Devri

Recherche 'to...' : 883 mots trouvés

Page 9 : de torrapl (401) à torzhell-1 (450) :
  • torrapl
    torrapl

    adj.

    (1) Cassable.

    (1732) GReg 139a. Cassable, qui peut se casser, tr. «Torrapl

    (1855) BDE 147. lestreu bresq ha torrabl.

    (1907) VBFV.fb 45b. fragile, tr. «torrabl

    (2) (en plt d'un mariage, etc.) Que l'on peut casser.

    (1902) LZBg Meurzh 89. Er bridereh (lire : briedereh) e oé torrabl revé ou volanté. ●(1904) LZBg Genver 34. er briedeleh e zou sellet èl ur sakremant torrabl.

  • torrer
    torrer

    m. –ion

    (1) Casseur.

    (2) Celui qui ne respecte pas (une loi, etc.).

    (1869) FHB 219/78. torreryen oll gourc'hemennou an Aotrou Doue.

  • torrer-mein
    torrer-mein

    m. Cantonnier.

    (1911) SKRS II 27. eur brezer mein (pe eun torrer mein) a ioa krog en he labour ordinal.

  • torrerez-kraoñ
    torrerez-kraoñ

    f. Casse-noix.

    (1896) GMB 689. pet[it] tréc[orois] toreres kraou f. casse-noisettes.

  • torrerezh
    torrerezh

    m. –ioù Action de casser.

    (1744) L'Arm 163b. Fraction, tr. «Torrereah.. heu. f.»

  • torret
    torret

    adj.

    (1) Cassé.

    (1499) Ca 108a. Hanter torret. g. demy rompu. ●199a. Torret. g. brisiez. ●(c.1500) Cb 17b. g. brisement dos. b. ascorn torret. ●(1580) G 1255. Torret eou ma costou, tr. «Mes côtes sont rompues.»

    (1732) GReg 139a. Un verre cassé, tr. «Ur vereñ dorret

    (1877) BSA 139. trec'het gant an naoun ha fezet gant ar poaniou criz euz he c'harr dorret. ●(1877) EKG I 296. eur vreac'h torret, an divisker bruzunet. ●(1878) EKG II 146. fri torret ar soudard.

    (2) Torret gant al labour : rompu de travail.

    (1787) BI 69. unn deine torret guet el-labour.

    (1868) KMM 105. un den torret gat al al labour.

    (3) Torret gant ar skuizhder : rompu de fatigue

    (1866) FHB 54/15a. An den iaouanc a voa ken torret gant ar skuisder...

    (4) Révoqué.

    (1913) KANNgwital 122/229. Barnerien (...) a zo bet (...) torret var zigarez e felle dezho mont d'an oferen.

    (5) (en plt du vent) Qui a cessé.

    (1877) EKG I 58. spaneet ar glao, torret an avel, tavet ar gurun.

    (6) (en plt du temps) Qui vient de changer.

    (1872) ROU 73a. An amzer a zo torred.

    (7) (en plt d'une maladie, d'un mal) Qui a diminué.

    (1872) ROU 73a. Torred eo ar boan varna, tr. «sa douleur a diminué.»

    (8) (Prlt de fiançailles) Rompues.

    (1942) DHKN 77. Ar er méz é tegoéh liés d’en diméenneu bout torret.

  • torridigezh
    torridigezh

    f.

    (1) Travail dur, fatigant.

    (1872) ROU 71b. Torridigez se dit d'exercices durs et fatigants.

    (2) (pathologie) Cystite.

    (1977) PBDZ 743. (Douarnenez) torridigezh, tr. «cystite.»

    (3) (droit) Lez-varn a dorridigezh : cour de cassation.

    (1906) BOBL 13 janvier 69/2d. da gas barnidigez ar barner a beuc'h dirag al Lezvarn a Dorridigez. ●(1909) BOBL 10 avril 225/1a. al lez-varn a dorridigez a ro rezon d'an hini genta.

  • torrigan
    torrigan

    m. Petit homme des contes et légendes. cf. korrigan

    (1911) ADBr xxvii 200-201. Prontec t'er hoet moned e ras : / On Dorigãnes e recõntras, tr. «Vite au bois il alla : / Une Torigane (1) (Korrikane) il encontra.» (1) Dans tous le pays de Guéméné-sur-Scorff, on dit on torigãn et non or horigan ; cf. torgos.

  • torriganez
    torriganez

    f. Petite femme des contes et légendes. cf. korriganez

    (1911) ADBr xxvii 200-201. Prontec t'er hoet moned e ras : / On Dorigãnes e recõntras, tr. «Vite au bois il alla : / Une Torigane (1) (Korrikane) il encontra.» (1) Dans tous le pays de Guéméné-sur-Scorff, on dit on torigãn et non or horigan ; cf. torgos. ●(1981) LIMO 17 octobre. Na barh kreiz er hoed p'oè arriùet / Un torriganez en doé kaùet.

  • torriñ
    torriñ

    voir terriñ

  • torrod
    torrod

    m. –où (géographie) Falaise.

    (1732) GReg 120a. Brise-cou, pas difficile, &c., tr. «Torrod. p. torrogeou.» ●748a. Precipice, brise-cou, tr. «Torrod. p. torrjou.» ●Tomber dans un précipice, tr. «Couëza ên un torrod

    (1857) HTB 140. eur gwall var amzer a daolas prestik eur vagad Eonianed en tor-od Kosmi.

    (1909) LZBt Du 7. an torr-od a zo ken huel. ●(1911) BUAZperrot 100. e frailhou an torraod. ●182. debret ma'z eo an torraod gant an tarziou mor. ●(1924) BILZbubr 37/807. Heuilet, hed ar mor, hent ar valtouterien, hag e kavfet anei [ar barroz] en plegig an terrod (lire : torrod), etre Beg en (lire : an) Enez-Wenn hag beg ar Roc'h-Vran. ●(1924) BILZbubr 42/974. war an torrod yeotek. ●(1924) BILZbubr 43-44/1029. pilpazat war an torrochou.

  • torrpenniñ
    torrpenniñ

    v. Être un casse-tête.

    (1931) VALL 100b. être un casse-tête, tr. «torrpenni C[ornouaille].»

  • torrus
    torrus

    adj.

    (1) Cassant.

    (1732) GReg 139a. Cassant, tr. «Torrus

    (1846) DGG 125. en ur vessel dorus.

    (2) Fatigant, accablant.

    (1860) BAL 137. ne ve aoun ebed rag beza torruz de benn. ●(1868) FHB 198/333b. netra lastrussoc'h, netra torrussoc'h d'ar c'horf hag ive d'ar speret eget renkout chom evelse er c'hloz en eur wagon. ●(1872) ROU 85a. Fatigant, tr. «Torruz.» ●(1890) MOA 102a. Un long voyage à cheval est accablant, tr. «choum pell da ober hent var varc'h a zo torruz

    (3) (religion) =

    (1790) Ismar 440. Bout-ç'ou puarzec-ampechemant e hanhuér torrus.

  • tort .1
    tort .1

    adj. & m.

    I. Adj.

    (1) Tors, tortu.

    (1633) Nom 273a. Valgus : qui a les pieds courbez, & tournez en dehors : vn troad-boull, vnan en deffe ez treït tort ha troet voar an tu á renep. ●196b. Bulla : teste de gros clous esleuée en bossette : penn vn taig bras á ve eleuet eguis pa ve tort.

    (1732) GReg 929b. Cuisse tortuë, tr. «Morzed tort.» ●Jambe tortuë, tr. «gar dort.» ●Piez tortus, tr. «Treid tort.» ●(1792) HS 94. ha lod e hum greve, e hum zistruge int-memp ér gouréneu hac é ocasioneu aral, hac e stleinge er reste ag hou amzér ur horf tort ha bréet d'el lammeu.

    (2) Bossu.

    (1838) CGK 15-16. Bugale en heus a bep sort / Ac ar re heon, ac a redort, / Re vrun, redu.

    (1955) STBJ 103. eul lôn mat ha reiz, teurt eun tammig. ●225. Teurt : tort.

    II. M. War e dort : courbé.

    (1872) ROU 73a. Var e dort, tr. «en se courbant.» ●(1890) MOA 107a. En se courbant, tr. «var he dort

  • tort .2
    tort .2

    m. –ed Bossu.

    (1633) Nom 271b. Gibbus, gibbosus, gibet : bossu : vn tort.

    (1732) GReg 104b-105a. Bossu, qui a une bosse, tr. «tort. p. torted.» ●929b. Homme tortu, ou bossu, tr. «Un tort. p. torted

    (1869) KTB.ms 14 p 23. Rei a ra pemp kant-skoed d'ann tort, hag ur pook, oc'h ober neuziou fall. ●(1878) SVE 142/912. Kamm, luch, tort ha born, / A zo ganet diwar ar c'horn, tr. «Boiteux, bigles, bossus et borgnes / Sous le croissant sont nés.»

    (1933) DAGO 18. an hini a oa tenna an tortou dioc'h kein an dorted.

  • tort .3
    tort .3

    m. –où

    (1) Bosse.

    (1633) Nom 19a. Nasus aquilus, aquilinus : nez aquilin : fry aquilin, fri agl, fry á ve vn torticq en è creis.

    (2) Bosse d'un bossu.

    (1931) VALL 73b. Bosse d'un bossu, tr. «tort m.» ●(1933) DAGO 12. an hini en deus ar galloud da lemel an tortou.

    (3) fam. Eeunañ e dort d'ub. : redresser, corriger qqn.

    (1872) ROU 99b. Redresser, tr. «eüna e dort da, (Triv.).» ●(1890) MOA 188b. Corriger q.q.. Dans le sens familier ou trivial, on dit : kivija u.b., - «eeuna he dort da u.b.» ●431b. Redresser au moral, tr. «Eeuna he dort da u.b. (Triv.)»

  • tortad
    tortad

    m. –où

    (1) Faix, fardeau.

    (1878) SVE 154 §956. 'Teuio eun tortad war va chouk, tr. «Mes épaules ploieront sous le faix.»

    (2) Ober un tortad : prendre une cuite

    (1879) ERNsup 168. ober eun tortad, s'en payer une bosse, Plusq[ellec].

    (1909) HBAL 28. Pebez tortat a raimp, hein, breur ? ●(1912) FHAB Mae 152. Te, pôtr-Yann, pa'z ez d'ar foariou, / A jom brao d'ober tortajou ! ●(1982) PBLS 51. (Sant-Servez-Kallag) tortad, tr. «cuite (littéralement = plein la bosse.»

  • tortañ / tortal
    tortañ / tortal

    v.

    I. V. intr.

    (1) Hésiter, lanterner.

    (1896) GMB 701. pet[it] tréc[orois] tortañ lanterner. ●(18--) SAQ II 54. da betra chomm aze da dorta.

    (1920) KZVr 363 - 15/02/20. torta, tr. «hésiter.» ●(1931) VALL 359b. Hésiter, tr. «torta(ñ).» ●418a. Lanterner, tr. «tortañ T[regor] popul.» ●(1939) MGGD 23. na chomit ket da deurtal. ●(1955) STBJ 84. ne jomas ket da deurta.

    (2) Attendre.

    (1958) BRUD 4/25. Traou merenn (...) a jome da dorta, da arrelachi e korn an daol.

    (3) Tortañ o c'hoarzhin : se tordre de rire, être plié de rire.

    (1919) BUBR 8/205. lakaat eur bagad tud da dorta o c'hoarzin. ●(1935) KANNgwital 388/45. Torta a ra an holl o c'hoarzin.

    (4) Ployer, se courber.

    (1879) ERNsup 168. torta 'ra dindan he veac'h, il est accablé sous son fardeau, Trég[uier], Go[ello].

    (5) (argot de La Roche-Derrien) Mourir ; dormir.

    (1893) RECe xiv 268. më jes sou amañ 'torteign gañd ar graniq !

    (1975) BAHE 87/14. Tortañ, tortiñ : kousket ; mervel.

    (6) Mont da dortañ : aller se coucher.

    (1885) ARN 36. Dormir. – Br. : Kouska. Arg[ot] : Torta, dans l'expression très connue mond da dorta (aller se coucher).

    II. V. tr. d. (argot de La Roche-Derrien) Tuer.

    (1885) ARN 39. Tuer. – Br. : Lac'ha. Arg[ot] : Torta. ●(1893) RECe xiv 268. Kaset ër blèjer gourt ha torted i jes. ●269. 'peus torted ër blèjer gourd 'vid i jes.

    III. V. impers. Ken a dorto : autant que faire se peut.

    (1909) FHAB Meurzh 74. ha beac'h dezi ken a dorto.

  • tortell
    tortell

    f. – Botte, faisceau.

    (1732) GReg 105a. Botte de foin, tr. «tortell-foën. p. tortellou-foën.»

    (1931) VALL 73b. Botte, faisceau, paquet, tr. «tortell f.»

  • tortellañ
    tortellañ

    v. tr. d. Boteller.

    (1732) GReg 105b. Botteler du foin, tr. «tortella-foën.»

    (1931) VALL 73b. Botteler, tr. «tortella

  • tortellek
    tortellek

    adj. En forme de botte, de faisceau.

    (1931) VALL 73b. En forme de botte, faisceau, paquet, tr. «tortellek

  • tortellenn
    tortellenn

    f. – Botte, faisceau.

    (1931) VALL 73b. Botte, faisceau, paquet, tr. «tortellenn f.»

  • tortellennek
    tortellennek

    adj. En forme de botte, de faisceau.

    (1931) VALL 73b. En forme de botte, faisceau, paquet, tr. «tortellennek

  • torteller
    torteller

    m. –ion Botteleur.

    (1732) GReg 105b. Botteleur du foin, tr. «Torteller-foën. p. tortelleryen

  • tortenn
    tortenn

    f. –Bosse, gibbosité (d'un chameau, etc.).

    (1903) MBJJ 130. etre e diou dorten. ●(1931) VALL 73b. Bosse d'un bossu, tr. «tortenn f.» ●(1933) DAGO 11. hag a ziskouez e dortenn da Lomig. ●19. lemel eun dorten dioc'h kein eun tort paour eveldoun-me.

  • tortennek
    tortennek

    adj. Qui a une ou plusieurs bosses, gibbeux.

    (1903) MBJJ 351. henvel ouz eur c'hein tortennek.

  • torter
    torter

    m. –ion Homme qui hésite.

    (1920) KZVr 363 - 15/02/20. torter, torterez, tr. «qui hésite.»

  • torterez
    torterez

    f. –ed Femme qui hésite.

    (1920) KZVr 363 - 15/02/20. torter, torterez, tr. «qui hésite.»

  • tortet .1
    tortet .1

    adj. Courbé.

    (1836) FLF 5. Eur c'hæz fagoder coz croummet didan an oad, / Tortet c'hoas gat eur bec'h queuned troc'het er c'hoad.

  • tortet .2
    tortet .2

    adj. (argot de La Roche-Derrien) Endormi.

    (1975) BAHE 87/4. an hini tiar a zo tortet. (…) tortet eo he jez.

  • tortev
    tortev

    coll. (agriculture) Tourteaux.

    (1917) LILH 23 a C'hwevrer. Marsé hui gavehè tortèu (tourteaux) de brenein eit er seud.

  • tortez
    tortez

    f. –ed Femme bossue.

    (1732) GReg 104b-105a. Bossue, celle qui a une bosse, tr. «Tortès. p. tortesed.» ●929b. Femme tortuë, tr. «Tortès. un dortès. p. tortesed.» ●(1774) AC 31. e toues ar merhet cameset, torteset, dileïet, tr. «chez les boiteuses, bossues, déhanchées.»

    (1905) IVLD 205. Tortez d'he naontek vloaz. ●207. hag e oann deuet da veza tortez. ●(1908) FHAB Gouere 201. Ar bossou er grea tortez a oa ive teuzet.

  • tortilhañ
    tortilhañ

    v.

    (1) V. tr. d. Tortiller.

    (1710) IN I 286. na zeuint quet da frisa na da dortilla na da orni o bleo.

    (2) V. intr. Tergiverser.

    (1878) EKG II 311. eur belek ha ne varc'hate, ha ne dortille ket pa viche menek da harza ouc'h ar goall giziou.

  • tortilhet
    tortilhet

    adj.

    (1) (Serpent) lové.

    (c.1500) Cb 20a. g. cest vng serpent qui se enuolope pour decepuoir. b. azr tortillet agra semblant a bezaff maru eguyt deceff.

    (2) Entortillé.

    (1633) Nom 17a. Antiæ, capronæ, anteuentuli, propenduli crines : le toufet, cheueux des femmes : bleo an graguez pa vezont touffoüillet, da lauaret eo tortillet, eguis vn barbet.

  • tortis .1
    tortis .1

    coll.

    (1) Torchis.

    (1732) GReg 928b. Torchis, composition de terre grasse pétrie avec du foin pour faire des cloisons, des murailles de bauge, tr. «Tortiçzenn. p. tortiçz

    (2) par méton. Cloisons de torchis.

    (1732) GReg 174b. Cloison faite de mortier, de torchis, tr. «tortiçzen. p. tortiçz

  • tortis .2
    tortis .2

    m. –où

    (1) Garrot.

    (1732) GReg 450b. Garrot, gros bâton court pour serrer les cordes sur un fardeau en une charrette, &c., tr. «Tortiçz. p. tortiçzou.» ●Garrotter, lier fortement, tr. «amarra gand un tortiçz

    (1931) VALL 426a. Lien de la charge de la charrette, tr. «tortis m. T[regor].»

    (2) Grosse corde.

    (1874) TLK I FHB 481/87b. an tortisou a stage eur valizenn.

    (1920) KZVr 364 - 22/02/20. tortiz, tr. «gros cable.» ●(1935) ANTO 53. ar baotred a dilhe kanab da ober tortisou. ●(1954) VAZA 171. Brav e oa an amzer hag o vezañ n’am boa ket c’hoant kousket e oan chomet war ar pont em c’hoazez war ur rollad tortisoù gant ul levr em dorn.

  • tortisañ
    tortisañ

    v. tr. d.

    (1) Torsader, tortiller, tresser.

    (1633) Nom 113a. Cinctus Gabinus, manteau qui par-dessous l'aisselle entortille tout le corps : mantell pehiny á dindan an casel á tortis an corf oll.

    (1732) GReg 163a. Tresser ses cheveux, tr. «Tortiçza e vléau.» ●929a. Tordre, tr. «Tortiçza. pr. tortiçzet.» ●Tordre des branches en forme de chaînes, tr. «Tortiçza brinçzad.» ●929b. Tortiller, tr. «Tortiçza. pr. tortiçzet

    (2) Attacher avec un gros câble.

    (1920) KZVr 364 - 22/02/20. tortisa, tr. «attacher avec ce cable.»

  • tortisenn .1
    tortisenn .1

    f. tortis

    (1) Torchis.

    (1732) GReg 928b. Torchis, composition de terre grasse pétrie avec du foin pour faire des cloisons, des murailles de bauge, tr. «Tortiçzenn. p. tortiçz.»

    (2) par méton. Cloison de torchis.

    (1732) GReg 174b. Cloison faite de mortier, de torchis, tr. «tortiçzen. p. tortiçz.»

  • tortisenn .2
    tortisenn .2

    f. –où Torquette.

    (1732) GReg 929a. Torquette, tr. «Tortiçzenn. p. ou

  • tortiset
    tortiset

    adj.

    (1) Entortillé, serré.

    (1530) J p. 12b. Dren auaricc ho delch nycc torticet, tr. «tant l'avarice le tient étroitement serré.»

    (2) Tressé.

    (1633) Nom 115a. Spira : corde ou bendeau entortillé : corden pe banden cordet, fortisset lire : tortisset), carquan.

    (1659) SCger 25a. cheueux entortillés, tr. «bleo tortisset.» ●175a. bleo tortisset, tr. «cheueux frisez.» ●(1732) GReg 163a. Cheveux tressez, tr. «Bléau-tortiçzet

  • tortouzek
    tortouzek

    adj. Tortu.

    (1910) ISBR 12. Ar en doar fal nen da nameit koed tortouzek ha lann tret ha ber.

  • tortuenn
    tortuenn

    f. –ed (zoologie) Tortue.

    (1633) Nom 47a. Testudo : tortuë, tortugue : tortuen. ●47b. Testudinis operimentum : couuerture de tortugue : croguen an tortuen.

    (1831) MAI 11. an dortuen pe ar velven divaleo.

  • tortuilhañ
    tortuilhañ

    v.

    I. V. tr. d.

    (1) Tortiller.

    (1732) GReg 929b. Tortiller, tr. «tortuilha. pr. tortuilhet. Van[netois] tortilheiñ. tortuilheiñ

    (2) Envelopper.

    (1659) SCger 52a. enueloper, tr. «tortuilla

    (3) sens fig. Entortiller, emberlificoter qqn, le tromper.

    (1872) DJL 8. Ha peurvuia, ka[er] ve klask troïdellerez ganthan, n'eo ket brao he dortullia.

    II. V. pron. réfl. En em dortuilhañ : s'entortiller.

    (c.1718) CHal.ms i. Le lierre, la vigne le serpent s'entortillent autour des arbres, tr. «en deliau, en Iliau, er c'huin er serpant en him gue' en him dortuill' en him groun' ardrou er güe.»

  • tortuilhet
    tortuilhet

    adj. Tortillé.

    (1938) WDAP 2/101. eur c'hoef lous ha tortuilhet war he fenn.

  • tortur
    tortur

    s. Torture.

    (1633) Nom 135b-136a. Equuleus, eculeus : instrument à bailler la torture : instrumant da reiff an tortur pe'n question.

  • torzh
    torzh

    f. –ioù, –où

    I.

    (1) Miche (de pain).

    (12--) Cqlé f° 60r° [143]. De terra que dicitur Berhal, minot frumenti et tres numni pro carne, minot brac, guastell, non quolibet anno, sed secundo anno, et dimidium multonis ; ad Pascha, torth panis cum ovis suis ; ad Natale Domini, iterum torth panis cum duabus gallinis. tr. « tourte (de pain) ». ●(1499) Ca 199a. Torz. g. tourte.

    (1659) SCger 119b. tourte, tr. «torz.» ●175a. torz, tr. «tourte.» ●(1732) GReg 933a. Tourte de pain, grosse miche de pain de ménage, tr. «Torz. p. torzyou. torz vara. p. torzyou bara. Van[netois] torh. p. torhéü.» ●Tourte de pain de seigle, tr. «Un dorz vara ségal.»

    (1857) CBF 70-71. Danvez ped torz a vezo ? Pemp torz vara segal, tr. «Matière à combien de tourtes y aura-t-il ? Il y aura pour cinq tourtes de pains de seigle.»

    (1907) PERS 102. an dorz vara guen. ●143. dek torz vara a zaou lur var-n-ugent. ●(1911) BUAZperrot 568. n'oa en ti nemet eun dorz vara.

    ►[en apposition] Bara torzh.

    (1878) EKG II 13. n'hor boe da zibri nemet bara torz.

    (2) par anal. Pain (de sel, de soude, etc.).

    (1659) SCger 87b. pain de cire, tr. «torz coar.» ●119b. tourteau de cire, tr. «torz coar.» ●(c.1718) CHal.ms ii. un gasteau de cire, tr. «torh coar, un dorh coar.» ●(1732) GReg 686a. Pain de cire, tr. «Torz coar. p. torzyou coar. Van[netois] torh coêr. p. torhéu coêr.»

    (1908) BOBL 21 novembre 204/2c. torziou holen a vez servichet d'al loned da lipat ebarz en o c'hrevier. ●(1909) FHAB Meurzh 73. kreski pouez an torzou soud. ●(1960) GOGO 229. (Kerlouan, Brignogan) on retire les «torzu sūt» (torziou soud).

    (3) plais. Torzh boulañjer : fesse, miche.

    (1973) LIMO 17 mars. berroh en hent de gaved « en dorh-bolanjér » a pe vezè afér a lakad pavadeu de hoari. (…) hag en dorn hoah é hoari ar en «dorh-bolanjér».

    ►absol.

    (1912) DIHU 79/9. Drastet é bet Minourig Kervotéz ar «torheu» é ziardran. ●(1939) RIBA 81. e blantè é nadoé é torheu ou diardran.

    (4) =

    (1922) LZBt Meurzh 13. boulc'het eo an dorz-labour.

    (5) Kaout ub. war an dorzh : avoir qqn à charge.

    (1931) VALL 500a. Avoir à nourrir (des enfants), tr. «kaout war an dorz.» ●(1986) PTGN 128. Unan nebeutoh war an dorz.

    (6) Mont diwar an dorzh : ne plus être à charge.

    (1924) NFLO. Charge. il n'est plus à ma charge, tr. «eat eo diwar an dorz.» ●(1931) VALL 500. deux ne sont plus à nourrir (se suffisent), tr. «daou zo aet diwar an dorz.» ●(1986) PTGN 128. eur bugel muioh eat diwar an dorz.

    (7) Gâche.

    (1659) SCger 62a. gasche, tr. «torz

    II.

    (1) Kas an dorzh d'ar gêr : rendre la pareille. Cf. kas ar freskad da di ub.

    (1866) FHB 58/48b (L) G. Morvan. pehini a glaskas an dro da gas, evel ma lavarer, an dors d'ar guær. ●(1872) ROU 95 (L). Donner à quelq. la monnaie de sa pièce, tr. V. Roudaut «Cass an dorz d'ar g'er, -- en dro.» ●(1878) SVE 574. Kass ann dorz d'ar ger en dro, tr. L.-F. Salvet «Retourner la miche à la maison. (Rendre à) quelqu'un la monnaie de sa pièce.)» ●(1890) MOA 129 (L). Rendre la pareille à q.q. «Kas ann dorz d'ar gear.» ●(18--) MIL.ms (d’après MELU XI 404). Kas an dorz d'ar gear, tr. E. Ernault «Renvoyer la tourte à la maison, se venger en rendant la pareille.»

    (1905) ALLO 78 (L) Y.-V. Perrot. Rak, goude tout, netra ne rear / Nemet kas d'id an dorz d'ar gear. ●(1909) FHAB Kerzu 379 *Laouic Beg ar Spins. D'ar seurt tud-se a les o merc'het da vastarenna eur c'hristen a yod, n'eo ket pec'het kas an dors d'ar ger. ●(1910) FHAB Here 309 *An Tour-Guen. Ar Zaozon er c'hontrol a stagas a-zevri d'en em grenvât da c'hortoz ar mare ma c'helljent kas an dorz d'ar gear. ●(1923) FHAB Mae 179 (L) *Tintin Anna. Pa gavas d'an daou lampoun o devoa kaset an dorz d'ar gêr ez ejont gant o hent heb soursial ken eus ar c'hemener. ●(1926) BIVE 7 (T) E. ar Moal. Ta ! ta ! Me 'gaso an dorz d'it d'ar gêr ! ●(1955) STBJ 32 (K) Y. ar Gow. En eur ger, ne oa ket gwelloc'h egeti da gas an dorz d'ar gêr bewech ma kave an tu.

    (2) Boulc'hañ an dorzh : commencer.

    (1909) NOAR IX (L) K. ar Prat. Ne fell ket din ho tale pelloc'h, va mignon lenner, rak mall bras hoc'h eus, hep mar ebet, da voulc'ha an dorz.

    (3) Reiñ an dorzh : accepter un prétendant.

    (1912) MELU XI 268 (T-Trevereg). Rein ar gwign, Donner la miche, éconduire un prétendant. (Trév[érec]. Au contraire, rein an dorz, c’est l’accepter.»

    (4) Bezañ bet e dorzh vara er penn pellañ eus ar forn :

    (1869) FHB 231/175a (L) G. M.. Eun denik dizroug ha ne d'eo ket bet he dors vara er penn pella euz ar forn. Paour kez danvad !

  • torzh-koar
    torzh-koar

    f. Pain de cire.

    (1659) SCger 62a. gasteau de cire, tr. «torz coar

    (c.1718) CHal.ms ii. un gasteau de cire, tr. «torh coar, un dorh coar.» ●(1732) GReg 686a. Pain de cire, tr. «Torz coar. p. torzyou coar. Van[netois] torh coêr. p. torhéu coêr

  • torzhalenn
    torzhalenn

    f. –où =

    (1978) BZNZ 49. (Lilia-Plougernev) lakeat un dorzhalenn goad kuites dezhi da rinklañ er-meaz.

  • torzhek
    torzhek

    adj. Épais et rond comme une tourte.

    (1732) GReg 933a. Ce qui est épais & rond comme une tourte, tr. «Torzecq. Van[netois] torhecq. avaléü torhecq, &c.»

  • torzhell .1
    torzhell .1

    f. –ed (ichtyonymie) Tourteau (crabe).

    (1973) LBFR 54. pao braz eun doarzel. ●(1978) MOFO 11. Eun nebeut teurzelled, mez grilh na legrest ebet.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...