo; gwenn evel sin ha neket sin eo; ruz evel tan ha neket tan eo; du evel pod ha neket pod ? ●(1950) KROB 26-27/19 (L) *Paotr Treoure. Rak o zad en doa roet pep a varc'h dezo, eur marc'h du-pod da Jilez, hag ur marc'h gwenn-kann da Jakez.

    (7) Bezañ du pod evel al liv : être très noir.

    (1900) KAKE 267 (L) an aotrou Kere. Rak du e z-oud ato, du pod evel al liou.

    (8) Ober kant tro d'ar pod : voir tro.

    (9) Bezañ kaset evel piz er pod : voir piz.

    (10) Bezañ paket e zorn er pod : voir dorn.

    (11) Mont gant e loa d’ar pod evel-se : voir loa.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...