Devri

Recherche 'm...' : 3749 mots trouvés

Page 54 : de moderet (2651) à mogedin (2700) :
  • moderet
    moderet

    adj.

    (1) Modéré dans ses attitudes.

    (1612) Cnf 10. an ré pe-ré na dynt quet moderet.

    (1659) SCger 80a. homme moderé, tr. «den moderet.» ●95a. homme posé, tr. «den moderet.» ●116b. temperant, tr. «moderet

    (1829) IAY 110. pep den a so moderet, sobr.

    (2) Fait avec modération.

    (1835) AMV 144. Grit eun dispign rêsonabl ha moderet.

  • moderiñ / moderañ
    moderiñ / moderañ

    v.

    (1) V. tr. d. Modérer.

    (1499) Ca 139b. Moderaff. g. moderer attremper.

    (1732) GReg 629b. Moderer, adoucir, tr. «moderi. pr. moderet.» ●Moderer, retenir, tr. «Moderi. pr. moderet.» ●Moderer les impots, tr. «moderi an impojou.» ●Moderer ses passions, tr. «Moderi e voall inclinacionou.»

    (1824) BAM 4. moderi o goal-inclinationou. ●(1834) SIM 188. en devoa disqet dezàn da voderi e c'hoantchou. ●(1838) OVD 154. rac mei æssoh pêllat doh er golér aveit hé modérein, æssoh-é ehué hum forhein a-grén doh er pligeadurieu ag er hicg, eit nen dé ou modérein. ●288. moderein erhat ou labourieu.

    (2) V. pron. réfl. En em voderiñ : se modérer.

    (1825) COSp 170. eveit um voderein én exerciceu a gorf. ●(1839) BESquil 575. er ré e hroé dispigneu bras, hum vodéras aveit gobér mui a alézoneu. ●(1846) BAZ 186. Totila a zeuas da zousaat ha d'en em voderi.

  • modern
    modern

    adj. Moderne.

    (1968) BAHE 58/24. an dornerezed pe koufroù modern. ●(1984) HYZH 154-155/51. jeuiou modern (...) manej... tos-tos hag e-se.

  • modernaat
    modernaat

    v. tr. d.

    (1) Moderniser.

    (1964) BAHE 38/3. Kemeret o deus ar baizanted kalz a boan da vodernaat o mereurioù.

    (2) [empl. comme subs.] Modernisation.

    (1960) BAHE 22/4. hentañ anezho war hent ar modernaat.

  • modest .1
    modest .1

    adj. Modeste.

    (1907) PERS 117. Breman ez eo modest.

  • modest .2
    modest .2

    s. –où Cauchemar.

    (1732) GReg 819a. Rêve importun, & incommode, rêve fâcheux, tr. «modestou. p. molestou.» ●Avoir des rêves fâcheux, tr. «cahout modestou, ou, molestou

  • modestamant
    modestamant

    adv. Modestement.

    (1790) MG 200. gusquét modestemant.

  • modesti
    modesti

    f. Modestie.

    (1727) HB 246. Evit querzet gant modesti er Brocession, e tleomp sellet a isel ha non pas en dro deomp. ●(1790) MG 246. Ur voès meàuès n'hi dès na méh na modesti. ●(17--) EN 1174-1176. elamb an dud jouanc, en querhen ar merhed / hac enon dius tu, eb tehel deus o flas, / o brasan modesty (ehe) stran a bagas, tr. «les jeunes gens s'élancent au cou des filles, / et là, tout de suite, sans sortir de leur place, / leur plus grande modestie est jeu et bagage.»

    (1838) OVD 131.modesti e bassou eit bigodage. ●(1894) BUZmornik 104. n'euz netra par d'ar vodesti.

    (1911) SKRS II 32. ne reot morse netra enep ar vodesti.

  • modestiñ
    modestiñ

    v. intr. Cauchemarder, rêver.

    (1982) HYZH 147/61. modestet : e bro Plogonneg, a dalvez sorc'hennet, met gant ur stêr tostoc'h eus «cauchemar» ; modestet eo bet : il a fait un cauchemard. ●(1984) EBSY 156. (Sant-Ivi) modeziñ, tr. «rêver.»

  • modestiz
    modestiz

    f. Modestie.

    (1857) LVH 156. guet modestiss vras.

  • modet
    modet

    adj.

    I. (en plt de qqn)

    (1) Bezañ modet : habile, adroit.

    (1895) FOV 240. E hès tud modet bras eit dessaü el loennèt, tr. «il y a des gens habiles à élever les chevaux.»

    (1907) VBFV.fb 2b. adroit, tr. «modet.» ●62a. maladroit, tr. «ne ket modet de nitra.» ●(1922) EOVD 171. hañni nen dé ket modet èldou de grol, de hoari, de gañnein.

    (2) Bezañ modet : être formé.

    (1936) DIHU 301/100. Modet mat é Fanchon, er verh, aveit héh oèd.

    (3) Modet mat : comme il faut.

    (1905) LZBg Du 269. Er ré-men e zeliehé rein skuir vat pen dé guir é mant tud modet mat.

    II. (en plt de qqc.) Bien conformé.

    (1872) ROU 78a. Bien conformé, tr. «moded h[aut] et b[as] L[éon].» ●(1880) SAB 2. en doare m'eo gobaried, moded, troed an ilizou coz. ●(1890) MOA 180a. Bien conformé, tr. «modet-brao.»

  • modigañsoù
    modigañsoù

    plur. Manières, façons.

    (1869) FHB 225/123b. ha neuze ne voa ket a lorc'h enn-hi hag a vodigànsou gan-t-hi. ●(1869) FHB 228/151b. ho spered, ho c'hizou, ho doareou, ho modigansou.

  • modiñ
    modiñ

    v. tr. d. Conformer, former.

    (1869) FHB 205/388a. ilizou, moded ha gobaried da dalvout da scuer d'ar re a zao ilizou.

  • modkêr
    modkêr

    voir mod-kêr

  • modulasion
    modulasion

    f. Modulation.

    (1499) Ca 139b. Modulation. vide in canaff.

  • moe
    moe

    interj. =

    (1985) ADEM 26. (An Arradon) Poitrinaire oa, hi doa serret anoued, moê ! ●61. A-gaos d'an dra-se, oamp diwezhad da moned d'ar skol, moê ! ●63. ur yoc'h a yae ket d'ar skol, moê ! ●101. mes anavemp ket ni, moê !

  • moek
    moek

    adv. Complètement.

    (1956) BAHE 8/7. ne dae mui da du ebet koulz lavarout, rak dall-moek e oa.

  • moell
    moell

    m. –où Moyeu. Cf. moull .3.

    (1732) GReg 631a. Moïeu, le noïau d'une rouë, tr. «moëll. p. moëllou

    (1838) OVD 86. èl er ruyad péré e ya tout de hum joéntein ér moyél ag er rod.

    (1902) TMJG 345. gwigourad a re moal he c'har.

    ►sens fig.

    (1838) OVD 86. Hennéh-é gùir inean en devotion hag er moyél ag er religion a grechéneah.

  • moell-karr
    moell-karr

    m. moelloù-karr, moelloù-kirri Moyeu.

    (1499) Ca 140a. Moel carr. g. moieul de charrette.

    (1659) SCger 82a. moyeu d'vne roue, tr. «moell carr.» ●160a. moell carr, tr. «ùoyeu de charette.» ●(1732) GReg 631a. Moïeu, le noïau d'une rouë, tr. «moëll qarr. p. moëllou qarr

    (1903) ADBr xviii 345. gwigourad a re moal he c'har. ●(1903) MBJJ 109. 'n em stoka 'ra ar moello-kirri an eil ouz egile. ●(1910) EGBT 98. moëll qarr, tr. «m. moyeu.»

  • moell-rod
    moell-rod

    m. moelloù-rod Moyeu.

    (1732) GReg 631a. Moïeu, le noïau d'une rouë, tr. «Van[netois] mouyéll rod. p. mouyellëu rod

  • moeltr .1
    moeltr .1

    adj. Moite.

    (1633) Nom 232b-233a. Solum vliginosum, irriguum, vuidum : terre tousiours humide ou moite : douar bepret moüeltr humid ha leïz.

    (1732) GReg 633a. Moite, un peu humide, tr. «Moëltr

  • moeltr .2
    moeltr .2

    m. Moisissure.

    (1907) FHAB Mae 96. C'hoez ar moëltr 'zo gant peb tra. ●(1909) FHAB C'hwevrer 48. c'houez ar moeltr. ●(1916) KZVr 189 - 15/10/16. Moeltr, tr. «moisissure.» ●C'houez ar moeltr a zo en ti-man, Loeiz ar Floc'h.

  • moeltradur
    moeltradur

    m. Moiteur.

    (1732) GReg 633a. Moiteur, petite humidité, tr. «moëltradur.» ●(1774) AC 44. prest goude e santer eun domder, ac eur moeltradur general, tr. «des chaleurs & des moiteurs générales les suivent de près.»

  • moeltraj
    moeltraj

    m. Moiteur.

    (1732) GReg 633a. Moiteur, petite humidité, tr. «Moëltraich

  • moeltrañ / moeltriñ
    moeltrañ / moeltriñ

    v. intr. Moisir.

    (1732) GReg 633a. Devenir moite, tr. «moëltra

    (1922) FHAB Gouere 219. En eur sanailh ar foenn a c'hell moeltri. ●(1931) VALL 474a. Moisir, tr. «moeltri

  • moeltret
    moeltret

    adj. Moisi.

    (1633) Nom 84a. Fœnum mucidum : foin moisi : foüen loüet, foüen moüel'ret (lire : moüeltret).

    (1870) FHB 274/97a. moeltret, louet, brein.

    (1916) KZVr 189 - 15/10/16. Moeltret, tr. «moisi.» ●foenn moeltret, Loeiz ar Floc'h.

  • moereb
    moereb

    f. –ed, –ezed

    I. (famille)

    (1) Tante.

    (1499) Ca 111b. [hoar] g. seur de pere / ou mere. b. mozreb. ●142a. Mozreb. g. ante. ●(c.1500) Cb 111b. [hoar] g. seur de pere / ou mere / ante. b. mozreb. ●(1521) Cc. [hoar] seur de pere / ou de mere : ante. b. moezreb. ●(1576) Gk II 154. An mozreb, dan ny. ●(1625) Bel 263. EVelse an gruec decedet, ne gall quet he intaff dimiziff nac eurediff de merch procreet deueus he priet arall, na de hoar, na de mozrebesset, na de Queniteruesset compes, na de Queneuderuesset, na de Quifniantesset. ●(1641) Missirien 1. Ma gourhemennou dam moezrep Louisa.

    (1659) SCger 115b. tante, tr. «moëreb, p. et.» ●160b. mouereb p. bet, tr. «tante.» ●(1732) GReg 905a. Tante, tr. «Moëreb. p. moërebed. moëzreb. p. moëzrebed. Van[netois] moéreb. p. moérebed

    (1878) EKG II 268. Va moereb Anna, emez-hi ! ●272. deuit aman, ho pemp, da lavaret kenavezo d'ho moereb. ●(18--) SBI I 242. Rèd a vo scriva lizer na d'he moerebezed, tr. «Il faudra écrire une lettre à ses tantes.»

    (1911) BUAZperrot 367. Unan eus e voerebezed. ●(1913) THJE 8. Kredein e hré é oé un dra vat degas é verhed kohan dedal ou moéreb.

    (2) Moereb a-berzh tad, a-gevrenn an tad : tante paternelle.

    (1633) Nom 333a. Amita : Patris soror : tante du costé du pere : moüezreb á quefren an tat.

    (1732) GReg 905b. Tante paternelle, tr. «Moëreb a-berz tad

    (3) Moereb a-berzh mamm : tante maternelle.

    (1732) GReg 905a. Tante maternelle, tr. «Moëreb a-berz mamm

    II. Vocatif de politesse à une femme âgée.

    (1936) IVGA 183. Moereb, lavarit d'in pelec'h emañ an touller.

    III. Moereb ar peragoù hag ar penaozioù : qui pose des questions à tort et à travers.

    (1972) SKVT i 142. Ur gwir voereb ar peragoù hag ar penaozioù anezhi !

    IV. Bout he moereb a-raok he eontr er prehesion : le bonnet dépasse la coiffe.

    (1912) RVUm 321 (Gu). E ma hou moereb érauk hou iondr ér préhésion, tr. P. ar Gov «Votre tante marche avant votre oncle en procession : se dit quand le bonnet dépasse la coiffe.»

  • moereb-kompez
    moereb-kompez

    f. Tante propre.

    (1732) GReg 905b. Propre tante, sœur du pere ou de la mere, tr. «Moëreb compès. p. moërebed compès

  • moereb-kozh
    moereb-kozh

    f. Grand'tante.

    (1732) GReg 905b. Grande tante, tr. «Moëreb coz. p. moërebed coz

    (1891) AGB 24. ho deuz gillotinet he voereb-koz.

    (1911) BUAZperrot 485. hano he moëreb koz.

  • moerebiñ
    moerebiñ

    v. tr. i. Moerebiñ da ub. =

    (1932) BRTG 51. Gañnet e oè ur minourig é Kervotéz. Leuiné bras d'é dud. «Menammet» ha «moérebet» e zo bet dehon eih té dohtu.

  • moeson
    moeson

    s. Moisson.

    (1633) Nom 74a. Messis : la moisson : an eaust, an moëssoun.

  • moezon
    moezon

    s. Conduite, façon.

    (1575) M 1979. nedeu da vn moeson, tr. «ce n'est pas d'une seule façon.» ●3471-3473. an meuell (…) / A drouc fæson ha moeson dissonant, tr. «le valet / de mauvaises mœurs et de conduite fâcheuse.»

  • mog .1
    mog .1

    m. –où Feu, foyer, habitation.

    (1732) GReg 480b [lire : 408b]. Feu, parties d'une Paroisse, ainsi nommées pour païer les foûages, par cheminées, ou par feux, tr. «Moug. p. mougou. mog. p. mogou. (delà, mogued, & mougued, fumée.). ●Il y a 13 feux dans Tregourez (paroisse de Quimper) chacun de 30 journeaux de terre chaude, tr. «Trizecq moug a so eñ parrès Tregourez, ha tregont dervez arat douar-tom ê pep hiny anezo. ●Un feu doit contenir 120. journeaux de terre, tant chaude que froide, tr. «Ur m oug, ou, ur mog, a dle compren c'huëc'h uguent devez arat douar, qen tom, qen yen, ou, qen stu, qen distu.» ●(1752) PEll 617. Môg, Maison, famille, et proprement ce que nous appellons Feu & Ménage. On s'en sert en Léon pour compter les familles d'une Paroisse, d'une Tréve, d'un Canton, quand on veut y lever les tailles, les soldats de milice &c.

    (1876) TDE.BF 470a. Moug, mog, s. f., tr. «Feu dans le sens de famille, ménage, pour compter la population. Ce mot est de ceux qui n'ont pas de pluriel, parce qu'il est toujours employé avec un nom de nombre. Tregont moug a zo er barrez-ze, il y a trente feux dans cette paroisse.»

  • mog .2
    mog .2

    s.

    (1) (astronomie) Apogée. cf. bog

    (1942) VALLsup 9b. Apogée. Ajouter mog L[éon] (bog Suppl. Moal) ; la lune est à son apogée, à son plein al loar a zo en he mog. Mog se dit aussi de la mer, du plein de la marée L[éon].

    (2) (domaine maritime) Plein de la marée.

    (1942) VALLsup 9b. Mog se dit aussi de la mer, du plein de la marée L[éon]. ●113b. Maximum des marées, de la lune, etc. mog L[éon] : la marée atteint le maximum, c'est la plus grande marée ar mor a zo en e vog (Perrot).

  • mogaj
    mogaj

    s. (droit) Fouage.

    (1752) PEll 617. On nomme ces levées [de tailles] Mogac'h par Ch François.

    (1876) TDE.BF 462b. Mogach, mougach, s. m., tr. «Levée de la taille ou de la milice au temps où elle se faisaint par famille ou par ménage.»

  • mogasenn
    mogasenn

    f. –où Grosse fumée.

    (1935) ANTO 50. ar vogasenn a zeue en hor c'hombod eus genou ar marc'h-du. ●(1942) VALLsup 83a. Grande fumée, tr. «mo(u)gasenn f. T[régor] (d'après Tornaod).» ●(1957) AMAH 245. ha me a skare kuit hanter zallet gant ar vogasenn-se.

  • moged
    moged

    m.

    I.

    (1) Fumée.

    (1499) Ca 86a. moguet. ●140a. Moguet. ga. fumée. ●(c. 1501) Lv 236/134. moguet gl. fumus.

    (1659) SCger 160a. moguet, tr. «fumee.» ●(1732) GReg 107a. Bouffée de fumée, tr. «bouilh-mogued. p. bouilhou-mogued.» ●442a. Fumée, vapeur qui sort du bois qui brûle, tr. «Mogued. mougued.» ●Noirci du fumée, tr. «Duet gad ar mogued

    (1838) OVD 86. hanval doh ur gohad moguêd péhani e sàue treman en ean. ●(1849) LLB 529. En ti lein a voged.

    (1902) PIGO I 70. eun toufad moged. ●(1905) MRPL 48. Egiz ar moged tano a zav euz an doen. ●(1905) KANngalon Genver 305-306. ur moged du ha teo azioc'h flammoù uhel kenan. ●(1910) MBJL 70. kement a chiminalo uhel a dislonk moged du.

    (2) sens fig. Chose, acte vain et inutile, vanité des choses.

    (1862) JKS 199. plijaduresiou (...) ne d-int nemet moged. ●226. Kement a zo er bed ne d-eo nemet moged ha poan spered. ●(1894) BUZmornik 430. ne oa ar c'hloar hag ann danvez-se nemed avel ha moged.

    (1906) KPSA 95. ar vuez a bado da-viken a roont evit koz moged ar bed. ●(1926) FHAB Kerzu 449. A ! Gouiziegez ! / Deskadurez ! / Netra na ve ket goullo ! Moged hepken ! Moged ato !

    (3) Sac'h moged : fanfaron.

    (1909) HBAL 24. Allo, sac'h moged !... bombanser fall : setu te adarre o vralla da gloc'h eb ezom...

    (4) Reiñ moged da ub. : flatter qqn.

    (1907) VBFV.fb 44a. flatter, tr. «rein moged

    (5) Fumet.

    (1732) GReg 442a. La fumée du vin, tr. «Mogued ar guïn.»

    II.

    (1) Tremen evel ur bouilh moged : être éphémère.

    (18--) SAQ I 130 (L) J. Quéré. Ar vuez hirra, var an douar, a dremen evel eur bouil moged. ●435. He eurusded a dremen evel eur bouil moget.

    (2) Bezañ moged kamm o sevel a-zioc'h e siminal : être cocufié.

    (1958) ADBr LXV-4 511 (K-An Ospital Kammfroud). Aux trois expressions bien connues : botou berr, lostenn verr, et marh rouz qui s'appliquent aux époux tourmentés par la jalousie, il vient s'en ajouter une quatrième, très usuelle dans le breton de l'Hôpital-Camfrout. C'est moged kamm. La plus cruelle des vexations pour un mari inquiet est de s'entendre dire : Am-eus aon e sao moged kamm a-zioc'h da siminal, pôtr !

    (3) Sevel ar moged diouzh : avoir reçu une bonne correction.

    (1911) RIBR 136 (L) K. ar Prat. Ar bleiz ne voe ket lazet, mes eur roustad bazadou en devoa bet ken e save ar moged dioutan.

    (4) Ober muioc'h a voged eget a dan : faire plus de bruit que de besogne.

    (1900) MELU X 214 (T-Trevereg). Hénez a ra muoc'h 'vogod 'vid a dann, tr. E. Ernault «Il fait plus de fumée que de feu (plus de bruit que de besogne ; c'est un fanfaron).»

    (5) Mont e moged : disparaître, s’anéantir.

    (1869) (L) G.-M. Karoff SAG 129. Hag ho fortun azamblez gant hoc'h enor a zo eat e moged.

    (6) (Skeiñ, teurel) tan ha moged : voir tan.

    (7) Ruflañ avel ha moged : voir avel.

  • mogedadenn
    mogedadenn

    f. Femme sans ordre.

    (1879) ERNsup 147. mogedadenn, qui veut dire à Trév[érec] une femme sans ordre.

  • mogedasenn
    mogedasenn

    f. Grande fumée.

    (1879) ERNsup 147. mogodasenn, f. grande fumée, Trév[érec].

    (1927) GERI.Ern 27. mogodasenn, tr. «grande fumée.»

  • mogedeg
    mogedeg

    f. –où Cheminée.

    (1934) BRUS 239. La cheminée, tr. «er vogedeg

  • mogedek
    mogedek

    adj. Fumant.

    (1732) GReg 442a. Fumant, ante, tr. «Moguedecq.» ●442b. Fumeux, euse, qui jette des fumées, tr. «moguedecq

    (1876) KTB.ms 14 p 60. millionou a c'houlaouennou koar (...) mogedek.

  • mogedell sant Yann
    mogedell sant Yann

    f. Feu de la saint Jean.

    (c.1718) CHal.ms ii. feu de la St Ian, tr. «tantat San Iahan goel Iahan horlogen San Iahan moguedel San Iahan

  • mogedenn
    mogedenn

    f. –où

    (1) (Une) fumée.

    (17--) TE 463. Sorti e ras ag er voguêdèn-ze carhuèt-lann, de béré é hoai bet reit ur bouvoër haval doh hani en huill-gruguêt ar en doar.

    (1821) SST iii. ur vogueden quen du.

    (1902) PIGO I 184. eur vogeden o sevel 'uz d'ar c'hoat. ●(1912) MMPM 20. hag e teuz evel eur vogeden. ●(1957) AMAH 245. e save diouzh an oaled ur vogedenn ken tev ha ken put ma rankemp leuskel an nor hag ar prenestroù digor war o hed.

    (2) Lakaat ur vogedenn : fumer (du tabac).

    (1957) BRUD 2/43. An deiz-se, e-ser lakaad eur vogedenn, evel ma lavare, e oa eet Yann ar Pichon, kouilh Kêrspern, war-zu ar Stankou.

    (3) Exhalaison, fumet.

    (1732) GReg 328b. Il s'éleve des exhalaisons de la terre, tr. «Moguedennou a sao eus an douar.» ●385a. Exhalaison, vapeur sèche et chaude, que le feu souterrain pousse de la terre, & que les astres attirent, tr. «Moguedenn. p. moguedennou. ur voguedenn a sao eus an douar.» ●442a. Fumée, vapeur qui sort des viandes chaudes, &c., tr. «Moguedenn. p. moguedennou.» ●La fumée du vin, tr. «moguedenn ar guïn.» ●442b. Fumet, petite fumée qui sort du vin, ou d'une perdrix preparée, & qui chatoüille l'odorat, tr. «Moguedennicq c'huëcq.»

    (1854) PSA II 144. ur voguêden a frond huêc. ●(1863) GOM 162. da sevel betec he drôn evel ur vogueden eus ar parfum agreabl.

    (1933) MMPA 161. ar vogedenn a c'houez vat a sav eus ar mirr hag an ezans.

    (4) Vapeur, émanation.

    (1732) GReg 949a. Vapeur, tr. «moguedenn. p. moguedennou.» ●(1876) TDE.BF 463a. Mogedenn, s. f., tr. «Exhalaison, miasme, vapeur.»

    (5) Brume, brouillard.

    (1849) LLB 1227. É sewel ged ou zreid ur vogeden téhoel.

    (6) sens fig. Petite quantité (de choses abstraites).

    (1854) PSA II 203. eid ur voguéden a inour. ●(1894) BUZmornik 210. eur vogedenn a henor hag a c'hloar.

    (1907) FHAB Meurzh/Ebrel 41. Anez n'hon dezo nemet eur vogeden religion.

  • mogedenn-douar
    mogedenn-douar

    f. (botanique) Fumeterre.

    (1732) GReg 442b. Fumeterre, plante médecinale, tr. «Van[netois] mogueden-douar

    (1876) TDE.BF 463a. Mogedenn-doar, s. f., tr. «V[annetais] Fumeterre, plante.»

  • mogedenniñ
    mogedenniñ

    v. intr. Produire des exhalaisons.

    (1876) TDE.BF 463a. Mogedenni, v. n., tr. «Jeter des exhalaisons, des vapeurs.»

  • mogedennus
    mogedennus

    adj. Qui produit des exhalaisons.

    (1876) TDE.BF 463a. Mogedennuz, adj., tr. «Qui jette des exhalaisons, des vapeurs.» ●(1890) MOA 256a. Qui jette des exhalaisons, tr. «mogedennuz

  • mogeder .1
    mogeder .1

    m. –ion

    (1) Celui qui enfume.

    (2) Fumeur de tabac.

    (1732) GReg 442b. Fumeur, qui fume du tabac, tr. «mogueder-butum.»

    (1919) MVRO 2/c. Ar vutunerien, mogederien dreist-holl.

    (3) sens fig. Encenseur.

    (1732) GReg 338a. Encenseur, flatteur, tr. «mogueder. p. yen

  • mogeder .2
    mogeder .2

    m. –ioù

    (1) (apiculture) Fumigateur.

    (1905) DIHU 4/66. get hou mogedér. ●(1906) GWEN 17. Ar mogeder a zo eur souflez.

    (2) Lestr mogeder : navire à vapeur.

    (1869) FHB 229/155b. eul lestr mogedeur, (ul lestr dre dan). ●(1872) ROU 107a. Vapeur. Navire, tr. «Mogedeur, b[as] L[éon].»

  • mogedet
    mogedet

    adj.

    (1) (cuisine) Fumé.

    (1633) Nom 59a. Lardum rancidu: lard rancé, chansi : quic sall moguedet, quic sal loüedet. ●60a. Caro fuma durata, vel infumata : chair enfumée : quic moguedet.

    (1659) SCger 21a. chair fumée, ou boucanée, tr. «quic moguedet.» ●(1732) GReg 147b. Chair fumée, ou, boucanée, tr. «Qicq moguedet

    (1857) CBF 6. kik mogedet, tr. «viande fumée.» ●(1876) TDE.BF 463a. Hariñg mogedet, tr. «hareng fumé.»

    (1933) CDFi 7 janvier. pastellou kig-moc'h mogedet. ●(1935) NOME 25. an anduilh mogedet. ●(1944) DGBD 109. pesked mogedet.

    (2) Noyé dans le brouillard.

    (1876) TDE.BF 463a. Ti mogedet, tr. «masure, bicoque.»

    (1918) LZBt Mae 33. e tiskwizemp en eur geriaden benag mogeded.

    (3) Qui a le goût de la fumée.

    (1924) BILZbubr 42/975. soubenn mogedet.

  • mogediñ
    mogediñ

    v.

    I. V. intr.

    (1) Fumer, produire de la fumée.

    (1499) Ca 140a. g. fumer. b. moguediff.

    (1732) GReg 442a. Fumer, jetter de la fumée, tr. «Moguedi. pr. moguedet. mouguedi. pr. et. Van[netois] moguedeiñ. mouguedeiñ. ppr. et.» ●Cette cheminée fume, la fumée rentre dans la chambre, tr. «Moguedi a ra ar ciminal-mâ.»

    (1849) LLB 484. Hag el ur foziad gleu hou ler é vogedein. ●(1868) FHB 201/357b. eun dachennic ag â vogedé blank aolac'h. ●(1876) TDE.BF 463a. Mogedi a ra ar siminal, tr. «la cheminée fume dans l'intérieur.»

    (1925) IZID 8. Ou cheminal é vogedein adrest ou zi.

    (2) Produire une vapeur.

    (1849) LLB 1212. Ol e vampreu e grein, é ziwfren e voged.

    (3) (cuisine) Fumer.

    (1926) FHAB Meurzh 95. Goude e vezont staget a zibouez eul las, er siminal, da vogedi.

    II. V. tr. d.

    (1) Enfumer.

    (1659) SCger 50b. enfumer, tr. «moguedi

    (1906) GWEN 20. goude beza o mogedet [ar gwenan]. ●(1925) FHAB Mezheven 215. mogedi ha mouga an dud kez.

    (2) (cuisine) Fumer, saurer.

    (c.1718) CHal.ms iv. saurer, tr. «moguedein haranguet.» ●(1732) GReg 442a. Fumer, exposer à la fumée certaines viandes pour les abonnir, tr. «moguedi qicq.»

    (1876) TDE.BF 463a. Mogedi kik, tr. «fumer de la viande.»

    (1944) DGBD 160. o vogediñ ar pesked a vez tapet.

    (3) Fumer (du tabac).

    (1732) GReg 442a. Fumer, prendre du tabac en fumée, tr. «moguedi butun.»

    (1876) TDE.BF 463a. Mogedi butun, tr. «fumer du tabac.»

    (4) sens fig. Encenser.

    (1732) GReg 338a. Encenser les grands, les riches, les louër, les flatter, tr. «moguedi ar binvidyen hac ar re a so ar voul gantdho.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...