Devri

Recherche 'a...' : 5083 mots trouvés

Page 53 : de amheuliata (2601) à amoedaj (2650) :
  • amheuliata
    amheuliata

    v.

    (1) V. tr. d. Conduire le bétail dans les lisières, les communs.

    (1942) VALLsup 82b. arc'hméliataa(t), tr. «conduire le bétail dans les lisières des champs.»

    (2) V. intr. Paître dans les lisières, les communs.

    (1934) MAAZ 60. Er vuoh-man ne laka ket hé chonj de amhéliatat ér grienneu-man.

  • amhun
    amhun

    m. Insomnie.

    (1934) BRUS 224. L'insomnie, tr. «en amhun, m.»

  • ami
    ami

    m. –ed, amizion

    (1) Ami.

    (1650) Nlou 159. Da Iesu flam hon guyr-amy, tr. «à Jésus resplendissant, notre vrai ami.»

    (c.1680) NG 371. é amy. ●(c.1718) CHal.ms i. ami, tr. «mignon mignonet, ami amiet.» ●(1744) L’Arm 12a. Ami, tr. «Ami.. iétt. m.» ●(c.1785) VO 5. unan ag é amièt. ●(1790) MG 3. Er beurerion e zou amièt spécial en Eutru-Doué. ●26. hun amièt.

    (1838) OVD 197. guet hou ç'amièd, guet hou ç'amision. ●(1849) LLB 18. er guèlan ami. ●(1849) LLBg I 50. é dud hag amied.

    (1910) BJAR 46. En neu vrezélaour vrasan ag ou amzér e oé deit de vout amied aveit mat. ●(1912) BOEG 82. amied dijauj, tr. «Des amis pervers.» ●(1913) AVIE 170. é amizion. ●189. de gavet un ami. ●298. er ré e zou amied dehou.

    (2) enfant. Reiñ ami : donner une poignée de main.

    (1909) BROU 201. (Eusa) Terme enfantin pour dire une poignée de main : ro ami d'in.

  • amiablamant
    amiablamant

    adj. Aimablement.

    (1710) IN I 59. oc'h ho quervel amiablamant.

  • amiant
    amiant

    m. Amiante.

    (1903) MBJJ 140. eur gwiad amiant.

  • amiapl
    amiapl

    adj.

    I. Attr./Épith.

    (1) (en plt de qqn) Aimable.

    (1499) Ca 6b. Amiabl. g. amiable. ●(1621) Mc 76. O Iesus doucc hac amiabl.

    (1838) OVD 75. é face amiable. ●(1856) VNA 162. la plus belle et la plus aimable demoiselle du monde, tr. «er vràuan hac en amiaplan damezel e zou ér bed.» ●(1857) GUG 9. M'hou cârehué, me Jesus amiabl.

    (1919) BSUF 22. é oé deit hé fried de vout amiaploh.

    ►[antéposé]

    (1942) DHKN 67. Met a unan éh oent ou diù aveit anzaù ne oè ket tu de gavet « dilikatoh » dén nag amiaploh.

    (2) (en plt de qqc.) Agréable.

    (1633) Nom 64a. Vinum molle, lene : vin sauoureux & amiable : guin saoürus, hac amiabl.

    (c.1785) VO 36. er vertu e zou douce hac amiabl.

    (1838) OVD 299. en deværranceu amiaplan ha bourrussan.

    (1922) EOVD 294. Nag amiaplet é bout frontal, karantéus. ●(1940) DIHU 352/146. komzereh amiapl ha biù.

    (3) (Temps) doux.

    (1916) LILH 22 a Gerzu. Amiaploh é en amzér. ●(1918) LILH 11 a viz Gouhere. Dré ma é ma tuem eùé : a houdé déh é ma amiaploh.

    (4) Calme, bonace.

    (1633) Nom 219b. Tranquillitas : tranquillité : tranquillitè, amser amiabl.

    II. Attr. Agréable.

    (1838) OVD 300. Nac amiaplet-é bout frontal, charitable.

    III. Adv. Affectueusement.

    (1575) M 3103-3104. Benniguet eo plen an heny ; / Az car bet nary amiabl, tr. «Il est tout à fait béni celui / Qui t'aime à jamais affectueusement.»

  • amiaplaat
    amiaplaat

    v. Faire amitié.

    (1499) Ca 6b. g. faire amitié. b. amiaplat.

  • amiaplamant
    amiaplamant

    adv. Aimablement.

    (1838) OVD 72. hum glemmet amiablemant doh Jésus-Chrouist. ●91. ne cheleu quet amiablemant hur honzeu.

  • amiaplded
    amiaplded

    f. Amabilité.

    (1499) Ca 6b. Amiabldet. g. amitié.

    (1939) DIHU 333/242. Goarantet e oè doh pep kasoni get é amiapted. ●(1942) DHKN 66. amiapted é ostizion.

  • amibenn
    amibenn

    f. –où Amibe.

    (1944) DGBD 79. amibennoù a oa bet kavet er fank.

  • amiegez
    amiegez

    f. –ed, -où Sage-femme.

    (14--) N 898. Ne deux gruec na amiegues || dam laquat aes da appessy, tr. «Il n'y a pas de femme ni d'accoucheuse pour me délivrer et calmer (mes souffrances).» ●(1499) Ca 75a. Emiegues. g. baille. ●(1633) Nom 13a. Obstetrix, adsextrix : la sage femme : an ammieguez, grach an guichedou. ●205b. Mætrum : salaire de la sage-femme : gobr an amiegues.

    (1659) SCger 107a. sage femme, tr. «amiegués.» ●129a. Amieguez, tr. «sage femme.» ●(c.1687) VEach 92. goudè beza bet daou deruez ha diou nosuez var vr guentlou teribl hep gallout guenell, ha ma ho deua great ar medecinet ar Chirurgianet, hac an Amieugeüsou quement effort à allent, memes arré violanta á permet an art en heuelep rancontrou sé. ●(1710) IN I 343. an amiegueset eus a Egypt. ●(1732) GReg 838a. Sage-femme, matrône, accoucheuse, tr. «Amyeguès. p. amyeguesed. emyeguès. p. emyeguesed.» ●(1741) RO 544. Vn amiegues fur euit ma assistan. ●(1774) AC v. an amiegueset divar ar meas, tr. «des Sages-Femmes des Campagnes.»

    (1821) GON 9b. amiégez, s.f., tr. « Accoucheuse, sage-femme, celle dont le métier, la profession est d’accoucher les femmes. Pl. ed. » Ead eo ann tâd da gerc’had ann amiégez, tr. « le père est allé chercher la sage-femme. »

    (1927) GERI.Ern 12. amiegez f., tr. « Sage-femme, accoucheuse. » ●(1982) PBLS 21. (Langoned) amiegez, tr. «sage-femme.» ●(1983) PABE 52. (Berrien) amiegez, tr. «sage-femme.»

  • amiet
    amiet

    adj. Bout amiet da : être l'ami de.

    (c.1785) VO 39. eit bout amiét d’er vertu. ●(1790) MG 994. é yondre e zou amiét bras dehou. ●225. péhani e garehai boud amiét de vab er hrocand-hont. ●289. n'en dai quet bourrus bout chujét nac amiét dehou. 308. me rescond a zevri en en dès Cecil me laqueit de vout amiét d'en devotion. 404. mar don a-zevri amiét d'em Hovezour.

    (1910) ISBR 219. er ré amietan ha nésan dehon. ●(1913) AVIE 96. un ivour guin, amiet d'er bublikéned. ●(1919) DBFVsup 2b. amiet, adj., tr. «lié d'amitié.» ●amietoh, tr. «plus ami.»

  • amiez
    amiez

    f. –ed Amie.

    (c.1718) CHal.ms i. amie, tr. «mignonés, er vignonés, v/mignonezet, amiés amiezet.» ●(1744) L'Arm 12a. Amie, tr. «Amiess.. ésétt. f.» ●(1790) MG 1. hou ç'amiezèt. ●305. Raï beèll é vehai rét gortoz , m'amiès. ●412. Douciq, m'amiès, mar plige gueneoh.

    (1861) BSJ 257. na mé na me amiésèd.

    (1931) GUBI 145. Deit, m'amiéz.

  • amiod
    amiod

    m. –ed Sot.

    (1904) DBFV 6a. amiod, m., tr. «sot.» ●(1974) YABA 31.08. er baotred truhek e gavem éh ober en amiot pé er bastrouilh d'en déieu gouél.

  • amiodaj
    amiodaj

    m. Sottises.

    (1839) BESquil 499. Amoêdage, amiotage, touïadelleu, ur sorhen pé ur sonnen fal benac.

    (1907) BSPD II 401. laret tehon bep sort amoédaj hag amiodaj. ●(1919) DBFVsup 2a. amiodaj, amiotaj, m., tr. «sottises, bagatelles.»

  • amiodell
    amiodell

    f. –ed Sotte.

    (1907) VBFV.fb 65a. mijaurée, tr. «amiodel f. (pl. ed).» ●(1913) BUKE 16. Honnen zo un amiodel ! ●(1925) SFKH 43. Arsa ! ta amiodel, hui m'hanaù erhoalh eit bout ur voéz kloz a vég.

  • amiot
    amiot

    adj. Sot.

    (1925) SFKH 43. é oent un tammig amiod.

  • amiotaat
    amiotaat

    v. intr.

    (1) S'amuser à des riens.

    (1904) DBFV 6a. amiotat, amiotein, v. n., tr. «s'amuser avec des riens.»

    (2) Amiotaat ouzh ub. =

    (1937) TBBN 77. merhed dirol de amiotat dohton.

  • amiral / admiral
    amiral / admiral

    m. –ed (domaine militaire) Amiral.

    (c.1500) Cb. Amiral. (d'après DEBm 203). ●(1633) Nom 149a. Nauis prætoria : le batteau de l'Admiral : bag an Amiral.

    (1744) L'Arm 12a. Amiral, tr. «Admiral. m.»

    (1847) FVR 358. Livirit d'ann Amiral, a lavar Jorj, am euz great ar peoc'h. ●(1882) BAR 204. Amiral an Turket.

    (1910) MBJL 115. skeuden arem an Amiral Nelson.

  • amiralded
    amiralded

    f. (domaine militaire) Amiralat.

    (1931) VALL 23a. Amiralat, tr. «amiralded f.»

  • amiraliezh
    amiraliezh

    f. (domaine militaire) Amiralat.

    (1931) VALL 23a. Amiralat, tr. «amiraliez f.»

  • amirilh
    amirilh

    s. (minéralogie) Minerai de silice (?).

    (1633) Nom 252b. Smiris : ameril : amirill.

  • amit
    amit

    m. –où (religion) Amict.

    (1499) Ca 6b. Amit. g. lamitte. ●(1633) Nom 114a. Amictorium : collier de fin lin : collier á lin fin, amyt.

    (1744) L'Arm 12a. Amict, tr. «Amitt.. ideu. m.»

    (1904) DBFV 6a. amid m. pl. eu, tr. «amict.»

  • amitaj
    amitaj

    m. Amitié.

    (1612) Cnf 48a. dré cassony, dré vaengeancc, dré auaricc, dré amittaig, dré ambition, dré ignorancc. ●(1659) SCger 129a. Amintaich, tr. «amitié.»

  • amite
    amite

    s. –où =

    (1790) Ismar 8. ehuehad doh en amité tiner.

    (1838) OVD 170. En Amitéeu tinér. (…) nag amité na caranté. ●176. un amité douce ha spécial doh sant Yehan.

  • amitie
    amitie

    s. Amitié.

    (1621) Mc 51. Coll à gra an amitie, hac an gracc à Doue.

    (c.1785) VO 10. er fol amitié. ●(1792) BD 4250. mes cals ahanoch so ferm o amitié, tr. «Mais beaucoup d'entre vous sont fermes dans leur amitié.»

  • amiz
    amiz

    m. Ami.

    (1633) Nom 206a. Xenium : present fait à quelque amy ou estranger : presant græt da vn amis bennac pe da vn estrangour.

  • amjestr .1
    amjestr .1

    adj.

    (1) (Affaire) délicate.

    (1732) GReg 15a. Une affaire scabreuse, tr. «Un æffer amgestr.» ●261a. Une affaire delicate, tr. «un æffer amgestr

    (1931) VALL 195a. (sujet) difficile à traiter, tr. «amjestr

    (2) (en plt des gens, des animaux) Qui n'obéit pas facilement, difficile à diriger, récalcitrant.

    (1732) GReg 288a. Difficile à manier, à traiter, parlant d'un cheval revéche, d'un homme fantasque, d'une affaire épineuse, tr. «Amgestr.» ●300b. Dompter des personnes difficiles à gouverner, tr. «dônet a-benn evès a dud amgestr. lacqât tud amgestr da sugea.» ●637b. Morailles, espece de tenailles dont le marechal serre le nez du cheval qui se debat, tr. «minvoasq evit ur marc'h amgestr.» ●816b. Un homme retif, qui fait les choses de mauvaises graces, à contrecœur ; difficile, tr. «un dèn amgestr.» ●819a. Revêche, tr. «Amgestr.» ●833b. Un homme rude, difficile à gouverner, tr. «Un dèn amgestr

    (1927) GERI.Ern 16. amjestr adj., tr. «(Animal) rétif ; (personne) revêche, difficle à vivre.»

    (3) Incertain.

    (1883) SAQ I 27. diou reolien amjest ha diasur. ●(1895) GMB 25. léon. mar doc'h añjest, si vous êtes incertain.

    (4) =

    (18--) SAQ I 123-124. amjest eo ar venojen ma kerzit drezhi.

    (5) (en plt du temps qui passe, des événements) =

    (1900) KAKE 8. Amjest braz eo an amzer, / Ar stourmad a zo kriz ; Brezel a rear d'hor Zalver. ●(1911) BUAZperrot 16. Breiz a oa bepred amjest an traou ganti. (1915) HBPR 27. guelet petra da ober en amzer amjest-ma. ●142. An amzer, kerkoulz, a deue da veza muioc'h mui amjest. ●217. an dud a zo re gounnaret, an traou re amjest.

    (6) Risqué.

    (1915) HBPR 228. Ar vicher oa gual amjest. ●(1932) BSTR 84. d'he oad, an dra-ze a vo gwall amjestr.

    (7) =

    (1935) LZBl Du/Kerzu 279. dansou amjestr.

  • amjestr .2
    amjestr .2

    m. Hep amjestr : sans doute.

    (1895) GMB 25. heb añjest, tr. «sans doute.»

  • amjust
    amjust

    adj. Injuste.

    (1867) FHB 134/237b. canfarted amjust. ●(1868) FHB 203/372b. varlerc'h goazedou amjust. ●(1872) ROU 48. Anjust ou amjust, tr. «injuste, dont on doit se défier.» ●104b-105a. Suspect, tr. «amjust.» ●(1880) SAB 191. an ini a vezo disleal ac amjust en traou bian. ●195. mad dreist an dud all, a oa, emeza, laer, amjust.

  • amjustis
    amjustis

    f. Injustice.

    (1872) ROU 48. Amjustis, tr. «injustice.»

  • amkraz
    amkraz

    adj. Sec.

    (1965) BAHE 46/49. Amkraz = sec'h.

  • amlaouen
    amlaouen

    adj. Mécontent, maussade.

    (c.1930) VALLtreg 1094. Amlaouen, mécontent (Dir.Na.Dor.) ●(1931) VALL 456b. Mécontent, tr. «amlaouen.» ●(1962) EGRH I 6. amlaouen a., tr. « maussade. »

  • amlavar
    amlavar

    adj.

    (1) Qui parle difficilement.

    (1872) ROU 48. Amlavar, tr. «qui parle difficilement.» ●(1890) MOA 374a. Qui parle facilement, éloquemment, e-lavar. L'opposé, c'est am-lavar.

    (1913) KZVr 27 - 07/09/13. Amlavar, T[régor], L[éon], emlavar, L[éon] tr. «qui parle difficilement.» ●(1927) GERI.Ern 15. amlavar, tr. «qui parle difficilement.»

    (2) Qui n'est pas doué pour bien parlé.

    (1908-1910) VROJ Here-Kerzu. «Ne ray morse eul laer mat.» «A gav d'it.» «Re-amlavar eo.» (d'après KBSA 243).

    (3) Chom amlavar : rester sans voix sous l'effet d'un choc.

    (1913) KZVr 27 - 07/09/13. Amlavar, T[régor], L[éon], emlavar, L[éon] tr. «(rester) sans pouvoir parler.»

    (1941) ARVR 32/4a. Ken bras eo an darvoud ha ken dic'hortoz, ma chom pep unan amlavar-tre.

    (4) Chom amlavar : rester silencieux.

    (1922) EMAR 39. sounn, e zivrec'h kroazet / Amlavar e chomo.

  • amlave
    amlave

    adj.

    (1) Indifférent.

    (1911) KZVr 376 – 21/05/11. Bez ez eus er yez komzet meur a c'her furmet gant am‑ na gaver ket war ar geriadur. Mat e vije o dastum evit o lakaat da greski tenzor ar yez. E-touez ar re am eus klevet en em gav unan amlave, a vije lavaret e Treger Izel evit dizeblant. – C'hoant am bije da gaout furmiou ar ger-ze hag e pelec'h da just, e vez lavaret. ●(1924) LZBt Mezheven 39. Hon zud du a zikouro, 'larfet d'in. Ya gwir eo, mes amlave int, ha didalve. ●(1942) VALLsup 97a. Indifférent, tr. «amlave T[régor] «Kroaz ar V.», 21 mae, 1911).»

    (2) (?).

    (1983) TDBP IV 96. Ar re-se a zo lamm-lave, tr. «Ceux-là sont sales, désordonnés.»

  • amled
    amled

    s. = (?).

    (1905) LZBg Meurzh 81. Hui hag e zou é Brediah er Fé, amled er visionerion, pédet ma teint de ben ag er péh e vennant gobér !

  • amlez .1
    amlez .1

    adj. Négligent.

    (1934) BRUS 146. Négligent, tr. «amléz.» ●(1935) DIHU 293/267. Met, o me inéan, ken amléz oh mar hues luré d'ou médein...

  • amlez .2
    amlez .2

    m. Négligence.

    (1924) ARVG Ebrel 78. dre leziregez, dre amlez, dre yenien avat, e lâromp d'ean, a dra zur, treo wasoc'h.

  • amlez .3
    amlez .3

    m. Personne négligente.

    (1919) DBFVsup 2b. amléz, tr. «personne négligente.»

  • amliv
    amliv

    adj. De diverses couleurs, versicolore.

    (1913) KZVr 27 - 07/09/13. Amliw, tr. «de diverses couleurs.» ●(1930) DIHU 231/129. Bageu amliù énézen Groé...

  • amlivaj
    amlivaj

    m. Bariolage.

    (1929) MKRN 101. he bern dilhad amliouaj, tr. «son paquet de linge bariolé.» ●177. (Gourin, ar Faoued, Skaer) Amliouaj… De différentes couleurs : Dilhad amliouaj.

  • amlivañ
    amlivañ

    v. intr.

    (1) (en plt des récoltes) Changer de couleur.

    (1895) GMB 26. pet[it] Trég[uier] amlivañ, tr. «changer de couleur, en parlant des récoltes.»

    (1904) KZVr 349 - 17/07/04. Amliwan a vez lavaret dreist-holl e Treger-Izel, eus an edou o veleni. ●(1913) KZVr 27 - 07/09/13. Amliwan v. n., tr. «changer de couleur, en parlant des récoltes.»

    (2) Pâlir.

    (1904) KZVr 349 - 17/07/04. E leac'hiou-zo (Goleo) «amliwan» a vez graet ivez eus an dud, e leac'h «disliva», «droukliva». ●(1913) KZVr 27 - 07/09/13. amliwan, v. n., tr. «pâlir.» ●(1927) GERI.Ern 15. amliva T[régor], tr. «perdre sa couleur.»

  • amlivet
    amlivet

    adj.

    (1) Qui déteint.

    (1895) GMB 26. n'e ke me amlivet, tr. «ce n'est qu'à moitié peint, cela déteint.»

    (1913) KZVr 27 - 07/09/13. amliwet, tr. «à moitié teint, qui déteint.»

    (2) (en plt de qqn) Pâle.

    (1913) KZVr 27 - 07/09/13. amliwet, tr. «(personne) pâle.»

  • amloar .1
    amloar .1

    adj. (en plt de la nuit) Mal éclairée par la Lune.

    (1931) VALL 435a. (nuit) que la lune éclaire mal, tr. «amloar

  • amloar .2
    amloar .2

    f. Nuit par clair de lune.

    (1908) PIGO II 172. e welas diskeud eun den o souzan 'n e rôk en amloar. ●181. Janig, daoust d'an amloar, a anaveaz da gentan piou 'oa. ●(1929) MKRN 177. (Gourin, ar Faoued, Skaer) Amloar Exposition nord. – Ema ebarz an amloar. ●(1931) VALL 435a. (nuit) que la lune éclaire mal, tr. «amloar (et subs. demi-clarté de la lune.» ●546b. la nuit par clair de lune, tr. «amloar f.»

  • Ammonit
    Ammonit

    m. –ed Ammonite (peuple mentionné dans la Bible).

    (1866) HSH 63. victorius var an Ammonitet.

  • ammoullañ
    ammoullañ

    v. tr. d. Égaliser, ajuster.

    (1919) DBFVsup 2b. amollein, v., tr. «égaliser, ajuster (P[louhi] n[ec]).»

  • amneuz
    amneuz

    adj. Amorphe.

    (1931) VALL 23b. Amorphe, tr. «amneuz

  • amoed
    amoed

    m. –ed Homme stupide.

    (1744) L'Arm 252b. Niaiser, tr. «Gobérr enn Amouætt.» ●(1767) ISpour 329. enn amoédet, er penneu scann.

    (1838) OVD 250. sellamb-ean èl un amouëd. ●(1879) GDI 120. ur sod hag un amouèd.

    (1904) DBFV 6b. amoed, s. m. pl. ed, tr. «sot, étourdi, imbécile.» ●(1931) GUBI 15. Nen dé nameit ur hèh amoèd. ●(1938) DIHU 324/94. obér en amoeded. ●(1939) RIBA 145. ha ne gav ket eùé bamdé amoèded ar é hent. ●(1942) DIHU 374/118. sotoni en amoeded !

    ►(insulte) Pikol amoed : grand sot.

    (1790) MG 243. Mæs, piquol amouæd, eit en dout meàuét é vér dannét.

  • amoedaj
    amoedaj

    m. –où Stupidité.

    (1790) MG 345. cleuèt amouèdage. ●(1792) CAg 133. Sotiss hac amoédage.

    (1838) OVD 20. doh en amoêdage-men hag en amoêdage. ●(1839) BESquil 499. Amoêdage, amiotage, touïadelleu, ur sorhen pé ur sonnen fal benac. ●(1856) GRD 158. ne gleuér meit amoêdage. ●(1861) BSJ 319. a p'hum lausqué de vil amoédage e zé én é isprid. ●(1896) HISger 1. Amoédaj, tr. «sot amusement.»

    (1901) LZBg 59 blezad-4e lodenn 236. eit un amoédaj en doé groeit. ●(1904) DBFV 6b. amoèdaj, tr. «sottise, niaiserie, bêtise, folie.» ●(1906) HIVL 15. Amoèdaj ha nitra kin, e lar ou mam. ●(1907) BSPD I 135. Lausket en amoèdaj treu-sé, emé en anpereur, keniget ansans d'en douéed. ●555. fariet get amoèdaj er gristénion. ●(1907) BSPD II 208. pep sort amoédaj. ●(1937) DIHU 310/242. libouret én amoèdajeu izellan a Bariz.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...