Devri

Recherche 'àr...' : 725 mots trouvés

Page 3 : de arblaen (101) à arc_hdiagonded (150) :
  • arblaen
    arblaen

    adj. (Terrain) en pente.

    (1967) BAHE 52/18. an douaroù zo ken arblaen ma re ruilh re brim an dour-glav d'ar saoñennoù. ●(1978) BAHE 97-98/28. e douaroù ken arblaen ha Traoñ-an-Dour.

  • arboell .1
    arboell .1

    [ar- + poell .1 ; cf. gallpm arbwyll]

    M. Épargne.

    (1904) DBFV 10a. arboél, m., tr. «épargne.» ●(1927) GERI.Ern 22. arboell m., tr. «Epargne, ménagement.» ●(1934) BRUS 285. L'épargne, tr. «en arboél, m.»

  • arboell .2
    arboell .2

    voir arboellañ

  • arboellamant
    arboellamant

    [arboell .1 + -amant]

    M. Économie.

    (1899) BSEc xxxvii 162 / KRL 27. Beza piz er gomansamant / Eo pen an hent d'ar arbouellamant, tr. «Etre serré au début est l'entrée de la route de l'économie.»

  • arboellañ / arboelliñ / arboell
    arboellañ / arboelliñ / arboell

    [brpm arbouilein, arbouillen, arbouill < voir arboell .1]

    V.

    I. V. tr. d.

    (1) Économiser, épargner.

    (c.1718) CHal.ms i. Il m'a epargné beaucoup de peine, tr. «ean endes espergnet louat a boen din, Ie uoulois dire endes arbouilet, mais mr d'Ing. dit q' ce mot aussi bien qu' amerrein, n'est bon q' pour le menagement.» ●(1723) CHal 6. Arbouillen, Arbouill, tr. «Epargner, menager, (sans avoir égard au temps avenir.).»

    (1856) GRD 121. arbouillet, ménaget, bihanneit hou tispigneu. ●(1879) BMN 21. evit hallout (...) arboella eur guennec.

    (1904) DBFV 10a. arboél, arboélein, v. a., tr. «épargner (en prenant peu d'une chose), ménager, employer avec parcimonie, lésiner.» ●(1904) SKRS I 49. arboell kement guennek a vije roet dezhi. ●(1910) MAKE 41. n'en doa ket c'hoaz arboellet gwennegig ebet... ●(1929) FHAB Ebrel 141. arboell eur gwenneg bennak. ●(1955) STBJ 72. Ha ne veze ket ma maeronez evit mirout da lavarout dezañ e raje gwelloc'h arboell e c'hounidegez evit kaout eur gwenneg bennak diwezatoc'h pa vije eet koz. ●(1964) BRUD 21/50. Arboell ma danvez tan. ●(1964) ABRO 68. Evel-se ec'h arboellen va foultr ha va drajez.

    ►absol.

    (1939) RIBA 12. dré sour labourat, poénial hag arboel.

    (3) sens fig. Ménager (sa force, sa santé).

    (1882) BAR 229. ne arboelaz nag he nerz, nag he iec'hed evit he c'henori.

    (4) = (?) Attendre (?).

    (18--) SAQ II 242. perak arboell c'hoaz tri devez araog mont da gommunia ?

    II. V. intr. Ménager, épargner.

    (c.1718) CHal.ms i. espargner, tr. «espernein, arboüilein, amerhein pour le menagemt a Ing.»

    (1904) DBFV 10a. arboél, arboélein, v. n., tr. «épargner (en prenant peu d'une chose), ménager, employer avec parcimonie, lésiner.»

    III. V. pron. réfl. En em arboellañ : se ménager.

    (1839) BESquil 328. Hé angagein e ré ehué d'hum arbouillein muyoh ha d'hé dout mui a soign ag hé horve.

  • arboellañs
    arboellañs

    [brpm ar boüillanç < arboell .1 + -añs]

    f. Lésine.

    (c.1718) CHal.ms ii. lesine, tr. «ar boüillanç

    (1904) DBFV 10a. arboélans, f., tr. «lésine.»

  • arboellentez
    arboellentez

    [arboell .1 + -entez]

    f. Économie.

    (1953) BLBR 60/golo3. An urz vat, an arboellentez / Eo reolenn pep tiegez. ●(1955) STBJ 167. An arboellente – A stank an hent ouz ar baourente.

  • arboeller .1
    arboeller .1

    [arboell .1 + -er .7]

    adj. Économe.

    (1927) GERI.Ern 22. arboeller m., tr. «économe.» ●(1931) VALL 239a. Économe, tr. «arboeller

  • arboeller .2
    arboeller .2

    [arboell .1 + -er .6]

    m. –ion m. Épargnant.

    (1876) TDE.BF 18b. Arboeller, adj., tr. «Econome, ménagé, rangé.»

    (1927) GERI.Ern 22. arboeller m., tr. «épargnant.»

  • arboellerezh
    arboellerezh

    [arboell .1 + -erezh]

    m. Économie.

    (1931) VALL 239a. Économie, tr. «arboellerez m.» ●(1963) LLMM 99/261. Ar sulvezh-mañ, Koncha, kasomp en arbouellerezh politikel da droadañ. ●(1970) BRUD 35-36/143. Da houzoud eo ha ne vije ket deuet an Nominoe da glok war briz eun arboellerez re striz hag a ra heug.

  • arboellet
    arboellet

    [arboell .1 + -et .1]

    adj. Économisé.

    (1974) THBI 191. Gant o mouni arboellet.

  • arboellidigezh
    arboellidigezh

    [arboell .1 + -edigezh / -idigezh]

    m. Économie.

    (1931) VALL 239a. Économie, tr. «arboellidigez f.»

  • arboelliñ
    arboelliñ

    voir arboellañ

  • arboellouriezh
    arboellouriezh

    [arboell .1 + -ouriezh]

    f. Économie politique.

    (1931) VALL 239a. Économie politique, tr. «arboellouriez f.»

  • arboellus
    arboellus

    [arboell .1 + -us .1]

    adj.

    (1) Économe.

    (1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 16. Dré ma oé quen arboelus ag é amzér.

    (1931) VALL 239a. Économe, tr. «arboellus

    (2) Économique.

    (1931) VALL 239a. Économique, tr. «arboellus

  • arborzh
    arborzh

    m. –ioù Avant-cour.

    (1913) KZVr 32 - 12/10/13. Arborz, tr. «avant-cour, Le Gonidec.»

  • arbouilhetez
    arbouilhetez

    f. Entonnoir. cf. avouilhet

    (1984) EBSY 68. (Sant-Ivi) arbouilhetez, tr. «entonnoir.»

  • arbrad
    arbrad

    m. (minéralogie) Terre argileuse.

    (1864) KLV 10. raz hag arbrad daou hanteret enn douar. ●30. Kredi a rann eman eno labour an arbrat er poent greuni, froueza, pe grisienna. (...) ann arbrad, d'he dro, a bergra al labour diveza, er poent darevi. ●65. ann arbrad dispeur.

    (1907) FHAB Gwengolo 202. douar a ne c'hell ket beza treuzet gant an dour, evel ma zeo an arbrad. ●(1927) GERI.Ern 22. arbrad m., tr. «Terre argileuse.»

    ►[empl. comme épith.]

    (1864) KLV 5. evel ann douar-arbrad ne soutene ket rei greun evel a ioa ezomm atao. ●28. enn douarou arbrad. ●48. ar gwiniz en em blij enn douar arbrad, pa vez raz enn-han.

    (1936) IVGA 245. douarou albrat. ●(1938) WDAP 1/22. (Pleiben, Gwezeg) Arbrat, ano gwan. Douar arbrat a zo douar pounner o tenna da hini ar pradou hag ar foenneier.

  • arbradenn
    arbradenn

    f. –où Pré.

    (1941) ARVR 43/4. an arbradennou druz. ●(1962) EGRH I 8. arbradenn f. -où, tr. « pré, marécage. »

  • arbri
    arbri

    adj. Argileux.

    (1962) EGRH I 8. arbri a., tr. « argileux. »

  • arbrijez
    arbrijez

    s. Espèce de mesure.

    (1950) KROB 25/12. E bro-bagan, an dud o deus geriou evelhen : ar «bevarenn», hag a zo an eizvet lodenn eus eun devez-arat. (...) an «arbrijez», an daou-ugentvet...

  • arc'h .1
    arc'h .1

    f. –ioù, erc'hi, irc'hier

    (1) Huche, coffre à grain.

    (1499) Ca 10b. Arch. g. arche huge.

    (1659) SCger 67a. huge, tr. «arc'h.» ●129b. arc'h, tr. «coffre.» ●(1744) L'Arm 24b. Bahut, tr. «Arh.. heu. f.»

    (1834) APD 65. pere a zestum hac a vir an hed en o arc'hyou. ●(1847) FVR 76. precho, arc'hio hag armelio. ●(1867) MGK 42. ed barr an arc'h. ●(1878) EKG II 278. an hirrier [a oue] didallet. ●(1878) SVE 14 §88. Heiz dibell ha gwiniz pellek / A lak' an arc'h da veza barrek, tr. «Orge sans balle et froment à balle / Font que la huche devient comble.» ●102 §688. Meurlarjez kaillarek / Arc'h ha solier barrek, tr. «Carnaval crotté, / Huche comble et plein grenier.»

    (1904) DBFV 10b. arh, f. pl. eu, tr. «coffre, bahut, caisse.» ●(1904) ARPA 189. Grit m'ho pezo ilc'hier ne ziamzeront ket. ●(1922) EMAR 13. Irc'hier leun a zegal. ●38. arc'h koz. ●(1927) GERI.Ern 22. arc'h f. pl. (i)ou, irc'hier, tr. «coffre, huche.» ●(1982) PBLS 544. (Sant-Servez-Kallag) arc'h, erc'hi, tr. «coffre.»

    (2) Coffre à conserver la nourriture.

    (1499) Ca 10b. Arch an boet. g. huge de la viande. ●(1633) Nom 168b. Capsa, arca, cista : arche, cabinet : arch, casset.

    (1732) GReg 178a. Coffre carré, sorte de huche pour mettre du lait, du beurre, du fromage, tr. «Arc'h. p. arc'hyou, arc'hou

    (3) Coffre pour argent, etc.

    (1912) MMPM 82. Bergn, mar gellez, oll aour ar bed ebarz en da ircher !

    (4) Arche.

    (1710) IN I 449. ar goulm sortiet eus a Arc'h Noë. ●(1732) GReg 49a. L'arche de Noë, tr. «Arc'h Noë.» ●(17--) TE 145. Haval vehai é hoai disinourét en Arh santel é couéh itré deourn er Philistinèt.

    (1847) FVR xxi. Arc'h Noe ne benseaz ket e livaden ar bed. ●(1888) SBI II 174. Dirac ann arc'h allians, tr. «Devant l'Arche d'alliance.»

    (1904) DBFV 10b. arh, f. pl. eu, tr. «arche.» ●(1927) GERI.Ern 22. arc'h f. pl. (i)ou, irc'hier, tr. «Arche.»

    (5) Cercueil.

    (c.1500) Cb [Ialch]. petit lieu / ou petite bourse / ou biere. b. lech bihan / ialch bihan / pe arch an tut maru. ●(1521) Cc [Harch]. Harch den maru ga châsse.

    (1659) SCger 14b. biere, tr. «an arc'h.» ●(c.1718) CHal.ms i. cercüeil, tr. «un arh.» ●235. Châsse biere, tr. «arh.» ●(1732) GReg 95a. Biere, cercüeil, tr. «Arc'h. p. arc'hou

    (1867) BBZ III 317. Eun arc'h lienet wenn ra-z-han, tr. «devant lui une bière drapée de blanc.»

    (1904) DBFV 10b. arh, tr. «cercueil (à Ploemeur, Guidel).» ●(1907) DIHU 24/396. bout kaset d’en doar pe vein lakeit en arh. ●(1911) ADBr xxvii 92. A pe oè laket ba ôn arh, e oè kase(t) d’en iliz, tr. «Lorsqu’elle fut mise dans un cercueil elle fut envoyée à l’église.» ●(1905) RNDL 59. tammeu brein en arh, tr. «aux morceaux pourris du cercueil.» ●(1914) RNDL 50. ’n un arh, tr. «dans un cercueil.» ●(1970) GSBG 68. (Groe) arx (= arc’h), tr. «cercueil.»

    (6) (anatomie) Arc'h ar galon : cage thoracique.

    (1499) Ca 10b. Arch an calon. l. hic torax / cis. ●(1521) Cc [Arch]. Arch an calon. gal peutrine.

    (1911) BUAZperrot 820. gouzout a eure o miret e arc'h e galon.

  • arc'h .2
    arc'h .2

    f. (?) Caisse d'un instrument de musique (?).

    (1633) Nom 213a. Magas, magadium, fulcrum, ponticulus, hemisphærium : le chevalet : an cheualet, arch taboulin. ●213a. Plectrum, pecten : archet, arc : arch an rebet, an corf á vn instrumant.

  • arc'h-relegoù
    arc'h-relegoù

    f. Châsse.

    (1906) KPSA xi. Al levr-man a zo eun arc'h-relegou em euz dastumet enni tenzoriou er meaz a briz.

  • arc'h-wele
    arc'h-wele

    f. arc'hioù-gwele, irc'hier-gwele (ameublement)

    (1) Bois de lit, châlit.

    (1464) Cms (d’après GMB 36). Arch guele, chaslit. ●(1499) Ca 11a. Archguele. g. chaslit ou sponde. ●(1633) Nom 166b. Fulcrum, fulmentum : chaslit : vn arch-guelè, vn starn guelè.

    (c.1718) CHal.ms i. chalit, ou charlit, tr. «coet guelé, un ar c'hulé.» ●(1732) GReg 101a. Bois de lit, chalit, tr. «Arc'h-güele.» ●218b. Couche, bois de lit, tr. «Arc'h-guële.» ●578b. Bois de lit, tr. «arc'h guële

    (1927) GERI.Ern 22. arc'h-wele, tr. «bois de lit.» ●(1931) VALL 108a. Chalit, tr. «arc'h-wele f. arc'hiou-gwele.» ●429a. bois du lit, tr. arc'h-wele f

    (2) Lit clos.

    (1732) GReg 578b. Lit clos, tr. «arc'h guële

  • arc'had
    arc'had

    f. –où Contenu d'une huche.

    (1857) CBF 38. Peder arc'had gwiniz, tr. «Quatre pleins coffres de froment.» ●(1878) EKG II 278. eun arc'had viniz. ●(1894) BUZmornik 648. eur c'hrignolad pe eunn arc'had ed d'ar paour.

    (1927) GERI.Ern 22. arc'had, tr. «caisse pleine.»

  • arc'hael
    arc'hael

    m. –ez, –ed (religion) Archange.

    I.

    (1499) Ca 10b. Archael. g. archange. ●(1530) J p. 127b. gabriel archael bras, tr. «Gabriel, grand archange.» ●(1612) Cnf 75a. an holl Aelez, hac Archaelez an baradoes.

    (1659) SCger 129b. Arc'hel, tr. «Archange.» ●(1727) HB 584. an Arc'helez var an Douar. ●(1744) L'Arm 16b. Archange, tr. «Arhéle.. étt.» ●(1792) CAg 187. En Arh-Æled zou degasset.

    (1857) LVH 170. conzeu en arhæl. ●(1864) SMM 158. An Arc'hæl Sant Mikeal. ●(1879) GDI 87. en ælèd, en arhæled, en trôneu.

    (1905) MHAD 277. Hui huel stouet diragoh ol arheled en né. ●(1927) GERI.Ern 23. arc'hael, tr. «archange.»

    II. Speredek evel un arc'hael : très intelligent.

    (1923) KNOL 259 (L) K. Jezegou. Herve 'oa speredek evel eun arc'heal.

  • arc'hant
    arc'hant

    m. –où cf. argant

    I. M.

    A.

    (1) Argent (métal).

    (1633) Nom 52b. Viaticum, viæ auxilium : argent ou dequoy pour faire son chemin : archant, pe pe á dra euit ober ænt. ●158a. Emblema : attaches pour enrichir les vaisseaux d'argent ou d'or : attachou pe staguellou euit orniff an vessel archant pe aoür.

    (1867) BUE 199. eur gadeur arc'hant aouret.

    (2) Argent (monnaie).

    (1612) Cnf 66a. reiff archant dezo. ●(1621) Mc 34. nep à gounez archant dre choary.

    (1732) GReg 50a. Argent monnoyé, tr. «Arc'hand. p. arc'hanchou. arc'hand mouneizet.» ●538b. Emprunter de l'argent à interet, tr. «Empresta arc'hand var gampy.»

    (1834) SIM 159. conta e arc'hant. ●160. Ar arc'hant-se (...) pehini oun bet fin aoüalc'h evit e bipa tout. ●170. ar fermier a c'honneze arc'hant mad.

    B.

    (1) Arc'hant sec'h : argent non placé.

    (1732) GReg 50a. Argent oisif, tr. «arc'hand seac'h

    (18--) PENdast 90/157. Roet e moa dide tra da dad / En arc'hant sec'h ag e dillat. ●(18--) PEN 93/57. roet e mes dide tra ta dat / en arc'hant searc'h ag e dillat.

    (1931) VALL 35b. argent non placé, tr. «arc'hant sec'h

    (2) Arc’hant diskuizh : argent épargné.

    (1908) PIGO II 109. Te, Jakez, 'teus arc'hant diskwiz...

    (3) Arc’hant dibres : argent épargné.

    (1928) FHAB Meurzh 89. Eno tud ar barrez a laka o arc'hant dibres.

    (4) Arc’hant dizolo : argent comptant.

    (1732) GReg 50a. Argent comptant, tr. «arc'hant disolo

    (1931) VALL 35b. argent comptant, tr. «arc'hant dizolo

    (5) Arc'hant laosk : argent disponible.

    (1931) VALL 35b. argent non placé, tr. «arc'hant laosk

    (6) Arc'hant a-benn : argent comptant.

    (1942) VALLsup 35b. argent comptant, tr. «arc'hant a-benn

    (7) Arc'hant gwenn =

    (1850) JAC 31. Me ho pêo en aour pe 'bars en arc'hant güenn.

    (8) Arc'hant-butun : pourboire, argent de poche.

    (2005) SEBEJ 208. (Ar Yeuc'h) Pas de salaire, mais il fut sous-entendu que je pourrais bénéficier de quelque argent de poche, arc'hant butun.

    (9) (droit) Sevel en arc’hant lod ub. : (donner) l’équivalent du bien de qqn en argent.

    (1957) BRUD 2/29. Ar hiz a zo gand ar gerent, e-touesk ar Hlaziked, d’ober o dilez pa zimez ar hosa euz o bugale ha da roi deañ ar stal-diegez hag an douar, gand diviz da vaga an tad hag ar vamm ha da zevel en arhant o lod euz an danvez d’e vreudeur ha d’e hoarezed.

    (10) (droit) Sevel arc’hant : rembourser une créance.

    (1942) SAV 23/64. Deuet e oa da sevel arc’hant (rembourser une créance) ha da dennañ kuitañs (retirer quittance).

    (11) (droit) Kaout e zanvez en arc’hant : soulte.

    (1942) SAV 23/65. E zanvez en devoa bet en arc’hant (soulte) hag an tiegez a oa bet roet d’ar breur p’o devoa graet o zud o dilez (donation-partage) kalz vad (plus-value) a oa deuet en douar abaoe ar mare-se.

    II.

    (1) [empl. avec valeur de plur.] =

    (1878) EKG II 127. N'oa neuze nemed beza rustoc'h ha mestr an ti en diviche digaset d'eoc'h he arc'hant var an daol ha n'o piche da ober nemed ho c'harga enn ho sac'h.

    (1908) DIHU 34/55. mes en argand, allas ! ne oent ket mui ino. Gout e hré reih mat penaus en argand-sé n'hellent bout nameit get unan ag en ti. ●(1928) BFSA 18. Arc'hant a c'houneze aes a-walc'h, hag o dispign a rae aesoc'h c'hoaz.

    (2) [empl. avec un art. ind.] Un arc'hant =

    (1866) LZBt Ebrel 130. eunn arc'hant hag a dalveo kalz d'he. ●(1888) LTU 32. dispign, evel tud ar bed, eunn arc'hant braz e dillad.

    (1902) LZBg Gwengolo 240. rein d'ein un argandig benak. ●(1913) FHAB C'hwevrer 51. pa oue roet eun arc'hant bras evito.

    III.

    A.

    (1) Sklaer evel an arc'hant : très clair. Cf. sklaer evel dour feunteun, evel lagad (un / an) naer, evel an deiz, evel skorn.

    (1902) PIGO I 200 (T) E. ar Moal. Gwaziou dour-red, kuzet dindan ar bokedou, a hiboude, sklêr 'vel an arc'hant, war treaz melen evel an aour.

    (2) Heoliañ arc'hant : amasser de l’argent sans en tirer parti.

    (1878) SVE 583. Heolia arc'hant, tr. L.-F. Salvet «Ensoleiller argent. (Entasser son argent, sans en tirer parti.)»

    (3) Na ober arc'hant war an oaled : ne pas rouler sur l’or.

    (1962) TDBP II 380 (T). Amañ ne vez ket gret an arhant war an oaled, tr. J. Gros «ici on ne fabrique pas l'argent sur le foyer (ici on ne roule pas sur l'or).»

    (4) Dastum arc'hant evel ur mengleuzier : amasser beaucoup d’argent.

    (1857) CBF 42 (L). Ebatoc'h eo d'id-te dastum arc'hant evel eur mengleusier. Ne ve ket pec'hed ha pa vefe tizet, te ha da seurt, peb enn amzer, tr. Troude/Milin «...ramasser de l'argent comme un mineur.»

    (5) Klask kaout ar marc'h hag an arc'hant : voir marc'h.

    (6) Dastum arc'hant gant ar bal-dol : voir pal-dol.

    (7) Kaout ur galon arc’hant : voir kalon.

    B. Eus ar mor e teu arc’hant : la mer est pleine de ressources poissoneuses.

    (1980) MATIF 137. Euz ar mor e teu arc’hant, tr. « De la mer il vient de l’argent ».

  • arc'hanta
    arc'hanta

    v. intr. Faire le tour de ses créanciers.

    (1732) GReg 50b. Aller à la campagne chercher de l'argent dû, tr. «Mônet da arc'hanta.» ●790a. Aller en campagne pour recueillir de l'argent dû en plusieurs endroits, tr. «Moñnet da arc'hanta

  • arc'hantadur
    arc'hantadur

    m. Action d’argenter.

    (1962) EGRH I 8. arc’hantadur m., tr. « action d’argenter. »

  • arc'hantaer
    arc'hantaer

    m. (pathologie) Orgelet.

    (1997) HYZH 212/16. (Plounevez-Kintin) arc'hanter orgelet. Un arc'hantaer 'oa un tamm gor bihan ha 'tae war lagad an dud aze…

  • arc'hantañ / arc'hantiñ
    arc'hantañ / arc'hantiñ

    v. tr. d.

    (1) Réaliser financièrement, convertir en espèce.

    (1902) PIGO I 24. Herri a arc'hantaz an ti. ●(1913) KZVr 33 - 19/10/13. Arc'hanti (an treo), tr. «convertir en argent, faire argent de, liquider. Trég[uier].» ●(1927) GERI.Ern 23. arc'hanti v. a., tr. «convertir en argent, liquider.» ●(1935) BREI 431/2a. neuze ec'h arc'hantas he madou. ●(1962) TDBP II 24. Ar pez a oa kap da arhanti e-nevoa greet, tr. «ce qu'il pouvait réaliser (convertir en espèces), il l'avait fait (il l'avait réalisé).»

    (2) Argenter.

    (1732) GReg 50b. Argenter, couvrir d'argent, tr. «Arc'hanta. pr. arc'hantet

    ►sens fig.

    (1932) ALMA 102. e dal en doa rizennou, ha blevennou gwenn a arc'hante e benn.

  • arc'hantek
    arc'hantek

    adj.

    (1) (en plt de qqn) Riche, argenté.

    (1909) FHAB Meurzh 67. an dud arc'hantek.

    (2) Qui contient de l'argent.

    (1927) GERI.Ern 23. arc'hantek adj., tr. «qui contient de l'argent, riche en argent.»

  • Arc'hantell
    Arc'hantell

    n. de l. Argenton (Landunvez).

    I.

    (1) Arc'hantell.

    (1732) GReg 50b. Arc'hantell.

    (1857) CBF 130. Arc’hantel. ●(1869 TDE.FB xviia. Arc’hañtell. ●(1877) EKG I 116. Guelloc'h eo did dont da Arc'hantel ganeomp-ni da eva peb a vanne e ti ar Prat. ●(1890) MOA 29. Arc’hantell. ●(c.1890) CFB 41b. Arc'hantel.

    (1984) ENEU 65. Ha neuze e teue eur vag diou wech ar zizun deuz tramant... Arhantel.

    (2) An Arc'hantell.

    (1732) GReg 50b. an Arc'hantell.

    (3) Kantell/Ar C'hantell.

    (1923) FHAB Eost 8/289. Etre Landunvez hag ar C'hantel, a-zioc'h eun draonienn c'hlaz ha demdost da chapel sant Gonvel. ●(1931) FHAB Gouere/266. ar C'hantell. ●(1962) TONA.index 78. Arc'hantell, Kantell.

    II. Dicton.

    (2003) TRMOR 66. E Lac'haouog / E vez paket meur a c'henaouog. ●note des auteurs : « (...) c'est le nom d'un gros rocher planté au milieu d'un passage de basse-mer qui mène au port d'Argenton à l'île d'Iock. La roche ne couvre jamais, mais le passage oui... (...). »

  • Arc'hantellad
    Arc'hantellad

    pl. Arc'hantellidi Habitant d’Argenton (Landunvez).

    (1732) GReg 50b. Arc'hantellidy.

    (1869) TDE.FB xviia. Arc’hañtellad, m. pl. Arc’hañtellidi. ●(1890) MOA 29. Arc’hantellad ; Arc’hantellidi.

    (1964) CAIR 143b. Arc'hantellidi.

  • arc'hanter
    arc'hanter

    m. –ion Argentier.

    (c.1500) Cb 16b. Archanter. g. argentier.

  • arc'hanterezh
    arc'hanterezh

    m. Argenterie, art d'argenter.

    (1927) GERI.Ern 23. arc'hanterez m., tr. «argenterie.»

  • arc'hantet
    arc'hantet

    adj.

    I. (en plt de qqc.)

    (1) Argenté, recouvert d'argent.

    (1867) MGK 139. frezillonou, / Darn arc'hantet, darn alaouret. ●(1867) FHB 113/65a. daou gantolor arc'hantet. ●(1870) FHB 269/63a. an traou alaouret hag arc'hantet.

    (1910) MBJL 165. gwikamancho (…) alaouret pe arc'hantet. ●(1911) BUAZperrot 412. an arched dero arc'hantet. ●(1941) FHAB Mae/Mezheven 49. eul loa arc'hantet. ●(1955) STBJ 119. paper arc'hantet.

    (2) Qui a la couleur de l'argent.

    (1912) MMKE 88. Dindan sell al loar arc'hantet.

    (3) (Son) argentin.

    (1912) MMKE 145. An estig-noz, er c'hoad uhel, / A ginnig d'it e zôn arc'hantet.

    II. (en plt de qqn) Qui a de l'argent, argenté.

    (1953) BLBR 57/2. Arc'hantet oa braoik.

  • arc'hanthed
    arc'hanthed

    m. –où (apiculture) Quatrième essaim.

    (1732) GReg 368a. Le quatrième essain [d'une ruche], tr. «Arc'hanthed

    (1927) GERI.Ern 23. arc'hanthed, tr. «le 4e essaim.»

  • arc'hanti
    arc'hanti

    m. –ez, –où Banque.

    (1934) BRUS 284. Une banque, tr. «un argandi

  • arc'hantiñ
    arc'hantiñ

    voir arc'hantañ

  • arc'hantiri
    arc'hantiri

    f. Argenterie.

    (1732) GReg 50b. Argenterie, tr. «Arc'hantiry

    (1847) FVR 228. An templou'zo dibourc'het euz ho arc'hanteri. ●(1869) SAG 272. arc'hantiri an iliz. ●(1870) MBR 332. tousierou lien gwenn, arc'hanteri, anafou aour. ●(1878) EKG II 266. arc'hantiri ha traou sakr an iliz. ●(18--) SAQ I 57. Eur marc'hadour arc'hantiri.

    (1923) FHAB Gwengolo 331. Laerez a rejont holl arc'hanteri ar maneriou.

  • Arc'hantrod
    Arc'hantrod

    f. (astronomie) Couronne Boréale.

    (1931) VALL 164a. Couronne Boréale, tr. «Arc'hantrod f. (anc.).»

  • arc'hantus
    arc'hantus

    adj. Lucratif.

    (1872) ROU 60. Micher arc'hantuz, tr. «Métier où l'on manie, qui procure de l'argent.» ●90b. Lucratif, tr. «arc'hantuz.» ●(1895) GMB 36. pet[it] Trég[uier] arc'hantus (chose) qui rapporte de l'argent.

    (1927) GERI.Ern 23. arc'hantus adj., tr. «qui rapporte de l'argent, lucratif.»

  • arc'has
    arc'has

    s. (marine) Gourivin arc'has : courbe d'arcasse.

    (1732) GReg 224b. Courbe d'arcasse, tr. «Gourivin arc'has

  • arc'havieler
    arc'havieler

    m. –ion (religion) Archidiacre.

    (1866) FHB 64/91a. An Aotrou Mauris Arc'havieler Roazon. ●(1869) FHB 216/51a. ar garg a arc'havieler.

  • arc'hbeleg
    arc'hbeleg

    m. arc'hbeleion (religion)

    (1) Archiprêtre

    (1464) Cms (d’après DEBm 211). arc bealeuc. ●(1499) Ca 10b. Archbaelec. g. archprestre.

    (1868) FHB 161/37a. Ar (lire : An) arc'hbeleien hag ar personet canton. ●(1869) FHB 246/196a. hanvet arc'hbelec Kemperle.

    (1907) KANngalon Eost 469. Var gaierou iliz katedral Castres ez eo douget evel arc'hbeleg. ●(1913) AVIE xv. en arhvéléan, de laret é er ré e oé ér pen ag er 24 fameil béléan. ●(1927) GERI.Ern 23. arc'hbeleg, tr. «archiprêtre.»

    (2) Person-arc'hbeleg : curé archiprêtre.

    (1950) KROB 26/6. an aotrou Fave, hirio person-arc'hbeleg.

  • arc'hbreuriezh
    arc'hbreuriezh

    f. –ioù (religion) Archiconfrérie.

    (1865) LZBt Gouere 27. arc'hbreuriez kalon meurbet didach ar Werc'hez Vari. ●(1866) FHB 100/378b. Arc'hbreuriez an Itron-Varia-a-Esperans. ●(1869) FHB 239/233a. eun arc'hbreuriez evit goulen distro ar bec'herien oc'h Doue. ●(1888) LTU 60. var gaier an arc'hbreuriez.

    (1906) HPSA 58. er Pab Pi IX e hras ag er vrediah-sé un arhvrediah. ●(1927) GERI.Ern 23. arc'hbreuriez f., tr. «archiconfrérie.»

  • arc'hdiagon
    arc'hdiagon

    m. –ed (religion) Archidiacre.

    (1464) Cms (d’après GMB 37). Archdiagoun, archidiacre. ●(1499) Ca 11a. Archdiagon. g. archidiacre.

    (1659) SCger 11b. Archidiacre, tr. «Arc'hdiagon, plur. et.» ●(1732) GReg 49b. Archidiacre, tr. «Arryagoun. p. arryagouned.» ●(1792) BD 4472. bout bet ariagon, tr. «avoir été archidiacre.»

    (1860) BAL 212. Arriagon a Vikel-vraz da Escop Castel.

    (1927) GERI.Ern 23. arriagon, tr. «archidiacre.»

  • arc'hdiagonded
    arc'hdiagonded

    f. Archidiaconé.

    (1499) Ca 11a. Archdiagondet. g. archidiacone.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...