Recherche 'la...' : 946 mots trouvés
Page 9 : de lander (401) à landrusenneg (450) :- landerlander
m. –ioù Landier.
●(1499) Ca 120b. Lander. g. landier. ●(1633) Nom 163b. Crateuterium : fer où tourne la broche : oüarn pe ouz hiny ez dro an bèr, lander.
●(1659) SCger 155b. lander, tr. «landier.» ●(1732) GReg 561a. Landier, grand chenet de cuisine, tr. «Lander. p. landerou. Van[netois] landre. p. landreëu.»
●(1856) VNA 50. les Chenets, tr. «el Landerieu.» ●(1857) CBF 28. Digasit al landeriou hag ar baliked, tr. «Apportez les chenêts et la pelle à feu.» ●(1876) TDE.BF 389a. Lañder, s. f., tr. «Chenêt d'un foyer ; pl. lañderiou.»
●(1931) VALL 117a. Chenêt, tr. «lander m. pl. iou.» ●(1934) BRUS 239. Les chenets, tr. «el landerieu.»
- LandernevLandernev
n. de l. Landerneau.
I.
●(c.1480) N 1394-1397. Ema dou hanter spes e placc aes am deseau / He eneff net gant Doe diuoe so guir roen ster / He corf so enterret parfet a coudet scler / Entre Doulas a scler han ker a Landerneau. ●(1576-1600) Cco 80. lãderne.
●(1732) GReg 561a. Landerne. ●(1793) SD 108. Great er commission ar goüarnamand eus a Finistère, en Landerne, ar 28 deis a viz ventos, eil bloas eus ar Republicq, unan hac indivisibl. ●247. Great er Gommission eus an departamant a Finister, e Landerne, an 18 Pluviôse, pe mis ar glao, an eil bloas eus ar Republiq, unan hac indivisibl.
●(18--) LED.gou 35. A Vontroulez, a Landerne / Eus a Dreger hag a Gerne. ●(1825-1830) AJC p. 280. landernef. ●(1834) HEB 411. pere a chomme equichen Landerne. ●(1834) SIM 29. e ranqe tremen dre Landerne, ar Faou ha Castellin. ●(1847) FVR 195. Lesneven ha Lannderne. ●(1857) CBF 131. Landerne. ●(1860) BAL 155. e Landerne, er Faou, e Kemper, Concarne, Pont-Abbat, Gouaien, Enez-Sizun, Douarnenez ; etc. ●(1863) ST 6. Landerne, Lezneven, Montroulez ha Kastel. ●(1865) FHB 1/7b. Er pevar devez kenta eus ar mis-ma e tlient beza e Landerne, Goueznou, Conq ha Locournan. ●(1869) TDE.FB xviiib. Lann-Ternok, Lann-Derne. ●(1876) TDE.BF 389a. Ann nep a ia euz a Landerne da Lesneven, al loar a bar war he gein hag ann heol war he dal. ●(1876) BJM 4. epad ur mission e Landerne. ●(1878) SVE 967. C’houez ann the hag ar c’hafe / A zo gant merc’hed Landerne. ●815. Pa vezit war bont Landerne / N'oc'h nag e Leon nag e Kerne. ●(1884) BUZmorvan 122. Sant Guevrok a glanvaz e Landerne enn eur ober tro ann eskopti. ●(18--) SON II 266. Adieu, pors Brest ha Recouvrans, / 'C'h an da guitaad Frans, / Ar Roc'h, Landernè, Castel-Pol, Montroulès, / Landivichau tremenen aliès ! ●(1889) CDB 160. Ann devez warlerc'h he eured / E oa foar e Landerne. ●(1890) MOA 21b. Lann-Derne ; - (Lann-Ternok ; - Lann-Terne), Landerne. ●(18--) SPY 11/7b. Da Landerne da gouent an Ursilinezet. ●(c.1890) CFB 42b. Landerne, Landernok.
●(1905) ALMA 18. e Landerne emaint 11 a-enep 12. ●(1911) BUAZmadeg 119. pa gouezas klav e kear Landerne. ●(1912) DDPB 273/1642. Ann nep euz a Landerne a ia da Lesneven, / A bar al loar war he zalben. ●(1927) GERI.Ern 339. Landerne. ●(1928) FHAB Genver/27. deuet fenoz, eus a Landerne gant soudarded ha kanoliou. ●(1932) KELD 70. Landerne. ●(1983) GKDI 13a. D'an devez-se e Landerne, / E Brest hag e Kemper-Kerne, / Saverien-yer en dienez, / A youh d'an oll o faourentez.
►
●(1869) TDE.FB xviiib. Lann-Ternok, Lann-Derne. ●(1890) MOA 21b. Lann-Derne ; - (Lann-Ternok ; - Lann-Terne), Landerne. ●(c.1890) CFB 42b. Landerne, Landernok.
►
●(1825-1830) AJC 2571. lared a ris ma eta red a vou mond bete landerno / dre eun denvaligen eb efar doust penos a vou an dro.
●(1980) (2005) IFTR 298. En Brest hag e Landivizio / En Kemper hag e Landerno.
II.
(1) Proverbe.
●(1876) TDE.BF 389a & 811. Ann nep a ia euz a Landerne da Lesneven, al loar a bar war he gein hag ann heol war he dal. ●note de Troude : « Jadis en effet, ces deux villes et leurs environs étaient habitées par les plus grands seigneurs du pays, ce qui justifiait l'allégorie ci-dessus. Lesneven, disait-on, est le soleil du Léon, et Landerneau, la lune. – De mauvais plaisants ont dit de nos jours : La lune de Landerneau, ce qui n'est pas moins stupide que l'idée de celui qui fit placer sur la flèche d'une église, aujourd'hui détruite, un globe doré figurant la pleine lune et au-dessus un croissant figurant le premier quartier ».
(2) Proverbe.
●(1878) SVE 815. Pa vezit war bont Landerne / N'oc'h nag e Leon nag e Kerne.
●(1920) (1978) BSPL 152. Pa vézer var bount Landerné n'emaoc'h nag e Léon nag e Kerné.
●(2003) TRMOR 45. War bont Landerne / N'emaoc'h nag e Leon nag e Kerne.
(3) Dicton.
●(1878) SVE 967. C'houez ann the hag ar c'hafe / A zo gant merc'hed Landerne.
●(1975) BRUD 50/3. C'hwez an te hag ar hafe / A zo gand merhed Landerne. ●(1994) BOUE 143. C'hwezh an te hag ar c'hafe / A zo gant merc'hed Landerne.
●(2003) TRMOR 55. C'hwez an te hag ar c'hafe / A zo gant merc'hed Landerne.
(4) Dicton. Cf. note Gw. le Menn DDPB 273/1642.
●(1878) SVE 990. Ann nep euz a Landerne a ia da Lesneven, / A bar al loar war he zalben.
(5) Proverbe.
●(1878) SVE 991. Etre ar Faou ha Landerne, / N'emoc'h nag e Leon nag e Kerne.
●(1995) PLTZ 85. Etre ar Faou ha Landerne / n'emeur nag e Leon nag e Kerne.
(6) Proverbe.
●(1878) SVE 992. Pa vezit war bont Landerne, / Fri Leonard, reor Kerne.
●(1981) ANTR 107. Pa vezer war bont Landerne ne vezer nag e Leon nag e Kerne. E vez da fri e Leon ha da revr e Kerne, a lavar tud zo. ●(1995) PLTZ 85. P'emeur war bont Landerne / 'mañ ar fri e Leon / Hag ar rêr e Kerne !
●(2003) TRMOR 46. Pa vezit war bont Landerne / Fri leonard, revr kerne.
(7) Formule enfantine (Braspartz).
●(1882) SVE 217-218. Heï ! Heï ! dikodrin... / Da Landerne da vit gwin; / Da vit gwin ha bara mad / Da Iannik vihen da wellaad.
●(1975) BRUD 50/13. Hei ! hei ! Dikodrin... / Da Landerne david gwin, / David gwin ha bara mad, / Da Yannig vihan da wellaad.
(8) Formule utilisée par les parents lorsqu’ils font sauter leurs enfants sur leurs genoux.
●(1957) SKOL 5/6/19. Hei do ! Marc'h Hamon, / Da landerne davit bonboñ. / Bonboñ, bara mat, / D'ar paotrig-mañ ha d'e dad / Hag un tammig war ar samm / D'ar paotrig-mañ ha d'e vamm. ●(1975) BRUD 50/7. Hei do ! marh [ano eur bugel] / Da Landerne david boñboñ, / Boñboñ, bara mad, / Hag eun tammig war ar zamm, / D'ar paotrig-mañ ha d'e vamm !
(9) Proverbe.
●(1912) MELU 202. An neb a ya da foar Santez Katell e Landerne, / Ne gar nag e gorf, nag e ene.
(10) Mots-croisés.
●(1955) SKOL 4/19/3. Unan eus mibien Adam hag Eva / Douar karet gant pep hini / Eus ar verb bezañ / Kentañ tra a weler e Landerne / ABEL / BRO / EO / L.
(11) Devise de noblesse (Guyomarc’h du manoir de Palud-Bihan).
●(1973) LAND 191. Quemer, Quelen, en français "Prendre Conseil".
(12) Devise de noblesse (Manoir de Traoñ-Elorn).
●(1973) LAND 195. Martèze (peut-être).
III. [Toponymie locale]
●(1865) FHB 18/139a. An Tad Maneur a roaz c’hoaz goude-ze misionou e Roscanvel, Hanvec, Sant-Thomas-Landerne, e Logonna, e Berrien, Scrignac, Benodet, Sant-Rioual hag en oll garteriou ze e reaz eur vad dispar. ●(18--) SPY 1/7b. Rag se ta me oa kasset ar c'henta oa gallet / Da Landerne da gouent an Ursilinezet.
●(1931) FHAB Gwengolo/336. Evelse e vezed digemeret (...) en tri Filier (...) e Landerne. (...) e Landerne hini ar Vrec'h Aour hag hini Taolenn Bacchus. ●(1974) ISHV 5. parrez Sant-Tomaz Landerne.
- LandernevizLanderneviz
n. pr. plur. Habitant de Landerneau.
(1) Landerneviz.
●(1878) SVE 993. Ma vankfe chausser a Vrezall, / Landerneïz, pakit ho stall. ●(1883) MIL 203. ar roue koz Elorn a rene var Landernevis.
●(1913) FHAB Ebrel 101. Landerneiz.
(2) Dicton.
●(1878) SVE 993. Ma vankfe chausser a Vrezall, / Landerneïz, pakit ho stall.
●(1937) (1976) CGBR 60. Ma vank chauser ar stank Brezal, / Landerneiz, pakit ho stal !
- landerniñlanderniñ
v. tr. d. =
●(1928) BREI 60/3a. Ha houman da landerni 'ne gorzailhenn c'houec'h pe zeiz ha tregont $$$skload dour.
- LandevantLandevant
n. de l. Landévant.
(1) Landevant.
●(1847) FVR 306. evit difourka ar re c'hlaz diouc'h Landevan, Lokmariaker ha Mendon. ●(1891) VNB 221. Ni hun nès passet Landevant, ha ni e rid trema Alré.
●(1902) LZBg Mae 102. Landévan. ●(1902-1905) LARB 126a. Paudredigeu a Landivant ha ré a Bleùignér. ●(1909) DIHU 52/351. Un tad bambochér e oé Gueltaz Kranpoeh a Landevañn. ●(1934) BRUS 295. Lanndevan.
(2) Blason populaire : voir tog.
(3) [Toponymie locale]
●(1902) LZBg Mae 104. Sant-Jil. ●(1906) DIHU 18/305. Sant-Jili.
- LandevantizLandevantiz
n. pr. plur. Habitants de Landévant.
●(1911) DIHU 71/255. É Lanndevan é touger Tokeu bordet. Er morhanù-sé ataù e zou reit de Lanndevañniz.
- LandevennegLandevenneg
n. de l. Landévennec.
I. Landevenneg.
●(1580) G [Titre]. An Buhez Sant Gwenôlé Abat ar kentaf eus a Lantevennec. ●1004-1006. Ryou / So en Landevennec hoentec, hep prezec gaou (…) / Ouz douguen relygyon, tr. «Ryou / Qui est à Landévennec (…) / Portant l’habit religieux.» ●1008. Eth da Landevennec hoantec hep ezec den.
●(1716) PEll.ms 817. Lantevenec que l’on prononce Landevenec. ●(1732) GReg 85b. boë Landevénnecq. baë landevennecq. ●561a. Landevennecq. ●(1752) BS 148. en draouyenn pe flanquenn e peini e ma bremâ Abaty Landevenec.
●(1821) GON 436b. Landévennec. ●(1834) HEB 411. goudese e zeas da gouent Landevennec. ●(1839) BESquillere 135. obér ou demeurance én tu-aral ag er vréh-mor, eit hum laquat én abri én devalen é péhani é ma bermen abaty Landevenec. ●(c.1860) IMR [1]. ha sant GGuenole, kenta abad a Landevennec. ●(1865) FHB 5/37b. Sant Guenole, abad e Landevennec. ●(1866) SEV 251. abad mouster Landevennek. ●(1876) BJM 81. abatti Landevennec. ●(1867) TELrem 6. Landevennek am euz kanet. ●(1878) SVE 978. E Landevenek / Peder maouez evit eur gwennek. ●(1884) BUZmorvan 153. abad Landevennek. ●(1890) MOA 22a. Landevennek.
●(1905) ALMA 65. Landevennec. ●(1911) BUAZmadeg 154. eur gouent hanvet Landevennek. ●(1922) GLPI 7. E-barz e abati / Kêrig Landevenneg. ●(1923) FHAB Eost 8/290. goudeze e voe laket e penn manati Landevennek, e bro Gerne. ●(1926) FHAB Mae/181. tad ar Venec'h ha diazezour Landevenneg. ●(1926) FHAB Kerzu 462. Landevenneg en doa Grallon da welet warni. ●(1931) FHAB C'houevrer 51. da c'houde ez eas betek Telgruc ha Landevennek. ●(1995) LMBR 97. koad Landevenneg.
II.
(1) Dicton. Cf. note Gw. Le Menn DDPB 275/1652.
●(1878) SVE 978. E Landevenek / Peder maouez evit eur gwennek. / Ann hini chom da varc'hata / Hen deuz evit netra, / Hag ann hini a ia d'ar iaou / A gav leiz ar c'hraou.
●(2003) TRMOR 57. E Landevenneg / Peder maouez evit ur gwenneg / An hini a chom da varc'hata / En-deus evit netra.
(2) Dicton.
●(2003) TRMOR 48. Daoubennek, daourevrek / Evel ar moc'hed e Landevenneg.
III. [Toponymie locale]
●(1752) PEll 817. il y a auprès de Landévennec une pointe de grève, en forme de sillon, nommée de tems immémorial Gro-saös, grève d'Anglois ou des Saxons.
●(c.1860) IMR 2. Goude beza gret e beden var Men-Hom, ar roue Gralon a heuillas Guenole da abatty Landevennec. ●(1995) LMBR 97. Graet e vez Koad ar Folgoad eus koad Landevenneg.
●(2002) TEBOT 112b. Abati Landevenneg / Ha mor Douarnenez / Lec'h ma oa beuzet Kêr-Iz / Hag ar briñsez Ahez.
- landgrav
- LandiLandi
voir Landivizio
- landibuilhlandibuilh
m. Vaurien.
●(1964) BRUD 21/50. al landibuill a Skolan-se. ●53. Eur gwir landibuill e oan deuet da veza.
- landigedonlandigedon
s. Ober landigedon : prendre du plaisir, s'en donner.
●(1974) YABA 07.12. Ei ! me mouez. Ei ! me merhed ! Groam landigedon !
- Landiviziavad
- LandiviziavizLandiviziaviz
n. pr. pl. Habitants de Landivisiau.
●(1865) FHB 4/32a. An Autrou’n Escop a zo ive pignet er gador evit trugarecat Landivisiaïs eus ho bolontez vad. ●(1890) MOA 22a. Habitants : landivisioiz, - Landivichoiz. ●29. Landivisioad, - Landivisiavad, Landivisioiz, - Landivisiaviz.
●(1923) FHAB Mezeven 6/215. Fransez, daoust peger mat e oa bet evit Landivisiaviz, a zo stlapet e vez er maez eus an iliz. ●(1964) CAIR 143b. Landivichoiz.
- LandivizioLandivizio
n. de l. Landivisiau.
I.
●(1732) GReg 561a. Landivizyau.
●(1825-1830) AJC p. 280. landivisiou. ●(18--) PENdast 212. Mari deus a Landivijo gwir objet ma c'harante. ●(1844) OLLI 706. Yoen Grall, hostis e Landivisiau. ●(1850) PENgwerin4 61. En Landivicho pa e arruet. ●(1851) PENgwerin5 163. Va spanel en Landivijo / A va rosel en Gwimillau. ●(1865) FHB 1/7b. e Landiviziau. ●(1871) FHB 311/398b. Lambader zo eur bourkik bihan var an hent coz etre Landiviziau ha Castel. ●(1878) EKG ii 105. Ha n’euz ket breman anezho e Plouvorn, e Guikourvest, e Guikar, e Bodiliz, ha zoken marteze e Landivicho ? ●108. ped hent-treuz n’euz ket ac’halenn da Landivicho ? ●(18--) SON II 266. Adieu, pors Brest ha Recouvrans, / 'C'h an da guitaad Frans, / Ar Roc'h, Landernè, Castel-Pol, Montroulès, / Landivichau tremenen aliès ! ●(1890) MOA 22a. Landivisio.
●(1905) ALMA 32. Landivisio. ●(1907) MVET 76. da Landivicho, da Witevede, da Lannilis ha da Gastell zoken. ●(1908-1911) KBSA 261. kae dioustu da Landivizio da brena ler. ●(1911) SKRS II 163. Ar c'hiz-se a gaver e Kastel Paol, e Lesneven, e Landivizio, ha marvad e meur a leac'h all. ●(1913) FHAB Eost 228. e mision bras Landivisiau er bloaz 1668 e oue gwelet beteg 30.000 den er memez dervez. ●(1926) FHAB Me/169. Per Abgrall eus a Landivisiau. ●(1932) KELD 70. Landivizio. ●(1933) ALBR 15. Ar Breur Constantius, mestr-skol e Landivisio. ●(1943) HERV 157. Ne deo nemet eur c’hilometr bennak en tu all da di hent houarn Landivizio.
►
●(1870) FHB 285/190b. Mont da Landi. ●(1883) BSM 125. etrezek Landi, Plouneour ha Commana. ●(1883) MIL 125. etrezek Landi, Plouneour ha Commana. ●(1890) MOA 22a. Landi.
●(1900) KAKE 185. Mont a ra da Landi, goustad ha dibreder. ●(1908-1911) KBSA 261. Aet eo Fañch da gerc'hat ler da Landi. ●(1909) KTLR 89. skara douar en dro, var zu Landi. ●(1921) FHAB Meurs 3/63. Micher zivalo, rak archerien a zo e Landi. ●(1922) EMAR 125. e teue eus Landi. ●(1926) RTLL 43. Eun ehen, hag ar c'hroz a save a-nevez war hent Landi, amsklaer da genta, ha fraez da c'houde. ●(1941) ARVR 14/4d. daou Chelgenn eus bro Landi. ●(1945) DWCZ 74. Ar moc’h, disonjet serri an nor warno, a oa kouezet holl war an hent hag a biltrote breman war-du kêr Landi.
II.
(1) Extrait de rimaille.
●(1851) PENgwerin5 163. Va spanel en Landivijo / A va rosel en Gwimillau.
(2) Extrait de rimaille.
●(1974) TDBP III 375. Un onner (annoar) vloaz, / Montroulez war he skoaz / Ha Landivizio war he lost / Ha c'hoazh ez ae da heul ar post. ●(1975) BRUD 50/50. E-mesk an traez hag ar bili, / O teski neuñv d'an houidi, / Em-eus gweled eun ounner vloaz / A zouge Kemper war he skoaz, / Ha Landivizio war he lost, / Ha c'hoaz ez ae ganto d'ar post.
III. Blasons populaires : voir chelgenn .2, julod.
IV. [Toponymie locale]
●(1924) FHAB Ebrel 4/136. Er bloaz 1590, ar re unanet a rivinas Kerouzere, e Sibiril, Coatmeur e Landivisiau, Kervilin, e Treflaouenan, Carman, e Kernilis, a deuas ivez a-benn da gemeret Penhoat.
- landonlandon
m. –où
(1) Guide du harnais.
●(1867) GBI I 472. 'Welet 'r charreterrienn maro, / Krouget war-bouez ho landonio, tr. «En voyant les charretiers morts, / Pendus avec leurs guides !» Note de Luzel : «Landon, Landoniou, au pluriel, cordes, guides, au moyen desquelles les charretiers dirigent leurs chevaux.»
●(1931) VALL 431b. Longe en corde, tr. «lañdon m. pl. iou.»
(2) Corde, filin.
●(1925) FHAB Meurzh 97. e diou vriad, al laer en deus dastumet foenn leiz e landonou. ●(1931) VALL 304b. Filin, tr. «landon m.»
►[au plur. après un art. ind.]
●(1925) FHAB Meurzh 97. dispaka eul landonou hir.
- landonennlandonenn
f. (agriculture) Andain.
●(1967) LIMO 17 juin. Chetu bremen pedér landonen é hirad pen d'er ben d'er prad. ●Landonen, andain.
- landore .1landore .1
adj. Fainénant, nonchalant, paresseux.
●(1931) VALL 291b. Fainéant, tr. «landore.» ●498b. Nonchalant, tr. «landore.»
- landore .2landore .2
m. Fainénant, nonchalant, paresseux.
●(1931) VALL 414a. Lâche ; paresseux, tr. «landore m.»
- landourc'hennlandourc'henn
f. –ed, -où
(1) Souillon, femme de mauvaise vie.
●(1876) TDE.BF 389a. Lañdourc’henn, s. f., tr. «Femme sale, femme de mauvaise vie.»
●(1927) GERI.Ern 339. landourc’henn f., tr. «Femme sale, ou de mauvaise vie.» ●(1954) VAZA 170. Ha n’eo ket gant landourc’hennoù, gant kantouilhennoù a-vicher o deveze d’ober.
(2) Personne de grande taille.
●(1879) ERNsup 160. landourc’henn, f., personne de haute taille, Trév[érec].
- landoz
- landrammek
- landrammuslandrammus
adj.
(1) Encombrant, embarrassant.
●(1914) DFBP 117a. encombrant, tr. «Landrammus.» ●(1919) KZVr 356 - 28/12/19. landrammus, tr. «qui se traîne péniblement (et «chose» encombrante.». ●(1920) KZVr 368 - 21/03/20. Landrammus, tr. «lent, embarrassant.» ●ar foeskenn dreiz a zo landrammus da zougen.
●(1931) VALL 254b. Encombrant, tr. «landrammus.» ●422a. landrammus T[regor], tr. «(chose) difficile à remuer.» ●(1982) PBLS 172. (Sant-Servez-Kallag) landrammus, tr. «encombrant.»
(2) Lent à se remuer.
●(1927) GERI.Ern 340. landrammus L[éon], tr. «lent, qui se remue difficilement.» ●(1931) VALL 422a. Lent à se remuer, tr. «landrammus L[eon].»
- landreadlandread
m. landreidi Fainéant.
●(1944) DGBD 63. Landreidi Libreville (…) n'eus netra a vat da dennañ diouto.
- landreañ / landreatlandreañ / landreat
v. intr. Paresser.
●(1876) TDE.BF 389a. Lañdrea, v. n. V[annetais] Et aussi lañdreat, tr. «paresser, agir avec lenteur, musarder au travail.»
- landreant .1landreant .1
adj.
(1) Fainéant, paresseux, lambin.
●(1659) SCger 82b. musard, tr. «landreant.» ●155b. landreant, tr. «faineant.» ●(1744) L'Arm 213a. Lambin, tr. «Landrantt.» ●268a. Paresseux, tr. «Landreantt.»
●(1839) BSI 36. Jamès ne vize cavet (...) flasq na landrean.
●(1907) VBFV.fb 59a. lambin, tr. «landrant.» ●(1914) DFBP 137b. fainéant, tr. «Landreant.» ●195a. lambin, tr. «Landreant.»
(2) (Vie) oisive, nonchalante.
●(c.1718) CHal.ms i. S'accagnarder, tr. «him accoustumein, d'ur uuhé landrenus, landreus, landreant.»
- landreant .2landreant .2
m. –ed Personne valétudinaire.
●(1732) GReg 115a. Il s'en va les bras balans, ou, les bras pendans, tr. «peurvuyâ ez a, evel ul landreand, gand e zivræc'h a-jspilh.» ●207b. Convalescent, qui se releve de maladie, tr. «(C'est proprement le sens de landread, & landreand. pp. ed. mais l'usage a valu que ces deux mots ne se prennent plus que dans le sens figuré, pour lendore & pour fainéant.» ●947b. Valetudinaire, qui n'a point de santé qui dure, tr. «landreand. p. landreanded. (ce dernier mot veut dire dans le figuré, faineant, lendort, trainard, mais dans le propre, landreand, signifie valédutinaire, & languissant.»
●(1876) TDE.BF 389a. Lañdreant, s. m. V[annetais], tr. «Musard, fainéant, endormi, paresseux, lent à faire tout.»
- landreantiñlandreantiñ
v. intr. Fainéanter, lambiner.
●(1914) DFBP 137b. fainéanter, tr. «Landreanti.» ●195a. lambiner, tr. «Landreanti.»
- landreantiz
- landreatlandreat
voir landreañ
- landregan
- landregenn
- landregennek
- landregenniñ
- Landreger .1Landreger .1
n. de l. Tréguier (ville, cité).
I. Landreger.
●(1543) Cco 22. Lantriguer. ●(1546) Cco 38. Landiger. ●(1546) Cco 46. Lantriguer. ●(1548) Cco 54. landriger. ●64. lantreger. ●(1576-1600) Cco 80. lantreguer.
●(17--) CT 76/612. On déal, en Landréguer, he lasis eur poaurques. ●(1732) GReg 936b. Lan-dreguer. ●(17--) CSdogmael 22b. Discouzet neuz en peb amzer / he soursi deuz bro Landreger. ●(1793) RET 383. Ebars er ger gapitalan / E commençan / En Landreger é comzan, / Eno 'zo eur person savant / Gant hé wroëk, hanwet Kermaingant.
●(1821) GON 447b. Landréger. ●(1825-1830) AJC 208. er a landreger ebed crougued e bortred. ●(1827-1829) VSA 564. epartias a landreger da rangin ar proses. ●(1834) HEB 363. ha dont a reas da Lann-Treguer. ●(1836) GBI I 434. Met da Landreger eo ez han / Da vouit ma urzou diwezan.
●(1847) GBI I 126. D'ar pardon braz da Landreger, / Mont 'raï iwe ma breur-mager. ●(1847) FVR IV. persoun a Blougiel, taost da Landreger. ●10. tud iaouank Landreger. ●(1851) PENdast 76. evid mond da zelc'hel stall er gerig a Landreger. ●(18--) PENdast 211. E komeris en Landreguer en avis bean Belek. ●(1857) CBF 132. Landreger. ●(1863) ST 6. Lannuon, Landreger, Karaës, Castellin. 234 D’ar gêr a Landreguer am euz c’hoant da vonet. ●(1867) BUE 28. ha tostoc’h ispisial da gear Landreger ha da vaner Kervarzin. ●(1867) GBI I 146. Badeet be ar bugel-koar / En iliz-vraz a Landregar; // En iliz-vraz a Landregar, / Euz an heaul hag euz golou al loar. ●(1867) BUE 68. Eun devez e Landreger, e tremene er ru ec'h eo hec'h ano hirie, evel breman zo pemp kant tri-ugent vla, ru ar glujiri. ●(1869) TDE.FB xixb. Landreger, Lan-Dreger. ●(1870) FHB 291/235a. tud euz a Landreger, euz a Beurit, euz a Langoat hag euz a Drogery. ●(1876) BJM 155. Parrez Tonkedec a so en escopti Landregher. ●(1878) EKG II 279. rak edot o paouez dibenna, e Montroulez, Mari-Juliana Jigant, leanez e Landreger. ●(1884) BUZmorvan 121. Guevrok a jomaz eur pennad gant sant Tugdual e kouent Landreger. ●(c. 1890) CFB 42b. Landreger. ●(1898) BRE 56. Merc'hed Landreger zon ken koant.
●(1904) DDKB 160. Setu me distroet da gærik Landreger. ●(1905) ALMA 67. Landreger. ●(1910) EGBT 129. Stank e oa gwejall an dud ac'h ê d'ober tro Breiz, evit pidi war beio an eskibien gentan eus hon bro, en Gwened, en Kemper, en Kastel-Pôl, en Landreger, en Sant-Brieg, en Sant-Malo hag en Dol. ●(1911) BUAZmadeg 334. e kichenn Landreger. ●(1913) PRPR 41. eskop Sant-Briek ha Landreger. ●(1930) ANTO 13. en em gav enni damdost d'he c'hêrbenn, Landreger. ●(1927) GERI.Ern 340. Landreger, ●V[annetais]. [Landre]gér. ●(1934) BRUS 298. Lanndregér. ●(1935) BREI 433/3d. e Gwengamp, Perwenan, Landreger. ●(1983) GKDI 9a. Eus plonger beteg Landreger, / E Kraozon, e Gwineventer, / E Sant-Nouga, Loc-Eginer, / Bras eo rouantelez ar yer!
II.
(1) (Berceuse)
●(1830) SBI I 4. Ar grampœzerès / (sonic cawel) // Eun daou pe tri dervez a zo / Ema va zoaz crampoez e go – Ac'han ! / Ema va zoaz crampoez e go. // Rac va c'heuneud a zo er c'hoad, / Ha va bouc'hal a zo didroad – Ac'han ! / Ha va bouc'hal a zo didroad. // Ha va aman zo er marc'had, / Ha va bleut zo c'hoaz o valad – Ac'han ! / Ha va bleut zo c'hoaz o valad. // Ha va spanel e Montroulès, / Ha va rozel e Keraës – Ac'han ! / Ha va rozel e Keraës. // Ha va zrebez e Landreger, / Ebars ar c'hovel oc'h ober – Ac'han ! / Ebars ar c'hovel oc'h ober. // Ha va fillic zo e Perroz, / Allas ! setu deuet an noz – Ac'han ! / Allas ! setu deuet an noz. [The cambrian quaterly magazine / vol. II (1830) p. 40].
●(1975) BRUD 50/10. Ar grampouezerez : / Eun daou pe dri devez a zo / Emañ va zoaz krampouez e go, / Rag va heuneud zo er hoad, / Ha va bouhal a zo didroad, / Ha va amann zo er marhad, / Ha va bleud zo c'hoaz o valad, / Ha va spanell e Montroulez, / Ha va rozell e Karaez, / Ha va zrebez e Landreger, / E-barz ar hovel oh ober, / Ha va fillig zo e Perroz, / Allaz, setu deued an noz, / Allaz, setu deued an noz ! ●(1994) BOUE 146. Ar grampoueres [...] // Un daou pe tri derwezh a zo / Ema va zoas krampouezh e go – Ac'han ! / Ema va zoas krampouezh e go – Ac'han ! // Rag va c'heuneud a zo er c'hoad, / Ha va bouc'hal a zo didroad – Ac'han ! / Ha va bouc'hal a zo didroad // Ha va amanenn zo er marc'had / Ha va bleud a zo c'hoazh o valad – Ac'han ! / Ha va bleud a zo c'hoazh o valad - // Ha va spanell e Montroules / Ha va rosell e Karaes – Ac'han ! / Ha va rosell e Karaes // Ha va zrebes e Landreger / E-barzh ur c'hovel oc'h ober – Ac'han ! / E-barzh ur c'hovel oc'h ober. // Ha va fillig zo e Perros, / Allas, setu deuet an nos – Ac'han ! / Allas, setu deuet an nos.
(2) (Début d’une rimaille).
●(1882) SVE 227. Pe lec'h e eat da dad ? / - Da Landreger. / D'ober petra ? / - da gousket mezer.
●(1974) TDBP III 380. Da belec'h ez-te ? – Da Landreger / Da betra ? – Da gouchañ mezer. ●(1975) BRUD 50/42. Peleh eo aed da dad ? / Da Landreger. / D'ober petra ? / Da gousked mezer.
●(2004) TROMK 199. Da vourdañ e vez displeget ar rimadell-mañ ar buanañ 'r gwellañ : / Da belec'h eo aet da dad ? / Da Landreger ! / Da betra ? / Da gouchañ.
(3) (Dicton)
●(2000) TPBR 292. Buoc'hig Doue, lavar din, / E peseurt bro e timezin, Pe en Plistin pe en Plouber, / En Tregrom pe en Landreger ?
(4) (Dicton)
●(1983) PIKO 111 & 119-120. Landregeriz, bras o genou, / Nen din[t] ket tud, met torr-pennoù !
●(2004) TROMK 218a. Landregeriz, bras o genoù / Nend int ket tud, met torr-pennoù. Pikoù mab e dad, Jakez Konan.
(5) (Dicton)
●(1983) PIKO 111. Landregeriz, sul-gouel-pemde(iz), / A vez diarc'hen o vale.
●(2004) TROMK 218a. Landregeriz, sul-gouel-pemdez / A vez diarc'hen o vale. Pikoù mab e dad, Jakez Konan.
(6) (Proverbe)
●(2004) TROMK 218a. En Landreger emañ ar c'hiz / Da sachañ holl war lost ar wiz. Ar ganaouenn vrudet "An dilostañ 'r wiz".
III.
(1) Landreger/Tour Babulon ha kêr Landreger : le derrière.
●(1884) KRYP t. 2 304. Lañdreger, tr. « le derrière », Trég., litt. « Tréguier ». ●(1899) KRYP t. 6 64. Tour Babulon ha ker Landregér, tr. « la tour de Babylone et la ville de Tréguier », = le derrière, en petit Tréguier.
●(1930-1931) ADBr t. 39 458. En trécorois on dit, par plaisanterie, (i) landréger, (son) derrière; ker Landréger, id.; tour Landréger, penis; cf. Kρυπταδια, II, 305; VI, 31.
(2) Tour Landreger : le pénis.
●(1899) KRYP t. 6 31. Landréger. Tour Landréger (la tour de Tréguier), penis.
●(1930-1931) ADBr t. 39 458. En trécorois on dit, par plaisanterie, (i) landréger, (son) derrière; ker Landréger, id.; tour Landréger, penis; cf. Kρυπταδια, II, 305; VI, 31.
IV. (Blason populaire) Voir voaiou.
V. [Toponymie locale]
●(1827-1829) VSA 1693-1694. mes a dreist da bep tra vid jlis sant tual / a geve re vian evid eur gatredal. ●(1847) FVR 73. Ann tenna a oa e Landreger enn dek a viz Gwengolo, hag a dlie beza great enn Iliz Itroun Varia Koat Kolvezou, e lec'h e ma hirio ar c'hoc'hi. ●233. kerkent e piljont ar c'halvar savet e kichen iliz Sant-Mikel. ●233. bez sant Ezvoan. ●(1867) BUE 68. Eun devez e Landreger, e tremene er ru eo hec'h hano hirie, evel breman zo pemp kant tri-ugent vla, ru ar glujiri. ●(c. 1867) GBI I 142. Distreï a rann euz ar ru-vraz, / O preena ur zaë satinn-glaz. ●(1877) EKG I 19. E Landreger, toull an or dal, / Enn iliz-veur Sant-Tugdual. ●(1894) BUEr 62. Eun devez a oa o tremen dre ru ar Glujiri en Landreger.
●(1933) OALD 45/194. Marc’harit, a varvaz leanez en Kouant Landreger. ●45/195. D’an oad a 12 vla, e oan lakeet en pansion en Kloerdi Bihan Landreger. ●(1933) BREI 331/4c. piou n'anav ket kouent ar Groaz Landreger ? (...) da addigeri kouent Landreger.
- Landreger .2Landreger .2
n. de l. Tréguier (pays). Cf. Treger
(1) Landreger.
●(1890) KANtzanvek 42. Dre ojou Landreger, dre veneiou Kerne !
(2) Eskopti Landreger : évêché de Tréguier.
●(1977) TDBP II 521. Eskopti Landreger.
- LandregerizLandregeriz
plur. Habitants de Tréguier.
●(1827-1829) VSA 1643. an ol landregeris pa voelgond sant ar voan blesed. ●(1847) FVR 10. e keit-ze Lannuoniz ha Landregeriz a sav a darre. ●(c. 1867) GBI I 142. Na mar karje Landregeriz / Alc'houeza kloz dor ho iliz. ●(18--) PENdast 281. Ma nije groët Landregueris / Serri clos mad dor ho ilis. ●(1877) EKG I 19. Setu aman penaoz e kount guerz Landregeriz an nosvez diveza a dremenas an ho zouez ho eskop ker karet. ●32. avoalac’h a zismeganz o doa great var Landregeriz. ●(1894) BUEr 99-100. Landregeriz a hessaaz hars an distruj-ze.
●(1927) GERI.Ern 340. Landregeriz. ●(1964) CAIR 143b. Landregeriz.
- landrenn
- landrennajlandrennaj
m. Langueur, paresse.
●(1744) L'Arm 268a. Paresse, tr. «Landreinnage.»
●(1838) OVD 130. ul landrennage a galon. ●161. caractérieu contrel en eile d'éguilé (…) a gourage hag a landrennage. ●(1856) GRD 86. hàg ind hou tennou ag en ihuern é péhani en devou hou taulet hou landrenage hag hou sourci rai vras de bligein dehai ?
- landrennal / landrennatlandrennal / landrennat
v. intr.
(1) =
●(1932) GUTO 36. Er roué Dono, ean, e zo bet hir amzér é landrennal.
(2) Landrennal da : tarder à.
●(1921) GRSA 262. Hon Doué ne landrenno ket de zonet d'hon dioal.
(3) Chom da landrennal : rester traîner.
●(1910) ISBR 152. Doh ardeu Pier ne chomas ket en eskobed de landrennat. ●163. Ne chomas ket Iehann Monfort de landrennat.
(4) Landrennat gant ub. =
●(1910) ISBR 156. Ha neoah nen das ket de gann dohté ; ou chuéhein e hras é landrennat geté.
- landrennatlandrennat
voir landrennal
- landrenneklandrennek
adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqn)
(1) Lambin.
●(1744) L'Arm 213a. Lambin, tr. «Landrennêc.»
●(1876) TDE.BF 389b. Lañdrennek, adj. V[annetais], tr. «Musard, fainéant, endormi, paresseux, lent à faire tout.»
●(1907) VBFV.bf 46a. landrennek, adj., tr. «lambin, lent, langoureux.» ●(1934) BRUS 140. Lambin, tr. «landrennek.»
(2) Bout landrennek gant =
●(1787) BI 58-59. Ne ouai jamæss (...) na lausq na landrènnec guet en diboénage.
B. (en plt de qqc.)
(1) (Marche) lente, nonchalante.
●(17--) VO 63. ur herhæt landrennêq.
(2) Qui évolue lentement.
●(1856) GRD 64. ur hlinhuèd landrennêc péhani e gasse a nebedigueu d'er bé.
(3) Lâche, peu tendu.
●(1744) L'Arm 212a. Lache, peu tendu (...) Lent, tr. «Landrennêc.»
II. Adv. Nonchalamment.
●(1938) DIHU 328/156. Er ré-man e gerh landrennek.
- landrenniñ
- landrennus
- landreüs
- Landrevarzeg
- Landreved
- landrulandru
m. Pauvre gueux.
●(1975) UVUD 90. (Plougerne) Eun tamm mevel bennag, eur c'hoz tamm landru bennag a vehe ganto toare.
- landruilhennlandruilhenn
f. Gueux, loqueteux, clochard.
●(1948) KROB 7/12. A-vec'h m'en doa al landruillenn sachet gantañ e freillou eus an ti...
- landrusennlandrusenn
f. ed Homme sans aveu, salaud.
●(1872) ROU 75b. Homme sans aveu, tr. «landrusenn.» ●(1872) GAM 53. Er c'heariou brasa, e kas louparded a leiz, landrusenned Garibaldi, da iouc'hal ha da ober skrab. ●(1890) MOA 132b. Homme sans aveu, tr. «landrusenn.»
●(1924) NFLO. salaud (au moral), tr. «landrusenn.»
- landrusenneglandrusenneg
m. =
●(1766) MM 474. espert moc'h, yeu, landrucennoc, tr. «expert aux cochons, gnangnan, tirebouchon poilu !!!» ●Note de G. Esnault : Landrusenn mot d'Ouessant, non traduit, in Annales de Bretagne, XXV, 390 ; Dom Malgorne ajoute : «Je n'ai entendu ce mot que dans une devinaille rimée <… où il désigne… > la queue d'un porc. <… Origine inconnue… >».
●(1910) DGEShy. landrusennok : Mot rare, à Ouessant, 1910, il désigne, dans une devinaille, la queue d'un porc. (d'après HYZH 65/330).